قرص سیپروفلوکساسین؛ کاربرد، دوز و عوارض جانبی

مقدمه و شناخت قرص سیپروفلوکساسین

• نام تجاری: سیپروتد (Ciproted) – سیپروکس (Ciprox) – فلوکسیپرا (Fluxipra)
• نام ژنریک: سیپروفلوکساسین (Ciprofloxacin)
• دسته‌بندی دارویی (کلاس دارویی): آنتی‌بیوتیک – فلوروکینولون
• نحوه مصرف: خوراکی (بلعیدنی) – تزریقی (در بیمارستان)
• مکانیسم اثر: مهار آنزیم‌های DNA ژیراز و توپوایزومراز در باکتری

قرص سیپروفلوکساسین چیست و چگونه کار می‌کند؟

قرص سیپروفلوکساسین یک آنتی‌بیوتیک از خانواده فلوروکینولون‌ها است که برای درمان طیف وسیعی از عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود. این دارو با دخالت در فرایند تکثیر دی‌ان‌ای باکتری‌ها، آن‌ها را از بین می‌برد.

سیپروفلوکساسین روی عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا هیچ تاثیری ندارد. این دارو عمدتا علیه باکتری‌های گرم منفی (مثل اشریشیا ای‌کلای، سالمونلا، سودوموناس آئروژینوزا) موثر است، اما برخی باکتری‌های گرم مثبت را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

قرص سیپروفلوکساسین برای چه مواردی استفاده می‌شود؟

• عفونت‌های ادراری (مثل سیستیت و پیلونفریت)
• عفونت‌های تنفسی تحتانی (ذات‌الریه و برونشیت)
• عفونت‌های گوارشی (مثل اسهال‌های عفونی)
• عفونت‌های پوستی و بافت نرم
• عفونت‌های استخوان و مفصل
• پیشگیری و درمان سیاه‌زخم (آنتراکس)

داروهای مرتبط/مشابه سیپروفلوکساسین

• لووفلوکساسین
• ماکسی‌فلوکساسین
• افلوکساسین

نکات کلیدی قرص سیپروفلوکساسین

• اجتناب از مصرف با لبنیات و مکمل‌ها: سیپروفلوکساسین را با محصولات لبنی (مانند شیر و ماست) یا آبمیوه‌های غنی‌شده با کلسیم مصرف نکنید. همچنین، آن را با فاصله حداقل دو ساعت قبل یا شش ساعت بعد از مصرف مکمل‌های کلسیم، آهن، روی و داروهای ضد اسید معده (آنتی‌اسیدها) میل کنید.
• حساسیت به نور خورشید: این دارو می‌تواند پوست شما را به نور خورشید حساس‌تر کند. در طول درمان از قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آفتاب یا استفاده از سولاریوم خودداری کرده و از کرم ضدآفتاب و لباس مناسب استفاده کنید.
• نوشیدن مایعات فراوان: برای جلوگیری از تشکیل کریستال در ادرار، در طول درمان با سیپروفلوکساسین مقدار بیشتری مایعات بنوشید.
• کامل کردن دوره درمان: حتی اگر احساس بهبودی می‌کنید، دوره کامل آنتی‌بیوتیک را طبق تجویز پزشک به پایان برسانید تا از بازگشت عفونت و ایجاد مقاومت باکتریایی جلوگیری شود.
• هشدارهای جدی: این دارو هشدار جعبه سیاه را از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا دریافت کرده است؛ هشدارهایی از جمله خطر افزایش خطر التهاب و پارگی تاندون (به‌ویژه تاندون آشیل)، آسیب عصبی محیطی (نوروپاتی)، و اثرات بر سیستم عصبی مرکزی (مانند گیجی، توهم و تشنج). این خطرات در افراد مسن بیشتر است.

چه کسانی می‌توانند قرص سیپروفلوکساسین مصرف کنند؟

• بزرگسالان برای درمان عفونت‌های باکتریایی حساس به این دارو؛
• در موارد خاص و ضروری، ممکن است برای کودکان نیز تجویز شود. با این حال، به دلیل تاثیرات احتمالی بر مفاصل و غضروف، استفاده از آن در کودکان با احتیاط فراوان انجام می‌شود.

