تاثیر افسردگی و اضطراب بر کاهش میل جنسی؛ از دلایل تا درمان

افسردگی چگونه بر رابطه جنسی تأثیر می‌گذارد؟

افسردگی می‌تواند بر هر جنبه‌ای از زندگی شما، از جمله رابطه جنسی، تأثیر بگذارد. عزت نفس پایین، احساس ناامیدی و خستگی جسمی می‌تواند میل جنسی شما را کاهش دهد. افسردگی همچنین می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• آنورگاسمی یا مشکل در رسیدن به ارگاسم
• اختلال نعوظ یا مشکلات نعوظ

علائم اختلال عملکرد جنسی در اثر افسردگی در زنان

طبق آنچه در موسسه ملی سلامت روان امریکا تایید شده است، میزان بالای افسردگی در زنان با تغییرات هورمونی مرتبط است. به همین دلیل است که خطر افسردگی در زنان ممکن است در موارد زیر افزایش یابد:

• قبل و در طول قاعدگی
• بعد از زایمان
• در دوران قبل از یائسگی و در طول یائسگی

زنان بیشترین احتمال را دارند که احساس غمگینی مداوم را تجربه کنند که می‌تواند باعث شود احساس اعتماد به نفس و ارزشمندی کمتری داشته باشند. این احساسات می‌توانند زندگی جنسی کلی شما را به شدت تغییر دهند.

با افزایش سن زنان، عوامل فیزیکی می‌توانند رابطه جنسی را کمتر لذت‌بخش (و گاهی حتی دردناک) کنند. تغییرات در دیواره واژن می‌تواند فعالیت جنسی را ناخوشایند کند.

همچنین، سطح پایین‌تر استروژن می‌تواند ترشحات طبیعی واژن را مختل کند. اگر زنان برای یافتن تسکین به دنبال کمک نباشند، چنین عواملی می‌توانند برای آنها افسرده‌کننده باشند.

علائم اختلال عملکرد جنسی در اثر افسردگی در مردان

ناراحتی، عزت نفس پایین و احساس گناه از علل شایع اختلال نعوظ هستند. همه اینها علائم افسردگی هستند، اما چنین مسائلی می‌توانند به طور طبیعی با استرس و افزایش سن نیز رخ دهند.

موسسه ملی سلامت روان آمریکا، توضیح می‌دهد که مردان نیز در طول افسردگی بیشتر احتمال دارد علاقه خود را به فعالیت‌ها از دست بدهند. این همچنین می‌تواند به این معنی باشد که مردان ممکن است رابطه جنسی را جذاب ندانند.

در مردان، داروهای ضد افسردگی مستقیماً با ناتوانی جنسی مرتبط هستند. ارگاسم دیررس نیز ممکن است رخ دهد.

داشتن مشکلات مربوط به سلامت جنسی می‌تواند احساس بی‌ارزشی و سایر علائم افسردگی را بدتر کند. این به نوبه خود می‌تواند باعث ایجاد چرخه معیوبی از بدتر شدن افسردگی و اختلال عملکرد جنسی شود.

افسردگی از چه راه‌های مختلفی می‌تواند باعث اختلال عملکرد جنسی شود؟

افسردگی به دلایل زیست‌شناسی بر رابطه جنسی تأثیر می‌گذارد. این تأثیر از مواد شیمیایی موجود در مغز به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی شروع می‌شود. انتقال‌دهنده‌های عصبی بین مغز شما، جایی که میل جنسی شروع می‌شود، و اندام‌های جنسی شما ارتباط برقرار می‌کنند.

وقتی مغز شما به میل جنسی فکر می‌کند، بدن شما با افزایش جریان خون به اندام‌های جنسی پاسخ می‌دهد. افزایش جریان خون از طریق نعوظ(در مردان) یا ترشحات واژن(در زنان) باعث برانگیختگی می‌شود.

در فرد مبتلا به افسردگی، مواد شیمیایی مرتبط با رابطه جنسی از تعادل خارج می‌شوند. در نتیجه، میل جنسی کم یا از بین می‌رود. سطح پایین برخی از این مواد شیمیایی همچنین می‌تواند احساسات لذت‌بخش را کاهش دهد.

