روش‌های درمان استرس و اضطراب در نوجوانان کدامند؟
در این مقاله می‌خواهیم نگاه جامعی داشته باشیم به مسئله درمان استرس و اضطراب در نوجوانان. انواع درمان‌های بالینی، دارویی و درمان‌های مبتنی بر تغییر سبک زندگی را در ادامه مرور می‌کنیم.
اضطراب نوجوانان، ترس، نگرانی یا اضطراب شدیدی است که در دوران نوجوانی بروز می‌کند و می‌تواند در عملکرد روزانه و کیفیت کلی زندگی نوجوان اختلال ایجاد کند. اضطراب یک مشکل رایج در کودکان و نوجوانان است که اغلب در مراحل مختلف رشد تجربه می‌شود.
علت‌ها و نشانه‌های استرس و اضطراب در نوجوان‌ها
قبل از نوجوانی، بچه‌ها بیشتر در مورد دنیای بیرون – حشرات ترسناک، آدمک‌های ترسناک و آسیب‌های جسمی – نگران هستند. با افزایش سن، اضطراب‌های آنها بیشتر حول مسائل درونی می‌چرخد. نوجوانان ممکن است با شروع بلوغ، احساس ناامنی بیشتری در مورد بدن خود داشته باشند. یا اینکه در مورد تطبیق رفتارشان با جامعه و اجتناب از خجالت، نگران باشند. آنها همچنین ممکن است در مورد عملکرد تحصیلی و آینده خود احساس اضطراب کنند.
اضطراب در نوجوانان همیشه آشکار نیست، زیرا آنها تمایل دارند افکار و احساسات خود را پنهان کنند. برخی از نشانه‌هایی که باید به آنها توجه کرد عبارتند از:
- ترس یا نگرانی مداوم در مورد جنبه‌های روزمره زندگی آنها
- کناره‌گیری از دوستان یا فعالیت‌های اجتماعی
- تحریک‌پذیری یا حمله به دیگران
- مشکلات در مدرسه یا عملکرد ضعیف ناگهانی
- امتناع از رفتن به مدرسه
- مشکلات خواب
- سوء مصرف مواد
- جستجوی مداوم اطمینان خاطر
Anxiety disorders are the most common psychiatric conditions in children and adolescents, affecting nearly 1 in 12 children and 1 in 4 adolescents
اختلالات اضطرابی شایع‌ترین بیماری‌های روانپزشکی در کودکان و نوجوانان هستند که تقریباً از هر ۱۲ کودک، ۱ نفر و از هر ۴ نوجوان، ۱ نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهند. (منبع)
روش‌های درمان و مدیریت استرس و اضطراب در نوجوانان
یافتن درمان مناسب، اولین گام مهم در کاهش اضطراب نوجوان است. درمان شامل مراجعه به روانپزشک، یا روانشناس است. گاهی اوقات مشاوران مدرسه می‌توانند به عنوان منبعی برای یافتن درمان مناسب عمل کنند. درمان می‌تواند بسیاری از جنبه‌های زندگی نوجوان، از جمله عملکرد او در مدرسه و روابط با خانواده و دوستان را بهبود بخشد.
در اینجا رایج‌ترین درمان‌های اضطراب آورده شده است:
دارو درمانی
بسته به نوع اضطرابی که نوجوان دارد، روانپزشک تشخیص را تعیین می‌کند و از آن تشخیص برای هدایت مدیریت دارو استفاده می‌کند. دسته اصلی داروهایی که برای درمان اختلالات اضطرابی در کودکان و نوجوانان مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین هستند، مثل فلوکستین یا سرترالین. داروها ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد تا بهترین اثر را داشته باشند.
داروهای ضد اضطراب خاص، به نام بنزودیازپین‌ها، بسته به شرایط، می‌توانند به همراه داروی دیگر یا به تنهایی مصرف شوند.
