قرص سیتاگلیپتین/متفورمین چیست؟ عوارض، نحوه مصرف و تداخلات دارویی
ترکیب سیتاگلیپتین و متفورمین به همراه رژیم غذایی مناسب و ورزش برای درمان قند خون بالای ناشی از دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود. سیتاگلیپتین با افزایش موادی در بدن که باعث آزاد شدن انسولین بیشتر توسط لوزالمعده می‌شوند، به کنترل قند خون کمک می‌کند.
همچنین وقتی قند خون زیاد است، به کبد سیگنال می‌دهد که تولید قند (گلوکز) را متوقف کند. متفورمین جذب قند از روده‌ها را کاهش می‌دهد، آزاد شدن قند ذخیره شده از کبد را کم می‌کند و به بدن شما کمک می‌کند تا از قند بهتر استفاده کند.
مقدمه و شناخت
- نام تجاری (Brand Names): سیگومت (Sigomet) – زیپمت (Zipmet)
- نام ژنریک: سیتاگلیپتین+متفورمین (Sitagliptin+Metformin)
- دسته‌بندی دارویی (کلاس دارویی): ضد دیابت، بیگوانید + مهارکننده آنزیم‌های دی پپتیدیل پپتیداز (DPP-4)
- نحوه مصرف: بلعیدنی
- مکانیسم اثر کاهش تولید قند توسط کبد + مهار آنزیم‌های DPP-4
داروی سیتاگلیپتین+متفورمین چیست؟
سیتاگلیپتین آنزیم‌های دی‌پپتیدیل پپتیداز ۴ (DPP-4) را مهار می‌کند. با مهار آنزیم های DPP-4، هورمون های اینکرتین دیرتر غیر فعال می‌شوند. هورمون‌های اینکرتین از طریق افزایش تولید و آزادسازی انسولین و کاهش ترشح گلوکاگون از پانکراس، گلوکز خون را تنظیم می‌کنند.
متفورمین جذب گلوکز از روده و تولید گلوکز توسط کبد را کاهش می‌دهد و حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد. به عبارت دیگر متفورمین جذب و استفاده بافت های بدن از گلوکز خون را افزایش می‌دهد.
داروهای مرتبط/مشابه داروی سیتاگلیپتین+متفورمین
داروهای زیر نیز برای کاهش قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می شود.
- امپاگلیفلوزین (Empagliflozin)
- داپاگلیفلوزین (Dapagliflozin)
- متفورمین+پیوگلیتازون (Pioglitazone+Metformin)
- متفورمین+گلی بن کلامید (Glibenclamide+Metformin)
- متفورمین+امپاگلیفلوزین (Empagliflozin+Metformin)
- متفورمین+داپاگلیفلوزین (Dapagliflozin+Metformin)
- امپاگلیفلوزین+لیناگلیپتین (Empagliflozin+Linagliptin)
- امپاگلیفلوزین+لیناگلیپتین+متفورمین (Empagliflozin+Linagliptin+Metformin)
نکات کلیدی قرص سیتاگلیپتین+متفورمین
این دارو ممکن است باعث هیپوگلیسمی (کاهش قند خون) شود. این حالت زمانی که این دارو همراه با داروهای خاصی مصرف شود، شایع‌تر است. قند خون پایین باید قبل از اینکه باعث غش کردن (بیهوشی) شما شود، درمان شود.
افراد علائم مختلفی از قند خون پایین را احساس می‌کنند. مهم است که بدانید معمولاً کدام علائم را دارید تا بتوانید به سرعت آن را درمان کنید.
برخی از علائم قند خون پایین عبارتند از:
- تغییرات رفتاری مشابه مستی
- تاری دید
- عرق سرد
- گیجی
- پوست سرد و رنگ‌پریده
- مشکل در تفکر
- خواب‌آلودگی
- گرسنگی بیش از حد
- ضربان قلب سریع
- سردرد
- حالت تهوع
- لرزش
- لکنت زبان یا خستگی یا ضعف غیرمعمول
در مورد نحوه درمان قند خون پایین با پزشک خود صحبت کنید.
