قرص آلپرازولام: راهنمای جامع شناخت، مصرف، عوارض


اگر اخیراً پزشک یا روانپزشک برای شما قرص آلپرازولام تجویز کرده است، طبیعی است که سؤالاتی درباره آن داشته باشید. در این مقاله ما به بررسی مشخصات کلی قرص آلپرازولام، مکانیزم اثربخشی آن و نحوه صحیح مصرف، دوزهای رایج، عوارض جانبی، تداخلات دارویی و نکات حیاتی مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی خواهیم پرداخت.
همچنین، به نگرانیهای شایع در مورد وابستگی به دارو و نحوه قطع مصرف آن بهصورت مطمئن، با تأکید بر اهمیت مشورت با پزشک، پاسخ داده خواهد شد. این مقاله با هدف ارائه اطلاعاتی دقیق و قابلاعتماد درباره این دارو تهیه شده است تا به شما کمک کند با آگاهی کامل و آرامش خاطر بیشتری مسیر درمان خود را طی کنید.
مقدمه و شناخت
- نام تجاری (Brand Names): زاناکس (Xanax) – زاناکس ایکسآر (Xanax XR) – نیراوام (Niravam)
- نام ژنریک: آلپرازولام (Alprazolam)
- دستهبندی دارویی (کلاس دارویی): بنزودیازپین (Benzodiazepine) – ضد اضطراب (Anxiolytic)
- نحوه مصرف: بلعیدنی
- مکانیسم اثر: سرکوبکننده سیستم عصبی مرکزی
قرص آلپرازولام چیست؟
آلپرازولام یک بنزودیازپین تریازولوبنزودیازپین (TBZD) است که در سال ۱۹۸۱ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شد. قرص آلپرازولام دارویی است که برای تسکین علائم اضطراب، از جمله اضطراب ناشی از افسردگی و درمان اختلالات پانیک تجویز میشود. این دارو با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، باعث آرامش و کاهش فعالیت مغزی میشوند.
معمولاً آلپرازولام زمانی تجویز میشود که فرد با اضطراب شدید، حملات پانیک یا حتی بیخوابی مرتبط با اضطراب مواجه است. این دارو میتواند بهسرعت علائم فرد را تسکین دهد و به فرد کمک کند تا احساس آرامش بیشتری داشته باشد. لازم به ذکر است که این دارو فقط با نسخه پزشک در دسترس است و باید دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف شود.
داروهای مرتبط/مشابه با آلپرازولام
آلپرازولام به دسته بنزودیازپینها تعلق دارد. داروهای دیگری که در همین دسته قرار میگیرند و مکانیزم و اثربخشی مشابهی دارند شامل دیازپام (Valium)، لورازپام (Ativan) و کلردیازپوکساید (Librium) هستند. این داروها نیز بهعنوان آرامبخش و ضداضطراب عمل میکنند و به کاهش فعالیت بیش از حد عصبی کمک میکنند.
نکات کلیدی قرص آلپرازولام
برای مصرف ایمن و مؤثر آلپرازولام، به نکات زیر توجه کنید:
- پتانسیل اعتیاد و وابستگی: آلپرازولام پتانسیل بالایی برای سوءمصرف، وابستگی فیزیکی و اعتیاد دارد. حتی مصرف طبق دستور پزشک برای چند روز تا چند هفته میتواند منجر به وابستگی فیزیکی شود. این وابستگی فیزیکی به این معنی است که بدن به حضور دارو عادت میکند و در صورت قطع ناگهانی، سیستم عصبی که به اثرات مهارکننده دارو عادت کرده است، دچار فعالیت بیش از حد میشود که منجر به علائم ترک شدید و حتی خطرناک میگردد.
- خطر تداخل: مصرف همزمان آلپرازولام با الکل یا داروهای اوپیوئیدی (opioids) میتواند منجر به عوارض جانبی بسیار خطرناک از جمله خوابآلودگی شدید، مشکلات تنفسی، کما و حتی مرگ شود.
