تفاوت اضطراب و استرس چیست؟
استرس و اضطراب گاهی در امتداد هم رخ می‌دهند و گاهی بدون هم دیده می‌شوند. اما هر دو احساساتی بسیار شبیه به هم را در فرد به وجود می‌آورند و از این جهت است که معمولا نامشان کنار یکدیگر است و در برخی مواقع به اشتباه به جای یکدیگر به کار می‌روند.
تفاوت‌های بین استرس و اضطراب چیست؟
بین استرس و اضطراب مرز باریکی وجود دارد. هر دو نوعی پاسخ عاطفی هستند، اما استرس توسط یک محرک یا علت خارجی ایجاد می‌شود. این محرک می‌تواند کوتاه‌مدت باشد، مانند یک ضرب‌الاجل کاری یا دعوا با یکی از عزیزان.
ممکن هم هست که بلندمدت باشد، مانند ناتوانی در کار، یا بیماری مزمن. افراد تحت استرس علائم روانی و جسمی مانند تحریک‌پذیری، عصبانیت، خستگی، درد عضلانی، مشکلات گوارشی و مشکل در خواب را تجربه می‌کنند.
از سوی دیگر، اضطراب با نگرانی‌های مداوم و بیش از حدی تعریف می‌شود که حتی بدون وجودِ عامل استرس‌زا از بین نمی‌روند. فرض کنید که عوامل استرس یعنی فشار کاری، مشکل خانوادگی یا هر اتفاق تنش‌زا از بین رفته است و دیگر استرسی بابت آنها وجود ندارد. اما فرد هنوز احساس شدیدی از ناراحتی و نگرانی و تنش در خود می‌بیند.
این اختلال اضطراب است که منجر به مجموعه‌ای تقریباً شبیه به علائم استرس می‌شود: بی‌خوابی، مشکل در تمرکز، خستگی، تنش عضلانی و تحریک‌پذیری. اضطراب معمولا ماه‌ها ادامه دارد و بر خلق و خو و عملکرد فرد اثر منفی می‌گذارد.
Both stress and anxiety are a natural part of the fight or flight response and the body’s reaction to danger. The purpose of this response is to ensure a person is alert, focused, ad ready to deal with a threat.
هم استرس و هم اضطراب بخشی طبیعی از پاسخ جنگ یا گریز (واکنش بدن به خطر) هستند. هدف از این پاسخ، اطمینان از هوشیاری، تمرکز و آمادگی فرد برای مقابله با یک خطر است. (منبع)
علائم استرس در مقابل اضطراب
شباهت‌های زیادی بین علائم استرس و اضطراب وجود دارد.
وقتی کسی استرس دارد، ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- تشدید ضربان قلب
- تنفس سریع‌تر
- افکار آشفته، منفی و مضطرب
- دمدمی مزاج بودن، تحریک‌پذیری یا عصبانیت
- ناراحتی
- احساس غرق شدن
- تنهایی
- حالت تهوع
- سرگیجه
- اسهال یا یبوست
وقتی کسی مضطرب است، معمولا علائم زیر را تجربه می‌کند:
- تشدید ضربان قلب
- تشدید تنفس
- احساس ناراحتی یا ترس و نگرانی
- عرق کردن
- اسهال یا یبوست
- عصبانیت
- تنش
- بی‌قراری
چگونه استرس را از اضطراب تشخیص دهیم؟
از آنجا که استرس و اضطراب علائم مشابهی دارند، تشخیص آن ممکن است برای فرد سخت باشد. با این حال، استرس معمولاً کوتاه مدت و در پاسخ به یک تهدید یا عامل قابل تشخیص است. یعنی شما می‌دانید بابت چه موضوعی تحت فشار هستید و استرس دارید.
اما اضطراب طولانی مدت است و عامل آن به راحتی قابل شناسایی نیست. به عبارت دیگر دلیل مشخصی برای احساس نگرانی دائمی و ناراحتی شما وجود ندارد.
مدیریت و درمان استرس و اضطراب
شما می‌توانید استرس و اضطراب را از چندین طریق مدیریت کنید، از جمله:
1. استراتژی‌های آرامش‌بخش که می‌توانند به افراد در مقابله با استرس و اضطراب کمک کنند. این موارد عبارتند از:
- تمرینات تنفسی
- تمرکز بر یک کلمه آرامش‌بخش، مانند «صلح» یا «آرامش»
- تجسم یک صحنه آرام، مانند ساحل یا چمنزار
- تمرین یوگا
- تمرین تای‌چی (Tai chi)
- شمارش آهسته
2. ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند به افراد در مقابله با موقعیت‌های استرس‌زا کمک کند. از یک پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری یا دویدن گرفته تا حرکات روان و فعالیت‌هایی مانند یوگا می‌تواند به شما کمک کند تا احساس آرامش کنید.