چه کسانی می‌توانند داروی سیتاگلیپتین+متفورمین مصرف کنند
اکثر بزرگسالان ۱۸ سال و بالاتر می‌توانند این دارو را مصرف کنند.
موارد منع مصرف داروی سیتاگلیپتین+متفورمین
سیتاگلیپتین+متفورمین برای برخی افراد مناسب نیست. برای اطمینان از بی‌خطر بودن آن برای شما، قبل از شروع مصرف دارو، در صورت وجود موارد زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- سابقه واکنش آلرژیک به متفورمین یا سیتاگلیپتین
- دیابت کنترل نشده
- مشکلات کبدی یا کلیوی
- مشکلات پانکراس
- عفونت شدید
- سنگ کیسه صفرا یا سطح بسیار بالای تری گلیسیرید در خون
- تحت درمان نارسایی قلبی هستید یا اخیراً دچار حمله قلبی شده‌اید
- مشکلات شدید گردش خون یا مشکلات تنفسی دارید
- مصرف زیاد الکل
ممکن است لازم باشد قبل از جراحی و آزمایش‌های پزشکی خاص، مصرف دارو را متوقف کنید.
در صورت نیاز به موارد زیر، به پزشک خود اطلاع دهید:
- آزمایش مانند اشعه ایکس یا اسکن شامل تزریق ماده رنگی حاوی ید به خون
- جراحی که در آن به خواب می‌روید (با بیهوشی عمومی)
- باردار یا شیرده هستید، یا قصد بارداری دارید
نحوه و زمان مصرف داروی سیتاگلیپتین+متفورمین
مقدار مصرف
برای دیابت نوع ۲ و فرم خوراکی (قرص):
- بزرگسالان می‌توانند به صورت زیر قرص را مصرف کنند:
- بیمارانی که در حال حاضر متفورمین مصرف نمی‌کنند: در ابتدا، ۵۰ میلی‌گرم سیتاگلیپتین و ۵۰۰ میلی‌گرم متفورمین، ۲ بار در روز. پزشک شما ممکن است دوز شما را تا زمانی که قند خون شما کنترل شود، تنظیم کند. با این حال، دوز معمولاً بیشتر از ۱۰۰ میلی‌گرم سیتاگلیپتین و ۲۰۰۰ میلی‌گرم متفورمین در روز نیست.
- بیمارانی که قبلاً متفورمین مصرف می کردند: در ابتدا، ۵۰ میلی‌گرم سیتاگلیپتین، ۲ بار در روز و همان دوز متفورمینی که قبلاً مصرف می‌کردید، به شما داده شود. پزشک شما ممکن است دوز شما را تا زمانی که قند خون شما کنترل شود، تنظیم کند. با این حال، دوز معمولاً بیشتر از ۱۰۰ میلی‌گرم سیتاگلیپتین و ۲۰۰۰ میلی‌گرم متفورمین در روز نیست.
- کودکان: نحوه مصرف و دوز باید توسط پزشک تعیین شود.
برای دیابت نوع ۲ و برای فرم خوراکی (قرص‌های آهسته رهش):
- بزرگسالان می‌توانند به صورت زیر قرص‌های آهسته رهش را مصرف کنند:
- بیمارانی که در حال حاضر متفورمین مصرف نمی‌کنند: در ابتدا، ۱۰۰ میلی‌گرم سیتاگلیپتین و ۱۰۰۰ میلی‌گرم متفورمین، یک بار در روز. پزشک ممکن است دوز شما را تا زمانی که قند خونتان کنترل شود، تنظیم کند. با این حال، دوز معمولاً بیش از ۱۰۰ میلی‌گرم سیتاگلیپتین و ۲۰۰۰ میلی‌گرم متفورمین در روز نیست.
