تفاوت اضطراب و استرس چیست؟
استرس و اضطراب، دو تجربه رایج روانی هستند که بسیاری از افراد روزانه با آنها مواجه می‌شوند اما تفاوت‌های کلیدی بین این دو احساس، وجود دارد.
استرس پاسخی طبیعی به فشارها و چالش‌های واقعی زندگی است در حالی که اضطراب، حالت نگرانی مداوم و پایدار است که حتی در غیاب تهدید مشخص ادامه پیدا می‌کند.
شناخت این تفاوت‌ها، کمک می‌کند که بهتر علائم خود را مدیریت کرده، از فشارهای روانی جلوگیری کنید و در صورت نیاز، اقدامات موثر برای آرامش و سلامت روان خود انجام دهید.
در ادامه این مقاله از دارو دات کام، با ما همراه باشید تا تفاوت‌ها، علائم هر کدام و روش‌های درمان و مدیریت آنها را بررسی کنیم.
تفاوت‌های بین استرس و اضطراب چیست؟
استرس و اضطراب، شباهت‌های زیادی دارند، اما سازوکارشان یک تفاوت اساسی با هم دارد. استرس زمانی شکل می‌گیرد که مغز با یک محرک بیرونی واقعی روبه‌رو می‌شود و برای مقابله با آن، سیستم جنگ یا گریز را فعال می‌کند؛ سیستمی که قرار است بعد از رفع عامل فشار آرام شود.
اما اضطراب زمانی اتفاق می‌افتد که همین واکنش، بدون وجود یک تهدید مشخص ادامه پیدا می‌کند. یعنی حتی وقتی فشار کاری، مشکل خانوادگی یا هر عامل تنش‌زای دیگری تمام شده، ذهن همچنان در حالت پیش‌بینی خطر می‌ماند و نگرانی مداوم تولید می‌کند.
به زبان ساده، استرس پاسخ طبیعی به یک موقعیت واقعی است اما اضطراب، ادامه‌یافتن همان پاسخ در غیاب تهدید است. اضطراب می‌تواند پایدارتر و درونی‌تر شود بر خلق‌وخو، تمرکز و عملکرد روزمره اثر بگذارد.
در ادامه و برای آگاهی بیشتر درباره ه علائم هر دو حالت، برایتان خواهیم گفت.
Both stress and anxiety are a natural part of the fight or flight response and the body’s reaction to danger. The purpose of this response is to ensure a person is alert, focused, ad ready to deal with a threat
هم استرس و هم اضطراب، بخشی طبیعی از پاسخ جنگ یا گریز به عنوان واکنش بدن به خطر، هستند. هدف از این پاسخ، اطمینان از هوشیاری، تمرکز و آمادگی فرد برای مقابله با یک خطر است. (منبع)
علائم استرس در مقابل اضطراب
شباهت‌های زیادی بین علائم استرس و اضطراب وجود دارد. وقتی کسی استرس دارد، ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- تشدید ضربان قلب
- تنفس سریع‌تر
- افکار آشفته، منفی و مضطرب
- دمدمی مزاج بودن، تحریک‌پذیری یا عصبانیت
- ناراحتی
- احساس غرق شدن
- تنهایی
- حالت تهوع
- سرگیجه
- اسهال یا یبوست
وقتی کسی هم مضطرب است، معمولا علائم زیر را تجربه می‌کند:
- تشدید ضربان قلب
- تشدید تنفس
- احساس ناراحتی یا ترس و نگرانی
- عرق کردن
- اسهال یا یبوست
- عصبانیت
- تنش
- بی‌قراری
نکته! بین استرس و اضطراب، بروز بی‌خوابی، مشترک است با این تفاوت که در حالت اول، بی خوابی موقتی است و در حالت دوم، پایدارتر است.
