راهنمای کامل آزمایش دیابت بارداری؛ زمان، روش و نکات مهم

آزمایش دیابت بارداری چیست؟

آزمایش دیابت بارداری بررسی می‌کند که سطح قند خون شما در دوران بارداری بالاتر از حد طبیعی است یا از آن بیشتر است. بدن برخی از بانوان در دوران بارداری، نمی‌تواند به اندازه کافی انسولین کافی برای کنترل قند خون ترشح کند و همین باعث ایجاد دیابت بارداری می‌شود.
هدف از انجام این آزمایش این است که اگر دیابت بارداری شناسایی شد، بتوانید با تغییر رژیم غذایی، ورزش یا مصرف دارو، قند خون خود را کنترل کنید.

آزمایش دیابت بارداری چه زمانی انجام می‌شود؟

غربالگری دیابت بارداری معمولا در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام می‌شود. البته این آزمایش بر‌اساس تشخیص پزشک ممکن است در هفته‌های زودتر بارداری انجام شود.

چه عواملی باعث می‌شوند آزمایش دیابت بارداری قبل از هفته ۲۴ بارداری انجام شود؟

وجود این عوامل، باعث می‌شوند تا متخصص زنان، انجام این آزمایش قبل از هفته 24 بارداری را تجویز کند:

• سابقه دیابت در بارداری قبلی
• وجود قند در ادرار هنگام مراجعه‌های دوران بارداری
• سابقه خانوادگی دیابت
• چاقی
• فشار خون بالا
• سن بالای ۳۵ سال
• ابتلا به بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

انواع آزمایش دیابت بارداری

دو نوع آزمایش دیابت بارداری برای کنترل قند خون وجود دارد. این دو نوع آزمایش، شامل آزمایش غربالگری گلوکز و آزمایش تحمل گلوکز، می‌شوند.

آزمایش‌ تحمل گلوکز gct در دوران بارداری

آزمایش غربالگری دیابت بارداری برای بررسی احتمال ابتلا به دیابت بارداری انجام می‌شود و بخشی روتین از مراقبت‌های دوران بارداری است. اگر نتیجه این مرحله طبیعی نباشد، باید آزمایش چالش گلوکز را نیز انجام دهید. در مقابل اگر نتیجه آزمایش غربالگری، طبیعی باشد، نیازی به انجام آزمایش دیگری نیست. این آزمایش در یک ساعت و بدون نیاز به ناشتایی انجام می‌شود.

آزمایش تحمل گلوکز در دوران بارداری چگونه انجام می‌شود؟

برای تشخیص قطعی دیابت بارداری آزمایش تحمل گلوکز انجام می‌شود. فرایند انجام آن به شرح زیر است:
شما باید ۸ ساعت ناشتا باشید.

• ابتدا یک نمونه خون گرفته می‌شود و میزان قند خون اندازه‌گیری خواهد شد.
• سپس محلولی با ۱۰۰ گرم قند نوشیده می‌شود.
• میزان قند خون شما در یک، دو و سه ساعت بعد اندازه‌گیری خواهد شد.

در طول این آزمایش سه ساعته، باید در آزمایشگاه بمانید تا مراحل مختلف آزمایش انجام شود.

آزمایش چالش گلوکز gtt

اولین مرحله آزمایش چالش گلوکز بر خلاف آزمایش تحمل گلوکز، شامل نوشیدن محلول شیرین نمی‌شود. در این آزمایش ابتدا، نمونه خون ناشتا از شما گرفته خواهد شد تا میزان قند خون روی معده خالی اندازه‌گیری شود. سپس در کمتر از پنج دقیقه، محلول شیرین (حاوی 150 گرم گلوکز) را می‌نوشید. پس از آن، در ۱، ۲ و ۳ ساعت بعد، دوباره از شما خون گرفته می‌شود.

در طول مدت آزمایش چالش گلوکز، اجازه ترک آزمایشگاه را ندارید و باید منتظر خون‌گیری‌های بعدی بمانید. بیشتر مراکز آزمایشگاهی، اجازه نوشیدن چند جرعه آب در این مدت را می‌دهند، اما خوردن غذا تا بعد از خون‌گیری نهایی، ممنوع است.

آزمایش چالش گلوکز در دوران بارداری چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش غربالگری یا چالش گلوکز در دوران بارداری شامل فرایندی به شرح زیر است.
مدت انجام این آزمایش حدود یک ساعت است. این آزمایش برخلاف آزمایش تحمل گلوکز نیازی به ناشتایی ندارد و با مصرف 50 گرم گلوکز انجام می‌شود.

• فرد باید محلولی که حاوی ۵۰ گرم قند است را بنوشد.
• یک ساعت بعد، نمونه خون گرفته می‌شود و میزان قند خون بررسی خواهد شد.

آزمایش دیابت بارداری چقدر طول می‌کشد؟

آزمایش غربالگری قند در مدت‌زمانی بیشتر از یک ساعت، انجام می‌شود. همچنین آزمایش تحمل گلوکز ممکن است بیش از سه ساعت به طول بینجامد.

چقدر طول می‌کشد تا نتایج غربالگری دیابت بارداری اعلام شود؟

دریافت جواب آزمایش بارداری معمولا بین یک تا دو روز طول می‌کشد. این زمان ممکن است بر‌اساس فرایند کاری آزمایشگاه، کمی بیشتر یا کمتر شود.

