سکته قلبی: راهنمای جامع شناخت علائم، پیشگیری و درمان فوری

مقدمه و شناخت بیماری

مواجهه با واژه سکته قلبی می‌تواند دلهره‌آور باشد، چه برای فردی که نگران علائم خود یا عزیزانش است و چه برای کسی که به دنبال کسب اطلاعات برای پیشگیری است. این نگرانی کاملاً طبیعی است؛ چرا که سکته قلبی یک وضعیت جدی و حتی تهدیدکننده زندگی محسوب می‌شود.

سکته قلبی (Myocardial Infarction) یک وضعیت اورژانسی در پزشکی است که در آن جریان خون به بخشی از عضله قلب به دلیل انسداد رگ‌های خونی (شریان‌های کرونری) کاهش‌یافته یا کاملاً متوقف می‌شود.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم در خود یا عزیزانتان، باید سریعاً و بدون تردید با 115 تماس بگیرید. هر دقیقه تاخیر در دریافت کمک پزشکی می‌تواند به آسیب بیشتر به قلب یا حتی مرگ منجر شود.

حمله قلبی یا سکته قلبی چیست؟

سکته قلبی که در اصطلاح پزشکی به آن انفارکتوس میوکارد (Myocardial Infarction یا MI) گفته می‌شود، یک وضعیت اورژانسی است که در آن جریان خون به بخشی از عضله قلب به‌شدت کاهش یافته یا کاملاً متوقف می‌شود. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که شریان‌های کرونری که وظیفه خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به عضله قلب را بر عهده دارند، دچار انسداد می‌شوند.

ریشه اصلی این انسداد اغلب به دلیل فرایندی به نام آترواسکلروز است. در این فرایند، پلاک‌هایی متشکل از چربی، کلسترول و سایر مواد دیگر به‌تدریج در دیواره داخلی شریان‌ها تجمع می‌یابند و آن‌ها را باریک می‌کنند. این تجمع پلاک‌ها یک فرایند مزمن و طولانی‌مدت است که می‌تواند دهه‌ها به طول انجامد و باعث بیماری عروق کرونری (CAD) می‌شود که عامل اصلی سکته قلبی است.

اگر جریان خون به‌سرعت بازگردانده نشود، بافت عضله قلب که از اکسیژن محروم شده است، آسیب دیده و شروع به مردن (نکروز) می‌کند. این آسیب غیرقابل‌بازگشت به سلول‌های عضله قلب می‌تواند تنها ظرف ۳۰ دقیقه پس از شروع انسداد آغاز شود.

در طول حمله قلبی چه اتفاقی می‌افتد؟

در طول حمله قلبی، معمولاً یکی از پلاک‌های چربی که در شریان کرونری تجمع یافته است، پاره می‌شود. این پارگی باعث می‌شود که بدن به‌سرعت یک لخته خون در محل آسیب‌دیده تشکیل دهد. این لخته خون می‌تواند شریان را به طور کامل مسدود کند و جریان خون و اکسیژن را به بخشی از عضله قلب قطع کند.

با قطع‌شدن جریان خون، بخشی از عضله قلب که اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند، آسیب می‌بیند و شروع به ازبین‌رفتن می‌کند. این آسیب می‌تواند توانایی قلب در پمپاژ خون را مختل کرده و در نتیجه، جریان خون به سایر نقاط بدن کاهش یابد یا کاملاً متوقف شود. این وضعیت در صورت عدم رسیدگی فوری، می‌تواند باعث مرگ فرد شود.

حمله قلبی چقدر شایع است؟

به گزارش خبرگزاری ایرنا، دبیر اجرایی هشتمین کنگره بین‌المللی نارسایی قلب ایران اعلام کرده است که سالانه 160 هزار نفر در ایران به دلیل بیماری های قلبی و عروقی فوت می کنند و از هر 5 نفر، 1 نفر جان خود را در اثر سکته قلبی از دست می دهد. وی همچنین عنوان کرده است که سن سکته قلبی در ایران به 35 سال رسیده است.

متن انگلیسی:

More than 1.1 million people experience a heart attack (myocardial infarction) each year, and for many of them, the heart attack is their first symptom of coronary artery disease.

ترجمه متن:

سالانه بیش از ۱.۱ میلیون نفر دچار حمله قلبی (myocardial infarction) می‌شوند و برای بسیاری از آنها، حمله قلبی اولین علامت بیماری عروق کرونر قلب است. (منبع)

تفاوت حمله قلبی و سکته قلبی

در زبان فارسی، اصطلاحات حمله قلبی و سکته قلبی اغلب به‌جای یکدیگر به کار می‌روند. در واقع این دو اصطلاح معادل یکدیگر هستند و هر دو به وضعیت پزشکی «انفارکتوس میوکارد» (Myocardial Infarction) اشاره دارند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از عضله قلب به دلیل انسداد در شریان‌های خونی قطع یا به‌شدت کاهش می‌یابد.

