بی‌خطرترین داروهای معده درد در بارداری؛ سوزش، تهوع، یبوست

چه داروهای بدون نسخه‌ای را می‌توانید در دوران بارداری برای معده درد مصرف کنید؟

پیش از هر چیزی باید توجه داشته باشید که اصطلاح «بدون نسخه» لزوما به معنای «ایمن» نیست. بدن در دوران بارداری بسیار حساس است و تاثیر دارو بر رشد جنین به عوامل مختلفی مانند مرحله بارداری و میزان دوز مصرفی بستگی دارد.

بنابراین، قبل از مصرف هر دارویی، حتی اگر در این لیست ایمن ذکر شده باشد، لازم است که حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید.

برای سوزش سر دل

سوزش سر دل یا ریفلاکس یکی از شایع‌ترین شکایت‌های بارداری است؛ به‌طوری که حدود ۸ نفر از هر ۱۰ زن باردار آن را تجربه می‌کنند. دلیل این معده درد علاوه‌بر تغییرات هورمونی، فشاری است که رحم در حال رشد به معده وارد می‌کند.

قبل از شروع مصرف دارو، ابتدا تغییرات ساده‌ای در رژیم غذایی و سبک زندگی خود ایجاد کنید:

• از مصرف غذاهای محرک مانند غذاهای تند، پرچرب، اسیدی (مانند گوجه فرنگی یا مرکبات) و سایر غذاهایی که باعث تحریک معده می‌شوند، خودداری کنید.
• بلافاصله پس از صرف غذا دراز نکشید. برای هضم بهتر، حداقل تا یک ساعت پس از غذا خوردن، در حالت نشسته یا ایستاده بمانید.

اگر تغییرات سبک زندگی کافی نبود، استفاده از داروهای ضد اسید می‌تواند به خنثی کردن سریع اسید معده کمک کند. این داروها معمولا برای استفاده در بارداری، تحت نظارت پزشک، ایمن تلقی می‌شوند:

• داروهای بر پایه کلسیم کربنات: این دسته از آنتی‌اسیدها، مانند تامز (Tums) و درگلیس (D Reglis)، اغلب اولین خط درمان برای سوزش سر دل خفیف هستند. این داروها علاوه‌بر تسکین، به تامین کلسیم مورد نیاز بدن نیز کمک می‌کنند.
• داروهای ترکیبی آلومینیوم و منیزیم: داروهایی مانند شربت آلومینیوم ام‌جی معمولا ایمن هستند و می‌توانند برای درمان ریفلاکس استفاده شوند.
• مسدودکننده‌های اسید: در مواردی که علائم شدیدتر باشند، پزشک ممکن است مسدودکننده‌های گیرنده H2 مانند فاموتیدین یا مهارکننده پمپ پروتون مانند لانسوپرازول را توصیه کند.

باید توجه داشت که همه آنتی‌اسیدها به‌طور یکسان عمل نمی‌کنند. متخصصان توصیه می‌کنند که در سه‌ماهه سوم بارداری، داروهای ضد اسیدی که حاوی مقادیر بالای منیزیم یا سدیم هستند، باید با احتیاط مصرف شوند.

همچنین، آنتی‌اسیدهای حاوی آلومینیوم کربنات یا آلومینیوم هیدروکسید نیز ممکن است مشکل یبوست را تشدید کنند. بنابراین، برای جلوگیری از مشکلات گوارشی ثانویه، حتما ترکیبات دارو را با پزشک خود بررسی کنید.

برای آشنایی با بهترین صبحانه برای معده درد، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

برای حالت تهوع و استفراغ

حالت تهوع و استفراغ، که به‌عنوان بیماری صبحگاهی شناخته می‌شود، معمولا در اوایل بارداری رخ می‌دهد و اغلب نشان‌دهنده یک بارداری سالم است.

• سعی کنید که معده‌تان مدت زیادی خالی نماند. سعی کنید به جای سه وعده غذایی بزرگ، وعده‌های غذایی کوچک‌تر در طول روز مصرف کنید. غذاهای ساده، فاقد چربی و ادویه بهترین گزینه هستند.
• غذاهای خشک و ساده مانند نان تست، کرامر، و بیسکوییت ساده، اغلب به آرام کردن معده و کنترل حالت تهوع کمک می‌کنند.

