علائم آنفلوانزا نوع A؛ بررسی کامل ویروس جدید

علائم آنفلوانزای نوع A چیست؟

علائم آنفلوانزای نوع A (از جمله H3N2) معمولاً به‌صورت ناگهانی و اغلب ۱ تا ۴ روز پس از مواجهه با ویروس ظاهر می‌شوند. اگرچه شدت بیماری می‌تواند بسته به نوع خاص ویروس و وضعیت سلامتی فرد متفاوت باشد، اما علائم کلی در فصول مختلف شیوع آنفلوانزا معمولاً یکسان است.

علائم شایع تنفسی و جسمانی

• تب: شروع تب اغلب ناگهانی است. دمای بدن معمولاً بالاتر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد است و حتی می‌تواند به بالای ۳۹ درجه سانتی‌گراد نیز برسد.
• سرفه: سرفه‌ها معمولاً مکرر، شدید و آزاردهنده توصیف می‌شوند. در حالی که سایر علائم ممکن است محو شوند، سرفه‌های شدید می‌توانند تا سه هفته ادامه داشته باشند.
• درد بدن: شامل دردهای عمومی بدن، ضعف عضلانی و درد مفاصل است.
• سردرد: علامتی رایج که اغلب هم‌زمان با تب رخ می‌دهد.
• خستگی: بیماران اغلب دچار فرسودگی و بی‌حالی می‌شوند.
• مشکلات گلو و بینی: شامل گلودرد، عطسه و آبریزش یا گرفتگی بینی است.

علائم گوارشی

مشکلات گوارشی اگرچه در بزرگسالان کمتر دیده می‌شود، اما می‌تواند بخشی از علائم آنفلوانزای نوع A باشد. این علائم در کودکان شایع‌تر است و شامل موارد زیر می‌شود:

• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• درد شکم
• بی‌اشتهایی

نکته مهم: تمایز دادن این علائم از «آنفلوانزای معده» ضروری است؛ چرا که آنفلوانزای معده توسط ویروس متفاوتی ایجاد می‌شود، هرچند آنفلوانزای نوع A نیز در برخی موارد می‌تواند ناراحتی‌های گوارشی مشابهی ایجاد کند.

شبکه جهانی ویروس‌شناسی درباره نوع جدیدی از ویروس آنفولانزا هشدار داده است؛ برای اطلاع از این سویه جدید، مطلب زیر را بخوانید:

چطور میتوانیم آنفلوانزای نوع A را تشخیص دهیم؟

تنها یک پزشک به‌طور رسمی آنفلوانزای نوع A را تشخیص دهد. از آنجا که علائم این بیماری اغلب شبیه سایر بیماری‌های تنفسی است، تشخیص معمولاً ترکیبی از روش‌های زیر است:

• ارزیابی بالینی: پزشک علائمی را که تجربه می‌کنید بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.
• تست سریع آنفلوانزا: روشی رایج است که با استفاده از نمونه‌برداری از بینی یا گلو انجام می‌شود تا ویروس به‌سرعت شناسایی شود.
• تست‌های آزمایشگاهی: برای تشخیص دقیق‌تر نوع ویروس، از روش‌هایی مانند RT-PCR، کشت ویروسی و تست آنتی‌بادی استفاده می‌شود.

زمان‌بندی تشخیص

برای دریافت نتایج دقیق، نمونه‌برداری از ترشحات دستگاه تنفسی معمولاً باید در ۴ تا ۵ روز اول بیماری انجام شود. این بازه زمانی دوره‌ای است که فرد آلوده بیشترین احتمال پخش ویروس را دارد؛ اگرچه برخی افراد، به‌ویژه کودکان، ممکن است ویروس را به مدت ۱۰ روز یا بیشتر نیز پخش کنند.

درمان آنفلوانزای نوع A چگونه است؟

درمان آنفلوانزای نوع A بر مدیریت علائم و در برخی موارد استفاده از داروهای ضد ویروس متمرکز است. رویکرد درمانی به سن بیمار، سلامت کلی و مدت‌زمانی که بیمار بوده است بستگی دارد.