انواع حمله قلبی

حملات قلبی می‌توانند بر اساس میزان و نوع انسداد شریان کرونری و تأثیر آن بر فعالیت الکتریکی قلب طبقه‌بندی شوند. دو نوع اصلی حمله قلبی بر اساس تغییرات الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG) که با اندازه‌گیری نوار قلب (ECG) که به‌عنوان قطعه ST شناخته می‌شود و سطح پروتئین قلب (تروپونین) در خون تشخیص داده می شوند عبارتند از:

• انسداد کامل و حاد یک شریان کرونری STEMI

این نوع حمله قلبی معمولاً به دلیل انسداد کامل و حاد یک شریان کرونری متوسط یا بزرگ رخ می‌دهد. در نوار قلب، تغییرات خاصی به نام بالا رفتن قطعه ST مشاهده می‌شود که نشان‌دهنده آسیب گسترده به عضله قلب است. این وضعیت نیازمند درمان فوری و تهاجمی برای باز کردن شریان مسدود شده است.

• انسداد جزئی در یک شریان کرونری NSTEMI

این نوع حمله قلبی اغلب نشان‌دهنده انسداد جزئی در یک شریان کرونری است. در نوار قلب، بالا رفتن قطعه ST مشاهده نمی‌شود، اما آزمایش‌های خون نشان‌دهنده آسیب به عضله قلب هستند. بااین‌حال، در برخی موارد NSTEMI نیز ممکن است انسداد کامل شریان وجود داشته باشد.

• آنژین ناپایدار Unstable angina

نوع دیگری از حمله قلبی وجود دارد که به آن آنژین ناپایدار می‌گویند. در آنژین ناپایدار، فرد علائم حمله قلبی را دارد؛ اما آزمایش‌ها آسیب به قلب را نشان نمی‌دهند. بااین‌حال خون‌رسانی به قلب هنوز به‌طورجدی محدود است و فرد در معرض خطر بالای حمله قلبی قرار دارد.

در صورت حمله قلبی چه کنیم؟

لحظات اولیه پس از شروع علائم حمله قلبی بسیار حیاتی هستند.

• فوراً با اورژانس تماس بگیرید (۱۱۵): این مهم‌ترین و اولین اقدامی است که باید انجام دهید.
• مصرف آسپرین (در صورت توصیه): اگر فرد به آسپرین حساسیت ندارد و توسط پرسنل اورژانس توصیه شد، یک قرص آسپرین 325 میلی‌گرمی به بیمار دهید تا بجود و سپس قورت دهد.
• مصرف نیتروگلیسیرین (در صورت تجویز): اگر فرد سابقه مشکل قلبی داشته و پزشک قبلاً برای او نیتروگلیسیرین تجویز کرده است، آن را طبق دستور مصرف به او بدهید.
• کمک به فرد بیهوش (احیای قلبی ریوی – CPR): اگر فردی در کنار شما دچار حمله قلبی شده و بیهوش است، نفس نمی‌کشد یا نبض ندارد، پس از تماس فوری با اورژانس، احیای قلبی ریوی (CPR) را آغاز کنید. اگر آموزش CPR ندیده‌اید فقط احیای قلبی ریوی با دست (Hands-Only CPR) را انجام دهید. برای این کار با دو دست خود فشار قوی و سریع بر روی مرکز قفسه سینه فرد وارد کنید. (۱۰۰ تا ۱۲۰ فشار در دقیقه). اما اگر آموزش CPR دیده‌اید و مطمئن هستید با ۳۰ فشار قفسه سینه شروع کنید و سپس دو تنفس مصنوعی به فرد بدهید.

علائم و علت‌ها

علائم سکته قلبی چیست؟

علائم سکته قلبی می‌تواند در افراد مختلف، متفاوت باشد. برخی ممکن است علائم خفیف را تجربه کنند، برخی علائم شدید و حتی برخی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند (سکته قلبی خاموش).

• درد یا ناراحتی قفسه سینه: این شایع‌ترین علامت است و می‌تواند به‌صورت فشار، سنگینی، تنگی، فشردگی یا درد خردکننده در مرکز یا سمت چپ قفسه سینه احساس شود. این درد ممکن است بیش از چند دقیقه طول بکشد یا بیاید و برود. گاهی اوقات، این درد ممکن است شبیه سوزش سر دل یا سوءهاضمه باشد.
• درد یا ناراحتی در سایر قسمت‌های بدن: درد می‌تواند از قفسه سینه به یک یا هر دو بازو (معمولاً بازوی چپ)، شانه، پشت، گردن، فک، دندان‌ها یا قسمت بالای شکم سرایت کند.
• تنگی نفس یا مشکل در تنفس: این علامت ممکن است قبل یا همراه با درد قفسه سینه رخ دهد و حتی در حالت استراحت یا با فعالیت کم نیز ظاهر شود.
• عرق سرد: تعریق ناگهانی و غیرمعمول.
• احساس سبکی سر، سرگیجه یا غش‌کردن
• حالت تهوع یا استفراغ
• خستگی غیر معمول یا ضعف بی‌دلیل
• اضطراب شدید
• تپش قلب غیرطبیعی (آریتمی): در بیش از ۹۰٪ بیماران اتفاق می‌افتد.

