مولتی ویتامین ها؛ فواید، عوارض و موارد مصرف آن

مولتی ویتامین چیست؟

در باور عموم، مولتی ویتامین مکملی حاوی بیش از یک نوع ویتامین است. اما در واقع مولتی ویتامین مکملی حاوی بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی ضروری است. این مواد اغلب با ترکیباتی مانند لوتئین یا جینسینگ پوشیده می شوند. دوزهای پایین این مکمل ها معمولاً بی تاثیر است.

مولتی ویتامین ها به پر کردن شکاف تغذیه ای کمک کرده و موثرترین راه برای حفظ سلامت و نشاط عمومی، تقویت انرژی و بهبود خلق و خو هستند. مصرف طولانی مدت و مداوم مکمل روزانه و مولتی ویتامین ها به جلوگیری از بیماری های مزمن کمک می کند.

این مکمل ها انتخابی اقتصادی برای تامین نیازهای ضروری بدن هستند؛ زیرا مصرف روزانه یک عدد از این قرص‌ها، نیاز به مواد معدنی ضروری و ویتامین را برطرف می‌سازد.

فواید مولتی ویتامین ها

پس از سال‌ها تحقیق و بررسی بر روی مولتی ویتامین‌ها، اکنون با قاطعیت می‌توان در مورد مزایای این محصولات صحبت کرد. از مهم‌ترین مزایای این محصولات افزایش طول عمر است. دکتر بروس ایمز، در اکتبر 2018 مقاله ای تحت عنوان “Prolonging Healthy Aging: Longevity Vitamins and Proteins.” منتشر کرد. در این مقاله، او توضیح می دهد که چگونه ویتامین ها، مواد معدنی و سایر عناصر ریز مغذی دیگر، نه تنها برای سلامتی فعلی ما ضروری هستند، بلکه تأثیر زیادی در کاهش سرعت روند پیر شدن دارند.

انسان حداقل به 30 ویتامین و ماده معدنی به علاوه تعداد انگشت شماری از مواد مغذی _که توسط بدن تولید نمی شود اما باید از منابع خارجی تأمین شوند_ احتیاج دارد. این مواد مغذی به عنوان کوفاکتور یا کوآنزیم برای فرآیندهای متابولیکی عمل می کنند. به عنوان مثال منیزیم عامل تولید 500 آنزیم است و 2000 پروتئین واسطه به روی هستند.

بیشتر مواد مغذی لازم برای بقا مانند منیزیم، سلنیوم، ویتامین هایC ، D و K و اسیدهای چرب امگا 3 برای افزایش سلامتی در کهولت سن مورد نیاز هستند. آن‌ها از چنان اهمیتی برخوردارند که دکتر ایمز در مجموع از آن‌ها به عنوان “ویتامین‌های طول عمر” یاد می کند و معتقد است که کمبود آن‌ها در هر زمان از زندگی منجر به آسیب هایی می شود که خطر بیماری های مزمن ، پیری زودرس و کاهش طول عمر را افزایش می دهد.

بیشتر بخوانید: هر آنچه که باید درباره زینک (روی) بدانید

چرا باید از مولتی ویتامین استفاده کنیم؟

افزایش امید به زندگی در طول دهه های گذشته یک دستاورد عظیم است. اما “دامنه سلامتی” ما – تعداد سال‌هایی که فقط زنده نیستیم بلکه سالم هستیم – مسئله‌ای بسیار مهم است. زندگی طولانی و عاری از بیماری و معلولیت، به عوامل مختلفی بستگی دارد که بعضی از آن‌ها از عهده ما خارج است. با این حال، همانطور که دکتر ایمز نتیجه گیری می کند “علاوه بر تناسب اندام، راز سلامت بدن در دوره پیری مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی است.”

