رادیوگرافی قفسه سینه؛ نحوه انجام، تفسیر تصویر و کاربردهای آن
رادیوگرافی قفسه سینه با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌شود تا وضعیت قلب، ریه‌ها، استخوان‌ها و سایر ساختارهای قفسه سینه را نشان دهد. رادیوگرافی قفسه سینه به شناسایی ناهنجاری‌ها یا بیماری‌های مجاری هوایی و رگ‌های خونی نیز کمک می‌کند.
در این مقاله توضیح می‌دهیم که چگونه رادیوگرافی انجام می‌شود و چه کاربردهایی دارد. در ادامه این مطلب به بررسی سایر کاربردهای رادیوگرافی قفسه سینه می‌پردازیم.
علاوه‌بر موارد بالا، عکس قفسه سینه با اشعه ایکس، مشخص می‌کند که آیا مایع در ریه‌های شما وجود دارد یا مایع یا هوا اطراف ریه‌های شما را احاطه کرده است یا خیر.
مقدمه و شناخت رادیوگرافی از قفسه سینه
چرا باید رادیوگرافی از قفسه سینه انجام داد؟
عکس‌برداری اشعه ایکس از قفسه سینه برای مشاهده اندازه و شکل قلب کاربرد دارد. غیرطبیعی بودن اندازه و شکل قلب بهعنوان نشانه‌ای از مشکلات قلبی به شمار می‌رود. همچنین پزشک درصورتی رادیوگرافی قفسه سینه را تجویز می‌کند که به برخی مشکلات قفسه سینه مشکوک باشد. علائم مشکوک قفسه سینه شامل موارد زیر می‌شود.
- درد قفسه سینه
- تب
- سرفه مداوم
- تنگی نفس
- این علائم ممکن است ناشی از شرایط زیر باشند که با عکس‌برداری اشعه ایکس قابل تشخیص است:
- شکستگی دنده‌ها
- آمفیزم (یک بیماری ریوی طولانی‌مدت و پیش‌رونده که باعث دشواری در تنفس می‌شود.)
- نارسایی قلبی
- سرطان ریه
- ذات‌الریه
- پنوموتوراکس (تجمع هوا در فضای بین ریه‌ها و دیواره قفسه سینه)
- پزشکان گاهی از عکس‌برداری اشعه ایکس برای ارزیابی روند بهبودی پس از جراحی در ناحیه قفسه سینه نیز استفاده می‌کنند.
رادیوگرافی از قفسه سینه چگونه انجام می‌شود؟
عکس‌برداری اشعه ایکس در اتاق مخصوص انجام می‌شود که در آن یک دوربین اشعه ایکس متحرک وجود دارد. بیمار در کنار یک «صفحه» حاوی فیلم اشعه ایکس یا حسگری ویژه، می‌ایستد. این حسگر برای ثبت تصاویر در رایانه کاربرد دارد.
همچنین بیمار برای تصویربرداری از قفسه سینه باید یک پیش‌بند سربی بپوشد تا ناحیه تناسلی‌تان پوشانده شود؛ زیرا اسپرم و تخمک ممکن است بر اثر تابش اشعه، آسیب ببینند، هرچند دوز اشعه خیلی پایین است و گاهی فقط در بیماران کودک یا زنان باردار از شیلد سربی روی شکم لگن استفاده می شود.
تکنسین رادیولوژی به بیمار می‌گوید که چگونه بایستد و سپس تکنسین نماهای جلو و پهلوی قفسه سینه را ثبت خواهد کرد. بیمار هنگام گرفتن تصاویر باید نفس خود را حبس کرده تا قفسه سینه کاملا ثابت بماند. وقتی تابش اشعه از بدن بیمار عبور کرده و به صفحه برسد، مواد متراکم‌تر مانند استخوان و ماهیچه‌های قلب به رنگ سفید ظاهر می‌شوند.