بنزودیازپین‌ها فقط برای موارد کوتاه‌مدت و تحت نظارت شدید استفاده می‌شوند، زیرا ریسک وابستگی، تحمل و عوارض جانبی مانند تحریک‌پذیری یا افزایش خطر سوء مصرف در نوجوانان بالاست.
- توجه: این داروها نباید هرگز بدون نظارت روانپزشک استفاده شود.
اضطراب‌های خاص، که معمولاً به عنوان اضطراب عملکردی شناخته می‌شوند، مانند وحشت در مورد امتحان یا سخنرانی در جمع، را نیز می‌توان با مصرف یک دوز از گروه دارویی به نام بتا بلاکر حدود یک ساعت قبل از رویداد ترسناک درمان کرد. مورد استفاده ترین بتابلوکر، پروپرانولول است.
هرگز بدون مشورت با روانپزشک، مصرف هیچ داروی اضطرابی را شروع یا قطع نکنید. اگر برای اضطراب دارو مصرف می‌کنید، پیروی از دستورالعمل‌های روانپزشک برای مصرف آن حیاتی است.
درمان شناختی-رفتاری
برای درمان شناختی-رفتاری یا CBT باید به یک درمانگر مراجعه کنید. درمانگر به نوجوان کمک می‌کند تا انواع افکار و باورهایی را که باعث اضطراب او می‌شوند شناسایی و برای کاهش آنها راهکارهایی را تمرین کند.
مراجعه به درمانگری که تجربه درمان اضطراب در نوجوانان را دارد بسیار مهم است. درمانگر با پیشنهاد راه‌هایی برای تغییر افکار نوجوان (الگوهای فکری و نشخوار فکری) و آموزش راه‌هایی برای مدیریت اضطراب و علائم جسمی نوجوان، تاثیر مثبت و مهمی بر کاهش اضطراب خواهد داشت.
مواجهه درمانی
مواجهه درمانی نوعی درمان رفتاری است. در طول مواجهه، نوجوان تشویق می‌شود که کم کم و طی چند مرحله، خود را در معرض موقعیت‌ها یا محرک‌های ترسناک (مثلاً صحبت در ملاء عام، عنکبوت‌ها) قرار دهد.
هدف از مواجهه این است که به نوجوان اجازه داده شود تا به موقعیت‌ها یا محرک‌های ترسناک عادت کند، با این کار نوجوان یاد می‌گیرد که علائم اضطراب در نهایت بدون هیچ گونه عوارض مضری به خودی خود فروکش می‌کنند.
بیوفیدبک
این روش درمانی (که کمتر شناخته شده و معمولا استفاده نمی‌شود)، از وسایل الکترونیکی برای اندازه‌گیری نحوه واکنش بدن به استرس استفاده می‌کند. این روش درمانی بر اساس این ایده است که وقتی به افراد اطلاعاتی در مورد فرآیندهای داخلی بدنشان داده می‌شود، می‌توانند از این اطلاعات برای یادگیری کنترل آن فرآیندها استفاده کنند.
در طول بیوفیدبک، نوجوان به دستگاهی متصل خواهد شد که به او و درمانگر می‌گوید چه زمانی بدن نوجوان ریلکس است. با قرار دادن حسگرهایی روی نقاط خاص عضلات، درمانگر می‌تواند تنش عضلات، ضربان قلب، الگوی تنفس، میزان عرق تولید شده و یا دمای بدن نوجوان را بخواند. هر یک از این اندازه‌گیری‌ها می‌تواند به درمانگر اطلاع دهد که آیا نوجوان در حال یادگیری ریلکس کردن هستد یا خیر.
بیوفیدبک می‌تواند سرگرم‌کننده باشد چرا که تقریباً مانند انجام یک بازی کامپیوتری است. شواهد برای بیوفیدبک در نوجوانان محدود است و معمولاً به عنوان درمان مکمل CBT استفاده می‌شود، نه درمان اصلی. اثربخشی آن نیاز به مطالعات بیشتر دارد.