داروهای ضد ویروس

داروهای ضد ویروسی تجویزی، مانند اسلتامیویر (نام تجاری: Tamiflu) یا زانامیویر (نام تجاری: Relenza)، می‌توانند طول دوره بیماری را کوتاه کرده و شدت علائم را کاهش دهند. این داروها در صورتی بیشترین اثر را دارند که در ۴۸ ساعت اول شروع علائم مصرف شوند. اگر بیش از ۴۸ ساعت از بیماری گذشته باشد، پزشک ممکن است تشخیص دهد که این داروها سودی ندارند، مگر اینکه بیمار در معرض خطر بالای عوارض باشد.

مراقبت‌های حمایتی

برای کسانی که نیاز به داروی ضد ویروس ندارند یا آن را دریافت نمی‌کنند، بهبودی شامل دادن زمان به بدن برای ترمیم خود از طریق روش‌های زیر است:

• استراحت: خواب کافی و استراحت دادن به بدن
• هیدراتاسیون: نوشیدن مایعات فراوان
• داروهای بدون نسخه: استفاده از این داروها برای کاهش تب و دردهای بدن

رعایت نکات زیر به شما کمک بیشتری می‌کند:

• آنتی‌بیوتیک‌ها: نباید استفاده شوند مگر اینکه عفونت باکتریایی ثانویه وجود داشته باشد؛ زیرا آنتی‌بیوتیک‌ها ویروس‌ها را از بین نمی‌برند.
• آسپرین: کودکان باید به دقت تحت نظر باشند و به‌طور کلی باید از مصرف آسپرین برای آن‌ها اجتناب کرد (برای جلوگیری از عوارض مغزی و کبدی).
• خوددرمانی: انجمن‌های پزشکی اکیداً توصیه می‌کنند که از خود درمانی پرهیز شود و درمان باید طبق تجویز پزشک انجام گیرد.

برای آشنایی با روش‌های استاندارد کنترل و درمان آنفولانزای H3N2، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

برای آشنایی با روش‌های کنترل آنفولانزا در افراد دیابتی، مطلب زیر را بخوانید:

آیا آنفولانزای نوع A عوارض دارد؟

بله، آنفلوانزای نوع A می‌تواند منجر به عوارض جدی شود؛ این موضوع حتی در مورد افرادی که در وضعیت سلامتی خوبی به سر می‌برند نیز صادق است. این عوارض معمولاً در طول همه‌گیری‌ها شایع‌تر هستند و گروه‌های پرخطر (شامل کودکان زیر ۵ سال، بزرگسالان بالای ۶۵ سال، زنان باردار و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن) را بیشتر تهدید می‌کنند.

عوارض تنفسی

این عوارض مستقیماً سیستم تنفسی را درگیر می‌کنند:

• پنومونی و برونکوپنومونی: عفونت ریه یا ذات‌الریه
• سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS): نارسایی شدید ریوی که تنفس را دشوار می‌کند
• سینوزیت و رینیت: التهاب سینوس‌ها و مخاط بینی
• اوتیت: عفونت گوش
• لارنژیت انسدادی: التهاب و گرفتگی حنجره که مسیر تنفس را تنگ می‌کند

عوارض سیستمیک و اندامی

عفونت می‌تواند فراتر از ریه‌ها گسترش یابد و سایر نقاط بدن را درگیر کند:

• وسپسیس: واکنش کلی و خطرناک بدن به عفونت
• مننژیت: التهاب پرده‌های محافظ مغز
• میوکاردیت: التهاب عضله قلب
• آنسفالیت: التهاب مغز (این عارضه به‌ویژه برای کودکانی که در زمان بیماری با «آسپرین» درمان می‌شوند، خطری خاص محسوب می‌شود)

در صورتی که آنفولانزا درمان نشود یا با بیماری‌های کنترل‌نشده دیگر همراه باشد، می‌تواند منجر به بستری شدن در بیمارستان بیمار شود.

آنفلوانزای نوع A تا چه مدت مسری است؟

آنفلوانزای نوع A به‌شدت مسری است و ویروس به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. دوره‌ای که یک فرد بیمار می‌تواند ویروس را پخش کند به شرح زیر است:

• مرحله پیش از علائم؛ افراد بیمار از حدود یک روز قبل از اینکه علائم بیماری در آن‌ها ظاهر شود، ناقل ویروس هستند و می‌توانند دیگران را بیمار کنند.
• مرحله بروز علائم؛ بزرگسالان معمولا تا ۵ الی ۷ روز پس از شروع بیماری همچنان مسری باقی می‌مانند.
• مدت‌زمان طولانی‌تر؛ کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است برای مدت طولانی‌تری ناقل باشند و پتانسیل پخش ویروس را تا ۱۰ روز یا بیشتر داشته باشند.