زنان ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کنند و کمتر دچار درد قفسه سینه شوند. علائم شایع‌تر در زنان شامل:

• تنگی نفس
• خستگی شدید
• بی‌خوابی (که ممکن است قبل از حمله شروع شده باشد)
• تهوع و استفراغ
• درد در پشت، شانه‌ها، گردن، بازوها یا شکم

حمله قلبی چه احساسی دارد؟

احساس سکته قلبی می‌تواند برای هر فرد متفاوت باشد و همیشه به شکلی که در فیلم‌ها به تصویر کشیده می‌شود، نیست. بسیاری از افراد آن را به‌صورت فشردگی، سنگینی یا درد خردکننده در قفسه سینه توصیف می‌کنند.

این احساس درد ممکن است به فراتر از قفسه سینه گسترش یابد و در بازوها (به‌ویژه بازوی چپ)، شانه، گردن، فک، پشت یا حتی قسمت بالای شکم حس شود. گاهی اوقات، افراد این درد را با سوءهاضمه، سوزش سر دل یا حتی درد عضلانی اشتباه می‌گیرند.

علاوه بر درد، سکته قلبی می‌تواند با علائم دیگری مانند تنگی نفس، تعریق سرد و ناگهانی، تهوع و استفراغ، سرگیجه یا احساس سبکی سر و احساس اضطراب شدید نیز همراه باشد که تجربه هر فرد را متفاوت می‌کند.

مهم است به یاد داشته باشید که در برخی موارد، به‌خصوص در زنان، افراد مسن و بیماران دیابتی، ممکن است هیچ درد قفسه سینه‌ای وجود نداشته باشد. در این افراد، علائم غیرمعمول‌تری مانند خستگی شدید، درد در پشت یا فک، یا تنگی نفس ممکن است تنها نشانه‌های سکته قلبی باشند. این تفاوت در علائم نشان می‌دهد که نباید تنها به درد قفسه سینه به‌عنوان تنها نشانه سکته قلبی تکیه کرد.

علت و دلایل حمله قلبی چیست؟

علت اصلی و شایع‌ترین دلیل بروز حمله قلبی، بیماری عروق کرونری (CAD) است. علاوه بر این بیماری، در حدود ۵٪ از موارد، سکته قلبی می‌تواند بدون پارگی پلاک و بر اثر علل دیگری رخ دهد. این علل عبارتند از:

• اسپاسم شریان کرونری: تنگی شدید و ناگهانی شریان کرونری که جریان خون را قطع می‌کند.
• پارگی عروق خونی: مانند دیسکسیون خودبه‌خودی شریان کرونری (SCAD) که یک پارگی در دیواره داخلی شریان قلب است.
• لخته‌های خونی مهاجر (آمبولی): لخته‌ای که از جای دیگری در بدن (مانند پا یا حتی داخل قلب) حرکت کرده و در یک شریان کرونری گیر می‌کند و آن را مسدود می‌کند.
• عفونت‌ها: برخی عفونت‌های ویروسی، از جمله کووید-۱۹، می‌توانند به طور مستقیم به عضله قلب آسیب برسانند.
• شرایط سیستمیک: دوره‌های طولانی که قلب به‌اندازه کافی خون دریافت نمی‌کند، مانند زمانی که فشارخون بسیار پایین است، سطح اکسیژن خون بسیار کم است (هیپوکسی یا هیپوکسمی) یا ضربان قلب بسیار سریع است.
• اختلالات در خوردن: که به‌مرورزمان می‌توانند به قلب آسیب برسانند.
  شریان‌های کرونری غیرطبیعی (مادرزادی): نقص‌های مادرزادی در ساختار شریان‌های کرونری.

عوامل خطر سکته قلبی چیست؟

برخی عوامل خطر سکته قلبی ریشه در سبک زندگی و شرایط پزشکی فرد دارند و می‌توان آن‌ها را بهبود بخشید یا از بین برد. اما برخی عوامل ذاتی هستند و نمی‌توان آن‌ها را تغییر داد؛ اما می‌توان با مراقبت‌های پزشکی و تغییرات سبک زندگی آن‌ها را مدیریت کرد.