- اثرات بر هوشیاری: این دارو میتواند باعث خوابآلودگی، سرگیجه و کاهش هوشیاری شود. تا زمانی که از نحوه تأثیر دارو بر خودتان مطمئن نیستید، پس از مصرف آن از رانندگی یا کار با ماشینآلات سنگین خودداری کنید.
- قطع تدریجی دارو: هرگز مصرف آلپرازولام را، بهخصوص پس از استفاده طولانیمدت، به طور ناگهانی قطع نکنید؛ زیرا این کار میتواند منجر به بهوجودآمدن علائم خطرناکی شود. پزشک شما باید در یک روند برنامهریزی شده، مصرف این دارو را بهصورت تدریجی کاهش دهد. برخی علائم ترک ممکن است تا ۱۲ ماه یا بیشتر ادامه یابند.
- عدم تأیید برای کودکان: آلپرازولام برای افراد زیر ۱۸ سال تأیید نشده است.
چه کسانی میتوانند قرص آلپرازولام مصرف کنند
افراد بالای ۱۸ سال که برای درمان اختلالات اضطرابی، اختلال پانیک، یا اضطراب ناشی از افسردگی به این دارو نیاز دارند، میتوانند آلپرازولام مصرف کنند. در بیماران مسنتر یا ناتوان، دوزهای اولیه کمتری از این دارو تجویز میشود و سپس با احتیاط افزایش مییابد.
در برخی موارد، برای بیخوابی مرتبط با اضطراب یا سندرم پیش از قاعدگی (PMS) این دارو به صورت «خارج از برچسب» (off-label) تجویز میشود.
چه کسانی ممکن است نتوانند قرص آلپرازولام مصرف کنند
مصرف آلپرازولام برای برخی افراد و در شرایط خاص ممنوع بوده و یا باید با احتیاط شدید مصرف شود:
- حساسیت یا آلرژی: افرادی که سابقه واکنش آلرژیک به آلپرازولام یا بنزودیازپینهای مشابه (مانند دیازپام، لورازپام) دارند، نباید این دارو را مصرف کنند.
- آب سیاه چشم یا گلوکوم زاویه بسته حاد (Acute Narrow-Angle Glaucoma): مصرف آلپرازولام در این بیماران ممنوع است.
- مصرف همزمان با داروهای ضد قارچ خاص: نباید همزمان با داروهای ضد قارچ خاص مانند ایتراکونازول (Itraconazole) یا کتوکونازول (Ketoconazole) مصرف شود، زیرا این داروها میتوانند سطح آلپرازولام را در بدن بهشدت افزایش دهند و خطر عوارض جانبی جدی را بالا ببرند.
- بارداری و شیردهی: مصرف این دارو در دوران بارداری توصیه نمیشود؛ زیرا میتواند باعث نقصهای مادرزادی یا بهوجودآمدن علائم ترک خطرناک در نوزاد شود. در دوران شیردهی نیز توصیه نمیشود؛ زیرا دارو به شیر مادر منتقل میشود و میتواند باعث خوابآلودگی یا مشکلات تغذیه در نوزاد شود.
- افراد زیر ۱۸ سال: آلپرازولام برای استفاده در افراد زیر ۱۸ سال تأیید نشده است.
- سابقه سوءمصرف مواد یا الکل: در افراد با سابقه اعتیاد به مواد مخدر یا الکل باید با احتیاط فراوان و تحت نظارت دقیق پزشک مصرف شود، زیرا خطر سوءمصرف و وابستگی در این گروه بالاتر است.
- مشکلات تنفسی شدید: در بیماران با مشکلات تنفسی شدید (مانند COPD یا آپنه خواب) باید با احتیاط مصرف شود، زیرا میتواند تنفس را کند یا متوقف کند.