اگر حالت تهوع و استفراغ شما به‌قدری شدید است که نمی‌توانید مایعات و مواد غذایی را در بدن خود نگه دارید، باید فورا با پزشک خود مشورت کنید. داروهای ضد تهوع قوی‌تر و موثرتر معمولا نیاز به تجویز پزشک و نظارت دقیق دارند.

داروهایی که در این دارو به عنوان ضد تهوع تجویز می‌شوند عبارتند از:

• دوکسیل‌آمین
• پیریدوکسین
• اوندانسترون (باید با احتیاط مصرف شود)

برای اسهال

اسهال در بارداری معمولا یک مشکل موقت است و اغلب بدون نیاز به درمان دارویی بهبود می‌یابد. در این شرایط، مهم‌ترین نگرانی پزشکی، خطر کم‌آبی بدن (دهیدراسیون) است.

• مهم‌ترین اقدام در مواجهه با اسهال، نوشیدن محلول‌های آبرسانی خوراکی (ORS) برای جایگزینی مایعات و الکترولیت‌های حیاتی از دست رفته است.
• داروی لوپرامید نیز به طور کلی برای درمان اسهال حاد ایمن در نظر گرفته می‌شود. ولی بهتر است با نظر پزشک مصرف شود.

نکته مهم: لوپرامید باید در طول سه‌ماهه اول بارداری (۱۲ هفته ابتدایی) به‌طور کامل کنار گذاشته شود. به دلیل مرحله حیاتی تشکیل اندام‌های جنین، مصرف این دارو تنها پس از سه‌ماهه اول و با تایید و توصیه مستقیم پزشک مجاز است.

جهت آگاهی از مواد غذایی مفید برای معده درد ، مطالعهٔ مطلب زیر توصیه می‌شود:

برای یبوست

یبوست از مشکلات بسیار رایج دوران بارداری است و خوشبختانه می‌توان آن را با روش‌های غیردارویی کنترل کرد.
بهترین و ایمن‌ترین راه برای مدیریت یبوست، افزایش مصرف غذاهای حاوی فیبر بالا (مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل) و نوشیدن مقادیر کافی آب در طول روز است. مصرف مخلوطی از آب آلو، آب پرتقال و نوشیدنی‌های گازدار ملایم نیز می‌تواند در برخی افراد موثر باشد.
اگر راهکارهای غذایی و سبک زندگی کافی نبودند، داروهای زیر عموما ایمن تلقی می‌شوند و می‌توانند تحت نظر پزشک استفاده شوند:

مکمل‌های فیبر:

این مکمل‌ها که بر پایه فیبر هستند، می‌توانند به‌صورت منظم برای حفظ حرکات روده استفاده شوند.

• متاموسیل
• پلی‌کربوفیل
• سیتروسل

نرم‌کننده‌های مدفوع

این داروها با نرم‌تر کردن مدفوع، دفع را آسان‌تر می‌کنند و برای استفاده گهگاهی ایمن در نظر گرفته می‌شوند.

• دوکوزات سدیم

ملین‌های اسمزی

این داروها با کشاندن آب به داخل روده، به تخلیه کمک می‌کنند.

• لاکتولوز
• پلی‌اتیلن گلایکول
• گلیسرین

از مصرف طولانی‌مدت ملین‌های محرکی مانند داروهای حاوی سنا یا بیزاکودیل خودداری کنید، مگر اینکه پزشک شما به‌طور خاص و برای یک دوره محدود دستور داده باشد.

سایر داروهای ایمن برای معده درد در دوران بارداری

علاوه بر مشکلات اصلی مانند ریفلاکس، اسهال و یبوست، مشکل گوارشی دیگری نیز در بارداری رایج است که داروی بدون نسخه و ایمنی برای آن‌ وجود دارد.

