آیا استرس باعث کم کاری تیروئید می‌شود؟ بررسی رابطه کم کاری تیروئید و استرس
استرس به تنهایی باعث ایجاد بیماری تیروئید نمی‌شود، اما می‌تواند وضعیت آن را بدتر کند. یکی از اثرات استرس، کاهش متابولیسم بدن است. در این شرایط، سطح هورمون‌های T3 و T4 کاهش پیدا می‌کند و تبدیل T4 به T3 به درستی انجام نمی‌شود.
به طور کلی ارتباط استرس با کم کاری تیروئید یا بیماری هاشیموتو چنین است که غدد فوق‌کلیوی هورمون‌های استرس مانند کورتیزول را ترشح می‌کنند و سلامت آن‌ها برای عملکرد صحیح تیروئید ضروری است.
در ادامه به طور دقیق‌تر به ارتباط کم کاری تیروئید و استرس و ارائه راهکارهایی برای کنترل علائم روانی در کم‌کاری تیروئید می‌پردازیم.
آیا استرس می‌تواند باعث کم کاری تیروئید شود؟
بدن ما برای مقابله با استرس، یک سیستم داخلی به نام محور هیپوتالاموس–هیپوفیز–آدرنال (HPA) دارد. این سیستم با ترشح هورمون‌هایی مانند کورتیزول به ما کمک می‌کند تا در شرایط پرفشار، انرژی و توانایی بیشتری داشته باشیم. این واکنش برای بقا در کوتاه‌مدت بسیار مفید است.
اما وقتی استرس به صورت طولانی‌مدت و مزمن ادامه پیدا می‌کند، این سیستم از حالت تعادل خارج شده و دچار مشکل می‌شود. این اختلال در عملکرد می‌تواند تأثیرات منفی بر کل بدن بگذارد.
سیستم مقابله با استرس (HPA) با غده تیروئید ارتباط نزدیکی دارد. استرس مداوم می‌تواند با ایجاد التهاب و تغییر در عملکرد سیستم ایمنی، بر عملکرد تیروئید تاثیر منفی بگذارد و حتی ممکن است باعث بروز یا تشدید بیماری‌های خودایمنی تیروئید شود. به طور خلاصه، استرس مزمن ممکن است با تأثیرات غیرمستقیم بر سیستم ایمنی به تشدید علائم کمک کند. این استرس مزمن حتی بر هورمون‌های تیروئید و چرخه قاعدگی در زنان نیز تأثیر می‌گذارد.
سطوح بالای کورتیزول ناشی از استرس می‌تواند این اثرات را بر تیروئید داشته باشد:
- تولید هورمون تیروئید را کاهش دهد.
- مانع تبدیل T4 به T3 شود.
- باعث افزایش تبدیل T4 به rT3 گردد.
علاوه بر این، عادات ناسالم ناشی از استرس مانند تغذیه نامناسب، کم‌تحرکی و بی‌خوابی می‌تواند عملکرد تیروئید را بدتر کند.
آیا کم کاری تیروئید باعث استرس و اضطراب می‌شود؟
کم‌کاری تیروئید می‌تواند خستگی، افزایش وزن و تغییرات خلقی به همراه داشته باشد. همین موضوع ارتباط مستقیمی با استرس و اضطراب ایجاد می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که افراد با مشکلات تیروئیدی، بیشتر در معرض اختلالات اضطراب و خلقی قرار دارند.
در واقع تغییر در سطح هورمون‌های تیروئید ممکن است بر تعادل سمپاتیک و پاراسمپاتیک تأثیر گذاشته و در نهایت به اختلال در سیستم عصبی خودکار و استرس منجر شود.
علائم روانی شایع در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید می‌تواند فراتر از کند کردن متابولیسم بدن تاثیر بگذارد. به عبارتی کم‌کاری تیروئید روی مغز اثر می‌گذارد و تولید مواد شیمیایی مرتبط با خلق‌وخو، پاسخ به استرس و تمرکز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این رو بسته به سلامت کلی شما و شدت بیماری، علائم روانی کم‌کاری تیروئید عبارت‌اند از:
- احساس ناخوشی و نارضایتی مداوم (دیسفوری)
- افسردگی
- اضطراب
- اختلالات شناختی مانند فراموشی، مشکل در تمرکز و کندی در حل مسائل (مه مغزی)
- تغییرات خلقی
در موارد شدید و درمان‌نشده کم‌کاری تیروئید یا در افرادی با برخی بیماری‌های روانی، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- توهم
- هذیان
- پارانویا
تحقیقات نشان می‌دهد که علائم روانی در مراحل اولیه کم‌کاری تیروئید شایع هستند و با افزایش اضطراب، فراموشی و کاهش تدریجی عملکرد شناختی شروع می‌شوند.