- بیماریهای کبدی یا کلیوی: در بیماران با مشکلات کبدی یا کلیوی باید با احتیاط مصرف شود، زیرا ممکن است دفع دارو از بدن کندتر شود و اثرات آن افزایش یابد.
- افسردگی و افکار خودکشی: آلپرازولام میتواند افسردگی را بدتر کند یا منجر به افکار خودکشی شود. در بیماران افسرده باید با احتیاط مصرف شود.
نحوه و زمان مصرف قرص آلپرازولام
مقدار مصرف و قدرت قرص آلپرازولام
آلپرازولام در دوزهای ۰.۵ میلیگرم و ۱ میلیگرم در بازار ایران موجود است.
شما باید قرص آلپرازولام را دقیقاً همانطور که پزشک تجویز کرده است، مصرف کنید. پزشک معمولاً روند درمانی فرد با این دارو را با دوز پایین شروع کرده و آن را بهتدریج افزایش میدهد.
این دارو طبق تجویز پزشک با حداقل دوز ۰.۵ میلیگرم و روزی یک تا سه بار مصرف میشود. در بسیاری از موارد حتی مصرف نصف قرص ۰.۵ میلیگرم نیز میتواند برای کنترل استرس و فشار عصبی در یک موقعیت خاص کافی باشد.
به دلیل پتانسیل بالای دارو در ایجاد وابستگی، پزشک آن را برای دورههای کوتاه تجویز میکند. همچنین، در صورت بروز خوابآلودگی شدید، پزشک شاید توصیه کند دوز شبانه را قبل از خواب مصرف کنید.
هرگز دوز مصرفی خود را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید یا به طور ناگهانی دارو را قطع نکنید. قطع ناگهانی، بهویژه پس از مصرف طولانیمدت یا با دوز بالا، میتواند علائم خطرناکی به همراه داشته باشد. پزشک باید به شما کمک کند تا دوز خود را بهآرامی و مرحلهبهمرحله کاهش دهید.
تغییرات در دوز مصرفی قرص آلپرازولام
دوز آلپرازولام ممکن است توسط پزشک بهتدریج افزایش یابد تا به دوز مؤثر برای کنترل علائم شما برسد. این افزایش باید با فواصل زمانی مشخص (مثلاً هر ۳ تا ۴ روز) و با مقادیر کم (مثلاً حداکثر ۱ میلیگرم در روز برای قرصهای پیوسته رهش) انجام شود.
هنگام قطع مصرف، کاهش دوز باید به صورت بسیار تدریجی انجام شود. معمولاً دوز نباید بیش از ۰.۵ میلیگرم هر ۳ روز یک بار کاهش یابد. در برخی بیماران ممکن است نیاز به کاهش آهستهتری باشد. این فرآیند باید تحت نظارت دقیق پزشک باشد تا از بروز علائم شدید ترک جلوگیری شود.
نحوه مصرف قرص آلپرازولام
آلپرازولام را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. هرگز آن را در مقادیر بیشتر، دفعات بیشتر یا برای مدت طولانیتر از آنچه تجویز شده است، مصرف نکنید.
- قرص پیوسته رهش: این قرصها را باید به طور کامل ببلعید؛ آنها را خرد نکنید، نجوید یا نشکنید.
- قرص بازشونده در دهان (ODT): اجازه دهید قرص بدون جویدن در دهان شما حل شود. نیازی به مصرف با مایعات نیست، اما میتوانید با آب مصرف کنید.
مدتزمان مصرف قرص آلپرازولام
آلپرازولام معمولاً برای درمان کوتاهمدت اضطراب یا حملات پانیک تجویز میشود. این دارو بیشتر به عنوان یک تسکیندهنده سریع عمل میکند؛ یعنی علائم اضطراب را به سرعت کاهش میدهد و فرد را آرام میکند، اما ریشه اصلی اضطراب را درمان نمیکند. برای درمان طولانیمدت اضطراب، پزشک ممکن است درمانهای دیگری مثل گفتاردرمانی (درمان شناختی رفتاری) یا داروهای ضد افسردگی را که به مرور زمان اثر میکنند، توصیه کند.