چگونه برای آزمایش دیابت بارداری آماده شوم؟

برای انجام آزمایش دیابت بارداری، باید یک‌سری دستورالعمل را مخصوصا برای انجام آزمایش تحمل گلوکز (GTT)،‌ اجرا کنید:

• باید حداقل سه روز پیش از آزمایش روزانه ۱۵۰ گرم کربوهیدرات مصرف کنید؛
• ۸ تا ۱۲ ساعت پیش از آزمایش، از خوردن و نوشیدن هر چیزی به جز چند جرعه آب خودداری کنید؛
• باید آزمایش را در اولین ساعات صبح انجام دهید؛پ
• اگر دارویی مصرف می‌کنید، حتما به تکنسین آزمایشگاه اطلاع دهید.
• برای انجام آزمایش چالش گلوکز (GCT) نیازی به ناشتایی نیست. می‌توانید مثل حالت عادی بخورید و بنوشید اما از خوردن صبحانه یا نوشیدنی‌های شیرین خودداری کنید.

نکته! معمولا خطر جدی بر اثر خون گرفتن در آزمایش بارداری ایجاد نمی‌شود. فقط ممکن است احساس سرگیجه یا سبکی سر داشته باشید.

آیا می‌توان قبل از آزمایش غربالگری دیابت بارداری (GCT) غذا خورد؟

بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند که پیش از آزمایش غربالگری دیابت بارداری یا همان آزمایش یک ساعته، صبحانه‌ای با قند بالا نخورید. توجه داشته باشید که خوردن مقدار زیاد شیرینی یا قند در ناهار ممکن است روی نتیجه آزمایش تاثیر بگذارد.

در ادامه، نیاز به ناشتایی در دو نوع آزمایش دیابت بارداری را عنوان کرده‌ایم:

• ناشتایی لازم برای آزمایش تحمل گلوکز: بدون نیاز به ناشتایی
• ناشتایی لازم برای آزمایش چالش گلوکز: 8 ساعت

آیا می‌توانم در طول آزمایش دیابت بارداری آب بنوشم؟

خوردن آب در آزمایش دیابت بارداری سه ساعته، مشکلی ندارد. بااین‌حال بهتر است از تکنسین آزمایشگاه در مورد نوشیدن آب هنگام انجام آزمایش بارداری سوال کنید.

تفسیر آزمایش؛ آزمایش قند بارداری باید چند باشد؟

جواب آزمایش دیابت بارداری به‌صورت زیر تفسیر می‌شود:

محدوده طبیعی برای آزمایش قند خون یک ساعته چقدر است؟

قند خون کمتر از ۱۴۰ mg/dL معمولاً طبیعی محسوب می‌شود و مقادیر بالاتر ممکن است نیاز به آزمایش سه ساعته دیابت بارداری داشته باشند. محدوده طبیعی بسته به پزشک می‌تواند کمی متفاوت باشد.

محدوده طبیعی برای آزمایش قند خون سه ساعته در دوران بارداری چقدر است؟

محدوده طبیعی برای آزمایش تحمل گلوکز سه ساعته در بارداری به شرح زیر است:

• قند خون ناشتا باید کمتر از ۹۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) باشد.
• قند خون یک ساعت بعد از نوشیدن محلول گلوکز، باید کمتر از ۱۸۰ mg/dL باشد.
• قند خون در بازه زمانی دو ساعت بعد، باید کمتر از ۱۵۵ mg/dL باشد.
• سه ساعت بعد، قند خون باید کمتر از ۱۴۰ mg/dL باشد.

در نظر داشته باشید که تفسیر نهایی جواب آزمایش دیابت بارداری باید فقط توسط پزشک عمومی یا متخصص زنان یا غدد انجام شود. در‌صورتی‌که قند خون شما در حداقل دو زمان از آزمایش بالاتر از حد نرمال باشد، پزشک دیابت بارداری را تشخیص می‌دهد.

از سوی دیگر اگر فقط یک نتیجه از موارد بالا، بیشتر از حد طبیعی باشد، پزشک ممکن است آزمایش را بعد از چند هفته تکرار کند.

در مطلب زیر جدول قندخون دیابت بارداری به طور کامل بررسی شده است، برای آشنایی بیشتر با محدوده نرمال و غیر نرمال قندخون بارداری مطلب زیر را مطالعه کنید:

اگر دیابت بارداری داشته باشم، چه اتفاقی می‌افتد؟

در نظر داشته باشید که بیشتر مادران بارداری که دیابت دارند، نوزاد سالمی به دنیا می‌آورند؛ بااین‌حال اگر این بیماری به‌خوبی کنترل نشود، ممکن است باعث عوارض جدی در بارداری داشته باشد که به شرح زیر خواهد بود:

• پره‌اکلامپسی؛ وضعیتی خطرناک که جان مادر و نوزاد را تهدید می‌کند؛
• احتمال تولد نوزاد با وزن بالاتر از حد معمول، بسیار بالاتر می‌رود.

همچنین افرادی که دیابت بارداری دارند، در آینده بیشتر در معرض دیابت نوع ۲ خواهند بود.

یادداشتی از تیم دارو دات کام به شما

انجام آزمایش دو مرحله ای دیابت بارداری به‌عنوان بخشی از مراقبت‌های پیش از زایمان، ضروری است. دیابت کنترل‌نشده ممکن است خطرات جدی برای جنین و مادر داشته باشد. آزمایش غربالگری دیابت بارداری، ساده و بدون درد است و شامل نوشیدن یک مایع شیرین و دریافت نمونه خون می‌شود.

در صورت وجود مشکل در فرایند آزادسازی گلوکز، سطح قند خون شما بالا یا غیرطبیعی خواهد بود. در نظر داشته باشید که تفسیر و خواندن آزمایش دیابت بارداری فقط باید توسط پزشک متخصص غدد انجام شود. مراقبت‌های لازم بعد از انجام آزمایش را از پزشک خود دریافت کنید.

اگر سوالی دارید، در بخش نظرات بنویسید و با ما به اشتراک بگذارید.