دلایل ایست قلب جنین در رحم مادر چیست؟ + علائم و عوارض آن

ایست قلبی جنین در دوران بارداری چیست؟

ایست قلبی جنین به توقف فعالیت قلب جنین قبل از زایمان یا در حین آن اشاره دارد. در این شرایط، ضربان قلب جنین به طور ناگهانی متوقف شده و منجر به مرگ جنین می‌شود. این اتفاق ممکن است در هر زمانی از بارداری رخ دهد، ولی بیشتر موارد بین هفته‌های ۲۰ تا ۲۷ بارداری دیده می‌ شود. در بارداری‌های طول‌کشیده بعد از ۴۰ هفته هم خطر کمی بیشتر می‌ شود.

علل توقف ضربان قلب جنین در دوران بارداری

از شایع ترین دلایل توقف ضربان قلب جنین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناهنجاری های ژنتیکی: ناهنجاری‌های ژنتیکی به تغییرات یا جهش‌های موجود در ژن‌های نوزاد اشاره دارند. این ناهنجاری‌ها می‌توانند بر رشد قلب و سایر اندام‌های نوزاد تاثیر بگذارند و منجر به بروز عوارضی شوند که در برخی موارد، باعث توقف ضربان قلب می‌شود.
• نارسایی جفت: وضعیتی است که در آن جفت به طور کامل رشد نمی‌کند و در نتیجه نمی‌تواند مواد غذایی و اکسیژن کافی به جنین برساند. این مشکل می‌تواند منجر به محدودیت رشد جنین و زایمان زودرس شود.
• پره‌اکلامپسی: این بیماری یک وضعیت جدی است که معمولا بعد از هفته ٢٠ بارداری ایجاد می‌شود. افراد مبتلا اغلب فشارخون بالا و سطح بالای پروتئین در ادرار دارند. در این بیماری به علت کاهش خون رسانی به جفت، رشد جنین کند یا متوقف میشود و می‌تواند باعث زایمان زودرس شود.
• دیابت بارداری: این بیماری معمولا بعد از هفته ٢۴ بیماری بروز می‌کند و علت اصلی آن مقاومت به انسولین ناشی از هورمون های جفت میباشد. دیابت بارداری اگر کنترل نشود می‌تواند باعث ماکروزومی و مشکلات زایمان، کاهش خون رسانی و آسیب جفت و یا زایمان زودرس شود.
• محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR): به شرایطی گفته می‌شود که درآن به علت عدم گردش مناسب جریان خون، جنین با سرعت بسیار کمی رشد می‌کند و در نتیجه وزن جنین کمتر از وزن تخمین شده برای بارداری می‌باشد.
• وجود مشکل در بند ناف: بند ناف مسئول انتقال اکسیژن و مواد مغذی از جفت به جنین است. هرگونه مشکل در بند ناف می‌تواند جریان خون به جنین را مختل کند و در موارد شدید منجر به توقف ضربان قلب شود. از جمله مشکلات شایع بند ناف می‌توان به فشردگی بند ناف بین جنین و لگن مادر یا پرولاپس بند ناف (زمانی که بند ناف قبل از جنین وارد دهانه رحم می‌شود) اشاره کرد.

این شرایط می‌تواند باعث کاهش شدید جریان خون به جنین شده و منجر به دیسترس جنینی و در نهایت توقف ضربان قلب شود.

علائم و نشانه‌های توقف ضربان قلب جنین

• کاهش یا توقف حرکات جنین: یکی از اولین نشانه‌های احتمالی مشکل در ضربان قلب جنین، کاهش ناگهانی یا توقف حرکات جنین است. معمولاً از حدود هفته بیستم بارداری، می‌توان حرکات منظم جنین را حس کرد. در صورت کاهش محسوس حرکات یا توقف کامل آن، مراجعه به پزشک زنان ضروری است.
• ناپدید شدن علائم بارداری: یکی دیگر از نشانه‌های احتمالی توقف ضربان قلب جنین، از بین رفتن علائم معمول بارداری است. به عنوان مثال، ممکن است مادر به شکل ناگهانی دیگر حساسیت سینه‌ها، خستگی یا تهوع صبحگاهی را احساس نکند.
• خونریزی واژینال و دردهای شکمی: لکه‌بینی گاه‌به‌گاه در دوران بارداری یا وجود دردهای شکمی می‌تواند طبیعی باشد اما خونریزی شدید یا لکه‌بینی مداوم و دردهایی که همراه با توقف حرکات جنین است، می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل جدی باشد.
• کاهش وزن بارداری: در برخی موارد، توقف ضربان قلب جنین می‌تواند منجر به کاهش وزن مادر یا کوچک‌تر شدن اندازه شکم نسبت به حالت طبیعی شود.