مصرف طولانیمدت این دارو، حتی طبق دستور پزشک، میتواند منجر به وابستگی فیزیکی شود. به همین دلیل، نیاز به ادامه درمان باید به طور مکرر توسط پزشک ارزیابی شود. اگرچه آلپرازولام میتواند برای بیخوابی موقتی مرتبط با اضطراب استفاده شود، اما نباید به صورت طولانیمدت برای درمان بیخوابی مزمن مصرف شود.
اگر فراموش کردید که قرص آلپرازولام را مصرف کنید؟
اگر یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر تقریباً زمان دوز بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و فقط دوز بعدی را طبق روال همیشگی مصرف کنید. هرگز برای جبران دوز فراموش شده، دوز دو برابر یا اضافی مصرف نکنید.
اگر بیش از حد قرص آلپرازولام مصرف کردید؟
در صورت مصرف بیش از حد این قرص، فوراً با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد میتواند شامل موارد زیر باشد:
- خوابآلودگی شدید یا غیرمعمول
- گیجی و سردرگمی
- مشکل در هماهنگی حرکات و عدم تعادل
- مشکل در صحبت کردن (لکنت زبان)
- کاهش رفلکسها
- کاهش هوشیاری یا ازدستدادن هوشیاری (کما)
- تنفس آهسته یا کمعمق
- کاهش قدرت یا انرژی
اگر موارد زیر در رابطه با قرص آلپرازولام را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید و از آنها راهنمایی بخواهید:
- علائم واکنش آلرژیک جدی: کهیر، مشکل در تنفس، تورم صورت، لبها، زبان یا گلو، خسخس سینه، ضربان قلب تند، تب و احساس ناخوشی عمومی، خارش یا بثورات پوستی.
- علائم مصرف بیش از حد: خوابآلودگی شدید، گیجی، عدم هماهنگی، لکنت زبان، کاهش هوشیاری، تنفس آهسته یا سطحی.
- علائم شدید ترک دارو (بهخصوص اگر ناگهانی دارو را قطع کردهاید): حرکات غیرمعمول عضلانی، افزایش غیرمعمول فعالیت یا پرحرفی، تغییرات شدید و ناگهانی در خلقوخو یا رفتار، گیجی، توهم، تشنج، افکار یا اقدامات خودکشی.
- مشکلات تنفسی شدید یا کند شدن تنفس با مکثهای طولانی.
عوارض جانبی قرص آلپرازولام
عوارض جانبی رایج قرص آلپرازولام
این عوارض معمولاً خفیفتر هستند و ممکن است نیاز به مداخله پزشکی فوری نداشته باشند، اما در صورت تداوم یا آزاردهنده بودن، باید به پزشک اطلاع داده شود.
- خوابآلودگی (بسیار شایع، بهخصوص در ابتدای درمان)
- سرگیجه و احساس سبکی سر
- خستگی و ضعف عمومی
- مشکل در تعادل یا هماهنگی
- خشکی دهان
- یبوست
- تهوع و استفراغ
- سردرد
- تغییر در اشتها (افزایش یا کاهش) و تغییر وزن
- مشکلات حافظه، فراموشی یا مشکل در تمرکز
- تغییر در میل جنسی (افزایش یا کاهش)
- تغییرات در الگوی گفتار (مانند لکنت زبان)
- گرفتگی بینی
عوارض جانبی جدی قرص آلپرازولام
در صورت بروز هر یک از این علائم، فوراً به پزشک مراجعه کنید یا با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید.