تکنیک‌های عملی برای درمان استرس و اضطراب در نوجوانان
اگر شما نوجوانی هستید که دچار استرس و اضطراب شده‌اید، این راهکارها می‌توانند به کنترل استرس و اضطراب شما کمک کنند:
- خوب بخوابید: خواب برای سلامت جسمی و روانی ضروری است. نوجوانان به 8 تا 10 ساعت خواب شبانه نیاز دارند. خواب باید در اولویت قرار گیرد تا استرس کنترل شود. برای جلوگیری از بی‌خوابی، استفاده از صفحه نمایش را در شب محدود کنید و از نگهداری دستگاه‌های دیجیتال در اتاق خواب خودداری کنید.
- ورزش کنید: فعالیت بدنی یک عامل ضروری برای کاهش استرس برای افراد در هر سنی است. وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت روزانه را برای کودکان و نوجوانان ۶ تا ۱۷ ساله توصیه می‌کند.
- با والدین یا مشاور مدرسه صحبت کنید: صحبت در مورد موقعیت‌های استرس‌زا با یک بزرگسال مورد اعتماد می‌تواند به کودکان و نوجوانان کمک کند تا مسائل و مشکلات را بشناسند و راه‌حل‌هایی پیدا کنند.
- برای تفریح و سکوت وقت بگذارید: درست مانند بزرگسالان، کودکان و نوجوانان نیز به زمانی برای انجام کاری که برایشان شادی می‌آورد نیاز دارند، چه زمان بدون ساختار برای بازی با آجرهای ساختمانی باشد و چه ساعت‌های بی‌وقفه برای تمرین موسیقی یا هنر. همچنین، در حالی که برخی از کودکان با پریدن از یک فعالیت به فعالیت دیگر پیشرفت می‌کنند، برخی دیگر به زمان استراحت بیشتری نیاز دارند. تعادل سالمی بین فعالیت‌های مورد علاقه و وقت آزاد خود پیدا کنید.
- بیرون بروید: گذراندن وقت در طبیعت راهی مؤثر برای کاهش استرس و بهبود حال عمومی است. محققان دریافته‌اند افرادی که در مناطقی با فضای سبز بیشتر زندگی می‌کنند، افسردگی، اضطراب و استرس کمتری دارند.
- درباره استرس و اضطراب خود بنویسید: تحقیقات نشان داده است که ابراز درونیات از طریق نوشتن می‌تواند به کاهش پریشانی روانی و بهبود حال فرد کمک کند. به عنوان مثال، برخی تحقیقات نشان داده‌اند که نوشتن در مورد احساسات مثبت – مانند چیزهایی که از آنها سپاسگزار یا به آنها افتخار می‌کنید – می‌تواند علائم اضطراب و افسردگی را کاهش دهد.
- ذهن آگاهی را بیاموزید: در مطالعه‌ای روی یک برنامه آموزشی ۵ هفته‌ای ذهن آگاهی برای نوجوانان ۱۳ تا ۱۸ ساله، محققان دریافتند که نوجوانانی که ذهن آگاهی را یاد گرفته‌اند، نسبت به نوجوانانی که این کار را نکرده‌اند، پریشانی روانی کمتری را تجربه کرده‌اند. برای آشنایی بیشتر با مفهوم ذهن‌آگاهی و فواید آن، مقاله «ذهن‌آگاهی چیست؟» را مطالعه فرمایید.
نقش والدین در حمایت از نوجوان‌ها
به عنوان والدین، احتمالاً آرزو می‌کنید که می‌توانستید اضطراب نوجوان خود را به طور جادویی درمان کنید. اگرچه این امکان پذیر نیست، اما می‌توانید گام‌هایی برای کمک به آنها بردارید:
- ترس‌ها و احساسات نوجوان خود را بپذیرید: آن را نادیده نگیرید یا با گفتن «تو زندگی خوبی داری. نباید نگران این موضوع باشی» آن را رد نکنید. ما باید احساسات آنها را جدی بگیریم و آماده گوش دادن باشیم. با سوالات زیاد آنها را سردرگم نکنید، بگذارید صحبت کنند و در سکوت بنشینید.