تفاوت استرس ناشی از کم کاری تیروئید با استرس روزمره چیست؟
استرس می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مثل مشکلات روزمره، نوسانات قند خون، مشکلات گوارشی، حساسیت‌های غذایی، عفونت و التهاب باشد. این استرس مداوم باعث تخلیه آدرنال‌ها شده و علائمی مانند خستگی، سردرد، مشکلات خواب و نوسانات خلقی را ایجاد می‌کند.
می‌توان گفت استرس روزمره واکنشی موقتی به فشارهای بیرونی است و با ترشح کورتیزول برطرف می‌شود؛ اما استرس ناشی از کم‌کاری تیروئید به دلیل کاهش هورمون‌های تیروئید، متابولیسم را کند کرده و باعث خستگی مزمن، افسردگی و کاهش تمرکز می‌شود. این استرس مداوم و شدیدتر است و ریشه در اختلالات هورمونی داخلی دارد.
روش‌های آرام سازی و درمانی برای استرس ناشی از کم کاری تیروئید کدامند؟
بیایید به سراغ رویکردهای طب تلفیقی برویم که با نگاهی جامع، استراتژی‌هایی برای مدیریت استرس و تقویت سلامت تیروئید ارائه می‌دهند. این روش‌ها ارتباط ذهن و بدن را مورد توجه قرار می‌دهند و به افراد در داشتن زندگی متعادل‌تر کمک می‌کنند:
مدیریت استرس
- تمرین‌هایی مثل مدیتیشن و تنفس عمیق، هورمون‌های استرس را کاهش می‌دهند.
اگر به دنبال راهی ساده و سریع برای کاهش استرس و اضطراب هستید، مقاله زیر را بخوانید:
- ذهن‌آگاهی (Mindfulness) را بیاموزید: با تمرکز بر لحظه حال، استرس خود را مدیریت کنید.
برای کاهش استرس، افزایش تمرکز و آرامش ذهن، مقاله زیر را بخوانید:
- خواب کافی و ورزش را جدی بگیرید: این دو عامل نقش مهمی در کاهش استرس و بهبود سلامت کلی دارند.
برای داشتن خواب کافی و حفظ الگوی خواب منظم، مقاله زیر را بخوانید:
مکمل‌ها
- برای تیروئید: در صورت نیاز، از مکمل‌هایی مانند ویتامین D، سلنیوم و منیزیم استفاده کنید. پروبیوتیک‌ها، امگا-۳ و گلوتاتیون نیز برای کاهش التهاب و بهبود عملکرد سیستم ایمنی مفید هستند. با این حال قبل از استفاده از هر کدام مکمل ها حتما با پزشک خود مشورت کنید.
درمان‌های مکمل
- ماساژ درمانی با کاهش ضربان قلب و فشار خون، به آرامش بدن کمک می‌کند.
تغذیه و رژیم غذایی
- مصرف غذاهای التهاب‌زا مثل قند و روغن‌های صنعتی را کم کنید. برخی افراد حساس بهتر است از مصرف گلوتن هم پرهیز کنند.
- مطمئن شوید که مواد ضروری برای تیروئید مانند ید، سلنیوم، آهن و ویتامین‌ها به بدنتان می‌رسد.
- با مصرف فیبر، پروتئین و چربی‌های سالم، قند خون خود را ثابت نگه دارید. استرس زیاد می‌تواند باعث مقاومت به انسولین شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
درباره استرس مزمن، سبک زندگی و علائم خود با پزشک متخصص غدد صحبت کنید. شاید لازم باشد ارتباط بین استرس، آدرنال و تیروئید در شما بیشتر بررسی شود.
نکات مهم:
- اگر احساس می‌کنید علائم شما نادیده گرفته شده‌اند، با یک متخصص غدد دیگر یا پزشکی که در زمینه هورمون‌ها تخصص مشورت کنید.
- عدم تعادل تیروئید و آدرنال می‌تواند به صورت همزمان رخ دهد، بنابراین بررسی هر دو سیستم مهم است.
- گوش دادن به بدن خود و پیگیری علائم، حتی اگر آزمایش‌ها «نرمال» باشند، می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر کمک کند.
اگر سوال یا نگرانی خاصی دارید، با پزشک متخصص غدد مشورت کنید تا راهنمایی دقیق‌تری دریافت کنید.
توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما
استرس عامل مهمی است که می‌تواند بر سلامت تیروئید اثر بگذارد. ارتباط تنگاتنگ میان استرس و غده تیروئید می‌تواند تعادل هورمون‌های تیروئیدی را مختل کند.
اگر با علائم آزاردهنده دست و پنجه نرم می‌کنید، روش‌های طبیعی متعددی از جمله اصلاح رژیم غذایی، ورزش، خواب کافی، استفاده از مکمل‌ها و سایر روش‌های مکمل برای حمایت از تیروئید و غدد آدرنال را امتحان کنید.
یادتان باشد حتی تغییرات کوچک اگر مداوم باشند، می‌توانند تحولی بزرگ در وضعیت جسمی و روحی شما ایجاد کنند.
نظرات