زیست‌شناسیِ پشت افسردگی و اختلال عملکرد جنسی واضح است. اما شیوه‌هایی که افسردگی بر روابط و دیدگاه ما نسبت به زندگی تأثیر می‌گذارد، پیچیده‌تر است. چالش‌های جنسی ممکن است علائم خاصی از افسردگی را دنبال کنند:

• ناتوانی در تجربه لذت
• از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها
• سطح انرژی پایین
• نوسانات خلقی
• کاهش عزت نفس

آیا داروهای ضد افسردگی عوارض جانبی جنسی ایجاد می‌کنند؟

همانطور که داروهای ضد افسردگی در تقویت خلق و خو یا حس عزت نفس فرد مفید هستند، برخی از انواع داروهای ضد افسردگی – به عنوان مثال، مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) – می‌توانند عوارض جانبی ناخواسته‌ای داشته باشند. این عوارض جانبی می‌توانند منجر به مشکلات جنسی شوند.

داروهای ضد افسردگی با تغییر نحوه عملکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی به بهبود خلق و خو در افراد مبتلا به افسردگی کمک می‌کنند. اما همین مواد شیمیایی در پاسخ جنسی نیز دخیل هستند.

داروهای ضد افسردگی بر مسیرهای عصبی که پاسخ جنسی را کنترل می‌کنند تأثیر می‌گذارند و به طور بالقوه باعث اختلال عملکرد جنسی می‌شوند.

عوارض جانبی جنسی داروهای ضد افسردگی گاهی اوقات با افزایش دوز دارو افزایش می‌یابد. داروهای ضد افسردگی که بر سروتونین تأثیر می‌گذارند نیز اغلب برای درمان انزال زودرس در مردان استفاده می‌شوند.

کدام داروهای ضد افسردگی عوارض جانبی جنسی دارند؟

داروهای ضد افسردگی که به طور منفی بر میل، برانگیختگی یا ارگاسم تأثیر می‌گذارند عبارتند از:

• سیتالوپرام(Citalopram)
• اس سیتالوپرام(Escitalopram)
• فلوکستین(Fluoxetine)
• پاروکستین(Paroxetine)
• سرترالین(Sertraline)
• ونلافاکسین(Venlafaxine)

داروهای ضد افسردگی که احتمال کمتری برای ایجاد عوارض جانبی جنسی دارند عبارتند از:

• بوپروپیون(Bupropion)
• میرتازاپین(Mirtazapine)
• نفازودون(Nefazodone)
• ویلازودون(Vilazodone)

اختلال عملکرد جنسی در اثر افسردگی چگونه درمان می‌شوند؟

درمان خود افسردگی یکی از راه‌هایی است که می‌توانید بر اختلال عملکرد جنسی غلبه کنید. طبق تحقیقات، ۷۰ درصد از بزرگسالانی که بدون درمان با افسردگی مواجه هستند، در میل جنسی مشکل دارند. احساس خوب دوباره ممکن است به شما کمک کند تا به زندگی جنسی عادی خود بازگردید.

با این حال، این مشکل ممکن است همیشه در بزرگسالانی که به دنبال درمان افسردگی هستند، برطرف نشود. اگر روانپزشک شما تشخیص دهد که اختلال عملکرد جنسی یک عارضه جانبی داروی ضد افسردگی است که مصرف می‌کنید، ممکن است داروی شما را به داروی دیگری تغییر دهد.

گذشته از تغییر و تنظیم میزان دارو، در درمان مرسوم افسردگی، اقدامات دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید انجام دهید که ممکن است سلامت کلی جنسی را بهبود بخشد:

• داروی ضد افسردگی را بعد از رابطه جنسی، مصرف کنید.
• از روانپزشک خود در مورد افزودن دارویی برای عملکرد جنسی (مانند ویاگرا برای مردان) سوال کنید.
• برای بهبود خلق و خو و سلامت جسمی به طور منظم ورزش کنید.
• با شریک زندگی خود در مورد چگونگی تأثیر افسردگی بر سلامت جنسی خود صحبت کنید. ارتباط راحت و صمیمی ممکن است به طور خودکار مشکل را حل نکند، اما می‌تواند به کاهش احساس گناه و بی‌ارزشی کمک کند.

تغییرات سبک زندگی و درمان‌های طبیعی

رژیم غذایی سالم

اگر چه به صورت علمی ماده غذایی خاصی برای افزایش میل یا لذت جنسی، وجود ندارد، اما یک رژیم غذایی سالم و تغذیه خوب می‌تواند با بهبود تعادل هورمونی، جریان خون و سطح انرژی، میل جنسی را افزایش دهد.

