تاثیر کم کاری تیروئید بر بارداری چیست؟ عوارض کم کاری تیروئید بر جنین
کم‌کاری تیروئید مادر در دوران بارداری ممکن است منجر به تاخیر در رشد کودک شود. کم‌کاری تیروئید (وضعیتی که در آن غده تیروئید مقدار ناکافی هورمون تیروئید تولید می‌کند)، یک اختلال شایع، به ویژه در زنان در سنین باروری است.
در این مقاله از دارو دات کام درباره اثرات این وضعیت بر بارداری و جنین، تشخیص و درمان آن صحبت می‌کنیم.
مهم‌ترین تاثیرات تیروئید در بارداری
در طول چند ماه اول بارداری، جنین برای هورمون‌های تیروئید به مادر متکی است. این هورمون‌ها برای رشد طبیعی مغز و رشد نوزاد حیاتی هستند. از این رو، کم‌کاری تیروئید شدید درمان نشده در مادر می‌تواند منجر به اختلال در رشد مغز نوزاد شود.
مطالعات اولیه نشان داده است که کودکانی که از مادران مبتلا به کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری متولد می‌شوند، ضریب هوشی پایین‌تری دارند و از نظر رشد روانی-حرکتی (ذهنی و حرکتی) دچار اختلال هستند.
محرومیت از هورمون تیروئید مادر به دلیل کم‌کاری تیروئید، می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری بر جنین داشته باشد، اما در صورت کنترل صحیح، اغلب با افزایش مقدار هورمون تیروئید، زنان مبتلا به کم‌کاری تیروئید می‌توانند نوزادان سالم و بدون عارضه داشته باشند.
میزان نرمال تیروئید در بارداری چقدر است؟
کم‌کاری تیروئید در بارداری، زمانی که درمان نشود، می‌تواند خطرناک باشد.
طبق گایدلاین‌های کشوری، میزان مرجع TSH (هورمون محرک تیروئید) در زمان بارداری در کشور ایران مطابق با جدول زیر باید باشد:
| مرحله بارداری | محدوده نرمال تیروئید (میلی واحد در لیتر) |
| سه ماهه اول | 3/9-0/2 |
| سه ماهه دوم | 4/1-0/5 |
| سه ماهه سوم | 4/1-0/6 |
اگر عدد TSH برای شما بیشتر از مقادیر فوق باشد، باید مجدد چک شود و در صورت لزوم و صلاحدید پزشک متخصص زنان یا غدد، درمان مناسب شروع خواهد شد.
عوارض و خطرات کم کاری تیروئید
در ادامه عوارض و خطرات کم کاری تیروئید را در مادر و جنین بررسی می‌کنیم:
عوارض و خطرات کم کاری تیروئید در بارداری برای مادر چیست؟
کم‌کاری تیروئید درمان نشده می‌تواند با ایجاد عوارضی مانند موارد زیر بر مادر و شرایط بارداری تاثیر بگذارد:
- کم‌خونی
- فشار خون بالا
- سقط جنین
- زایمان زودرس
- مرده زایی
- پره اکلامپسی
این عوارض اغلب در صورت ابتلای فرد به کم‌کاری شدید تیروئید رخ می‌دهد. در موارد نادر، ممکن است باعث نارسایی قلبی نیز شود. همچنین می‌تواند خطر عوارض کشنده را در دوران بارداری افزایش دهد.
اگر فردی کم‌کاری تیروئید تحت بالینی داشته باشد، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. کم‌کاری تیروئید تحت بالینی نوع خفیفی از این بیماری است که هیچ علامتی ندارد.
عوارض تیروئید کم کار در بارداری بر جنین چیست؟
اگر فردی که باردار است، کم‌کاری تیروئید درمان نشده داشته باشد، ممکن است از چندین طریق بر جنین تاثیر بگذارد، از جمله:
- رشد کُند
- ضریب هوشی پایین
- مشکلات شنوایی و گفتاری
- اختلال شناختی یا مشکلاتی در توانایی فرد برای:
- فکر کردن
- یادگیری
- به خاطر سپردن
- استفاده از قضاوت
- تصمیم‌گیری
- اختلال حرکتی، جزئی یا از دست دادن عملکرد قسمت‌هایی از بدن مانند اندام‌ها
- وزن کم هنگام تولد
همچنین ممکن است منجر به عوارض کشنده برای جنین شود. با این حال، گزینه‌های درمانی برای کمک به پیشگیری از عوارض کم‌کاری تیروئید در دسترس است.