عوارض و خطرات مرتبط با توقف ضربان‌ قلب جنین

متن انگلیسی:

One of the immediate risks associated with fetal demise is an increased risk of infection. When a baby’s heartbeat stops, the body may try to expel the remains through a natural process called miscarriage. However, if the miscarriage does not occur naturally, medical intervention may be necessary to remove the baby’s remains. This procedure, known as induction of labor or dilation and curettage.

ترجمه متن:

یکی از خطرات فوری مرتبط با مرگ جنین، افزایش خطر عفونت است. وقتی ضربان قلب جنین متوقف می‌شود، بدن سعی می‌کند بقایای جنین را از طریق فرآیند طبیعی سقط، دفع کند. اما اگر سقط به صورت طبیعی رخ ندهد، ممکن است مداخله پزشکی برای خارج کردن بقایای جنین ضروری باشد چون ماندگاری طولانی جنین فوت‌ شده در رحم می‌ تواند خطر عفونت و اختلال انعقادی را افزایش دهد.

این روش به نام زایمان القایی یا کورتاژ شناخته می‌شود. (منبع)

روش‌های تشخیصی برای برای تایید توقف ضربان قلب جنین

• سونوگرافی: تشخیص قطعی مرگ جنین با سونوگرافی و مشاهده نبود ضربان قلب انجام می‌ شود. در این روش، با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از جنین و رحم ایجاد می‌شود.
• سونوگرافی داپلر: این نوع سونوگرافی برای بررسی جریان خون به کار می‌ رود و به‌ تنهایی برای تایید توقف ضربان قلب جنین کافی نیست. در این روش با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، حرکت سلول‌های خونی در قلب جنین اندازه‌گیری می‌شود.
• آزمایش خون: در برخی موارد، آزمایش‌های خون می‌توانند اطلاعاتی درباره وضعیت ضربان قلب جنین ارائه دهند. یکی از این آزمایش‌ها، اندازه‌گیری هورمون گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) است. در بارداری سالم، سطح hCG معمولاً با رشد جنین افزایش می‌یابد. اما اگر ضربان قلب جنین متوقف شده باشد، سطح hCG ممکن است ثابت بماند یا حتی کاهش یابد. البته آزمایش به‌ تنهایی نمی‌ تواند مرگ جنین را ثابت کند و باید همراه با سونوگرافی ارزیابی شود.

تاثیر عاطفی و روانی توقف ضربان قلب جنین در دوران بارداری

علاوه بر خطرات جسمی، تاثیرات روانی و عاطفی مرگ جنین بر والدین را نمی‌توان نادیده گرفت. از دست دادن فرزند، رویدادی آسیب‌زا است که می‌تواند تأثیرات ماندگاری بر سلامت روان افراد بگذارد. اندوه، غم، خشم، احساس گناه و سردرگمی تنها بخشی از احساساتی هستند که والدین ممکن است تجربه کنند.

همچنین والدین ممکن است با چالش‌هایی در زمینه تصمیم به بارداری‌ مجدد مواجه شوند و بابت تکرار این تجربه تلخ نگران باشند.

در این شرایط، ارائه راهنمایی و حمایت تخصصی از سوی تیم پزشکی بسیار حیاتی است. متخصصان می‌توانند با همراهی والدین در مدیریت احساساتشان، به آنها کمک کنند تا با آگاهی کامل درباره اقدامات مجدد در آینده تصمیم بگیرند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هرکدام از علائم زیر، حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید:

• تب بالا
• خونریزی یا لکه‌بینی
• حالت تهوع همراه با استفراغ یا اسهال
• درد شکم و لگن
• کاهش حرکات معمول جنین (بعد از غذا خوردن و در حالت استراحت حرکات جنین را بشمارید. به طور طبیعی باید انتظار داشته باشید جنین در طول دو ساعت حدود ۱۰ بار حرکت کند)
• توقف کامل حرکات جنین

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنیم؟

توصیه ای از تیم دارو دات کام به شما

اگر هر یک از علائم ذکر شده در مقاله را تجربه کردید، مهم است که خونسردی خود را حفظ کنید و سریعاً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. پزشک متخصص زنان، وضعیت شما را ارزیابی کرده و بهترین اقدام ممکن را برای سلامتی شما و جنین شما انجام می‌دهد. بنابراین مهم است که در تمام طول بارداری تحت نظر پزشک زنان قرار بگیرید و با اعتماد به تخصص و توانایی پزشک، دوران بارداری خود را در آرامش سپری کنید.