• سن بالا: مردان ۴۵ سال و بالاتر و زنان ۵۵ سال و بالاتر
• جنسیت: مردان معمولاً در سنین پایین‌تر دچار حمله قلبی می‌شوند.
• سابقه خانوادگی بیماری قلبی و یا سکته قلبی
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن مکرر و قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض دود سیگار
• پروفایل لیپیدی غیرطبیعی: سطوح بالای کلسترول LDL و تری گلیسیرید، و سطوح پایین کلسترول HDL
• فشارخون بالا (hypertension): خطر مرتبط با فشارخون بالا در زنان بیشتر است.
• دیابت: این خطر در زنان دیابتی بالاتر است.
• چاقی (به‌ویژه چاقی شکمی): چاقی با فشارخون بالا، دیابت و سطح نامطلوب کلسترول و تری گلیسیرید مرتبط است.
• نداشتن فعالیت بدنی کافی (سبک زندگی کم‌تحرک)
• رژیم غذایی ناسالم: رژیم غذایی سرشار از قند، چربی‌های حیوانی، غذاهای فراوری‌شده، چربی‌های ترانس و نمک
• عوامل روان اجتماعی: استرس شدید، افسردگی، ازدست‌دادن کنترل و استرس مالی
• مصرف الکل بیش از حد و سوءمصرف مواد مخدر
• سابقه پره اکلامپسی در بارداری
• بیماری‌های خودایمنی: مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس (lupus)

عوارض حمله قلبی چیست؟

عوارض حمله قلبی اغلب ناشی از آسیب به عضله قلب است و می‌تواند جدی و تهدیدکننده باشد. عوارض احتمالی حمله قلبی عبارتند از:

• آریتمی‌ها (ریتم‌های نامنظم قلبی): آسیب ناشی از حمله قلبی می‌تواند بر نحوه حرکت سیگنال‌های الکتریکی در قلب تأثیر بگذارد و منجر به ضربان‌های غیرطبیعی شود.
• نارسایی قلبی (Heart Failure): آسیب گسترده به عضله قلب می‌تواند توانایی قلب در پمپاژ مؤثر خون برای تأمین نیازهای بدن را مختل کند. این وضعیت می‌تواند موقتی یا طولانی‌مدت (مزمن) باشد.
• شوک کاردیوژنیک: یک وضعیت نادر اما محتمل است که در آن قلب ناگهان قادر به پمپاژ خون کافی برای تأمین نیازهای بدن نیست که منجر به افت شدید فشارخون می‌شود.
• پارگی قلب: این یک عارضه نادر اما بسیار کشنده است که در آن عضله، دیواره‌ها یا دریچه‌های قلب دچار پارگی می‌شوند. این عارضه در صورت تأخیر در درمان حمله قلبی شایع‌تر است.
• حمله قلبی مجدد یا گسترش انفارکتوس: به معنای وقوع یک حمله قلبی دیگر پس از حمله اولیه، یا گسترش ناحیه آسیب‌دیده عضله قلب است.
• آنژین: درد یا ناراحتی قفسه سینه ناشی از کاهش جریان خون به عضله قلب.
• لخته خون در بطن چپ و آمبولی محیطی: لخته خون می‌تواند در حفره‌های قلب تشکیل شود و بخشی از آن ممکن است جدا شده و به سایر نقاط بدن سفر کنند و جریان خون را در شریان‌های محیطی مسدود کنند.
• پریکاردیت (التهاب پریکارد): التهاب پریکارد، کیسه غشایی اطراف قلب که گاهی اوقات به دلیل پاسخ ایمنی بدن پس از حمله قلبی رخ می‌دهد.
• افیوژن پریکارد: تجمع مایع در کیسه پریکارد.
• سکته مغزی (Stroke): حمله قلبی می‌تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد.
• افسردگی و اضطراب: پیامدهای روان‌شناختی پس از حمله قلبی بسیار شایع هستند و نیاز به توجه و درمان دارند.

تشخیص و آزمایش‌ها

چگونه متوجه شویم دچار حمله قلبی شدیم؟

تشخیص حمله قلبی معمولاً یک فرایند فوری است که در بخش اورژانس بیمارستان انجام می‌شود. این تشخیص بر اساس ترکیبی از علائم بیمار، معاینه فیزیکی و نتایج آزمایش‌های مختلف قلبی صورت می‌گیرد. بیمارستان‌هایی که کد 247 آن‌ها فعال است، 24 ساعت شبانه‌روز در بخش اورژانس خود آماده خدمات‌رسانی به بیمارانی هستند که دچار حمله قلبی شده‌اند.

هنگامی که فردی با علائم مشکوک به حمله قلبی به اورژانس مراجعه می‌کند، پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی دقیق انجام می‌دهد. این معاینه شامل بررسی نبض، اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون، بررسی فشارخون و گوش‌دادن به صدای قلب و ریه‌ها است. پزشک همچنین در مورد علائم تجربه شده و سابقه پزشکی بیمار سؤالاتی می‌پرسد و ممکن است از همراهان بیمار نیز برای توصیف وقایع کمک بگیرد.