پس از ثبت تصاویر که حدود ۲۰ دقیقه طول میکشد، تصویربرداری قفسه سینه تمام می‌شود. توجه داشته باشید که عکس‌برداری اشعه ایکس از قفسه سینه معمولا شامل دو تصویر است؛ یکی از این تصاویر از جلو و دیگری از کنار گرفته می‌شود. در برخی موارد، تکنسین ممکن است در مجموع چهار تصویر از بیمار بگیرد؛ یکی از این تصاوير زمانی ثبت می‌شود که بیمار به پشت دراز کشیده و دیگری زمانی که به پهلو خوابیده است.
اگر هنگام تصویربرداری از قفسه سینه باردار هستید، حتما به تکنسین اطلاع دهید. قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس ممکن است به جنین در حال رشد آسیب برساند. البته میزان اشعه‌ای که در عکس‌برداری ساده از قفسه سینه استفاده می‌شود بسیار کم است و معمولا در دوران بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کند.
کاربردهای رادیوگرافی قفسه سینه چیست؟
رادیوگرافی قفسه سینه برای بررسی عملکرد قلب یا ریه‌ها انجام می‌شود. این کار برای موارد زیر نیز کاربرد دارد.
- بزرگ شدن قلب به معنای نقص مادرزادی قلب یا کاردیومیوپاتی
- تجمع مایع در فضای بین ریه‌ها و دیواره قفسه سینه (پلورال افیوژن)
- ذات‌الریه یا سایر مشکلات ریوی
- آئوریسم یا بالون شدن آئورت یا سایر رگ‌های بزرگ
- شکستگی استخوان
- سخت شدن دریچه قلب یا آئورت
- تومورها یا سرطان
- دیافراگمی که از جای خود جابجا شده است (فتق).
- التهاب پوشش ریه (پلوریت)
- تجمع مایع در ریه‌ها (ادم ریوی) که نشان‌دهنده نارسایی قلبی احتقانی است.
علاوه‌بر تشخیص بیماری‌های بالا، عکس‌برداری از قفسه سینه در موارد زیر نیز کاربرد دارد.
- بهعنوان بخشی از یک معاینه کامل جسمانی یا قبل از جراحی
- برای بررسی علائم مرتبط با قلب یا ریه‌ها
- برای ارزیابی اثربخشی درمان یا پیشرفت بیماری
- برای بررسی ریه‌ها و حفره قفسه سینه پس از جراحی
- برای مشاهده محل سیم‌های ضربان‌ساز یا سایر دستگاه‌های داخلی کاشته‌شده
جزئیات آزمایش
چگونه برای رادیوگرافی از قفسه سینه آماده شوم؟
آمادگی‌های لازم برای عکس‌برداری اشعه ایکس از قفسه سینه به شرح زیر است.
- باید هرگونه جواهرات، عینک یا سایر فلزات روی بدن خود را بردارید.
- اگر وسیله‌ای جراحی‌شده در بدن مانند دریچه قلب یا ضربان‌ساز را دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- پیش از عکس‌برداری، باید لباس بیمارستانی بپوشید.
- اگر هرگونه پیرسینگ در قفسه سینه دارید، به تکنسین اطلاع دهید.
- اگر باردار هستید به تکنسین عکس‌برداری اطلاع دهید.
- هر دستورالعمل دیگری که پزشک شما برای آماده شدن داده است را رعایت کنید.
در نهایت تکنسین رادیولوژی، روش انجام آزمایش را برایتان توضیح خواهد داد.
در طول و بعد از رادیوگرافی قفسه سینه چه چیزی را تجربه خواهم کرد؟
عکس‌برداری اشعه ایکس از قفسه سینه به‌صورت سرپایی (بدون نیاز به بستری) انجام می‌شود. البته نحوه انجام آزمایش ممکن است بسته به وضعیت شما متفاوت باشد. به‌طور‌کلی روند عکس‌برداری قفسه سینه به این صورت خواهد بود:
- هرگونه لباس، جواهرات یا اشیای دیگر که ممکن است در مسیر آزمایش قرار بگیرند را درآورید.
- یک لباس بیمارستانی به شما داده می‌شود تا بپوشید.
