بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری
همانطور که همه می‌دانیم دندان‌ها، دارایی‌های با ارزش ما محسوب میشوند. یکی از مهم‌ترین کارهایی که خانم‌ها پیش از بارداری باید انجام دهند بررسی وضعیت دندان‌هایشان است. بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری هم ضرورت دارد چون ممکن است مادر نتواند از برخی داروها برای تسکین درد یا ترمیم دندان استفاده کنند. در ادامه این مطلب از وبلاگ دارو.کام درباره اهمیت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری صحبت خواهیم کرد.
ساختار دندان
دندان‌ها توسط عضلات قوی به فک متصل شده‌اند و باعث شدند که بتوانیم غذا را به گونه‌ای بجویم که برای هضم گوارشی مناسب باشد. از طرفی دندان‌ها جنبه زیبایی برای صورت ما دارند و معمولا اولین توجه ما به افراد توجه به لبخندشان است. دندان‌های تمیز و سالم نشان دهنده سلامت عمومی فرد است.
مراقبت از دهان و دندان
امروزه مراقبت‌های دندانپزشکی، بهبود تغذیه و بهداشت دهان و دندان به افراد این امکان را می‌دهد تا دندان‌هایشان را در زمان حیات‌شان حفظ کنند.
حفظ و نگهداری از دندان‌های سالم، برنامه بهداشتی مناسب برای کل عمر یک فرد است. این برنامه در سال‌های اول زندگی شروع شده و در طول سالیان متمادی ادامه می‌یابد. این برنامه شامل مسواک زدن دندان‌ها حداقل دوبار در روز، کشیدن نخ دندان حداقل یک بار در روز و علاوه‌بر این، باید تعداد دفعاتی که در روز از غذاها و مایعات شیرین استفاده می‌کنید کمتر شود.
مراقبت مناسب از دندان‌ها با انجام کارهایی مثل: مسواک زدن به روش صحیح و مرتب، استفاده از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید و نخ دندان انجام می‌شود.
بهتر است ابتدا نخ دندان استفاده کنیم و بعد مسواک بزنیم. این ترتیب باعث می‌شود که مواد باقیمانده غذایی و باکتری ها کاملا از بین رفته و سطح مینای دندان خیلی بهتر پذیرای فلوراید خواهد بود.
بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری
رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری از اهمیت بالاتری برخوردار است و رعایت نکته‌های بهداشتی در همه زمینه‌ها می‌تواند به سلامت مادر و فرزند کمک به سزایی کند. از طرفی مراقبت از دندان‌ها در طول بارداری پیامدهای نامناسب در نوزاد به دنیا آمده را هم کاهش می‌دهد.
عده‌ای اعتقاد دارند که بر اثر بارداری، دست کم یک دندان آن‌ها از بین رفته یا بقیه دندان‌ها دچار آسیب و پوسیدگی شده‌اند. این باور غلط است و بارداری به تنهایی نمی‌تواند باعث از بین رفتن دندان‌ها شود بلکه در بارداری احتمال آسیب به دندان‌ها به دلایلی که در ادامه می‌گوییم بیشتر می‌شود.
علت پوسیدگی دندان در دوران بارداری
در طول بارداری به علت طوفانی از نوسان‌های هورمونی، تغییرهایی در بدن مادر به وجود می‌آید که دهان و دندان هم از آن بی نصیب نیست. در دوران بارداری با بالا رفتن سطح برخی هورمون‌ها از جمله پروژسترون باعث می‌شود دندان‌ها و لثه‌ها مستعدتر برای پوسیدگی و پلاک شوند. به همین دلیل رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد.
مشکلات دندان و لثه در بارداری
پوسیدگی دندان‌ها
پوسیدگی و فساد دندان و بیماری‌های باکتریایی آن یکی از شایع‌ترین اختلال‌های در دوران بارداری است. علت اصلی از دست دادن دندان در دوران بارداری پوسیدگی است.
حالت تهوع و استفراغ در روزهای نخست بارداری یکی از مهم‌ترین علت‌های پوسیدگی دندان است، چون باعث اسیدی شدن محیط دهان و مینای دندان‌ها شده و این اسید اگر به درستی پاک نشود باعث ایجاد حفره در مینای دندان می شود.