15 فایده مولتی ویتامین که احتمالاً تا امروز نمی‌دانستید

• تقویت حافظه کوتاه مدت: طبق یک متا آنالیز از 10 آزمایش تصادفی و کنترل شده با دارونما، مصرف روزانه یک مولتی ویتامین می تواند به بهبود حافظه کوتاه مدت کمک کند.
• سم زدایی: مقادیر بالای مواد معدنی، آنتی اکسیدان ها و ویتامین های B کمپلکس موجود در مولتی ویتامین در روز به پاکسازی سموم از بدن کمک کرده، واکنش های آنزیمی مورد نیاز برای سم زدایی را تسهیل می کند و کبد و سایر اندام ها را به شکل بالایی حفظ می کند.
• حفظ توده عضلانی: کاهش توده عضلانی در فرایند افزایش سن با آسیب رادیکال های آزاد مرتبط است. مولتی ویتامین‌ها غنی از آنتی اکسیدان هستند و به کنترل رادیکال های آزاد کمک می کنند. همچنین نشان داده شده است که ویتامین D باعث تقویت قدرت عضلات در افراد مسن می شود.
• حفظ تعادل بدن
• بهبود حس بویایی: آنوسمیا (Anosmia) یا عدم توانایی در تشخیص بو، ممکن است به دلیل کمبود روی ایجاد شود. مقادیر کم ویتامین B و A همراه با مس نیز با تغییر در حس بویایی (و چشایی) همراه است.
• جلوگیری از کاهش شنوایی: چندین مطالعه ارتباط بین کاهش شنوایی و کمبود ویتامین های B کمپلکس را پیدا کرده است. در یک مطالعه، افرادی سطح هموسیستئین بالایی داشتند با 64 % کاهش شنوایی درگیر بوده‌اند. بهترین راه برای کاهش سطح هموسیستئین مصرف ویتامین های B کمپلکس است.

• حفظ سلامت پوست: بتاکاروتن و ویتامین های C و E برای حفظ سلامت پوست و ظاهری جوان مهم هستند.
• جلوگیری از آسم و آلرژی: افراد مبتلا به آسم و مستعد آلرژی غالباً سطح ویتامین C، روی، سلنیوم و منیزیم پایینی دارند.
• جلوگیری از عوارض دیابت: دیابت منجر به افزایش ادرار شده و در نتیجه ویتامین ها و مواد معدنی محلول در آب را از دست می روند. در نتیجه چشم‌ها، اعصاب، عروق خونی، کلیه ها و اندام های بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرند. بهترین روش برای جلوگیری از این عوارض، علاوه بر کنترل قند خون، مصرف مکمل‌های قوی و مولتی ویتامین روزانه است.
• کاهش استرس: مصرف روزانه یک قرص مولتی ویتامین – خصوصاً انواع حاوی دوزهای ویتامین های B کمپلکس – می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
• کاهش وزن: در یک مطالعه، محققان زنان چاق را به سه گروه تقسیم کردند و به مدت 26 هفته روزانه به آن‌ها مکمل مولتی ویتامین و مواد معدنی، مکمل کلسیم یا دارونما دادند. در پایان مطالعه، زنانی که از مکمل های مولتی ویتامین و مواد معدنی استفاده کرده بودند، به طور متوسط ​​15 کیلوگرم کاهش وزن داشتند، در حالیکه زنانی که کلسیم مصرف کرده بودند، 4 کیلوگرم و گروه دارونما یک کیلوگرم کاهش وزن داشتند.
• بهبود عملکرد جنسی: عملکرد مطلوب جنسی وابسته به ورود جریان قوی خون به اندام‌هایی است که به هورمون‌های جنسی پاسخ می دهند. ویتامین C، ویتامین E و ویتامین های B کمپلکس از عروق محافظت می کنند و جریان خون را در بدن بهبود می بخشند. روی (زینک) یکی از ملزومات تولید تستوسترون است.
• جلوگیری از خشکی چشم: افزایش سن با افزایش رادیکال های آزاد همراه است و چشم های ما نیز از این قاعده مستثنی نیستند. یکی از شایع ترین شکایات، خشکی چشم است که به دلیل کاهش چشمگیر تولید اشک با افزایش سن ایجاد می شود. آنتی اکسیدان ها وبه ویژه ویتامین A، برای حفظ سلامت کلی چشم ضروری است. به همین دلیل است که استفاده از این مواد مغذی مهم می تواند به اصلاح یا جلوگیری از بروز مشکلات کمک کند.
• کاهش سرعت تحلیل تلومر: کروموزوم ها که در هسته تمام سلول های بدن یافت می شوند، نقشه های ژنتیکی رشد و عملکرد فیزیولوژیکی بدن را درون خود دارند. در نوک هر کروموزوم “کلاهک” های محافظتی به نام تلومر وجود دارد که به طور طبیعی با افزایش سن کوتاه می شوند. تحقیقات نشان داده است که مصرف یک مولتی ویتامین روزانه می تواند به کندی و حتی معکوس کردن این فرسایش کمک کند.
• جلوگیری از مشکلات دهان و دندان: ویتامین C نقش اصلی را در پیشگیری از بیماری های لثه بازی می کند، زیرا به حفظ یکپارچگی ساختارهای حمایت کننده از بافت های دهان کمک می کند. سایر آنتی اکسیدان ها از جمله ویتامین های A و E و همچنین سلنیوم نیز باعث بهبود سلامت لثه می شوند. روی (زینک) غشای سلولی را تثبیت کرده و از رشد پلاک جلوگیری می‌کند. کمبود روی و ویتامین A نیز در بیماران مبتلا به بیماری پریودنتال شایع است.

بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین

برای درک بهتر این موضوع، ذکر این نکته ضروری است که ویتامین‌ها به دو گروه محلول در آب و چربی تقسیم می‌شوند.

• ویتامین های محلول در آب: B و C
• ویتامین های محلول در چربی: A، D، E، K

بهترین زمان برای مصرف مولتی ویتامین، زمانی که جذب ویتامین‌ها در بالاترین حد ممکن باشد. برای بسیاری از افراد، صبحانه مناسب ترین زمان برای مصرف مولتی ویتامین است. اما اگر صبحانه شما حاوی مقدار قابل توجهی چربی یا روغن نباشد؛ ویتامین D و سایر ویتامین های محلول در چربی یعنی A ، E و K جذب نمی‌شوند. بنابراین، مولتی ویتامین خود را همراه با وعده‌های غذایی که حاوی بیشتر چربی و روغن هستند، میل کنید. مصرف مولتی ویتامین همراه با یک وعده غذایی ممکن است ناراحتی معده یا حالت تهوع ناشی از مصرف مکمل ها را کاهش دهد.

بیشتر بخوانیم: بهترین مولتی ویتامین‌ برای خانم‌ها را می شناسید؟

عوارض مصرف مولتی ویتامین‌ها

یبوست، اسهال یا ناراحتی معده ممکن است بعد از مصرف این محصولات رخ دهند. این عوارض معمولاً موقتی هستند و با سازگاری بدن با آن‌ها ممکن است از بین بروند. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، سریعاً با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.

مولتی ویتامین مخصوص کودکان

اغلب کودکان مواد مغذی مورد نیاز خود را از رژیم غذایی سالم دریافت می‌کنند. اما اگر تامین این مواد از طریق رژیم غذایی میسر نباشد استفاده از «مکمل مولتی ویتامین کودک» ضروری است. سن، جنسیت و نوع رشد کودک سه فاکتور مهم در تعیین میزان مصرف مواد مغذی مورد نیاز به شمار می روند. تامین مواد معدنی نظیر کلسیم، آهن، زینک و ویتامین‌ها از جمله ویتامین آ و بی برای رشد مغزی کودک در مراحل اولیه زندگی بسیار ضروری است. به همین دلیل بسیاری از خانواده ها استفاده از مکمل مولتی ویتامین کودک را از بدو تولد آغاز می کنند.

پزشک در صورت تشخیص کمبود ویتامین و یا مواد معدنی سریعاً استفاده از مکمل مولتی ویتامین کودک را تجویز می کند و همین امر از بروز مشکلات و بیماری های بعدی جلوگیری به عمل می آورد. بنابراین چک آپ منظم سلامتی کودک اهمیت زیادی دارد.

مکمل مولتی ویتامین کودک به شکل قرص، شربت و یا پاستیل به بازار عرضه می شود. این مکمل‌ها عموماً برای کودکانی مورد استفاده قرار می گیرند که رشد آن‌ها با تاخیر همراه است. همچنین کودکانی که از بیماری های مزمن رنج می برند و یا آلرژی های شدید غذایی دارند باید با تجویز پزشک استفاده از مولتی ویتامین‌ها را آغاز کنند.

برای مشاهده مکمل های کودک (تقویتی کودک)، کلیک کنید.