- ممکن است از شما خواسته شود دراز بکشید، بنشینید یا بایستید؛ موقعیت شما بستگی به تصاویر دارد.
- برای تصویر در حالت ایستاده یا نشسته، در مقابل صفحه اشعه ایکس می‌ایستید یا می‌نشینید. از شما خواسته می‌شود شانه‌های خود را به جلو ببرید، نفس عمیق بکشید و تا زمان گرفتن عکس نفس خود را نگه دارید. اگر قادر به نگه داشتن نفس نبودید، تکنولوژیست تصویر را با‌توجه‌به تنفس شما می‌گیرد.
- باید در طول عکس‌برداری ثابت بمانید. حرکت کردن در طول آزمایش، کیفیت تصویر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- برای تصویربرداری از زاویه کناری قفسه سینه، از شما خواسته می‌شود به پهلو بچرخید و دست‌هایتان را بالای سر ببرید.
- تکنولوژیست پشت یک پنجره مخصوص قرار می‌گیرد تا تصویر گرفته شود.
توجه داشته باشید که عکس‌برداری قفسه سینه دردناک نیست.
بعد از رادیوگرافی از قفسه سینه چه اتفاقی می‌افتد؟
پس از عکس‌برداری اشعه ایکس از قفسه سینه نیازی به مراقبت ویژه‌ای ندارید. بااین‌حال تکنسین ممکن است از شما بخواهد چند دقیقه منتظر بمانید تا تصاویر را بررسی کند. اگر هر یک از تصاویر تار باشد، احتمالا نیاز است تا عکس‌ها را دوباره بگیرید.
نتایج و پیگیری
تفسیر رادیوگرافی قفسه سینه چگونه است؟ (نتایج آزمایش به چه معنا است؟)
عکس‌برداری اشعه ایکس از قفسه سینه، تصویری سیاه و سفید ایجاد می‌کند که اندام‌های داخل قفسه سینه را نشان می‌دهد. ساختارهایی که مانع عبور اشعه می‌شوند، سفید و ساختارهایی که اجازه عبور اشعه را می‌دهند، سیاه دیده می‌شوند.
استخوان‌های شما به دلیل تراکم بالا، سفید به نظر می‌رسند. قلب نیز به‌صورت ناحیه‌ای روشن یا خاکستری روشن ظاهر می‌شود. ریه‌هایتان پر از هوا هستند و مانع کمی از عبور اشعه می‌شوند؛ بنابراین در تصاویر به‌صورت نواحی تیره دیده خواهند شد.
پزشک تصاویر را بررسی می‌کند و به دنبال نشانه‌های نارسایی قلبی، تجمع مایع اطراف قلب، سرطان، ذات‌الریه یا سایر بیماری‌ها می‌گردد.
رادیوگرافی از قفسه سینه چه چیزهایی را نشان نمی‌دهد؟
عکس‌برداری اشعه ایکس از قفسه سینه، محدودیت‌هایی نیز دارد. برای مثال، آمبولی ریوی که ناشی از لخته خون در ریه و جلوگیری از جریان خون است، در عکس‌برداری اشعه ایکس دیده نمی‌شود. همچنین سرطان‌های کوچک ممکن است در عکس‌برداری قفسه سینه دیده نشوند. در مقابل، سی‌تی اسکن برای تشخیص تومورهای کوچک کاربرد دارد.
رادیوگرافی قفسه سینه چه چیزی را تشخیص می‌دهد؟
پزشک با بررسی رادیوگرافی قفسه سینه، طیفی از مشکلات، از تومورها گرفته تا شکستگی استخوان‌ها، را بررسی می‌کند. یک رادیولوژیست نیز تصاویر را بررسی کرده و تفسیر خود را در اختیار پزشک شما قرار می‌دهد. رادیوگرافی با اشعه ایکس برای تشخیص موارد زیر کاربرد دارد.