به عنوان مثال، غذاهایی که سرشار از روی هستند، مانند صدف و تخمه کدو، می‌توانند سطح تستوسترون را افزایش دهند. این می‌تواند جریان خون به ناحیه تناسلی را برای مردان و زنان تقویت کند.

از دیگر مواد مغذی مهم می‌توان به اسیدهای چرب امگا ۳ و ویتامین‌های E و B اشاره کرد. امگا ۳ که در غذاهایی مانند ماهی سالمون و آووکادو یافت می‌شود، می‌تواند گردش خون را افزایش دهد.

ورزش منظم

فعالیت بدنی منظم می‌تواند به دلایل مختلفی میل جنسی را بهبود بخشد. ورزش می‌تواند سطح انرژی را افزایش دهد، تصویر بدن را بهبود بخشد و گردش خون را افزایش دهد که همه این موارد می‌توانند میل جنسی را افزایش دهند.

مطالعات متعددی وجود دارد که از این رابطه مثبت بین آمادگی جسمانی و سلامت جنسی پشتیبانی می‌کنند. در واقع، مطالعات انجام شده روی زنانی که اختلال عملکرد جنسی ناشی از داروهای ضد افسردگی داشتند و زنانی که تحت عمل هیسترکتومی قرار گرفته بودند، نشان داد که ورزش می‌تواند برانگیختگی جنسی را برای هر دو گروه بهبود بخشد.

مدیریت استرس

مدیریت استرس و اضطراب بخش مهمی از بهبود میل جنسی کم، است. وقتی استرس دارید یا مضطرب هستید، بدن شما هورمونی به نام کورتیزول آزاد می‌کند. کورتیزول می‌تواند هورمون‌های جنسی شما را سرکوب کند و آرامش و لذت بردن از صمیمیت را دشوار سازد.

اگر احساس استرس یا اضطراب دارید، تمرین تکنیک‌های کاهش استرس می‌تواند مفید باشد. ذهن آگاهی، مدیتیشن و یوگا می‌توانند سلامت روان کلی را بهبود بخشند و زمینه را برای بازگشت میل جنسی فراهم کنند.

خواب کافی

خواب خوب شبانه برای تعادل هورمون‌هایی که بر میل جنسی تأثیر می‌گذارند، بسیار مهم است. وقتی خواب مختل می‌شود، بدن در تولید و تنظیم این هورمون‌ها، از جمله تستوسترون که نقش حیاتی در میل جنسی زنان و مردان دارد، دچار اختلال می‌شود.

اگر به دنبال راهکارهایی برای بهبود کیفیت خوابتان هستید، پیشنهاد می‌کنم مقاله زیر را بخوانید:

بیشتر بخوانید:

راهنمای خواب کافی و حفظ الگوی خواب منظم

صمیمیت با همسر

صمیمیت عاطفی مفهومی است که حول محور باز و صادق بودن با همسرتان می‌چرخد و می‌تواند میل جنسی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. وقتی همسرها در سطح عمیق‌تری احساس ارتباط می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که تمایل به نزدیکی فیزیکی داشته باشند و میل جنسی را افزایش دهند.

اعتماد و درک، که از طریق صمیمیت عاطفی ایجاد می‌شود، برقراری ارتباط در مورد خواسته‌ها و مرزها را آسان‌تر می‌کند. این می‌تواند منجر به تجربیات جنسی رضایت‌بخش‌تری شود.

درمان حرفه‌ای

مشکلات رابطه‌ای می‌توانند به طور قابل توجهی بر میل جنسی تأثیر بگذارند. زوج درمانی یا سکس تراپی می‌تواند به این مشکلات رسیدگی کند و ارتباط و صمیمیت را بهبود بخشد.

سکس تراپی که به طور خاص بر سلامت و رضایت جنسی تمرکز دارد، می‌تواند به افراد و زوج‌ها کمک کند تا عوامل روانشناختی، جسمی و عاطفی مؤثر بر میل جنسی خود را کشف، شناسایی و برطرف کنند.

تکنیک‌هایی مانند تمرینات ارتباطی، آموزش در مورد واکنش‌ها و تکنیک‌های جنسی و استراتژی‌هایی برای کاهش اضطراب عملکردی می‌تواند با بهبود اعتماد به نفس جنسی و ارتباط عاطفی بین شرکا، میل جنسی را افزایش دهد.