سوالات رایج

آیا مولتی ویتامین چاق کننده است؟

مولتی ویتامین‌ها نه تنها موجب چاقی نمی‌شود بلکه در افرادی که دچار افزایش وزن هستند؛ کاهش وزن را به دنبال خواهد داشت. بسیاری از افراد به دلیل این تصور غلط که مولتی ویتامین باعث افزایش می‌شود، مصرف آن را قطع می‌کنند. اما از این حقیقت غافلند که نه تنها با این کار از افزایش وزن خود جلوگیری نمی‌کنند بلکه بدن خود را از دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز محروم می‌کنند که عواقب بسیاری به دنبال خواهد داشت.

آیا بهتر نیست مولتی ویتامین‌ها را با شکم خالی مصرف کرد؟

بهترین زمان برای مصرف ویتامین ها و مواد معدنی هنگام صبح به همراه وعده غذایی است. با این وجود، برخی مکمل ها وجود دارند که مصرف آنها اندکی پیش از رفتن به تختخواب ممکن است به خواب بهتر کمک کنند. در برخی افراد، مصرف ویتامین ها و مواد معدنی با معده خالی می تواند موجب ناراحتی معده و حتی اسهال شود. از این رو، به طور کلی بهتر است مکمل های ویتامین و مواد معدنی به همراه یک وعده غذایی مصرف شوند، مگر این که پزشک توصیه دیگری ارائه کرده باشد.

چه ویتامین هایی برای زنان جوان ضروری هستند؟

زنان ایرانی به دلیل پوشش خاص، بیشتر در معرض کمبود ویتامین D قرار دارند. بنابراین مصرف این ویتامین را باید در برنامه غذایی خود قرار دهند. ویتامین E برای سلامت پوست و مو بسیار ضروری است. زینک نوعی ماده معدنی است که سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به مبارزه با بیماری‌ها کمک می‌کند. همچنین مصرف برای گیاهخواران و زنان باردار بسیار مهم است. آهن برای خانم‌هایی که در سن باروری قرار دارند، بهترین گزینه است چراکه بدن‌شان هر ماه آهن از دست می‌دهد. آهن اکسیژن را از شش‌ها به سایر نقاط بدن منتقل می‌کند. بیوتین نیز تاثیر معجزه‌آسایی روی موها، پوست و ناخن دارد. برای این منظور بهتر است روزی 3/0میکروگرم از آن را مصرف کنید. به این ترتیب موهای‌تان سریع‌تر رشد می‌کنند و درخشان‌تر می‌شوند، پوست‌تان نیز شفاف‌تر شده و ناخن‌های‌تان محکم‌تر می‌شوند. بسیاری از مولتی ویتامین‌ها حاوی بیوتین هستند.

 جمع بندی

مولتی ویتامین ها به پر کردن شکاف تغذیه ای کمک کرده و موثرترین راه برای حفظ سلامت و نشاط عمومی، تقویت انرژی و بهبود خلق و خو هستند. مصرف طولانی مدت و مداوم مکمل روزانه و مولتی ویتامین ها به جلوگیری از بیماری های مزمن کمک می کند.

این مکمل ها انتخابی اقتصادی برای تامین نیازهای ضروری بدن هستند؛ زیرا مصرف روزانه یک عدد از این قرص‌ها، نیاز به مواد معدنی ضروری و ویتامین را برطرف می‌سازد.

انسان حداقل به 30 ویتامین و ماده معدنی به علاوه تعداد انگشت شماری از مواد مغذی _که توسط بدن تولید نمی شود اما باید از منابع خارجی تأمین شوند_ احتیاج دارد.

بیشتر مواد مغذی لازم برای بقا مانند منیزیم، سلنیوم، ویتامین هایC ، D و K و اسیدهای چرب امگا 3 برای افزایش سلامتی در کهولت سن مورد نیاز هستند. آن‌ها از چنان اهمیتی برخوردارند که دکتر ایمز در مجموع از آن‌ها به عنوان “ویتامین‌های طول عمر” یاد می کند و معتقد است که کمبود آن‌ها در هر زمان از زندگی منجر به آسیب هایی می شود که خطر بیماری های مزمن ، پیری زودرس و کاهش طول عمر را افزایش می دهد.

نویسنده: الهه براتی پورفرد

از این که این مطلب را تا انتها مطالعه نموده‌اید، سپاسگزاریم. خواهشمندیم با نظرات و پیشنهادات سازنده‌ خود ما را در بهبود هر چه بهتر مطالب یاری نمایید.