شایع‌ترین دلایل کم کاری تیروئید در بارداری
در مجموع، شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید، اختلال خودایمنی معروف به تیروئیدیت هاشیموتو است. کم‌کاری تیروئید می‌تواند در دوران بارداری به دلیل بروز اولیه تیروئیدیت هاشیموتو، درمان ناکافی در کسی که از قبل به دلایل مختلف کم‌کاری تیروئید داشته، یا درمان بیش از حد با داروهای ضد تیروئید در کسی که پرکاری تیروئید دارد، رخ دهد.
علائم کم کاری تیروئید در بارداری
علائم ممکن است خفیف باشند و به آرامی شروع شوند. اگر علائم خفیف باشند، ممکن است تشخیص داده نشوند. شایع‌ترین علائم عبارتند از:
- احساس خستگی
- افسردگی
- عدم توانایی تحمل سرما
- خشونت صدا
- تورم صورت
- افزایش وزن
- یبوست
- تغییرات پوست و مو، از جمله خشکی پوست و ریزش ابرو
- شکننده شدن ناخن‌ها
- سندرم تونل کارپال (سوزن سوزن شدن یا درد دست)
- ضربان قلب آهسته
- تنگی نفس با فعالیت
- گرفتگی عضلات، ضعف، درد مفاصل
- مشکل در تمرکز
- دوره‌های قاعدگی نامنظم
علائم اختصاصی نیستند و ممکن است شبیه علائم سایر مشکلات یا بیماری‌ها باشند. برای تشخیص حتما باید با پزشک خود صحبت کنید.
شناخت و درمان
روش تشخیص کم کاری تیروئید در بارداری چگونه است؟
برای شما آزمایش خون درخواست خواهد شد که سطح هورمون تیروئید (تیروکسین یا T4) و TSH سرم (هورمون تحریک کننده تیروئید) را اندازه گیری می‌کند.
سطح TSH بالاتر از حد طبیعی و سطح T4 پایین‌تر از حد طبیعی ممکن است به معنای کم‌کاری تیروئید باشد.
روش‌های درمان تیروئید کم کار در بارداری کدامند؟
برای درمان مادر، از جایگزینی هورمون تیروئید استفاده می‌شود. این درمان برای مادر و نوزاد ایمن و حیاتی است.
میزان هورمون تیروئید داده شده بر اساس سطح هورمون‌های تیروئید مادر و همچنین علائم او تعیین می‌شود. سطح هورمون تیروئید ممکن است در دوران بارداری تغییر کند.
دوز جایگزین هورمون احتمالاً با گذشت زمان تغییر خواهد کرد. سطح هورمون تیروئید باید در نیمه اول بارداری هر 4 هفته بررسی شود.
در نیمه دوم بارداری، تا زمانی که دوز تغییر نکند، ممکن است سطح هورمون کمتر بررسی شود.
نکات تغذیه‌ای مهم در حین درمان
هورمون‌های تیروئید نباید همزمان با ویتامین‌های دوران بارداری مصرف شوند؛ زیرا مواد معدنی موجود در ویتامین‌ها ممکن است جذب هورمون تیروئید را متوقف کنند.
از مصرف ویتامین‌های دوران بارداری، یا مکمل‌های کلسیم یا آهن، ظرف 4 ساعت پس از مصرف لووتیروکسین خودداری کنید. همچنین، برخی غذاها می‌توانند در اثربخشی لووتیروکسین اختلال ایجاد کنند و جذب هورمون‌های جایگزین را برای بدن شما دشوارتر کنند.