دومین دلیل پوسیدگی مصرف بیشتر مواد قندی و شیرینی‌ها در دوران بارداری است. دهان ما مانند سایر بخش‌های بدن حاوی باکتری‌های میزبان است. این باکتری‌ها قند و کربوهیدرات را خورده و به اسید تبدیل می‌کنند.
این اسید و سایر مواد موجود در دهان رسوبات سفت و چسبناکی به نام پلاک‌های دندانی را به وجود می‌آورند که باعث پوسیدگی مینای دندان می‌شود.
باید در این مورد توجه شود که بلافاصله بعد از تهوع و استفراغ چون محیط دهان اسیدی است مسواک نزنید، ابتدا کاملا دهان را با آب (یا آب و نمک) شستشو دهید و بعد ساییدگی مسواک را روی دندان انجام دهید.
ژنژیویت (gingivit)
شیوع ژنژیویت، که نوعی التهاب بافت لثه است، در خانم‌های باردار ۷۵%-۶۰% است.
لثه‌ها متورم، نرم و قرمز میشوند و به هنگام مسواک زدن از لثه‌ها خونریزی صورت می‌گیرد.
لثه‌ها در این حالت از صورتی به قرمز تیره تغییر رنگ می‌دهند در حالی که در اصل سفت و صورتی روشن‌اند. زمانی که لثه‌ها تیره شوند و به آسانی خونریزی کنند احتمالا به ژنژیویت مبتلا شده‌اند.
علت آن پلاک‌های دندانی ایجاد شده است که با گذشت زمان سفت شده و تیره میشوند. تولید و رسوب پلاک، بخشی از لثه را آزرده کرده و فضاهایی مملوء از باکتری در حد فاصل لثه و دندان ایجاد می‌کند.
در‌صورتی‌که این التهاب‌ها لثه به صورت مخرب شوند و سبب ایجاد حفره های عفونی در دهان شود می توانند سبب ایجاد نوزاد کم وزن و یا در مواردی زایمان زودرس را به دنبال داشته باشند.
کلا اختلالات دندانی باید به سرعت تشخیص داده شوند و توسط پزشک متخصص جرم گیری عمیق لثه ها صورت گیرد.
لق شدن دندان‌ها
بعضی اوقات در طول بارداری دندان‌ها لق میشوند که جای نگرانی نیست و بعد از زایمان دوباره به حالت عادی خود برمی‌گردند؛ البته در این مورد هم باید با پزشک متخصص مشورت کرد.
به‌طور‌کلی تغییرهای هورمونی حین بارداری، لثه ها را به آثار زیان بار پلاک ها حساس‌تر می‌کند.
نکته‌های مهم برای رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری
- روش صحیح مسواک کردن و نخ دندان را بیاموزید.
- قبل از بارداری حتما معاینه دقیق دندان‌ها صورت گیرد و در صورت نیاز به درمان، به‌طور‌کامل انجام شود.
- در طول بارداری رعایت بهداشت دهان و دندان به دلایل گفته شده بیشتر می‌شود و با دقت بیشتری باید انجام شود.
- در صورت خونریزی لثه‌ها، مسواک زدن را به هیچ‌عنوان قطع نکنید و با پارچه‌ای تمیز به ماساژ لثه‌ها بپردازید.
- مادر باردار در طول بارداری از ماههای ۷-۳ هر ماه یک بار و در ماههای ۸ و ۹ ماهی دوبار باید برای بررسی دندان‌هایش به دندانپزشک مراجعه کرده و از نظر بیماری دندان و لثه کنترل شود.
- در صورت نیاز به دندانپزشک در طول بارداری بهترین زمان سه ماهه دوم بارداری و ماه پنجم بارداری است.
- بعد از خوردن هرگونه ماده قندی، دهان را به‌طور‌کامل بشویید.
- استفاده از نخ دندان را هرگز فراموش نکنید.
نتیجه اینکه مراقبت از دهان و دندان در همه مراحل زندگی به ویژه در بارداری به علت تغییرات هورمونی ضروری است.