نکته مهم این است که علائم سکته قلبی می‌توانند مشابه علائم سایر شرایط پزشکی مانند ذات‌الریه، لخته خون در ریه (آمبولی ریه)، التهاب پریکارد (Pericarditis)، شکستگی دنده، اسپاسم مری، سوءهاضمه یا حساسیت عضلات قفسه سینه پس از آسیب یا فعالیت شدید باشند. به همین دلیل، تشخیص دقیق توسط یک پزشک متخصص و انجام آزمایش‌های خاص برای تأیید حمله قلبی و رد سایر مشکلات بسیار مهم و حیاتی است.

چه آزمایش‌هایی برای تشخیص حمله قلبی انجام می‌شود؟

برای تشخیص دقیق حمله قلبی و میزان آسیب به قلب، پزشکان از مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و روش‌های تصویربرداری استفاده می‌کنند.

• الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG): این یکی از اولین و سریع‌ترین آزمایش‌هایی است که در بخش اورژانس انجام می‌شود. ECG فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند و می‌تواند نشانه‌های آسیب به عضله قلب یا ناهنجاری‌های ریتم را نشان دهد.
• آزمایش خون: اندازه‌گیری سطح تروپونین قلبی در خون یکی از قابل‌اعتمادترین روش‌های تشخیصی است. تروپونین یک شاخصه شیمیایی است که زمانی که سلول‌های عضله قلب در طول حمله قلبی آسیب می‌بینند، وارد جریان خون می‌شود. سایر شاخصه‌ها مانند کراتین کیناز (CK) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) نیز ممکن است بررسی شوند.
• اکوکاردیوگرام: این آزمایش با استفاده از امواج فراصوت، تصاویری از داخل و خارج قلب ایجاد می‌کند. اکوکاردیوگرام به ارزیابی عملکرد پمپاژ قلب و نحوه عملکرد دریچه‌ها کمک می‌کند.
• آنژیوگرافی کرونری یا کاتتریزاسیون قلب: این روش از اشعه ایکس و یک ماده حاجب (رنگ) برای مشاهده عروق خونی قلب استفاده می‌کند و به شناسایی هرگونه انسداد در آن‌ها کمک می‌کند.
• سی‌تی‌اسکن قلب: این اسکن تصاویر بسیار دقیقی از قلب و عروق خونی آن تولید می‌کند و می‌تواند تنگی یا سخت شدن قابل‌توجه شریان‌های کرونری را نشان دهد.
• ام‌آر‌آی قلب: با استفاده از یک میدان مغناطیسی قوی و پردازش کامپیوتری، تصاویری از قلب ایجاد می‌کند و می‌تواند مشکلات جریان خون در شریان‌های منتهی به قلب را تشخیص دهد.
• تست استرس ورزشی: این تست ممکن است شامل ECG، اکوکاردیوگرام یا اسکن‌های هسته‌ای باشد که در حین فعالیت بدنی انجام می‌شود تا مشخص شود آیا قلب در حین کار سخت، خون کافی دریافت می‌کند یا خیر.
• اسکن‌های هسته‌ای قلب: در این اسکن‌ها، یک رنگ رادیواکتیو به خون تزریق می‌شود و سپس با استفاده از روش‌های تصویربرداری پیشرفته، مناطقی از قلب که خون کافی دریافت نمی‌کنند یا آسیب‌دیده‌اند، مشخص می‌شوند.

درمان و دارو‌ها

حمله قلبی چگونه درمان می‌شود؟

هدف اصلی درمان حمله قلبی، بازگرداندن جریان خون به عضله قلب دراسرع‌وقت، تسکین درد، حفظ عملکرد قلب و جلوگیری از آسیب بیشتر یا مرگ است. درمان شامل ترکیبی از داروها و روش‌های پزشکی است که به‌سرعت در بخش اورژانس آغاز می‌شود.

