علت ایجاد فیبروم رحم و درمان آن

فیبروم رحمی با توجه به این که بخش عمده ای از موارد بستری در بخش های زنان را به خود اختصاص داده است از مباحث مهم در ارتباط با بیماری های زنان است.

از آن جایی که یکی از راه های کنترل و درمان فیبروم رحمی تشخیص زود هنگام است بر آن شدیم تا در این مقاله به معرفی فیبروم رحم و درمان فیبروم رحم بپردازیم.

طبقه بندی فیبروم ها

فیبروم­ها به طور کلی با توجه مکان استقرارشان طبقه بندی می­شوند. فیبروم­های اینترامورال (Intramural fibroids) در دیواره عضله رحمی رشد می کند. میوماهای زیر مخاطی (Submucosal fibroids) داخل حفره رحم و فیبروم­های زیر پوستی(Subserosal fibroids)  به طرف خارج از رحم رشد می­کنند. در صورتی که فیبروم­های موکوزال با پایه­ای آویزان شده باشند به آن­ها ساب موکوزال پدانکوله (Pedunculated Submucosal) گفته می شود.

دلایل به وجود آمدن میوما

اگرچه، علت میوما کاملا مشخص نیست، اما تحقیقات انجام شده و مطالعات بالینی به عوامل زیر اشاره می­کنند:

تغییرات ژنتیک

 بسیاری از فیبروم­ ها حاوی تغییراتی در ژن­ها هستند که این تغییرات در سلول­های طبیعی عضله رحم دیده نمی شود.

هورمون ها

استروژن و پروژسترون، دو هورمون تحریک کننده رشد دیواره رحم هستند و در طول چرخه قاعدگی آنجا را برای بارداری احتمالی آماده سازی می کنند و به نظر می­رسد در تقویت رشد فیبروم­ها موثرند. میوماها گیرنده­های استروژن و پروژسترون بیشتری نسبت به سلول­های عضلانی طبیعی رحم دارند و به همین دلیل است که پس از یائسگی کوچک می شوند.

سایر فاکتورهای رشد

عواملی که برای حفظ بافت ها به بدن کمک می­کنند، مانند فاکتور رشد شبه انسولین نیز، می­توانند بر رشد فیبروم تأثیر بگذارند.

ماتریس خارج سلولی (ECM)

ماتریس خارج سلولی ماده­ای است که مثل ملات بین آجر عمل می­کند و باعث می­شود سلول­ها به هم بچسبند. این ماده در فیبروم­ ها افزایش می­یابد و آن­ها را فیبری می­کند. به علاوه، فاکتورهای رشد را ذخیره می­کند و از این طریق هم باعث ایجاد تغییرات بیولوژیکی در سلول­ها می­شود.

رشد میوما یا فیبروم

محققین بر این باورند که فیبروم­های رحمی از یک سلول بنیادی در بافت ماهیچه صاف رحم (myometrium) ایجاد می شود. این سلول منفرد به طور مکرر تقسیم می شود و در نهایت به توده محکمی که از بافت­های اطراف متمایز است تبدیل می شود. الگوی رشد میوماهای رحمی متفاوت است.

ممکن است به آرامی یا به سرعت رشد کنند، یا ممکن است به همان اندازه باقی بمانند. برخی از آن­ها به جوانه­های در حال رشد تبدیل می­شوند، در حالی که برخی ممکن است به خودی خود کوچک شوند. بسیاری از فیبروم ­هایی که در دوران بارداری وجود دارند، بعد از بارداری به موازات برگشتن اندازه رحم به حالت طبیعی، کوچک یا ناپدید می­شوند.

عوامل خطر (ریسک فاکتورها)

 عوامل خطر شناخته شده ­ای که می توانند بر رشد فیبروم تأثیر بگذارند عبارتند از: شروع قاعدگی در سنین پایین، چاقی، کمبود ویتامین ،؛ رژیم غذایی غنی از  گوشت قرمز و فقیر از سبزیجات برگی، میوه و لبنیات، و نوشیدن مشروبات الکلی از جمله آبجو خطر ابتلا به فیبروم ها را افزایش می دهد. همچنین  اگر مادر یا خواهر شما میوما داشته است، شما نیز شانس بیشتری برای داشتن آن دارید.