- بیمارانی که قبلاً با متفورمین مصرف می کردند: در ابتدا، ۱۰۰ میلی‌گرم سیتاگلیپتین را یک بار در روز و همان دوز متفورمینی که قبلاً مصرف می‌کردید. پزشک ممکن است دوز شما را تا زمانی که قند خونتان کنترل شود، تنظیم کند. با این حال، دوز مصرفی معمولاً بیش از ۱۰۰ میلی‌گرم سیتاگلیپتین و ۲۰۰۰ میلی‌گرم متفورمین در روز نیست.
- کودکان: نحوه مصرف و دوز مصرفی باید توسط پزشک تعیین شود.
تغییرات در دوز مصرفی
سالمندان: تنظیم دوز باید با احتیاط انجام شود و معمولاً از پایین‌ترین حد دوز شروع شود؛ عملکرد کلیه مرتباً ارزیابی شود.
- مطالعات رادیولوژیکی با کنتراست:
این دارو را در زمان یا قبل از انجام تصویربرداری کنتراست یددار در بیمارانی که سابقه اختلال کبدی، اختلال کلیوی، اعتیاد به الکل یا نارسایی قلبی دارند، قطع کنید. عملکرد کلیه را 48 ساعت پس از تصویر برداری مجدداً ارزیابی کنید و فقط در صورت پایدار بودن عملکرد کلیه، درمان را از سر بگیرید. - نارسایی قلبی:
در صورت بروز نارسایی قلبی، در صورت لزوم مصرف این دارو را قطع کنید.
نحوه مصرف
- قرص: ۲ بار در روز همراه با غذا به صورت خوراکی مصرف شود؛ به طور کامل بلعیده شود، نصف یا تقسیم نشود.
- قرص آهسته رهش: یک بار در روز همراه با شام به صورت خوراکی مصرف شود؛ به طور کامل بلعیده شود، خرد، برش یا جویده نشود.
مدت زمان مصرف
این دارو معمولاً به مدت چند ماه تا چند سال استفاده می شود. در این مورد حتما با پزشک خود مشورت کنید.
فراموش کردن دارو در زمان معین
دارو را در اسرع وقت مصرف کنید، اما اگر تقریباً زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. دو دوز را همزمان مصرف نکنید.
مصرف بیش از حد این دارو
مصرف بیش از حد این دارو می‌تواند باعث اسیدوز لاکتیک شود. اگر کسی بیش از حد مصرف کرده و علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل در تنفس دارد، با 115 و همچنین شماره‌های 1490 یا 190 برای تماس با مراکز کنترل مسمومیت، تماس بگیرید. همچنین، مرکز ملی اطلاع‌رسانی داروها و سموم با شماره 09646 نیز می‌تواند در این زمینه کمک‌رسان باشد.
اگر موارد زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید و از آنها راهنمایی بخواهید:
- خواب‌آلودگی شدید
- حالت تهوع/استفراغ/اسهال شدید
- تنفس سریع
- ضربان قلب آهسته/نامنظم
عوارض جانبی داروی سیتاگلیپتین+متفورمین
عوارض جانبی رایج
- نفخ یا احساس پری
- هوا یا گاز اضافی در معده یا روده
- سوء هاضمه
- کمبود یا از دست دادن قدرت
- درد عضلانی
- دفع گاز
- گلودرد
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- استفراغ
عوارض جانبی جدی
- درد شدید معده: این ممکن است نشانه پانکراتیت باشد.
- زرد شدن سفیدی چشم یا پوست شما: این می‌تواند نشانه مشکلات کبدی باشد.
واکنش آلرژیک جدی
حساسیت شدید (مثلاً آنافیلاکسی، آنژیوادم) به سیتاگلیپتین، متفورمین یا هر یک از اجزای فرمولاسیون
برخی از افرادی که از متفورمین و سیتاگلیپتین استفاده می‌کنند، دچار اسیدوز لاکتیک می‌شوند که می‌تواند خطرناک باشد.
