پرکاری تیروئید در زنان چه نشانه‌هایی دارد؟ دلایل و راه‌های درمان

علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید در زنان چیست؟

پرکاری تیروئید یا هایپرتیروئیدیسم (Hyperthyroidism) شرایطی است که در آن غده تیروئید بیش از حد لازم هورمون تیروئید تولید می‌کند و سرعت عملکرد بدن را بالا می‌برد. این افزایش سرعت متابولیسم می‌تواند بر بخش‌های مختلفی از بدن شما تأثیر گذاشته و در نتیجه این اتفاق علائم گسترده‌ای را در شما ایجاد کند که برخی به‌صورت ناگهانی و برخی دیگر به‌تدریج ظاهر می‌شوند.

این علائم شامل موارد زیر هستند:

• علائم جسمی و فیزیکی

یکی از شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری در زنان، افزایش ضربان قلب و تپش قلب است که گاهی می‌تواند به بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه برسد. این وضعیت اغلب با لرزش دست‌ها و بدن، به‌خصوص در زمان استرس یا فعالیت، همراه است.

در کنار این، ممکن است متوجه شوید که به گرما حساسیت بیشتری پیدا کرده‌اید و بیشتر از حد معمول عرق می‌کنید، حتی در دمایی که دیگران احساس راحتی می‌کنند. این حالت به دلیل افزایش سوخت‌وساز بدن رخ می‌دهد. با وجود اینکه بیشتر می‌خورید یا اشتهایتان تغییری نکرده، ممکن است به طور ناگهانی وزن کم کنید.

سرعت بالای متابولیسم می‌تواند بر دستگاه گوارش هم تأثیر بگذارد و باعث افزایش تعداد دفعات اجابت مزاج و در برخی مواقع باعث اسهال شود. همچنین، ممکن است فرد با ضعف عضلانی، به‌ویژه در بازوها و ران‌ها، مواجه شود که می‌تواند انجام فعالیت‌های روزانه را دشوار کند.

• علائم خلقی و رفتاری

پرکاری تیروئید فقط بر جسم شما تأثیر نمی‌گذارد. یکی از نشانه‌های رایج این بیماری، تغییرات در خلق‌وخو و رفتار است. ممکن است احساس عصبی بودن، بی‌قراری، اضطراب و تحریک‌پذیری بیشتری داشته باشید و دچار نوسانات ناگهانی خلقی شوید. این علائم می‌توانند زندگی روزمره و روابط شما را تحت‌تأثیر قرار دهند. علاوه بر این، بسیاری از افراد با پرکاری تیروئید دچار مشکل در خواب می‌شوند و بی‌خوابی را تجربه می‌کنند.

• علائم ظاهری

پرکاری تیروئید می‌تواند در ظاهر شما نیز نشانه‌هایی ایجاد کند. ممکن است دچار ریزش مو شوید یا موهایتان نازک و شکننده شوند. پوست شما نیز می‌تواند نازک و نرم‌تر از حالت عادی شود.

افرادی که به نوع خودایمنی پرکاری تیروئید به نام بیماری گریوز مبتلا هستند ممکن است علائمی مانند بیرون‌زدگی چشم‌ها، درد پشت چشم، حساسیت به نور شدید و حتی دوبینی را تجربه کنند.

پرکاری تیروئید در زنان چه مشکلاتی می‌تواند ایجاد کند؟

پرکاری تیروئید می‌تواند مشکلات متعددی را در بدن ایجاد کند؛ به‌ویژه در زنان که بیشتر از مردان به این بیماری دچار می‌شوند.

در این بخش، به طور خاص به عوارض پرکاری تیروئید در زنان می‌پردازیم.

خستگی و کمبود انرژی

شاید این عجیب به نظر برسد که یک بیماری که سرعت سوخت‌وساز بدن را بالا می‌برد، باعث خستگی شود. اما واقعیت این است که پرکاری تیروئید می‌تواند ابتدا انرژی کاذبی در فرد ایجاد کند، اما در طولانی‌مدت، بدن را فرسوده کرده و منجر به خستگی مفرط و مزمن می‌شود. این خستگی با خواب کافی هم رفع نمی‌شود و یکی از اولین دلایل مراجعه بسیاری از افراد به پزشک است. دلیل این خستگی این است که سرعت بالای مصرف انرژی، منابع بدن را به‌سرعت تحلیل می‌برد و باعث می‌شود شما در نهایت احساس ناتوانی و ضعف کنید.

تغییرات وزن

یکی از آشکارترین نشانه‌های پرکاری تیروئید، کاهش وزن ناگهانی است. با وجود اینکه ممکن است اشتهای شما افزایش یافته باشد یا غذای بیشتری بخورید، بدن شما کالری‌ها را با سرعت بسیار بالایی می‌سوزاند و در نتیجه، وزن کم می‌کنید. این کاهش وزن ممکن است به‌سرعت اتفاق بیفتد و در ابتدا به‌عنوان یک مزیت دیده شود، اما در واقع نشان‌دهنده یک مشکل جدی در سیستم سوخت‌وساز بدن است.