عوارض فیبروم ­های رحمی

اگرچه فیبروم ­های رحمی معمولا  خطرناک نیستند، اما می­توانند باعث ناراحتی شوند و منجر به بروز عوارض خطرناکی شوند. از مهمترین عوارض آنها کاهش تعداد گلبول های قرمز خون (کم خونی) به دلیل خونریزی سنگین است که باعث ضعف و خستگی می شود. اگرچه به ندرت، ولی گاهی برای جبران این کمبود، انتقال خون ضروری می شود.

عوارض رشد سریع فیبروم در دوران بارداری

در صورتی که فیبروم در طول دوران بارداری رشد زیادی داشته باشد این امکان وجود دارد که خونرسانی به قسمت مرکزی فیبروم دچار مشکل شود.

این اختلال می تواند باعث نکروز اوسکوالر واژن ودژنره شدن فیبروم شود.

از این رو بسیار ضروری است زنان بارداری که دارای فیبروم رحمی هستند در طول دوران بارداری خود تحت نظر بهترین دکتر زنان فیبروم رحمی باشند.

فیبروم بدخیم یا سارکوم رحم

اگر چه معمولا تبدیل به سارکوم به ندرت اتفاق می افتد اما پزشک در صورت مشاهده رشد سریع و ناگهانی فیبروم و بیش از ۱۰ میتوز در هر hpf می تواند به بدخیمی شک کند.

از آن جایی که تشخیص فیبروم بدخیم از طریق MRI و یا سونوگرافی امکان پذیر نیست از جراحی با بررسی بافت شناسی و پاتولوژی کمک گرفته می شود.

بیشتر بخوانید: تخمک گذاری چیست؟

درمان فیبروم رحمی

پزشک با توجه به شرایط بیمار می تواند درمان دارویی، جراحی و یا نگهدارنده را اتخاذ کند. بطور کلی اکثر موارد بدون علامت بدون درمان خاصی از نظر رشد تومور مورد معاینه و ارزیابی قرار میگیرند.

در صورت وجود علایم خفیف ممکن است استفاده از درمان های دارویی ترجیح داده شود. هدف درمان دارویی کاهش میزان استروژن خون برای جلوگیری از رشد فیبروم یا کند کردن سرعت رشد آن است.

اگر چه ممکن است با قطع دارو بافت فیبر دیگری شروع به رشد کند. در مواردی که بیمار مبتلا به فیبروم رحم دارای درد و یا خونریزی شدیدی است این امکان وجود دارد که پزشک از روش های جراحی برای درمان قطعی فیبروم رحم استفاده کند.

روش های جراحی عبارتند از: هیستروسکوپیک، میومکتومی، لاپاراسکوپیک میومکتومی، لاپاراسکوپیک هیسترکتومی، لاپاراسکوپیک کرایومیولیز، روش انعقادی – حرارتی و انسداد شریان های رحمی با لاپاراسکوپی

متاسفانه در برخی موارد بیماران به جای مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان به سراغ درمان های خانگی می روند که می تواند عوارض جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.

مطمئن ترین راه برای تسریع درمان فیبروم رحم مراجعه به بهترین دکتر زنان فیبروم رحمی است.

پیشگیری

همان طور که اشاره کردیم میوم تحت تاثیر برخی از فاکتورهای متفاوت است. اما نمی توان به صورت قطع در مورد این که کدام یک می تواند تاثیر بیشتری داشته باشد نظر داد.

هر چند پزشکان در حالت کلی داشتن رژیم غذایی سالم و پرهیز از استعمال سیگار و دخانیات را توصیه می کنند اما هیچ یک نمی تواند %۱۰۰ در پیش بینی و پیشگیری فیبروم موثر باشد.

نتیجه گیری

فیبروم های رحمی در اغلب موارد بدون علامت هستند که بطور اتفاقی در سونوگرافی یا MRI تشخیص داده می شوند و نیاز به درمان ندارند.

اما در صورتی که فیبروم علامت دار باشد با توجه به شدت علایم، سن، ناباروری، تمایل به حفظ رحم و طبقه بندی FIGO درمان دارویی یا جراحی اتخاذ می شود.

انتخاب روش جراحی به اندازه، محل، نوع فیبروم، مهارت پزشک متخصص و تجهیزات پزشکی در دسترس بستگی دارد.

یکی از بهترین راه های تشخیص زود هنگام فیبروم مراجعه به پزشک زنان و زایمان و انجام معاینات سالیانه است.

 از این که تا پایان این مقاله همراه ما بودید متشکریم. سوالات خود را از ما بپرسید.