آشنایی با مزایا و معایب استفاده از شیر خشک
وقتی نوزادی از شیر مادر تغذیه می‌کند به دلیل قرار داشتن در آغوش مادر و تغذیه مستقیم از سینه او، احساس امنیت بیشتری می‌کند و همه نیازهایش تامین می‌شود؛ اما در برخی موارد مانند شرایط پزشکی یا نوع کار مادر ممکن است نوزاد را با شیرخشک تغذیه کنند. آیا با مزایا و معایب استفاده از شیر خشک آشنایید؟ با ما در این مطلب از وبلاگ دارو همراه باشید.
شیرخشک چیست؟
شیرخشک جایگزینی برای شیر مادر است. در برخی موارد بدن مادر، شیر کافی تولید نمی‌کند که نتیجه آن محروم ماندن کودک از رشد مناسب است. برای جبران عقب‌ماندگی رشد کمک گرفتن از شیرخشک ضروری است.
پیشرفت علم و تکنولوژی سعی کرده است که تا حد ممکن شیرخشک را به شیر مادر شبیه کند. اما تا به حال به طور صد‌در‌صد موفق نبوده است. مفیدترین غذا برای هر نوزاد شیر طبیعی مادرش است و فقط در برخی موارد خاص می‌توانید از شیرخشک به جای شیر مادر استفاده کنید.
فرمول شیرخشک
شیرخشک ترکیبی از پروتئین، کربوهیدرات، چربی، آهن، ویتامین و مواد معدنی است. این نوع شیر در شرایطی کاملاْ استریل تهیه می‌شود. ترکیب این پودر با آب مایعی خوراکی را تولید می‌کند که شبیه شیر است. با توجه به این موارد بهتر است مزایا و معایب استفاده از شیر خشک را بدانیم تا نوزاد را با بهترین روش تغذیه و سلامتی‌اش را تضمین کنیم.
بیشتر بخوانیم : بهترین مکمل برای افزایش وزن کودک چیست؟
مزایای استفاده از شیرخشک
مزایا و معایب استفاده از شیر خشک یکی از مهم‌ترین مواردی است در هنگام خرید آن باید در نظر بگیرید. هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین صد‌در‌صد تغذیه با شیر مادر شود، اما شیر‌خشک‌ها به‌گونه‌ای درست شده‌اند که بیشتر نیازهای رشد کودک را برطرف می‌کنند.
تغذیه با شیرخشک فرصتی برای مادر فراهم می‌کند تا بیشتر استراحت کند و بقیه اعضای خانواده هم در این کار می‌توانند مشارکت کنند.
۱- امکان غنی کردن شیر خشک
برای تهیه شیرخشک ابتدا شیر را تبخیر و خشک کرده و آن را به ذره‌های پودر مانند، تبدیل می‌کنند. این پودری بودن شیرخشک فرآیند غنی سازی را آسان می‌کند. به بسیاری از شیرهای خشک انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم یا حتی آهن اضافه شده است. به‌طوری‌که مقدار مورد نیاز روزانه هر یک از این ریز‌مغذی‌ها را تامین می‌کند.
۲- شیرخشک را به غذاهای دیگر اضافه کنید
اضافه کردن شیرخشک به غذاهای پخته شده فرمول مواد تشکیل دهنده آن را تغییر نمی‌دهد.
۳- حمل آسان شیر خشک
بیشتر شیر‌خشک‌ها در یک ظرف محکم بسته‌بندی شده‌اند. می‌توانید همه جا آن را با خود ببرید و هر زمان که نیاز باشد بدون نگرانی از آن استفاده کنید.
۴- شیرخشک ماندگاری طولانی دارد
به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مزایای شیرخشک، می‌توانیم به ماندگاری طولانی مدت آن اشاره کنیم. به طور مثال ماندگاری شیرخشک فوری و بدون چربی تا ۱۲ ماه است. این مدت برای شیرخشک غیر‌فوری ۱۲ تا ۱۸ ماه است، اگرچه در شرایط ایده‌آل این زمان می تواند به دو سال نیز افزایش یابد.