چگونه استرس را از اضطراب تشخیص دهیم؟
از آنجا که استرس و اضطراب علائم مشابهی دارند، تشخیص آن ممکن است برای فرد سخت باشد. با این حال، استرس معمولاً کوتاه مدت و در پاسخ به یک تهدید یا عامل قابل تشخیص است. یعنی شما می‌دانید بابت چه موضوعی تحت فشار هستید و استرس دارید.
اما اضطراب طولانی مدت است و عامل آن به راحتی قابل شناسایی نیست. به عبارت دیگر دلیل مشخصی برای احساس نگرانی دائمی و ناراحتی شما وجود ندارد.
آیا استرس می‌تواند به اضطراب تبدیل شود؟
بله. استرس طولانی مدت یا مزمن، می‌تواند به اضطراب تبدیل شود. وقتی استرس مداوم و طاقت‌فرسا شود، می‌تواند احساس نگرانی، ترس یا ناراحتی دائمی را ایجاد کند که از ویژگی‌های اضطراب هستند.
اگر استرس مدیریت نشود، زندگی روزمره را مختل خواهد کرد و منجر به یک واکنش عاطفی پایدارتر مثل ناراحتی و نگرانی مداوم می‌شود. در برخی موارد، افراد ممکن است در نتیجه استرس مدیریت نشده و طولانی، دچار اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب فراگیر (GAD) شوند.
مدیریت و درمان استرس و اضطراب
شما می‌توانید استرس و اضطراب را از طریق چند روش مدیریت کنید:
1. استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش
تکنیک‌های آرامش‌بخشی که می‌توانند به افراد در مقابله با استرس و اضطراب کمک کنند، عبارتند از:
- انجام تمرینات تنفسی 4-7-8؛ 4 ثانیه نفس را به داخل بکشید، 7 ثانیه نگه دارید و 8 ثانیه بیرون دهید.
- تمرکز بر یک کلمه آرامش‌بخش؛ به کلماتی مانند صلح یا آرامش فکر کنید.
- تجسم یک صحنه یا مکانی آرام؛ مکان‌هایی همچون ساحل یا چمنزار را تصور کنید تا آرامش بگیرید.
- تمرین یوگا؛ حرکت کودک را انجام دهید و برای چند دقیقه، در این حالت بمانید.
- تمرین تای‌چی (Tai chi)؛ دست‌های ابری را با تنفس هماهنگ انجام می‌دهید تا آرامش ذهنی برایتان ایجاد شود.
- شمارش آهسته؛ از ۱ تا ۱۰ یا ۱ تا ۲۰، آهسته بشمارید تا ذهنتان از نگرانی دور شود.
2. پذیرش واقعیت‌ها و تغییر در سبک زندگی
درک واقعیت‌های مختلف زیر و تغییر سبک زندگی، به یک فرد مبتلا به استرس و اضطراب، کمک می‌کند:
- بپذیرید که نمی‌توانید همه چیز را کنترل کنید؛
- به جای کمال‌گرایی، به بهترین خود رضایت دهید؛
- یاد بگیرید چه چیزی باعث استرس و اضطرابتان می‌شود.
- مصرف کافئین و الکل را قطع کنید؛
- وعده‌های غذایی متعادل بخورید؛
- به اندازه کافی بخوابید؛
- هر روز ورزش کنید.
3. صحبت کردن در مورد احساسات
صحبت کردن در مورد نگرانی‌هایتان، می‌تواند به کاهش استرس کمک کند. بسیاری ترجیح می‌دهند با یک دوست، شریک زندگی، عضو خانواده یا همکار خود، گفتگو کنند. البته که صحبت با یک فرد حرفه‌ای مثل روان‌درمانگر یا روانشناس، می‌تواند گزینه بهتری باشد.
4. ورزش یا فعالیت بدنی
ورزش و فعالیت بدنی می‌توانند به افراد در مقابله با موقعیت‌های استرس‌زا کمک کند. از یک پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری یا دویدن گرفته تا حرکات روان و فعالیت‌هایی مانند یوگا، می‌توانند به شما کمک کنند تا احساس آرامش کنید.