اگر موارد زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید:
- درد عضلانی غیرمعمول
- مشکل در تنفس
- درد معده
- استفراغ
- ضربان قلب نامنظم
- سرگیجه
- احساس سرما
- احساس ضعف
- خستگی شدید
سایر عوارض جانبی داروی سیتاگلیپتین+متفورمین
- اضطراب
- تاری دید
- لرز
- عرق سرد
- گیجی
- پوست سرد و رنگ‌پریده
- افسردگی
- سرگیجه
- ضربان قلب سریع
- سردرد
- افزایش گرسنگی
- از دست دادن هوشیاری
- ابهام ذهنی
- حالت تهوع
- کابوس‌ها
- عدم تفکر واضح
- تشنج
- لرزش
- لکنت زبان
- خستگی یا ضعف غیرمعمول
بارداری، شیردهی و باروری در هنگام مصرف قرص سیتاگلیپتین+متفورمین
بارداری
اگر باردار هستید با پزشک خود صحبت کنید زیرا آنها باید درمان شما را بررسی کنند. آنها می‌توانند داروی متفاوتی را پیشنهاد دهند که مصرف آن در دوران بارداری برای شما بی‌خطرتر باشد.
شیردهی
اگر در حال شیردهی هستید یا قصد شیردهی دارید، با پزشک خود در مورد بهترین گزینه برای خود و نوزادتان صحبت کنید. آنها باید درمان شما را بررسی کنند و ممکن است بتوانند داروی متفاوتی را برای شما پیشنهاد دهند، به خصوص اگر به نوزاد تازه متولد شده یا نارس شیر می‌دهید.
باروری (کسانی که قصد بارداری دارند)
هیچ اطلاعاتی وجود ندارد که نشان دهد مصرف این دارو باعث کاهش باروری در مردان یا زنان می‌شود؛ اما اگر قصد بارداری دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
مصرف داروی سیتاگلیپتین+متفورمین با سایر داروها
احتیاط در مصرف با سایر داروها
- انسولین یا هر داروی دیابت دیگر: پزشک شما ممکن است بخواهد هنگام شروع مصرف سیتاگلیپتین، دوز این داروها را کاهش دهد تا خطر افت قند خون (هیپوگلیسمی) را کاهش دهد.
- کتوکونازول
- ایتراکونازول
- ریتوناویر
- کلاریترومایسین
- دیگوکسین
- قرص‌های استروئیدی، مانند پردنیزولون
- قرص‌هایی که باعث افزایش ادرار می‌شوند (ادرارآورها)، مانند فوروزماید
- داروهایی که برای درمان مشکلات قلبی و فشار خون بالا مصرف می شوند
- هورمون‌های مردانه و زنانه، مانند تستوسترون، استروژن یا پروژسترون
اسامی تجاری موجود در ایران
- زیپمت (Zipmet)
- سیگومت (Sigomet)
- گلیبرا (Glibra)
- سیتافورمین (Sitaformin)
- سیتافوربت (Sitaforbet)
- متفومیکس (Metfomix)
- متگلیپت (Metglipt)
شرایط نگهداری داروی سیتاگلیپتین+متفورمین
دارو را در ظرف دربسته در دمای اتاق ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد (۶۸ تا ۷۷ درجه فارنهایت)، دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم نگهداری کنید. از یخ زدگی جلوگیری کنید.
تمام داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه دارید.
توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما
داروی متفورمین+سیتاگلیپتین برای دیابت نوع 2 کاربرد دارد. مصرف این دارو همراه با رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش به کنترل قند خون کمک می‌کند. آزمایش‌های پزشکی مانند عملکرد کلیه، عملکرد کبد، قند خون، هموگلوبین A1c، شمارش کامل خون باید قبل از شروع مصرف این دارو و در حین مصرف آن انجام دهید.
علائم قند خون بالا و پایین و نحوه درمان قند خون پایین را بیاموزید. قند خون خود را مرتباً طبق دستورالعمل بررسی کنید.