درمان‌های اولیه در اورژانس

• اکسیژن مکمل: درصورتی‌که بیمار دچار تنگی نفس یا سطح اکسیژن خون پایینی باشد، اکسیژن از طریق ماسک یا لوله بینی تأمین می‌شود تا اکسیژن‌رسانی به قلب بهبود یابد.
• داروهای ضددرد: داروهایی مانند مورفین معمولاً برای تسکین درد شدید قفسه سینه تجویز می‌شوند. کاهش درد به کاهش بار کاری قلب نیز کمک می‌کند.
• داروهای ضد لخته (آنتی پلاکت و ضدانعقاد)
  • آسپرین: معمولاً به بیمار توصیه می‌شود که یک قرص آسپرین ۳۰۰ یا ۳۲۵ میلی‌گرمی را بجود و قورت دهد (اگر حساسیت نداشته باشد). آسپرین به رقیق شدن خون و جلوگیری از تشکیل لخته‌های جدید کمک می‌کند.
  • سایر داروهای ضد پلاکت: این داروها نیز برای جلوگیری از تجمع پلاکت‌ها و تشکیل لخته‌های خونی تجویز می‌شوند.
  • داروهای ترومبولیتیک: این داروها به‌صورت وریدی تزریق می‌شوند و لخته‌های خونی موجود را حل می‌کنند. این داروها معمولاً فقط در ۱۲ ساعت اول پس از حمله قلبی و درصورتی‌که آنژیوپلاستی فوری امکان‌پذیر نباشد، استفاده می‌شوند.
• نیتروگلیسیرین: این دارو به تسکین درد قفسه سینه کمک می‌کند و با گشاد کردن عروق خونی، جریان خون به قلب را بهبود می‌بخشد.
• بتا – بلاکرها: این داروها با کاهش ضربان قلب و فشارخون، بار کاری قلب را کاهش می‌دهند و به قلب آسیب‌دیده کمک می‌کنند تا بهبود یابد.
• استاتین‌ها: این داروها برای کاهش کلسترول خون و پایدار کردن پلاک‌ها در عروق خونی قلب تجویز می‌شوند تا خطر حملات قلبی بعدی کاهش یابد.

روش‌های بازگرداندن جریان خون

این روش‌ها برای باز کردن شریان مسدود شده و بازگرداندن جریان خون به عضله قلب ضروری هستند.

• آنژیوپلاستی کرونری و استنت‌گذاری: این روش ارجح برای بازگرداندن جریان خون است، به‌خصوص اگر بتوان آن را ظرف ۱۲۰ دقیقه از تشخیص انجام داد. در این روش، یک کاتتر با بالون کوچک وارد شریان مسدود شده می‌شود. بالون باد شده و شریان را باز می‌کند. اغلب، یک استنت (یک لوله مشبک سیمی کوچک) در محل انسداد قرار داده می‌شود تا شریان باز بماند و از انسداد مجدد جلوگیری شود.
• جراحی بای‌پس عروق کرونری: در موارد انسدادهای شدیدتر یا زمانی که PCI مناسب نیست، جراحی بای‌پس انجام می‌شود. در این عمل جراحی، یک رگ خونی سالم از قسمت دیگری از بدن (مانند پا یا سینه) برداشته شده و برای ایجاد یک مسیر جایگزین (بای‌پس) در اطراف بخش مسدود شده شریان کرونری استفاده می‌شود تا خون بتواند به عضله قلب برسد.

اگر دچار حمله قلبی شوم چه انتظاری می‌توانم داشته باشم؟

پس از حمله قلبی، روند درمان و بهبودی از بستری‌شدن در بیمارستان شروع می‌شود. به طور متوسط، زمان بستری در بیمارستان پس از حمله قلبی بین چهار تا پنج‌روز است. اگر درمان شما فقط شامل دارو باشد، ممکن است حدود شش روز بستری باشید.

در صورت انجام آنژیوپلاستی (PCI)، بهبودی معمولاً آسان‌تر است و میانگین زمان بستری حدود چهار روز است. اما اگر جراحی بای‌پس (CABG) انجام داده باشید، بهبودی طولانی‌تر است و میانگین بستری حدود هشت تا دوازده روز خواهد بود.

علائم حمله قلبی شما با دریافت درمان باید کاهش یابد. بااین‌حال، در طول بستری در بیمارستان و برای چندین روز پس از آن، احتمالاً مقداری ضعف و خستگی مداوم خواهید داشت.

پس از ترخیص از بیمارستان، شما باید به مصرف داروهای تجویز شده ادامه دهید و تغییرات لازم در سبک زندگی خود ایجاد کنید. این داروها معمولاً شامل بتا بلاکرها، مهارکننده‌های ACE، آسپرین و سایر رقیق‌کننده‌های خون و استاتین‌ها هستند.

شما در معرض خطر بالای حمله قلبی دوم هستید، بنابراین پیگیری‌های پزشکی و آزمایش‌های منظم حیاتی است. پزشک شما برای مراحل بعدی بهبودی راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های لازم را ارائه خواهد داد.

عوارض جانبی درمان حمله قلبی چیست؟

عوارض جانبی درمان حمله قلبی می‌تواند بسته به روش درمانی خاص مورد استفاده، متفاوت باشد. این عوارض ممکن است ناشی از داروها یا دیگر روش‌های درمانی باشند.