چه کسانی ممکن است نتوانند قرص سیپروفلوکساسین مصرف کنند؟

• افرادی که به سیپروفلوکساسین یا هر آنتی‌بیوتیک فلوروکینولون دیگری واکنش آلرژیک داشته‌اند.
• افراد با سابقه پارگی تاندون مرتبط با مصرف فلوروکینولون‌ها.
• بیماران مبتلا به میاستنی گراویس (یک بیماری خودایمنی که باعث ضعف و خستگی سریع عضلات ارادی می‌شود)، زیرا می‌تواند ضعف عضلانی را تشدید کند.
• افرادی که داروی تیزانیدین مصرف می‌کنند.

نحوه و زمان مصرف قرص سیپروفلوکساسین

اشکال دارویی موجود در ایران

• قرص 250 میلی‌گرمی
• قرص 500 میلی‌گرمی
• قرص 750 میلی‌گرمی
• محلول تزریقی 2 میلی‌گرم در هر سی‌سی
• محلول تزریقی 10 میلی‌گرم در هر سی‌سی

مقدار مصرف قرص سیپروفلوکساسین

دوز دارو توسط پزشک و بر اساس نوع و شدت عفونت تعیین می‌شود.

• برای عفونت ادراری: 250 تا 500 میلی‌گرم، دو بار در روز
• برای عفونت‌های تنفسی یا پوستی: 500 تا 750 میلی‌گرم، دو بار در روز

نکته مهم: با توجه به افزایش میزان مقاومت باکتری‌ها به آنتی بیوتیک‌ها، از مصرف خودسرانه آن خودداری اکیدا کنید.

تغییرات در دوز مصرفی قرص سیپروفلوکساسین

در بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی، پزشک ممکن است دوز دارو را کاهش دهد. دوز را خودسرانه و بدون نظر پزشک معالج تغییر ندهید.

نحوه مصرف قرص سیپروفلوکساسین

• قرص را معمولا دو بار در روز (صبح و عصر)، تقریبا هر 12 ساعت یک بار مصرف کنید.
• قرص را به‌طور کامل با یک لیوان پر از آب ببلعید. آن را نجوید یا خرد نکنید.
• این دارو را می‌توانید همراه با غذا یا با معده خالی مصرف کنید. اما مصرف آن با معده پر می‌تواند به کاهش ناراحتی گوارشی کمک کند.

مدت زمان مصرف قرص سیپروفلوکساسین

مدت زمان درمان به نوع و شدت عفونت بستگی دارد و می‌تواند از 3 روز (برای عفونت‌های ساده‌تر) تا چندین هفته یا ماه متغیر باشد.

اگر فراموش کردید که قرص سیپروفلوکساسین را مصرف کنید؟

به محض یادآوری، دوز فراموش‌شده را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به زمان مصرف دوز بعدی است، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید. برای جبران، دو دوز را همزمان مصرف نکنید.

اگر بیش از حد قرص سیپروفلوکساسین مصرف کردید؟

مصرف بیش از حد بعید است که خطرات جدی ایجاد کند؛ اما ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. در صورت نگرانی با پزشک خود تماس بگیرید.

اگر موارد زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید و از آنها راهنمایی بخواهید:

چه زمانی حالم بهتر خواهد شد؟

معمولا چند روز پس از شروع درمان باید احساس بهبودی کنید. اگر پس از 3 – 4 روز هیچگونه بهبودی حس نکردید یا احساس کردید وضعیت‌تان بدتر شده است، با پزشک خود تماس بگیرید و این موضوع را با وی مطرح کنید.

عوارض جانبی قرص سیپروفلوکساسین

عوارض جانبی رایج قرص سیپروفلوکساسین

• اسهال
• حالت تهوع

عوارض جانبی جدی قرص سیپروفلوکساسین

• اثرات بر سیستم عصبی مرکزی: احساس گیجی، توهم، تشنج، افسردگی، افکار خودکشی؛
• اسهال شدید و آبکی (همراه با درد)؛
• التهاب یا پارگی تاندون با علائم درد، تورم یا سفتی ناگهانی در مفاصل (به‌ویژه مچ پا، شانه یا دست)؛
• آسیب عصبی (نوروپاتی محیطی) با علائم درد، سوزش، گزگز، بی‌حسی یا ضعف در دست‌ها یا پاها؛
• بثورات پوستی شدید.