ظرف چند ساعت پس از مصرف دارو، از خوردن موارد زیر خودداری کنید:
- غذاهای تهیه شده با آرد سویا، مانند جایگزین‌های گوشت، جایگزین‌های لبنیات و برخی غذاهای آماده
- گردو
- غذاهای سرشار از فیبر غذایی، مانند میوه‌ها و سبزیجات، حبوبات (مانند لوبیا سیاه و عدس) و غلات و نان‌های سبوس‌دار
- آبمیوه‌های غنی شده با کلسیم
آیا داروهای تیروئید به جنین آسیب می‌رسانند؟
برخی داروهایی که برای پرکاری تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرند، ممکن است به جنین آسیب برسانند. اما درمان کم‌کاری تیروئید، برای نوزاد بی‌خطر و البته حیاتی است.
پیشگیری و سوالات احتمالی
آیا می‌توان از کم کاری تیروئید در بارداری پیشگیری کرد؟
شما نمی‌توانید از کم‌کاری غده تیروئید جلوگیری کنید، به جز یک استثنا: می‌توان از کم‌کاری تیروئید ناشی از کمبود ید، با دریافت ید کافی پیشگیری کرد.
کارشناسان توصیه می‌کنند که مطمئن شوید ید کافی در رژیم غذایی خود دریافت می‌کنید. پزشک شما در دوران بارداری، مکمل‌های حاوی ید را برای شما تجویز خواهد کرد.
آیا خانم‌ها با کم کاری تیروئید قادر به بارداری موفق هستند؟
3 راه اصلی وجود دارد که کم‌کاری تیروئید ممکن است بتواند به باروری آسیب برساند:
- قاعدگی‌های شدید یا نامنظم می‌تواند بارداری را دشوارتر کند.
- سطح پایین هورمون تیروئید می‌تواند از تخمک‌گذاری جلوگیری کند.
- علل احتمالی بیماری تیروئید، مانند اختلالات هیپوفیز یا مشکلات خودایمنی، می‌توانند بر باروری تأثیر منفی بگذارند.
اگر برای باردار شدن مشکل دارید، پزشک ممکن است آزمایش‌های تیروئید را برای شما درخواست کند. اگر کم‌کاری تیروئید دارید، درمان این بیماری ممکن است به تنظیم قاعدگی و تخمک‌گذاری و در نتیجه باردار شدن، کمک کند.
آیا کم کاری تیروئید در زنان باردار یک بیماری ارثی است؟
کم کاری تیروئید می‌تواند ارثی باشد، اما همیشه اینطور نیست. والدین می‌توانند کم‌کاری تیروئید را به فرزندان بیولوژیکی خود منتقل کنند. اما در بسیاری از موارد، عوامل محیطی مانند ابتلا به تیروئیدیت، کمبود ید یا مصرف داروهای خاص در این امر نقش دارند.
آیا کم کاری تیروئید در بارداری بعد از زایمان از بین می‌رود؟
بر اساس یافته‌های بالینی منتشر شده در مجله غدد درون‌ریز و متابولیسم، کم‌کاری تیروئید تحت بالینی در دوران بارداری، احتمالاً در دو سوم زنان پس از بارداری برطرف می‌شود.
کم کاری تیروئید شما ممکن است تا یک سال پس از تولد نوزادتان ادامه داشته باشد. با این حال، در برخی از زنان، کم کاری تیروئید پس از زایمان از بین نمی‌رود.
توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما
بارداری دوره‌ای است که استرس فیزیولوژیکی زیادی را هم بر مادر و هم بر جنین وارد می‌کند. هنگامی که بارداری با اختلالاتی مانند کم‌کاری تیروئید همراه باشد، احتمال بروز عوارضی برای مادر و جنین وجود دارد.
ممکن است احتمال بروز این عوارض نگرانتان کند، اما بدانید هرچند این وضعیت می‌تواند اثرات جدی و پایداری بر سلامت فرزندتان بگذارد، اما درصورتی‌که کم‌کاری تیروئید درمان و کنترل شود، می‌توان از بروز خطرات احتمالی جلوگیری کرد.
نظرات