نوسانات خلقی و افسردگی

پرکاری تیروئید می‌تواند به طور مستقیم بر سلامت روان تأثیر بگذارد و باعث ایجاد علائمی مانند اضطراب، بی‌قراری و تحریک‌پذیری شدید در فرد شود. افزایش سطح هورمون‌های تیروئید می‌تواند سیستم عصبی را بیش از حد فعال کند و باعث شود که فرد دائماً در حالت آماده‌باش و عصبی باشد. در افراد مسن‌تر، این علائم ممکن است به شکل افسردگی یا انزوای اجتماعی بروز کند و تشخیص این بیماری را دشوارتر سازد.

ریزش مو و نازکی/شکننده شدن مو

هورمون‌های تیروئید نقش مهمی در سلامت فولیکول‌های مو دارند. هنگامی که سطح این هورمون‌ها از حالت تعادل خارج می‌شود، چرخه رشد مو مختل شده و این موضوع باعث افزایش ریزش مو می‌شود. همچنین موها نازک، خشک و شکننده می‌شوند و حتی پوست سر نیز تحت‌تأثیر این بیماری قرار می‌گیرد.

تغییرات پوستی

افزایش سطح هورمون تیروئید بر بافت‌های پوستی نیز تأثیر می‌گذارد. در اثر این بیماری پوست ممکن است نازک‌تر و نرم‌تر از حالت عادی به نظر برسد. همچنین، تعریق زیاد که از علائم رایج پرکاری تیروئید است، می‌تواند به مشکلات پوستی دیگری منجر شود.

بی‌نظمی‌های قاعدگی

پرکاری تیروئید می‌تواند بر سیستم تولید مثل زنان تأثیر گذاشته و باعث تغییراتی در دوره قاعدگی آن ها شود. ممکن است در اثر این بیماری دوره قاعدگی شما نامنظم، سبک‌تر یا کمتر از حد معمول شود. علاوه بر این، پرکاری تیروئید درمان‌نشده می‌تواند باعث مشکلات باروری و ناباروری در زنان شود. در صورت بارداری، این بیماری می‌تواند خطر عوارضی مانند زایمان زودرس، تولد نوزاد با وزن کم، فشار خون بالا در بارداری و حتی سقط جنین را افزایش دهد.

ضعف عضلانی و درد مفاصل

افزایش متابولیسم و تجزیه پروتئین‌ها می‌تواند به ضعف عضلانی در زنان به‌ویژه در عضلات اصلی مانند عضلات بازوها و ران‌ها منجر شود. علاوه بر این، پرکاری تیروئید با افزایش از دست دادن کلسیم از استخوان‌ها، خطر ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی‌های ناشی از آن را بالا می‌برد.

مشکلات گوارشی

سرعت بالای سوخت‌وساز بدن بر عملکرد روده نیز تأثیر می‌گذارد. این تغییرات می‌توانند نگران‌کننده باشند و به دلیل جذب کمتر مواد مغذی، مشکلات دیگری را نیز ایجاد کنند.

چگونه بفهمیم که به آزمایش تیروئید نیاز داریم؟

شاید پس از خواندن این علائم، از خود بپرسید که آیا باید آزمایش بدهید یا خیر. مهم‌ترین نکته‌ای که باید بدانید این است که علائم پرکاری تیروئید با بسیاری از مشکلات دیگر مانند اضطراب، استرس، یا حتی افسردگی شباهت زیادی دارند؛ بنابراین تنها یک پزشک متخصص غدد (اندوکرینولوژیست) می‌تواند با معاینه و آزمایش خون در این زمینه تشخیص دقیق بدهد.

اگر یک یا چند مورد از علائم کلیدی مانند تپش قلب مداوم، کاهش وزن بدون علت مشخص، لرزش دست‌ها یا تغییرات ناگهانی در خلق‌وخو و دوره قاعدگی را تجربه می‌کنید، وقت آن است که با پزشک خود صحبت کنید. این کار یک قدم ساده و درعین‌حال بسیار مهم برای سلامتی شماست.

همچنین، زنانی که در معرض خطر بیشتری هستند، مانند کسانی که سابقه خانوادگی بیماری تیروئید دارند یا اخیراً بارداری را پشت سر گذاشته‌اند، باید به علائم خود توجه بیشتری داشته باشند و در صورت مشاهده هرگونه نشانه، با پزشک خود مشورت کنند.

پرکاری تیروئید در زنان چگونه درمان می‌شوند؟

خوشبختانه، پرکاری تیروئید یک بیماری قابل درمان است. انتخاب بهترین روش درمانی به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله سن شما، علت اصلی بیماری، شدت علائم و وضعیت سلامتی عمومی‌تان. پزشک با بررسی تمامی این عوامل و شرایط شما، بهترین روش درمانی را تجویز خواهد کرد.