از سوی دیگر، زوج درمانی ممکن است به طور مستقیم به مسائل جنسی نپردازد، اما می‌تواند با درمان مشکلات ارتباطی اساسی یا مسائل روانشناختی مانند افسردگی، اضطراب یا استرس که می‌توانند بر میل جنسی در روابط تأثیر بگذارند، به طور قابل توجهی بر میل جنسی تأثیر بگذارد. هر دو نوع درمان اذعان دارند که بین سلامت روان و سلامت جنسی تعامل پیچیده‌ای وجود دارد و هر دو راهکارهای متناسب ارائه می‌دهند.

آیا در صورت افسردگی می‌توانم از مشکلات جنسی جلوگیری کنم؟

بهترین راه‌ها برای جلوگیری از مشکلات جنسی ناشی از افسردگی یا داروهای ضد افسردگی عبارتند از:

• از مواد مخدر، الکل و دخانیات که همگی می‌توانند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارند، اجتناب کنید.
• با ورزش، داشتن یک رژیم غذایی متعادل و حفظ وزن سالم بدن، سلامت خود را حفظ کنید.
• با شریک زندگی خود در مورد احساسات خود، چه از نظر روحی و چه از نظر جسمی، آشکارا و صادقانه صحبت کنید.
• با روانپزشک خود مشورت کنید تا داروهایی با کمترین عوارض جانبی جنسی شناخته شده انتخاب کنید.

استرس و اضطراب چگونه بر میل جنسی تأثیر می‌گذارند؟

استرس و اضطراب ممکن است باعث افزایش یا کاهش میل جنسی شما شود.

از دیدگاه روانشناختی استرس و اضطراب ممکن است میل جنسی شما را افزایش دهد. دلایل این امر به این صورت است:

• وقتی استرس یا اضطراب دارید، ممکن است دلتان بخواهد حس مراقبت و ایمنی داشته باشید که با صمیمیت فیزیکی شما با همسرتان همراه است.
• ممکن است در زمان داشتن اضطراب و استرس، از یک حواس‌پرتی استقبال ‌کنید. با داشتن زمان کافی با همسر خود در خانه، ممکن است احساس کنید که میل جنسی شما افزایش یافته است، چرا که رابطه جنسی می‌تواند یک واس پرتی باشد که استرس را از شما دور کند.
• وقتی در مورد مرگ یا آینده ترس دارید، ممکن است شروع کنید به ایجاد ارتباط صمیمانه‌تری با همسرتان، و بنابراین ممکن است احساس کنید که میل جنسی شما بیشتر است.
• از سوی دیگر، استرس و اضطراب ممکن است باعث کاهش میل جنسی شما شود و دو دلیل برای این امر وجود دارد. از دیدگاه روانشناختی میل جنسی شما ممکن است به دلایل زیر کاهش یابد:

احساس ناراحتی می‌کنید و غرق در نگرانی هستید. قابل درک است که ممکن است نخواهید فعالیت جنسی داشته باشید. شما در حال تجربه یک مغز شلوغ یا مه مغزی هستید. مغز شما نقش بزرگی در توانایی شما در برانگیختگی جنسی ایفا می‌کند. اگر آرامش برایتان دشوار است، برانگیخته شدن یا رسیدن به ارگاسم نیز دشوار خواهد بود.

استرس و اضطراب چگونه بر اختلال نعوظ تأثیر می‌گذارند؟

چند عامل کلیدی وجود دارد که در رسیدن به نعوظ نقش دارند؛ سیستم عصبی، رگ‌های خونی، عضلات، هورمون‌ها و احساسات، همگی در نعوظ شما نقش دارند.

• استرس و اضطراب ممکن است با افزایش هورمون‌های استرس باعث کاهش سطح تستوسترون شود که در میل جنسی شما نقش دارد.
• استرس و اضطراب ممکن است نحوه ارسال سیگنال‌های مغز به آلت تناسلی برای جریان خون بهتر را تغییر دهد.
• استرس و اضطراب ممکن است بر عزت نفس و احساس میل شما تأثیر بگذارد.