آیا هنگام مصرف سیپروفلوکساسین، می‌توانم رانندگی یا دوچرخه‌سواری کنم؟

این دارو ممکن است باعث سرگیجه یا کاهش تمرکز شود. تا زمانی که مطمئن نشده‌اید چه تاثیری بر شما دارد، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خطرناک خودداری کنید.

بارداری، شیردهی و باروری در هنگام مصرف قرص سیپروفلوکساسین

قرص سیپروفلوکساسین و بارداری

مصرف این دارو در دوران بارداری معمولا توصیه نمی‌شود، مگر اینکه پزشک آن را کاملا ضروری تشخیص دهد و گزینه درمانی ایمن‌تری در دسترس نباشد.

قرص سیپروفلوکساسین و شیردهی

مصرف این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود، زیرا وارد شیر مادر می‌شود و می‌تواند برای نوزاد مضر باشد.

قرص سیپروفلوکساسین و باروری (کسانی که قصد بارداری دارند)

شواهد محکمی مبنی بر تاثیر سیپروفلوکساسین بر باروری وجود ندارد. با این حال، در صورتی در حال مصرف طولانی‌مدت دارو هستید و قصد بارداری دارید، با پزشک خود یا متخصص زنان مشورت کنید.

آیا مصرف سیپروفلوکساسین بر روش پیشگیری از بارداری من تاثیر می‌گذارد؟

خیر، سیپروفلوکساسین بر اثربخشی قرص‌های ضدبارداری تاثیری ندارد.

مصرف قرص سیپروفلوکساسین با سایر داروها

احتیاط با سایر داروها

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، ملوکسیکام و … خطر تشنج را افزایش می‌دهند؛
• داروهای رقیق‌کننده خون (مانند وارفارین)؛
• تئوفیلین (داروی آسم)؛
• مکمل‌های حاوی کلسیم، آهن، روی و آنتی‌اسیدها؛
• داروهای دیابت، که ممکن است سطح قند خون را تحت تاثیر قرار دهند.

برای آشنایی با داروهایی که معمولاً در مدیریت دیابت نقش کلیدی دارند، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

غذا یا نوشیدنی خاصی وجود دارد که هنگام مصرف سیپروفلوکساسین باید از آن اجتناب کنم؟

سیپروفلوکساسین را با محصولات لبنی (شیر، ماست، پنیر) یا آب‌میوه‌های غنی‌شده با کلسیم مصرف نکنید. این مواد می‌توانند به دارو متصل شده و جذب آن را کاهش دهند. البته می‌توانید این محصولات را به‌عنوان بخشی از یک وعده غذایی میل کنید، اما نه به‌تنهایی همراه با قرص.

اسامی تجاری موجود در ایران

شرایط نگهداری

• دارو را در دمای اتاق، در بسته‌بندی اصلی خود و دور از گرما، نور مستقیم و رطوبت نگهداری کنید.
• دارو را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.

راهنمای مراجعه به پزشک

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

• اگر چند روز پس از شروع درمان، علائم شما بهبود نیافت یا بدتر شد.
• اگر نشانه‌هایی مبنی‌بر دردهای عضلانی، علائم عصبی یا اسهال و حالت تهوع شما را آزار می‌دهد.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

در صورت ابتلا به عفونت‌های باکتریایی جدی، تجربه مواردی مانند خستگی، تب، درد و احساس ناتوانی بسیار آزاردهنده است. در چنین مواقعی، آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل سیپروفلوکساسین می‌توانند نجات‌دهنده باشند.

پزشک تنها زمانی این دارو را تجویز می‌کند که مطمئن باشد سود آن خیلی بیشتر از خطرش است. هرگونه نگرانی یا ابهام را با پزشک معالج خود در میان بگذارید و به دستورات و توصیه‌های پزشک پایبند باشید. در انتها اگر سوالی دارید، آن را در قسمت نظرات بنویسید و با ما به اشتراک بگذارید.