آنفلوانزای پرندگان در برابر کرونا؛ آیا پاندمی دیگری در راه است؟
در سالهای اخیر، جامعه جهانی با نگرانی شاهد شیوع گسترده آنفلوانزای پرندگان در میان پرندگان وحشی، طیور و حتی برخی از گونههای پستانداران بوده است. اگرچه این شیوع تاکنون ضربات سنگینی به جمعیت حیوانی و منابع غذایی وارد کرده، اما پرسش نگرانکنندهتری برای سلامت انسان مطرح شده است؛ آیا این ویروس میتواند جرقهای برای پاندمی بعدی باشد؟
بر اساس یافتههای اخیر از مراکز پیشرو تحقیقات عفونی در فرانسه، اگرچه سطح خطر فعلی برای عموم جامعه «پایین» ارزیابی میشود، اما پیامدهای بالقوه یک جهش ژنتیکی در این ویروس میتواند فاجعهبار باشد؛ به طوری که کارشناسان هشدار میدهند شدت و اثرات آن ممکن است حتی از دوران کووید-۱۹ نیز فراتر رود.
درک واقعیتها و خطرات این ویروس برای آمادگی سیستمهای بهداشتی حیاتی است. در دارو دات کام در اینباره بخوانید.
چرا آنفلوانزای پرندگان میتواند برای انسان خطرناک باشد؟
متخصصان بر این باورند که در صورت شیوع گسترده این ویروس در میان انسانها، دو دلیل عمده وجود دارد که میتواند مدیریت بیماری را دشوار سازد:
- عدم شناخت سیستم ایمنی؛ بدن اکثر افراد نسبت به آنفلوانزاهای فصلی معمول ایمنی نسبی دارد و پادتنهای لازم را داراست. اما آنفلوانزای پرندگان برای سیستم ایمنی انسان کاملاً ناشناخته است. این وضعیت دقیقاً مشابه شرایط آغازین همهگیری کووید-۱۹ است که بدن انسان هیچ دفاعی در برابر عامل بیماریزا نداشت.
- خطر برای تمام گروههای سنی؛ برخلاف ویروس کرونا که بیشتر سالمندان و افراد دارای بیماریهای زمینهای را تهدید میکرد، تاریخچه پزشکی نشان میدهد که انواع شدید آنفلوانزا میتواند حتی افراد کاملاً سالم و کودکان را نیز بهشدت درگیر کند.
آیا خطر جهش ویروسی و انتقال به انسانها وجود دارد؟
در حال حاضر، تمرکز اصلی آنفلوانزای پرندگان روی حیوانات است و برای کنترل شیوع آن، صدها میلیون پرنده در سراسر جهان معدوم شدهاند. در این مرحله، موارد ابتلای انسانی بسیار نادر باقی مانده و تقریباً همیشه محدود به افرادی است که تماس بسیار نزدیک و مستقیم با حیوانات آلوده داشتهاند.
با این حال، کابوس اصلی ویروسشناسان در یک کلمه خلاصه میشود: سازگاری.
خطر اصلی زمانی بالفعل میشود که ویروس دچار جهش شده و خود را با بدن پستانداران و در نهایت انسان سازگار کند. اگر ویروس این توانایی را پیدا کند که به راحتی از انسان به انسان منتقل شود، آنگاه دیگر یک بیماری دامی نخواهد بود، بلکه به یک ویروس پاندمیک تمامعیار با قابلیت سرایت تبدیل خواهد شد.
احتمال وقوع همهگیری
علیرغم این سناریوهای نگرانکننده، باید واقعبین بود. سازمانهای جهانی بهداشت حیوانات تأکید دارند که در حال حاضر، خطر همهگیری برای جوامع انسانی بسیار اندک است. بنابراین جای نگرانی نیست و زندگی روزمره جریان دارد. شهروندان میتوانند با اطمینان خاطر:
- به طبیعتگردی بپردازند.
- محصولات طیور (مرغ و تخممرغ) را مصرف کنند (مشروط بر پخت کامل).
- از فعالیتهای خارج از منزل لذت ببرند.
- تا زمانی که ویروس دچار تغییر ساختاری نشده است، احتمال خطر برای انسان ناچیز است.
آیا جهان نسبت به دوران کرونا آمادگی بیشتری دارد؟
اگر ویروس دچار جهش شود، آیا مجدداً با بحرانی مشابه سال ۲۰۲۰ مواجه خواهیم شد؟ پاسخ متخصصان منفی است؛ چرا که جهان امروز در موقعیت بسیار قویتری قرار دارد:
- فناوری واکسن؛ برخلاف کرونا که در ابتدا ویروسی کاملاً ناشناخته بود، دانشمندان هماکنون «واکسنهای اولیه» برای آنفلوانزای پرندگان را آماده دارند. دانش فنی و زیرساخت تولید سریع واکسنهای آنفولانزا سالهاست که وجود دارد.
- داروهای موثر؛ ذخایر دارویی جهان مجهز به داروهای ضد ویروسی هستند که بر روی انواع آنفولانزا اثرگذارند.
- رصد جهانی دقیق؛ سیستمهای نظارتی بینالمللی اکنون هوشیارتر از همیشه عمل کرده و کوچکترین تغییرات ویروس در جمعیتهای حیوانی را رصد میکنند تا پیش از گسترش، آن را مهار کنند.
توصیهای از تیم دارو دات کام به شما
تیترهایی نظیر «پاندمی شدیدتر از کرونا» ممکن است نگرانکننده باشند، اما این موارد صرفاً بیانگر «بدترین سناریوی ممکن» هستند. واقعیت این است که در حال حاضر، آنفلوانزای پرندگان یک بحران دامی است، نه انسانی. با این حال، جامعه پزشکی و دانشمندان با دقت کامل شرایط را زیر نظر دارند تا همواره یک گام جلوتر از ویروس باشند.
توصیه ما این است که اخبار سلامت را تنها از منابع معتبر علمی دنبال کنید و از انتشار شایعات بیاساس بپرهیزید. همچنین رعایت اصول بهداشت فردی و تغذیه سالم، همواره بهترین راهکار برای تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماریهاست.
نظرات