• تهوع و استفراغ: این علائم می‌توانند ناشی از برخی داروها یا استرس جسمی باشند.
• ضعف و سبکی سر: احساس خستگی و سرگیجه در طول بهبودی شایع است.
• خونریزی: به‌ویژه پس از آنژیوپلاستی یا جراحی بای‌پس، یا به دلیل مصرف داروهای رقیق‌کننده خون.
• عفونت: خطر عفونت در محل برش جراحی یا ورود کاتتر وجود دارد.
• آسیب به رگ خونی: در حین انجام آنژیوپلاستی یا کاتتریزاسیون، ممکن است به رگ‌های خونی آسیب وارد شود.
• آریتمی (ریتم‌های نامنظم قلبی): با وجود اینکه برخی داروها برای کنترل آریتمی‌ها تجویز می‌شوند، خود درمان‌ها نیز می‌توانند بر ریتم قلب تأثیر بگذارند.
• مشکلات کلیوی: برخی داروها یا شرایط مرتبط با حمله قلبی می‌توانند بر عملکرد کلیه‌ها تأثیر بگذارند.
• سکته مغزی: در موارد نادر، عوارض درمان یا لخته‌های خونی می‌توانند منجر به سکته مغزی شوند.

چه مدت پس از درمان احساس بهتری خواهم داشت؟

احساس بهبودی پس از یک حمله قلبی یک فرایند تدریجی است و زمان آن برای هر فرد متفاوت خواهد بود. به‌طورکلی، علائم حمله قلبی با دریافت درمان کاهش می‌یابد. در طول بستری در بیمارستان و چند روز بعد از آن شما احتمالاً مقداری ضعف و خستگی مداوم خواهید داشت. بهبودی پس از درمان نیز بسته به روش درمان متفاوت است.

چه زمانی می‌توانید فعالیت‌های خود پس از سکته قلبی را از سر بگیرید؟

بازگشت به فعالیت‌های عادی پس از سکته قلبی یک روند آرام است که باید با دقت و تحت‌نظر پزشک انجام شود. زمان دقیق از سرگیری فعالیت‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد:

• شدت حمله قلبی: میزان آسیب به عضله قلب نقش مهمی در تعیین سرعت بهبودی و بازگشت به فعالیت‌ها دارد.
• سرعت شروع درمان: هرچه درمان زودتر آغاز شود، آسیب به قلب کمتر بوده و بهبودی سریع‌تر خواهد بود.
• درمان‌های دریافتی: نوع درمان (دارو، آنژیوپلاستی، بای‌پس) بر زمان بهبودی تأثیر می‌گذارد.
• سلامت عمومی و بیماری‌های زمینه‌ای: وضعیت سلامت کلی شما و وجود هرگونه بیماری دیگر (مانند دیابت یا فشارخون بالا) نیز بر روند بهبودی تأثیرگذار است.
• نوع شغل یا فعالیت: سرعت بازگشت به کار یا فعالیت‌های روزمره به ماهیت شغل شما نیز بستگی دارد.

به‌طورکلی، اکثر افراد می‌توانند بین دو هفته تا سه ماه پس از حمله قلبی به کار یا فعالیت‌های عادی خود بازگردند.

چشم انداز حمله قلبی چیست؟

چشم انداز حمله قلبی به معنای چشم‌انداز آینده و نتایج احتمالی پس از این اتفاق است. با وجود پیشرفت‌های قابل‌توجه در علم پزشکی و درمان، سکته قلبی همچنان یک وضعیت جدی با نرخ مرگ‌ومیر قابل‌توجه است. آمار نشان می‌دهد که ۵ تا ۳۰ درصد از بیماران، حتی با وجود درمان، ممکن است فوت کنند که بیشتر این مرگ‌ها قبل از رسیدن به بیمارستان رخ می‌دهند.

علاوه بر این، ۵ تا ۱۲ درصد افرادی که پس از سکته قلبی درمان می‌شوند در سال اول پس از حمله قلبی فوت می‌کنند. پیش آگهی حمله قلبی به میزان آسیب عضله قلب و کسر جهشی (توانایی پمپاژ قلب) بستگی دارد. بیمارانی که عملکرد بطن چپ خود را حفظ می‌کنند، معمولاً نتایج مثبتی دارند.

عواملی که می‌توانند پیش آگهی را بدتر کنند

• سن بالا: افراد بالای ۶۵ سال در معرض خطر بیشتری برای عوارض جدی و نتایج نامطلوب‌تر هستند.
• دیابت: وجود دیابت می‌تواند پیش آگهی را بدتر کند.
• تأخیر در درمان (بازگرداندن جریان خون): هرچه درمان برای باز کردن شریان مسدود شده دیرتر آغاز شود، آسیب به عضله قلب بیشتر و پیش آگهی بدتر خواهد بود.
• کسر جهشی پایین: نشان‌دهنده ضعف در توانایی پمپاژ قلب است.
• وجود نارسایی احتقانی قلب
• سطوح بالای نشانگرهای التهابی: سطوح بالای پروتئین C-واکنش‌گر (CRP) و پپتید ناتریورتیک نوع B (BNP) می‌توانند نشان‌دهنده پیش آگهی بدتر باشند.
• افسردگی: افسردگی پس از حمله قلبی نیز می‌تواند بر پیش آگهی تأثیر منفی بگذارد.