- واکنش آلرژیک جدی: کهیر، مشکل در تنفس، تورم صورت، لبها، زبان یا گلو
- مشکلات تنفسی شدید: تنفس آهسته با مکثهای طولانی، لبهای کبود یا مشکل در بیدار شدن (بهخصوص اگر اخیراً از داروهای اوپیوئیدی یا الکل استفاده کردهاید)
- تشنج (Seizure)
- توهم (Hallucinations): یا ازدستدادن ارتباط با واقعیت
- تغییرات شدید و ناگهانی در خلقوخو یا رفتار: مانند افزایش غیرمعمول انرژی، کاهش نیاز به خواب، افکار مسابقهای، تحریکپذیری، پرحرفی، یا افکار و اقدامات خودکشی
- زردی (Jaundice): زرد شدن پوست یا چشمها (نشاندهنده مشکلات کبدی)
- دوبینی (Double vision)
- حرکات غیرمعمول عضلانی: مانند لرزش، انقباض یا حرکات غیرقابلکنترل زبان، لبها، صورت، بازوها، پاها، گردن یا تنه
آیا قرص آلپرازولام اعتیادآور است؟
بله قرص آلپرازولام پتانسیل اعتیادآور بودن دارد. آلپرازولام و سایر بنزودیازپینها پتانسیل بالایی برای ایجاد وابستگی فیزیکی و اعتیاد دارند. این داروها میتوانند مرکز پاداش مغز را فعال کرده و احساس لذت ایجاد کنند. مصرف مداوم این دارو حتی طبق دستور پزشک میتواند منجر به وابستگی به آن شود به همین دلیل دوز این دارو باید به صورت مرتب توسط پزشک ارزیابی شده و در صورت نیاز تغییر کند.
واکنش آلرژیک جدی قرص آلپرازولام
واکنش آلرژیک جدی به آلپرازولام یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به کمک فوری پزشکی دارد. علائم واکنش آلرژیک جدی عبارتند از:
- کهیر
- مشکل در تنفس
- تورم صورت، لبها، زبان یا گلو
- خسخس سینه
- ضربان قلب تند
- تب و احساس ناخوشی عمومی
- خارش یا بثورات پوستی
عوارض جانبی طولانی مدت قرص آلپرازولام
مصرف طولانیمدت آلپرازولام میتواند منجر به چندین عارضه جانبی شود:
- وابستگی و اعتیاد: همانطور که اشاره شد، مصرف طولانیمدت این دارو میتواند منجر به وابستگی و اعتیاد شود.
- مشکلات حافظه و شناختی: مصرف طولانیمدت یا دوزهای بالاتر میتواند به مشکلات حافظه و اختلالات شناختی منجر شود.
- تغییرات در خلق و خو: افسردگی یا تحریکپذیری.
- سندرم ترک طولانیمدت (Protracted Withdrawal Syndrome): برخی افراد پس از قطع بنزودیازپینها ممکن است دچار علائم ترک طولانیمدت شوند که میتواند هفتهها تا بیش از ۱۲ ماه ادامه یابد. این علائم شامل موارد زیر است:
- افزایش حساسیت حسی
- اختلال در تمرکز
- مشکلات حافظه و تفکر
- افسردگی و اضطراب مداوم
- مشکلات خواب
- وزوز گوش
- احساس سوزن سوزن شدن یا گزگز
- احساس خزش زیر پوست
- گرفتگی و پرش عضلات
- اسهال
- تاری دید
- کاهش اشتها و کاهش وزن
سایر عوارض جانبی قرص آلپرازولام
علاوه بر موارد ذکر شده، آلپرازولام میتواند عوارض جانبی دیگری نیز داشته باشد که احتمال رخ دادن آنها کمتر است یا نیاز به بررسی و تحقیق بیشتری دارند.