3. صحبت کردن در مورد احساسات
صحبت کردن در مورد نگرانی‌هایتان، می‌تواند به شما در کاهش استرس کمک کند. افراد ممکن است ترجیح دهند با یک دوست، شریک زندگی، عضو خانواده یا همکار خود، گفتگو کنند. البته که صحبت با یک فرد حرفه‌ای مثل رواندرمانگر یا روانشناس می‌تواند گزینه بهتری باشد.
4. شاید درک این موارد هم به یک فرد مبتلا به استرس و اضطراب کمک کند:
- بپذیرید که نمی‌توانید همه چیز را کنترل کنید
- به جای کمال‌گرایی، به بهترین خود رضایت دهید
- یاد بگیرید چه چیزی باعث استرس و اضطراب‌تان می‌شود
- مصرف کافئین و الکل را قطع کنید
- وعده‌های غذایی متعادل بخورید
- به اندازه کافی بخوابید
- هر روز ورزش کنید
در کنار مواردی که برای مدیریت استرس و اضطراب گفته شد، انواع مختلفی از درمان‌ها نیز می‌توانند به استرس و اضطراب کمک کنند که یک روان درمانگر یا روانپزشک باید درمان مناسب برای علائم خاص شما را پیشنهاد دهد.
چند نمونه از رویکردهای درمانی که ممکن است به شما توصیه کنند عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری، که به شما یاد می‌دهد افکار و رفتارهای اضطراب‌آور را تشخیص دهید و آنها را به افکار و رفتارهای مثبت‌تر تغییر دهید.
- درمان مواجهه، که شامل قرار دادن تدریجی شما در معرض چیزهای خاصی است که باعث اضطراب می‌شوند.
- درمان پذیرش و تعهد، که به شما یاد می‌دهد چگونه احساسات منفی را بپذیرید و با آنها کنار بیایید.
- بسته به علائم شما، ممکن است برای کمک به علائم اضطراب، دارو نیز توصیه کنند. این داروها ممکن است شامل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند سرترالین (Sertraline) یا پاروکستین (Paroxetine) باشند.
در برخی موارد، پزشک ممکن است از داروهای گروه بنزودیازپین، مانند دیازپام یا لورازپام را توصیه کند، اما این داروها معمولاً به دلیل خطر وابستگی، به صورت کوتاه مدت استفاده می‌شوند.
آیا استرس می‌تواند به اضطراب تبدیل شود؟
جواب این سوال بله است. استرس طولانی مدت یا مزمن می‌تواند به اضطراب تبدیل شود. وقتی استرس مداوم و طاقت‌فرسا می‌شود، می‌تواند احساس نگرانی، ترس یا ناراحتی دائمی را ایجاد کند که از ویژگی‌های اضطراب هستند.
اگر استرس مدیریت نشود، زندگی روزمره را مختل خواهد کرد و منجر به یک واکنش عاطفی پایدارتر (ناراحتی و نگرانی مداوم) می‌شود. در برخی موارد، افراد ممکن است در نتیجه استرس مدیریت نشده و طولانی، دچار اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب فراگیر (GAD) نیز شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
استرس و اضطراب همیشه چیز بدی نیستند. آنها واکنش‌های طبیعی و کوتاه‌مدتی هستند که مغز انسان فرمان آنها را صادر می‌کند چون افراد برای حفظ امنیت خود به آنها نیاز دارند. اما اگر کسی تمام یا بیشتر اوقات احساس استرس یا اضطراب می‌کند، باید با روانپزشک صحبت کند چرا که ممکن است از استرس مزمن یا اختلال اضطراب رنج ببرد.
علائم هشدار دهنده‌ای که باید به آنها توجه کرد عبارتند از:
- اضطراب بیش از حد که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند
- سوءمصرف مواد مخدر یا الکل برای مقابله با استرس یا اضطراب
- ترس‌های غیرمنطقی
- تغییر قابل توجه در عادات خواب
- تغییر قابل توجه در عادات غذایی
- تغییر قابل توجه در عادات بهداشت شخصی
- خلق و خوی پایین طولانی مدت
- خودآزاری یا فکر کردن به خودآزاری
- افکار خودکشی
- احساس ناتوانی در کنترل افکار و رفتار
توصیه‌ای از تیم دارو دات کام برای شما
هم استرس هم اضطراب می‌توانند در بلند مدت فرسایشی باشند و شما را تحریک‌پذیر و عصبی کنند. اما بدانید که شما تنها نیستید. منشا اینها پاسخ‌های فیزیولوژی بدن هستند. بنابراین همه انسان‌ها حداقل در مقطعی از زندگی (حتی به مدت کوتاه) با استرس و اضطراب درگیر می‌شوند.
لازم نیست که به تنهایی با این موقعیت‌ها رو به رو شوید. می‌توانید از یک درمانگر کمک بگیرید و از حمایت نزدیکانتان استفاده کنید تا با کمترین آسیب و به سرعت از شرایط بحرانی عبور کنید.