به خاطر داشته باشید مدت زمان نگهداری شیرخشک پس از باز شدن کوتاه‌تر می‌شود و فقط تا ۵ روز می‌توانید از آن در یخچال نگهداری کنید.
۵- تحریک و ایجاد درد در سینه
سوزش در نوک پستان ناشی از مکیدن کودک و ترشح خود به خودی شیر از مشکلات شیردهی است که در تغذیه با شیرخشک این ناراحتی و دردها از بین می‌رود.
۶- برای نوزادان نارس استفاده از شیشه شیر و خوردن شیرخشک راحت‌تر از مکیدن سینه مادر است.
۷- معمولاْ مادران شیرده باید برای داشتن شیری بهتر از یک رژیم غذایی خاص پیروی کنند. از آنجایی که برخی مواد غذایی مانند کافئین، چای گیاهی و الکل از طریق شیر به نوزاد منتقل می‌شود، مادران شیرده باید از خوردن آن‌ها پرهیز کنند. در تغذیه با شیرخشک این محدودیت‌ها برای مادر وجود ندارد.
۸- در برخی بیماری‌های خاص که باید تغذیه نوزاد کنترل شود، مشخص می‌شود که او در هر وعده چه مقدار شیر خورده است. زیرا اندازه‌گیری شیرخشک به راحتی امکان‌پذیر است.
۹- وقتی شیر مادر کافی نباشد و نوزاد به خوبی با آن تغذیه نشود، شیرخشک به‌عنوان یک گزینه مکمل غذایی و کمکی مفید خواهد بود.
۱۰- شیرخشک یک غذای عالی برای نوزادانی است که مادران شاغل دارند. در غیر این صورت مادران باید شیر خود را بدوشند و برای ساعت‌هایی که در خانه نیستند فریز کنند.
۱۱- از آنجایی که امکان غنی کردن شیرخشک وجود دارد، بعضی از مواد مغذی مانند آهن، کلسیم و انواع ویتامین‌ها در شیرخشک وجود دارد و نیاز کودک را برطرف می‌کند. در حالی که وجود این ریز‌مغذی‌ها در شیر مادر وابسته به رژیم غذایی او است.
بیشتر بخوانیم: مکمل غذایی برای کودکان خود را می شناسید؟
معایب تغذیه با شیر خشک برای نوزادان
استفاده از شیرخشک چندین مشکل دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱- طعم شیر خشک
یکی از مهم‌ترین نکته درباره مزایا و معایب شیرخشک طعم آن است. عطر و طعم شیرخشک تا حدودی متفاوت از طعم شیر معمولی است که برای همه کودکان مطلوب نیست. این تفاوت گاهی باعث به کامل کنار گذاشته شدن شیرخشک می‌شود.
۲- شیر خشک بدون لاکتوز وجود ندارد
از سال ۱۹۹۵ شیرخشک کم‌لاکتوز در دسترس مصرف‌کنندگان قرار گرفته است. اما هنوز شیرخشک بدون لاکتوز وجود ندارد، بنابراین باید برای نوزادانی که حساسیت به لاکتوز دارند دنبال گزینه دیگری باشید. البته امروزه شیرخشک‌های LF یا Lactose free به‌صورت محدود وجود دارند.
۳- شیر خشک همیشه به خوبی مخلوط نمی‌شود
اگر در نسبت ترکیب اشتباه کنید، شیرخشک مثل آرد سفت و غیرقابل حل می‌شود. همچنین ممکن است گلوله‌های تشکیل شود که بیرون آن‌ها خیس بوده اما داخل‌شان هنوز خشک و سفت است. این اتفاق شیرخشک را تبدیل به یک غذای دوست نداشتنی می‌کند.
۴- یکی از مهم‌ترین ضررهای شیرخشک، وجود کلسترول اکسید شده است. با این حال هنوز هیچ مطالعه بالینی قابل توجهی انجام نشده تا تاثیر آن را بر سلامتی ارزیابی کند. این موضوع در سال‌های اخیر بسیار بحث‌برانگیز بوده است.
دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند اگر شیرخشک در دمای پایین فرآوری شود، می‌توان اکسیداسیون کلسترول، را به حداقل رساند. بسته‌بندی‌های ضد اکسیژن را انتخاب کنید. شیرخشک را در جای خشک و خنک نگه دارید. از شیرخشکی که تاریخ انقضا آن گذشته استفاده نکنید.
۵- قرار گرفتن شیرخشک در معرض رطوبت یا نور باعث فساد آن می‌شود.
۶- در صورت عدم دسترسی به آب تمیز امکان مصرف شیرخشک وجود ندارد.
۷- قیمت شیر خشک
برای شیر مادر هیچ هزینه‌ای نباید پرداخت کنید. اما شما شیر خشک را باید خریداری کنید. انواع شیر خشک در دسترس است که انتخاب آن‌ها دشوار است. هزینه‌های جانبی تغذیه با شیر خشک، بطری و شیشه شیر نوزاد است. شیر خشک باید بهترین کیفیت را داشته باشد تا نیازهای کودک را برطرف کند. همیشه شیشه شیرهای دیگری نیز داشته باشید تا در صورت کثیف شدن از آن‌ها استفاده کنید.
۸- باید همیشه شیشه‌ها و سر شیشه‌ها را استریل کنید تا از آلودگی‌ها پاک شود.
۹- شیر باید قبل از تغذیه نوزاد گرم شود و توسط مادر امتحان شود تا داغ نباشد و کودک را نسوزاند. این در حالی است که شیر مادر همیشه آماده است و نیازی به امتحان ندارد.
۱۰- فرآیند تهیه گرم نمودن شیر، انتقال به شیشه شیر و غیره مشکل است.
۱۱- آنتی بادی‌های ضروری و هورمون رشد
این هورمون‌ها به طور طبیعی در شیر مادر وجود دارد و مادرانی که از شیر خشک برای تغذیه نوزاد استفاده می‌کنند. نوزاد آن‌ها از این آنتی بادی‌ها و هورمون‌ها محروم می‌شود. همچنین تغذیه با شیر خشک خطر ابتلا به عفونت و دیگر بیماری‌ها را در کودکان بالا می‌برد. در واقع کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند سیستم ایمنی بالاتری دارند.
۱۲- هضم شیر خشک
شیر مادر چون از مواد طبیعی مغذی ساخته شده است نسب به شیر خشک که مصنوعی ساخته می‌شود، راحت‌تر هضم می‌شود. شیر خشک باعث ناراحتی معده، ایجاد گاز معده و یبوست در نوزادان می‌شود و هضم سخت‌تری دارد.
۱۳- ارتباط بین مادر و نوزاد
شیر دادن به نوزاد باعث ایجاد عشقی عمیق و رابطه عاطفی بین نوزاد و مادر می‌شود. بدین صورت که نوزاد هنگام شیر خوردن به سینه مادر چسبیده و هنگامی که شیر را از پستان به دهان خود مک می‌زند، چشم‌هایش در چشم‌های مادرش است که او را در آغوش گرفته است. تغذیه با شیر خشک این عشق و ارتباط عمیق بین نوزاد و مادر را از بین می‌برد.
کلام آخر
هم اکنون مزایا و معایب استفاده از شیرخشک را می‌دانیم و راحت‌تر می‌توانیم تصمیم بگیریم که آیا شیرخشک برای نوزادمان مناسب است یا خیر.
بیشتر متخصصین استفاده از شیر مادر را مخصوصاْ تا ۶ ماهگی نوزاد توصیه می‌کنند. بهتر است از شیرخشک فقط در شرایط خاص استفاده کرد. تغذیه کودک با شیر مادر علاوه بر فایده‌هایی که برای کودک دارد، مادر را نیز از ابتلا به بسیاری بیماری‌ها مانند سرطان سینه و تخمدان ایمن می‌کند.