داروی سایمتیکون معمولا برای کاهش درد ناشی از گاز و نفخ تجویز می‌شود. این دارو کاملا ایمن است و با شکستن حباب‌های گاز عمل می‌کند.

مادران باردار چگونه باید از داروها برای معده درد استفاده کنند؟

مشاوره و تایید متخصص زنان و زایمان مهم‌ترین نکته‌ای است که باید به آن توجه کنید. قبل از شروع مصرف هرگونه دارو، حتی داروهای بدون نسخه یا مکمل‌ها، باید با پزشک متخصص زنان خود صحبت کنید. پزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا علائم شما واقعا نیاز به درمان دارویی دارند یا خیر.

• دوازده هفته اول بارداری، بحرانی‌ترین دوره برای تشکیل و توسعه اندام‌های جنین است. بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که اگر دارویی واقعا ضروری نیست، در این دوره از مصرف آن خودداری کنید.
• داروها را باید دقیقا طبق دستورالعمل‌های پزشک مصرف کرد. هرگز دوز دارو را خودسرانه افزایش ندهید یا در دفعات مصرف تغییری ایجاد نکنید. مصرف بیش از حد دارو می‌تواند به جنین آسیب برساند.
• حتما برچسب تمام محصولات دارویی، از جمله داروهای سرماخوردگی یا مولتی‌ویتامین‌ها را به دقت بخوانید. برخی داروها ممکن است حاوی ترکیبات مشترکی باشند (برای مثال، استامینوفن پنهان در داروهای ترکیبی) که مصرف هم‌زمان آن‌ها ممکن است عوارض جانبی جدی مانند آسیب کبدی ایجاد کند.
• اگر قبل از بارداری داروهای تجویزی مصرف می‌کردید، هرگز مصرف آن‌ها را بدون صحبت با پزشک قطع نکنید. پزشک شما ممکن است دوز یا نوع دارو را با توجه به بارداری تنظیم کند تا هم بیماری شما کنترل شود و هم ایمنی جنین حفظ شود.

برای آشنایی با میوه‌‌های مفید برای معده درد، مقاله زیر را بخوانید:

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در حالی که ناراحتی‌های گوارشی در بارداری اغلب خوش‌خیم و طبیعی هستند، برخی علائم ممکن است نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری باشند که نیاز به توجه پزشکی دارند. دانستن تفاوت بین دردهای عادی و علائم هشداردهنده بسیار حیاتی است.

در صورت تجربه هر یک از علائم زیر، فرد باید فورا به پزشک خود مراجعه کند:

• درد ناگهانی، شدید و ناتوان کننده: دردهای شکمی یا کرامپ‌هایی که به قدری شدید هستند که مانع از راه رفتن یا صحبت کردن فرد می‌شوند.
• مشکلات قلبی یا تنفسی: تپش قلب سریع، تنگی نفس، احساس ضعف، سبکی سر یا غش کردن.
• علائم عفونت یا آپاندیسیت: تهوع شدید، استفراغ، تب، همراه با درد شدید، به‌ویژه در سمت راست شکم.

اگر علائم زیر رخ داد، فرد باید بلافاصله با پزشک متخصص زنان و زایمان خود تماس بگیرد:

• خونریزی یا لکه‌بینی واژینال: حتی اگر خونریزی بسیار خفیف و جزئی باشد.
• درد شکمی مداوم و تسکین‌ناپذیر: دردی که با وجود استراحت، راهکارهای غیر دارویی و داروهای ایمن توصیه‌شده، همچنان ادامه دارد و بهتر نمی‌شود.
• تب و بالا رفتن درجه حرارت بدن.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام

مادر گرامی، دوران بارداری، هرچند مملو از انتظار و شادی باشد، می‌تواند با چالش‌ها و ناراحتی‌های جسمی متعددی همراه شود. دردها و مشکلات گوارشی که تجربه می‌کنید، بسیار رایج و موقتی هستند. قبل از اینکه دارویی را مصرف کنید، با پزشک خود مشورت کنید.

همچنین، می‌توانید سوالات و نگرانی‌های خود را با پزشکان ما در میان بگذارید.