چگونه می‌توانم از آنفلوانزای A پیشگیری کنم؟

پیشگیری از این بیماری بر دو اصل کلی که در جدول زیر آورده‌ایم، استوار است:

برای آگاهی از زمان مناسب تزریق واکسن آنفولانزا و آشنایی کامل با انواع آن، مطالعه مطلب زیر توصیه می‌شود:

تفاوت بین آنفلوانزای نوع A و آنفلوانزای نوع B چیست؟

تفاوت‌های اصلی میان این دو نوع ویروس، به نحوه دسته‌بندی آن‌ها و چگونگی انتخابشان برای ساخت واکسن مربوط می‌شود:

• زیرمجموعه‌ها؛ در حالی که انواع متعددی از آنفلوانزا (شامل A، B، C و D) وجود دارد، تنها آنفلوانزای نوع A به زیرمجموعه‌های مختلف (مانند H1N1 و H3N2) تقسیم می‌شود. این زیرمجموعه‌ها بر اساس منشا کلی (مانند خوک یا پرنده)، منشأ جغرافیایی، شماره نوع آن و سال شناسایی نام‌گذاری می‌شوند. در مقابل، آنفلوانزای نوع B چنین تقسیم‌بندی و زیرمجموعه‌هایی ندارد.
• ترکیب واکسن؛ زمانی که مقامات سازمان بهداشت جهانی (WHO) انواع لازم برای واکسن سالانه را انتخاب می‌کنند، معمولاً دو نوع از آنفلوانزای نوع A (یک نوع H1N1 و یک نوع H3N2) و یک نوع از آنفلوانزای نوع B را در نظر می‌گیرند (در گذشته برای واکسن‌های چهارگانه، دو زیرمجموعه از نوع B انتخاب می‌شد).
• شدت بیماری؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد فصل‌هایی که در آن ویروس H3N2 (یکی از زیرمجموعه‌های نوع A) غالب است، معمولاً شدت بیماری و همه‌گیری نسبت به سال‌های دیگر بیشتر است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر مشکوک به ابتلا به آنفلوانزا هستید، باید با یک پزشک مشورت کنید تا تشخیص قطعی انجام شده و بهترین روش درمان تعیین شود. در صورت مشاهده علائم زیر، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود:

• تب بالای ناگهانی
• سرفه
• سردرد
• درد عضلات و مفاصل

اهمیت زمان مراجعه

• تشخیص زودهنگام: تشخیص بیماری بهتر است در ۴۸ ساعت اول پس از شروع علائم انجام شود. اگر درمان در این بازه زمانی آغاز گردد، داروهای ضد ویروسی بیشترین تاثیر را در کاهش شدت و کوتاه کردن دوره بیماری خواهند داشت.
• افراد در معرض خطر: مراجعه به پزشک برای گروه‌های پرخطر اهمیت حیاتی دارد. این گروه‌ها شامل کودکان زیر ۵ سال، افراد ۶۵ سال و بالاتر، زنان باردار و افرادی است که دارای بیماری‌های زمینه‌ای مزمن یا سیستم ایمنی ضعیف هستند.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

در پایان، توصیه‌ی صمیمانه ما در تیم دارو دات کام به شما این است که آرامش خود را حفظ کنید و در صورت بروز علائم در خود یا فرزندتان، به جای نگرانی یا مصرف خودسرانه داروها (به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌هایی که تاثیری بر ویروس ندارند و تنها مقاومت دارویی ایجاد می‌کنند)، اولویت را بر استراحت کافی، نوشیدن مایعات فراوان و ماندن در خانه بگذارید تا زنجیره انتقال ویروس قطع شود.

در صورت تشدید علائم، بزرگسالان باید به متخصص بیماری‌های عفونی یا داخلی و کودکان به متخصص اطفال مراجعه کنند، اما در صورت بروز تنگی نفس حاد، مراجعه فوری به اورژانس ضروری است.
اگر سوالی دارید، در بخش نظرات بنویسید تا پزشک پاسخ دهد.