5. کمک گرفتن از رویکردهای درمانی برای استرس و اضطراب
در کنار مواردی که برای مدیریت استرس و اضطراب گفته شد، انواع مختلفی از درمان‌ها نیز می‌توانند به استرس و اضطراب کمک کنند.
استفاده از هر کدام از این روش‌ها، معمولا از طرف روان‌درمانگر یا روانپزشک،
نمونه‌های معروف و محبوب رویکردهای درمانی مناسب برای کنترل استرس و اضطراب، عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری؛ در این رویکرد به شما یاد می‌دهند که افکار و رفتارهای اضطراب‌آور را تشخیص دهید و آنها را به افکار و رفتارهای مثبت‌تر تغییر دهید.
- درمان مواجهه، در این روش، به تدریج شما را در معرض مشکلی که باعث اضطرابتان می‌شود، قرار می‌دهند.
- درمان پذیرش و تعهد؛ در این رویکرد، به شما یاد می‌دهند که چگونه احساسات منفی را بپذیرید و با آنها کنار بیایید.
- دارو درمانی؛ بسته به علائم شما، ممکن است پزشک برای کمک به کنترل علائم اضطراب، دارو تجویز کند. این داروها ممکن است شامل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند سرترالین (Sertraline) یا پاروکستین (Paroxetine) باشند.
در برخی موارد، پزشک ممکن است از داروهای گروه بنزودیازپین مانند دیازپام یا لورازپام،تجویز کند. البته این داروها معمولا به دلیل خطر وابستگی، به صورت کوتاه مدت استفاده می‌شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
استرس و اضطراب، همیشه هم چیز بدی نیستند. آنها واکنش‌های طبیعی و کوتاه‌مدتی هستند که مغز انسان فرمان آنها را صادر می‌کند چون افراد برای حفظ امنیت خود به آنها نیاز دارند.
اما اگر کسی تمام یا بیشتر اوقات احساس استرس یا اضطراب می‌کند، باید با روانپزشک صحبت کند چرا که ممکن است از استرس مزمن یا اختلال اضطراب رنج ببرد.
علائم هشدار دهنده‌ای که باید به آنها توجه کنید و با دیدن آنها سریعا به پزشک مراجعه کنید، عبارتند از:
- اضطراب بیش از حدی که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند؛
- تمایل به استفاده از مواد مخدر یا الکل برای مقابله با استرس یا اضطراب دارید؛
- ترس‌های غیرمنطقی دارید؛
- تغییر قابل توجهی در عادات خواب خود ایجاد کرده‌اید؛
- تغییر قابل توجهب در عادات غذایی‌تان ایجاد کرده‌اید؛
- در عادات بهداشت شخصی خود تغییرات منفی ایجاد کرده‌اید؛
- برای مدتی طولانی، خلق و خوی پایین دارید؛
- خودآزاری شده‌اید یا به خودآزاری فکر می‌کنید؛
- افکار خودکشی دارید؛
- احساس ناتوانی در کنترل افکار و رفتارتان دارید.
توصیه‌ای از تیم دارو دات کام برای شما
هم استرس و هم اضطراب، می‌توانند در بلند مدت فرسایشی باشند و شما را تحریک‌پذیر و عصبی کنند. اما بدانید که شما تنها نیستید؛ منشا این احساسات، پاسخ‌های فیزیولوژیکی بدن هستند. بنابراین همه انسان‌ها حداقل در مقطعی از زندگی حتی برای مدتی کوتاه، با استرس و اضطراب درگیر می‌شوند.
لازم نیست که به تنهایی با این موقعیت‌ها رو به رو شوید. می‌توانید از یک درمانگر کمک بگیرید و از حمایت نزدیکانتان استفاده کنید تا با کمترین آسیب و به سرعت از شرایط بحرانی عبور کنید.
اگر سوالی دارید، با ما به اشتراک بگذارید.