عوارض جانبی کمتر رایج (Less Common)
- تاری دید
- درد و گرفتگی عضلات
- تغییرات رفتاری
- تغییر در خلقوخو یا وضعیت روانی
- مشکل در ادرار کردن
- سردرگمی در مورد هویت، مکان یا زمان
- لرزش
- افزایش ترشح بزاق
- عصبانیت
- کاهش فشارخون (Hypotension) و سنکوپ (غش)
عوارض جانبی نادر (Rare)
- درد قفسه سینه
- کاهش هوشیاری یا پاسخگویی
- افکار خودکشی
- کابوس
- تغییرات صدا
- بثورات پوستی شدید؛ مانند سندرم استیونز – جانسون (Stevens-Johnson syndrome)
- آنژیوادم (تورم شدید زیر پوست)
- مشکلات کبدی (افزایش آنزیمهای کبدی، هپاتیت، نارسایی کبدی)
- هیپومانیا (Hypomania) یا مانیا (Mania) در بیماران افسرده.
عوارض جانبی که میزان رایج بودن آنها مشخص نیست (Incidence Not Known)
- مدفوع روشن رنگ
- درد در قسمت بالای سمت راست شکم
- تاول زدن، پوستهپوسته شدن یا شل شدن پوست
- چشمهای قرمز یا تحریکشده
- ضایعات پوستی قرمز
- زخمها یا لکههای سفید در دهان یا روی لبها
- تورم یا حساسیت سینهها (در زنان و مردان)
- ترشح غیرمنتظره شیر از سینهها
بارداری، شیردهی و باروری در هنگام مصرف قرص آلپرازولام
قرص آلپرازولام و بارداری
مصرف آلپرازولام در دوران بارداری اصلاً توصیه نمیشود؛ زیرا میتواند باعث بهوجودآمدن نقصهای مادرزادی در نوزاد شود و یا باعث شود نوزاد علائمی را تجربه کند که سلامتی و زندگیاش را به خطر بیندازد. نوزادان مادرانی که در مراحل پایانی بارداری خود بنزودیازپین مصرف کردهاند، ممکن است علائمی مانند گیجی و خواب آلودگی و یا علائم ترک نوزادی (neonatal withdrawal) را تجربه کنند. علائم ترک نوزادی میتواند شامل الگوهای خواب غیرطبیعی، اسهال، مشکلات تغذیه، گریه با صدای بلند، تحریکپذیری، کاهش توان عضلانی، بیقراری، لرزش، کندی، مشکلات تنفسی، کاهش وزن، استفراغ یا عدم افزایش وزن باشد.
قرص آلپرازولام و شیردهی
آلپرازولام به شیر مادر منتقل میشود و همچنین گزارشهایی از خوابآلودگی، مشکلات تغذیه و کاهش وزن در نوزادان شیرخواری که در معرض آلپرازولام قرار گرفتهاند، وجود دارد. به دلیل پتانسیل بروز عوارض جانبی جدی در نوزاد شیرخوار، شیردهی در طول درمان با آلپرازولام توصیه نمیشود. اگر در دوران شیردهی هستید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید و نوزاد را از نظر خوابآلودگی یا مشکلات تغذیه تحتنظر داشته باشید.
قرص آلپرازولام و باروری (کسانی که قصد بارداری دارند)
در حال حاضر، مشخص نیست که آیا آلپرازولام میتواند باردار شدن را برای زنان دشوارتر کند یا خیر. تحقیقات انجام شده در این زمینه بیشتر به عوارض این قرص در دوران بارداری پرداختهاند. البته در برخی از این تحقیقات اشاره شده است که مصرف بنزودیازپینها (مانند آلپرازولام) قبل از لقاح میتواند خطر بارداری خارج از رحم را افزایش دهد. این عارضه را شاید بتوان تنها مورد ذکر شده در این تحقیقات دانست که به زمان قبل از بارداری اشاره دارد.
در مقابل برخی مطالعات نشاندهنده تأثیرات بالقوه بر تحرک اسپرم در مردانی است که داروهایی مانند آلپرازولام مصرف میکنند که میتواند بر توانایی باروری آنها تأثیر منفی بگذارد. در کل، با توجه به هشدارهای جدی در مورد عوارض این دارو در بارداری، اگر قصد بارداری دارید، بسیار مهم است که این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. پزشک میتواند در مورد زمانبندی، تنظیم دوز دارو یا جایگزینهای احتمالی برای اطمینان از سلامت شما و فرزند آیندهتان شما را راهنمایی کند.