- تشخیص تشخیص شکستگی استخوان
- ارزیابی تغییرات در هر نقطه از بدن
- تشخیص تغییرات بافت سینه و تومورها
- شناسایی اجسام خارجی
- بررسی آسیب‌های مفصلی
- ذات‌الریه
- سرطان ریه
- پنوموتوراکس و سایر بیماری‌های ریوی
- تغییرات در شکل و اندازه قلب
- تشخیص علت درد قفسه سینه، تب، سرفه مداوم و تنگی نفس
- ارزیابی مشکلات دریچه‌ای قلب، نارسایی قلبی یا وجود مایع اطراف قلب
- بررسی وضعیت برخی رگ‌های خونی در قفسه سینه مانند خطوط بیرونی رگ‌های بزرگ مانند آئورت، وریدها و شریان‌های ریوی
- بررسی رسوبات کلسیم
آیا می‌توان از روی رادیوگرافی قفسه سینه تشخیص داد که نارسایی قلب دارید؟
پزشک با بررسی رادیوگرافی قفسه سینه، علائم داخلی نارسایی قلبی را مشاهده می‌کند. اگر پزشک تغییراتی در شکل و اندازه قلب شما و همچنین تجمع مایع در ریه‌ها ببیند، آزمایش‌های تکمیلی دیگری را نیز تجویز خواهد کرد.
یافته‌های مربوط به نارسایی قلبی در رادیوگرافی قفسه سینه شامل افزایش جریان خون در ناحیه بالایی ریه‌ها، تجمع مایع در ریه‌ها و بزرگ شدن قلب می‌شود.
جزئیات بیشتر
اعلام نتایج رادیوگرافی قفسه سینه چقدر طول میکشد؟
اعلام نتایج رادیوگرافی قفسه سینه به همراه تفسیر این نتایج، بین چند ساعت تا چند روز طول میکشد.
مزایا و خطرات رادیوگرافی از قفسه سینه چیست؟
مزایای رادیوگرافی قفسه سینه به شرح زیر است.
- در نظر داشته باشید که هیچ اشعه‌ای پس از انجام عکس‌برداری در بدن شما باقی نمی‌ماند.
- معمولا عکس‌برداری اشعه ایکس، عوارض جانبی ندارد.
- تجهیزات اشعه ایکس نسبتا ارزان و در دسترس است.
- به دلیل سرعت و سهولت تصویربرداری با اشعه ایکس، این روش به‌ویژه در تشخیص و درمان اورژانسی مفید است.
خطرات رادیوگرافی قفسه سینه به شرح زیر است:
- احتمال کمی برای ابتلا به سرطان در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه وجود دارد. البته با‌توجه‌به مقدار کم اشعه‌ای که در تصویربرداری پزشکی استفاده می‌شود، مزایای تشخیص دقیق به‌مراتب بیشتر از خطرات مرتبط است.
چگونه قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس را به حداقل برسانیم؟
تکنسین تلاش می‌کند تا در طول آزمایش‌های اشعه ایکس از کمترین دوز اشعه ممکن استفاده کند. سیستم‌های مدرن اشعه ایکس با استفاده از پرتوهای کنترل‌شده و روش‌های کنترل دوز، تابش پراکنده را به حداقل می‌رسانند.
این مورد شما را مطمئن می‌کند که بخش‌هایی از بدن که در حال تصویربرداری نیستند، کمترین میزان تابش را دریافت کنند.
راهنمای مراجعه به پزشک
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه کنید.
- آسیب قفسه سینه دارید (برای مثال اگر فکر می‌کنید دنده‌تان شکسته است)
- درد قفسه سینه دارید که برطرف نمی‌شود
- سرفه مزمن دارید
- در تنفس مشکل دارید
توصیه ای از تیم دارو دات کام
عکس‌برداری اشعه ایکس از قفسه سینه، روشی سریع و غیرتهاجمی برای پزشک است تا سلامت کلی ریه‌ها، قلب و قفسه سینه را بررسی کند. این روش معمولا یکی از اولین آزمایش‌هایی است که برای تشخیص شکستگی استخوان‌ها یا شرایط مربوط به ریه و قلب استفاده می‌شود. رادیوگرافی قفسه سینه آسیب و عوارضی را به همراه ندارد.