- به فرزندتان عشق و همدلی بدهید: هر روز بدون حواس‌پرتی برای صحبت با فرزندتان وقت بگذارید. روابط قوی والدین و نوجوان برای سلامت روان جوانان مفید است و محافظت‌کننده است.
- سواد رسانه‌ای را ارتقا دهید: کودکان امروزی زمان زیادی را آنلاین می‌گذرانند، جایی که می‌توانند با محتوای مشکوک، زورگویی سایبری یا فشار همسالان رسانه‌های اجتماعی مواجه شوند. والدین می‌توانند با آموزش فرزندانشان برای آگاه شدن و با محدود کردن زمان استفاده از صفحه نمایش، به آنها کمک کنند.
- با افکار منفی مبارزه کنید: «من در ریاضی افتضاح هستم.» «از موهایم متنفرم.» «من هرگز به تیم راه پیدا نمی‌کنم. چرا امتحان کنم؟». کودکان و نوجوانان می‌توانند به راحتی در دام افکار منفی بیفتند. با این حال، وقتی آنها از خودگویی‌های منفی استفاده می‌کنند، فقط مخالفت نکنید. از آنها بخواهید که واقعاً در مورد اینکه آیا آنچه می‌گویند درست است یا نه، فکر کنند، یا مواقعی را که سخت کار کرده‌اند و پیشرفت کرده‌اند به آنها یادآوری کنید. یادگیری مثبت‌اندیشی به آنها کمک می‌کند تا در برابر استرس تاب‌آوری پیدا کنند.
- الگویی برای مقابله سالم ارائه دهید: مراقبان می‌توانند با نوجوانان در مورد چگونگی تفکر و برخورد آنها با موقعیت‌های استرس‌زای خود صحبت کنند.
- اجازه دهید بچه‌ها خودشان حل‌کننده مشکلات باشند: طبیعی است که بخواهید مشکلات فرزندتان را حل کنید. اما وقتی والدین برای حل هر مشکل کوچکی وارد عمل می‌شوند، فرزندانشان فرصتی برای یادگیری مهارت‌های مقابله سالم ندارند. بگذارید فرزندانتان سعی کنند مشکلات کم‌ریسک خود را به تنهایی حل کنند. در این صورت اعتماد به نفس پیدا می‌کنند که می‌توانند با عوامل استرس‌زا و موانع کنار بیایند.
اگر نیاز به کمک بیشتری دارید، برای پشتیبانی بیشتر با رواندرمانگر نوجوان یا روانشناس مورد اعتماد تماس بگیرید.
چه زمانی نیاز به مراجعه پزشک است؟
اگر علائم اضطراب نوجوان شما بر زندگی روزمره‌اش تأثیر می‌گذارد، با پزشک او صحبت کنید. وقتی سطح اضطراب بالا و طولانی مدت است و تکنیک‌های تغییر سبک زندگی نمی‌تواند آن را بهبود بخشد، لازم است که روانپزشک یا روان درمانگر نوجوان مداخله کرده، اضطراب را بررسی و بهترین پیشنهادها برای درمان آن را ارائه دهند.
توصیه ای از تیم دارو دات کام به شما
نوجوانی دوره‌ای عجیب و تقریبا بحرانی است. بزرگترین تغییرات زندگی از نظر جسمی، ذهنی و عاطفی به یکباره فرد را در برمی‌گیرد و او باید با همه این تغییرات طوری کنار بیاید که هویت مستقل خود را کشف و استقلال پیدا کند. طبیعی است برخی از نوجوانان در این دوره فشار روانی احساس کنند.
پس لازم است که هم خود نوجوان هم والدین و اطرافیان، همدلی، درک و حمایت را از یاد نبرند. اگر استرس و اضطراب شدید بود، حتما از یک روانپزشک و رواندرمانگر نوجوان کمک بگیرید تا بار این فشار هم بر گردن نوجوان نیفتد.