تفاوت‌های جنسیتی در نتایج

• زنان پیش از یائسگی: زنان زیر ۴۵ سال که هنوز یائسه نشده‌اند، معمولاً نتایج بهتری نسبت به مردان همسن خود دارند.
• زنان پس از یائسگی: پس از یائسگی، زمانی که اثرات محافظتی استروژن از بین می‌رود، زنان معمولاً نتایج بدتری نسبت به مردان دارند.

پیشگیری، مدیریت و کنترل

آیا می‌توان از حمله قلبی پیشگیری کرد؟

بله، می‌توان از حمله قلبی پیشگیری کرد. حتی اگر فردی قبلاً دچار حمله قلبی شده باشد، هرگز برای کاهش خطر دیر نیست. کاهش خطر می‌تواند زمان وقوع حمله قلبی را به تأخیر بیندازد و در صورت وقوع، شدت آن را کاهش دهد. پیشگیری از حمله قلبی یک سرمایه‌گذاری بلندمدت در سلامت قلب است که نیازمند تعهد و مداومت است.

چگونه می‌توانم خطر ابتلا را کاهش دهم؟

کاهش خطر ابتلا به حمله قلبی عمدتاً از طریق تغییرات در سبک زندگی و مدیریت دقیق شرایط پزشکی موجود امکان‌پذیر است.

• ترک سیگار
• رژیم غذایی سالم
• فعالیت بدنی منظم
• حفظ وزن سالم
• مدیریت شرایط پزشکی موجود: کنترل دقیق فشارخون بالا، کلسترول بالا و دیابت از طریق داروها و تغییر سبک زندگی
• کاهش استرس
• مصرف منظم داروها
• معاینات پزشکی منظم

زندگی با بیماری

آیا می‌توانم بعد از سکته قلبی زندگی عادی داشته باشم؟

بله! بسیاری از افراد امروزه پس از سکته قلبی زنده می‌مانند و می‌توانند به زندگی عادی و فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. اکثر افراد می‌توانند بین دو هفته تا سه ماه پس از حمله قلبی به کار یا فعالیت‌های عادی خود بازگردند. برای حفظ سلامت و جلوگیری از حمله قلبی دوم، باید به مصرف داروهای تجویز شده ادامه دهید و تغییرات لازم در سبک زندگی را اعمال کنید.

بایدها و نبایدهای سکته قلبی (چگونه از خودم مراقبت کنم؟)

این بایدها و نبایدها یک چک‌لیست عملی برای مدیریت سلامت قلب پس از این اتفاق است.

راهنمای مراجعه به پزشک

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

• برای معاینات منظم حداقل سالی یک‌بار با پزشک خود ملاقات کنید. این معاینات می‌توانند به تشخیص علائم بیماری قلبی مانند تغییرات فشارخون، سطح قند خون و کلسترول کمک کنند، حتی اگر خودتان علامتی را احساس نکنید.
• اگر عوامل خطر سکته قلبی مانند فشارخون بالا، دیابت، کلسترول بالا یا چاقی را دارید، طبق توصیه پزشک خود، به طور منظم برای کنترل آن‌ها مراجعه کنید.
• پس از حمله قلبی، پیگیری‌های منظم با پزشک متخصص قلب برای تنظیم داروها، انجام آزمایش‌های لازم و ارزیابی روند بهبودی شما حیاتی است.
• در صورت بروز هرگونه علائم جدید یا نگران‌کننده، حتی اگر این علائم خفیف باشند یا مطمئن نیستید که جدی هستند، بهتر است توسط پزشک بررسی شوند. هرگونه تغییر در وضعیت سلامت قلب شما باید مورد توجه قرار گیرد.
• اگر قصد دارید از آسپرین با دوز پایین برای پیشگیری استفاده کنید یا در مورد هورمون‌درمانی جایگزین (برای زنان در دوران یائسگی) سؤال دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

چه سؤالاتی باید از پزشکم بپرسم؟

• چه فعالیت‌هایی پس از حمله قلبی برای من بی‌خطر هستند؟
• مهم‌ترین کارهایی که باید برای جلوگیری از حمله قلبی دیگر انجام دهم، چیست؟
• هر چند وقت یک‌بار باید برای پیگیری به شما مراجعه کنم؟
• آیا سایر اعضای خانواده‌ام باید معاینه قلب انجام دهند؟

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

ممکن است فکر کنید که اگر علائم شما شدید و جدی نیست، دچار حمله قلبی نشده‌اید. اما علائم می‌توانند خفیف باشند و بهتر است از یک پزشک بخواهید آنها را بررسی کند.

تماس با 115، به جای رانندگی خودتان یا کمک گرفتن از شخص دیگری، می‌تواند حتی بیشتر از آنچه فکر می‌کنید، نجات‌بخش باشد. صرفه‌جویی در زمان، نجات عضله قلب است و این به معنای شانس بیشتر برای نتیجه خوب برای شماست.