منبع 1 – منبع 2 – منبع 3 – منبع 4
مصرف قرص آلپرازولام با سایر داروها و مکملهای گیاهی
احتیاط با سایر داروها
- همیشه لیست کاملی از تمام داروهای تجویزی، بدون نسخه، ویتامینها، مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکملهایی که مصرف میکنید را به پزشک خود ارائه دهید. این اطلاعات برای جلوگیری از تداخلات دارویی خطرناک بسیار مهم هستند.
- ممنوعیت مصرف همزمان (Contraindicated):
- داروهای ضد قارچ قوی مانند ایتراکونازول (Itraconazole) و کتوکونازول (Ketoconazole): مصرف همزمان با آلپرازولام بهشدت ممنوع است، زیرا این داروها متابولیسم آلپرازولام را مهار کرده و سطح آن را در بدن به طور خطرناکی افزایش میدهند.
- تداخلات بسیار خطرناک (با هشدار جعبه سیاه):
- اوپیوئیدها (Opioids): مصرف همزمان آلپرازولام با داروهای اوپیوئیدی (مانند اکسیکدون، مورفین، کدئین، فنتانیل) میتواند منجر به آرامبخشی عمیق، مشکلات تنفسی شدید، کما و مرگ شود. این ترکیب باید فقط در صورت عدم وجود گزینههای درمانی دیگر و تحت نظارت بسیار دقیق پزشک و با حداقل دوز و در کمترین مدتزمان ممکن انجام شود.
- تداخلات نیازمند احتیاط شدید یا تنظیم دوز:
- سایر داروهای سرکوبکننده سیستم عصبی مرکزی (CNS Depressants): شامل آنتیهیستامینها، داروهای خوابآور، آرامبخشها، داروهای ضد درد، شلکنندههای عضلانی و بیهوشکنندهها. مصرف همزمان میتواند اثرات آرامبخشی و خوابآلودگی آلپرازولام را تشدید کند و خطر مشکلات تنفسی را افزایش دهد.
- برخی داروهای ضد افسردگی: مانند فلوکستین (Fluoxetine)، فلووکسامین (Fluvoxamine)، نفازودون (Nefazodone)، سرترالین (Sertraline). این داروها میتوانند سطح آلپرازولام را در خون افزایش دهند.
- برخی داروهای ضد تشنج: مانند کاربامازپین (Carbamazepine)، فنوباربیتال (Phenobarbital)، فنیتوئین (Phenytoin)، پریمیدون (Primidone).
- برخی آنتیبیوتیکها: مانند کلاریترومایسین (Clarithromycin) و اریترومایسین (Erythromycin).
- داروهای HIV/هپاتیت: برخی داروهای ضد ویروس مانند ریتوناویر (Ritonavir).
- سایمتیدین (Cimetidine): داروی کاهشدهنده اسید معده.
- دیگوکسین (Digoxin): داروی قلبی.
- قرصهای مربوط به هورمونهای زنانه: از جمله قرصهای ضد بارداری.
ترکیب قرص آلپرازولام با داروهای گیاهی و مکملها
همیشه قبل از شروع هرگونه مکمل گیاهی یا ویتامین جدید در طول مصرف آلپرازولام، با پزشک خود مشورت کنید.
- گیاه گل چای (گل راعی یا فوفاریقون): مصرف همزمان با آلپرازولام ممکن است خطر عوارض جانبی خاصی را افزایش دهد.
- کاوا (Kava): مصرف همزمان با آلپرازولام میتواند اثرات آرامبخش را تشدید کند.
- آب گریپفروت: مصرف آب گریپفروت با آلپرازولام توصیه نمیشود، زیرا میتواند بر متابولیسم دارو تأثیر بگذارد و سطح آن را در بدن افزایش دهد.