بااین‌حال شایع‌ترین روش‌های درمانی پرکاری تیروئید در زنان عبارتند از:

• داروهای ضد تیروئید

این داروها مانند متی‌مازول (Methimazole) و پروپیل‌تیواوراسیل (Propylthiouracil)از تولید هورمون اضافی توسط غده تیروئید جلوگیری می‌کنند.

اگرچه ممکن است چند ماه طول بکشد تا سطح هورمون‌ها به حالت عادی برگردد، اما علائم فرد معمولاً در عرض چند هفته بهبود پیدا می‌کنند. داروی پروپیل‌تیواوراسیل (PTU) اغلب به عنوان یک گزینه درمانی امن برای زنان باردار در سه ماهه اول در نظر گرفته می‌شود.

• ید رادیواکتیو

این روش یک درمان خوراکی و بسیار مؤثر است که اغلب برای پرکاری تیروئید ناشی از تولید بیش از حد هورمون توصیه می‌شود. شما یک کپسول یا مایع حاوی ید رادیواکتیو می‌بلعید که به طور هدفمند توسط سلول‌های پرکار تیروئید جذب شده و به‌تدریج آن‌ها را از بین می‌برد.

این درمان اغلب منجر به درمان قطعی پرکاری تیروئید می‌شود، اما می‌تواند باعث کم‌کاری دائمی تیروئید شود که با مصرف روزانه یک قرص ساده قابل کنترل است و عوارض کمتری نسبت به پرکاری تیروئید دارد. بااین‌حال، استفاده از این روش برای زنان باردار و شیرده به هیچ عنوان مجاز نیست.

• جراحی (تیروئیدکتومی)

جراحی برای برداشتن کامل یا بخشی از غده تیروئید معمولاً در موارد خاصی مانند وجود گواترهای بسیار بزرگ یا در زنانی که به داروها حساسیت دارند یا نمی‌توانند ید رادیواکتیو دریافت کنند، در نظر گرفته می‌شود.
این روش نیز معمولاً به کم‌کاری تیروئید منجر می‌شود که نیاز به مصرف داروهای هورمونی برای همیشه دارد. یک نکته مهم برای زنان باردار این است که جراحی در سه ماهه دوم بارداری می‌تواند یک گزینه مطمئن‌تر برای کنترل بیماری باشد.

آیا برخی از زنان در معرض خطر بیشتری برای پرکاری تیروئید هستند؟

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پرکاری تیروئید در زنان ۵ تا ۱۰ برابر شایع‌تر از مردان است و به طور خاص در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بیشتر دیده می‌شود. این موضوع به عوامل خطر متعددی بستگی دارد که می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را در زنان افزایش دهند:

• سابقه خانوادگی: اگر سابقه بیماری تیروئید، به‌ویژه بیماری گریوز، در خانواده شما وجود دارد، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر است.
• بارداری و دوره پس از زایمان: بارداری یک عامل خطر کلیدی است. برخی زنان در چند ماه پس از زایمان دچار نوعی پرکاری تیروئید به نام تیروئیدیت پس از زایمان می‌شوند که معمولاً موقتی است و به‌تدریج بهبود می‌یابد.
• بیماری‌های خودایمنی دیگر: وجود بیماری‌های خودایمنی دیگر مانند دیابت نوع ۱ یا کم‌خونی شدید (کم‌خونی پرنیشیوز) می‌تواند خطر ابتلا به پرکاری تیروئید، به‌خصوص نوع گریوز را افزایش دهد. ازآنجاکه شایع‌ترین علتپرکاری تیروئید (بیماری گریوز) یک اختلال خودایمنی است، وجود سایر بیماری‌های خودایمنی در فرد نشان‌دهنده این است که سیستم ایمنی بدن او به‌طورکلی مستعد حمله به بافت‌های خودی است.

• مصرف زیاد ید: مصرف مکمل‌های غذایی حاوی ید بالا، مانند برخی از انواع جلبک دریایی یا داروهایی با ید بالا می‌تواند در برخی افراد باعث پرکاری تیروئید شود.
• مصرف دخانیات: سیگار کشیدن نیز به‌عنوان یک عامل خطر شناخته‌شده برای ابتلا به پرکاری تیروئید محسوب می‌شود.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

پرکاری تیروئید یک بیماری قابل تشخیص و کاملاً قابل کنترل است. هر یک از علائم این بیماری به تنهایی ممکن است نگران‌کننده نباشد، اما اگر چندین علامت را هم‌زمان دارید و احساس می‌کنید که بدن شما به طور غیرعادی در حال تغییر است، وقت آن رسیده که با یک متخصص صحبت کنید. به‌خصوص که بسیاری از علائم این بیماری می‌تواند برای زنان اذیت‌کننده باشند و روی ظاهر و زیبایی آن‌ها تأثیر منفی بگذارد.

با مراجعه به پزشک و یک برنامه درمانی مناسب، می توانید زندگی خود را به حالت عادی برگردانید.