مردان در هر سنی ممکن است به نوعی اختلال نعوظ ناشی از استرس را تجربه کنند. مردان زیر 30 سال به دلیل عصبی بودن و اضطراب بیشتر در معرض اختلال نعوظ قرار دارند. این نوع اختلال نعوظ روانی عموماً کوتاه مدت است.

مردان بالای 30 سال بیشتر در معرض استرس شخصی و حرفه‌ای هستند که ممکن است منجر به اختلال نعوظ شود. مردان بالای 50 سال نیز به دلیل افزایش سن بیشتر در معرض اختلال نعوظ قرار دارند.

شرایط زندگی، مانند از دست دادن شریک زندگی یا سازگاری با بازنشستگی، نیز ممکن است باعث استرس و اضطراب در مردان شود که به نوبه خود می‌تواند باعث اختلال نعوظ شود.

از دیدگاه بیولوژیکی (فیزیکی)، میل جنسی شما ممکن است به دلایل زیر کاهش یابد:

• وقتی دچار ترس ناگهانی می‌شویم، واکنش «جنگ یا گریز» ما فعال می‌شود تا بتوانیم با تهدید فوری مقابله کنیم. این واکنش به دلیل فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک ما است و روشی ناخودآگاه است که مغز ما برای محافظت از ما به آن کمک می‌کند.
• این واکنش شامل ضربان قلب سریع‌تر و تنفس سطحی است که می‌تواند به ما کمک کند تا با تهدید روبرو شویم یا از خطر فرار کنیم. همچنین شامل مهار عملکردهای بدنی است که برای جنگ یا فرار لازم نیستند، مانند هضم یا نعوظ. هنگامی که تهدید از بین رفت و شما آن را شکست دادید یا از آن فرار کردید، همه چیز به حالت عادی برمی‌گردد.
• اگر تهدیدها ادامه پیدا کنند، یا مشکلات زیادی پیش بیاید، محوری در مغز ما به نام هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال ما (محور HPA) فعال می‌شود تا به ما در مقابله با استرس مداوم کمک کند. فعال شدن محور HPA منجر به افزایش کورتیزول (هورمون اصلی استرس ما) می‌شود که سطح قند خون و فشار خون ما را افزایش می‌دهد و سیستم ایمنی ما را مهار می‌کند.
• سطح بالای کورتیزول با اضطراب مرتبط است. کورتیزول همچنین تستوسترون، هورمون جنسی اصلی مردانه، را که مسئول میل جنسی است، مهار می‌کند و ممکن است در تغییرات جریان خون که باعث نعوظ می‌شوند، نقش داشته باشد.

چگونه بفهمیم که مشکل جنسی از اضطراب عملکردی است یا اختلال نعوظ؟

اضطراب عملکردی عمدتاً ماهیت روانی دارد، در حالی که اختلال نعوظ می‌تواند علل جسمی یا روانی داشته باشد. اگر مشکلات نعوظ شما موقعیتی است و با استرس یا نگرانی در مورد عملکرد جنسی مرتبط است، ممکن است اضطراب عملکردی داشته باشید. اگر صرف نظر از موقعیت، در دستیابی یا حفظ نعوظ مشکل مداوم دارید، ممکن است اختلال نعوظ داشته باشید.

توجه به این نکته مهم است که اضطراب عملکردی می‌تواند منجر به علائم اختلال نعوظ شود و این دو بیماری می‌توانند همزمان وجود داشته باشند. برای تشخیص این دو بهتر است وضعیت شما از طرف یک روانپزشک یا سکس تراپیست بررسی شود.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

افسردگی و اضطراب می‌توانند بر تمام جنبه‌های زندگی شما، از جمله زندگی جنسی‌تان، تأثیر بگذارند. افسردگی نه تنها می‌تواند میل جنسی شما را کاهش دهد، بلکه برخی از داروهای افسردگی نیز ممکن است بر میل جنسی و عملکرد جنسی شما تأثیر بگذارند.

اما ناامید نشوید. روانپزشکان و درمانگران از این مسائل آگاه هستند و راهکارهایی دارند که می‌توانند به شما کمک کنند. مشکلات ناشی از اضطراب، افسردگی یا داروهای ضد افسردگی را می‌توان کاهش داد و مهم است که سلامت جنسی خود را با پزشک خود در میان بگذارید و در مورد اینکه سلامت جنسی شما آن چیزی نیست که می‌خواهید، صحبت کنید.