اسامی تجاری آلپرازولام موجود در ایران
در بازار دارویی ایران، آلپرازولام با نامهای تجاری مختلفی توسط شرکتهای داروسازی داخلی و همچنین به صورت وارداتی عرضه میشود.
- قرص زانال ۰.۵ میلیگرم و ۱ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی عبیدی
- قرص رازوآلپرازولام ۱ میلیگرم و ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی رازک
- قرص آلپرازولام تهران دارو ۱ میلیگرم و ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی تهران دارو
- قرص آلپرازولام روزدارو ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی روز دارو
- قرص آلپرازولام پورسینا ۱ میلیگرم و ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی پور سینا
- قرص سدالام ۱ میلیگرم و ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی ابوریحان
- قرص آلپروکیم ۱ میلیگرم و ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی حکیم
- قرص آپو-آلپراز ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط رستا ایمن دارو (کانادا)
- قرص آلپرازولام کیمیدارو ۰.۵ میلیگرم و ۱ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی کیمیدارو
- قرص آلپرازولام لقمان ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی لقمان
- قرص اکسزولام ۲ میلیگرم (پیوسته رهش): تولید شده توسط آرامیس فارمد
- قرص آلپرازولام جالینوس ۰.۵ میلیگرم و ۱ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی جالینوس
- قرص آلپرازولام شفا ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی شفا
- قرص زانیسد ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی سبحان دارو
- قرص زانورن ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط مکملهای غذایی حیاتی کارن
- قرص آلپرازولام رها ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط داروسازی رها
- قرص زاناکس ۰.۵ میلیگرم: تولید شده توسط PHARMACIA (بلژیک) و وارد شده توسط بهستان دارو
شرایط نگهداری قرص آلپرازولام
- دمای اتاق: دارو را در دمای اتاق، بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد نگهداری کنید.
- دور از رطوبت، گرما و نور: دارو را از رطوبت، گرما و نور مستقیم دور نگه دارید.
- مکان امن و دور از دسترس: آلپرازولام یک داروی کنترل شده با پتانسیل سوءمصرف است. آن را در مکانی امن و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید تا از سرقت یا سوءاستفاده جلوگیری شود.
- عدم بهاشتراکگذاری: این دارو فقط برای شما تجویز شده است؛ آن را با دیگران به اشتراک نگذارید یا نفروشید، زیرا این کار خطرناک و غیرقانونی است.
- دور ریختن صحیح: داروهای تاریخ مصرف گذشته یا استفاده نشده را بهدرستی دور بریزید. میتوانید آنها را به داروخانههایی که فرایند بازپسگیری دارو را اجرا میکنند تحویل دهید. اگر در اطراف شما، داروخانهای این کار را انجام نمیدهد، دارو را با یک ماده دورریختنی غیر قابل بازیافت (مانند خاک گربه یا تفاله قهوه) مخلوط کرده و در یک کیسه دربسته قرار دهید، سپس آن را در سطل زباله بیندازید.
توصیهای از تیم دارو دات کام به شما
درک اینکه شما یا عزیزانتان با اضطراب، حملات پانیک یا مشکلات خواب دست و پنجه نرم میکنید، میتواند بسیار دشوار باشد. قرص آلپرازولام میتواند ابزاری مؤثر برای تسکین کوتاهمدت این علائم باشد. اما به یاد داشته باشید که این دارو تنها بخشی از یک روند درمانی است. بهبودی و سلامت جسمی و روانی شما هنگام مصرف این دارو به اجرای دقیق دستورالعملهای پزشک، آگاهی کامل از عوارض جانبی و تداخلات احتمالی و ارتباط مداوم و صادقانه با پزشک یا روانپزشکتان بستگی دارد. هرگز دوز خود را خودسرانه تغییر ندهید یا مصرف دارو را به طور ناگهانی قطع نکنید.