ارتباط آلودگی هوا و قند خون؛ چرا در روزهای آلوده کنترل دیابت سختتر میشود؟
کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ در هوای آلوده بهویژه در فصل زمستان، دشوارتر از هر موقع دیگری از سال است. تحقیقات علمی نشان دادهاند که ذرات معلق موسوم به PM2.5 نه تنها ریسک ابتلا به دیابت را افزایش میدهند، بلکه وضعیت افراد دیابتی را وخیم میکنند.
در این مقاله از دارو دات کام، به بررسی دقیق اثرات آلودگی هوا بر مدیریت روزانه دیابت و راهکارهای محافظت از سلامت در برابر این عامل محیطی میپردازیم، با ما همراه باشید.
آلودگی هوا چه تاثیری روی انسولین میگذارد؟
خطرناکترین آلایندهای که با وجود آلودگی هوا سلامت شما را تهدید میکند، ذرات معلق ریز یا PM2.5 هستند. این ذرات به دلیل قطر بسیار کوچک، میتوانند به سد دفاعی ریهها نفوذ کرده و وارد جریان خون شوند. مطالعات نشان میدهند که تماس طولانی مدت با این ذرات، یک عامل خطر مهم برای پیشرفت دیابت است.
چرا قند خون ناشتا در آلودگی بالاتر میرود؟
حتی قرارگیری کوتاه مدت در معرض آلودگی از چند روز تا یک ماه، میتواند تعادل گلوکز را مختل کرده و مقاومت به انسولین را تشدید کند. مطالعات نشان دادهاند که افزایش میزان ذرات نامرئی در یک دوره کوتاه، با افزایش قابل توجهی در قند خون ناشتا (FBG) همراه است.
The study found that long-term exposure to air pollution (PM2.5 and NO2) is linked to a higher risk of type 2 diabetes, even at levels below current air quality standards
مطالعات نشان دادهاند که قرار گرفتن طولانیمدت در معرض آلودگی هوا (PM2.5 و NO2) با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است، حتی وقتی میزان آلودگی کمتر از حد استاندارد باشد.
(منبع)
خطر بستری شدن و مرگ در اثر نوسان قند ناشی از آلودگی هوا چقدر است؟
این تاثیرات فقط محدود به نوسان قند خون نیست. آلودگی هوا به طور مستقیم بر شدت بیماری و عواقب آن اثر میگذارد:
- افزایش احتمال مرگ و میر؛ یک پژوهش در کانادا نشان داد که افزایش ۱۰ میکروگرم بر متر مکعب در آلودگی PM2.5 با ۴۹ درصد افزایش در مرگ و میر افراد دیابتی مرتبط است.
- احتمال بستری شدن در بیمارستان؛ آلودگی هوا با PM2.5 و سایر آلایندهها مانند دیاکسید نیتروژن (NO2)، مونوکسید کربن (CO) و ازن (O3)، با افزایش خطر بستری شدن در بیمارستان به دلیل دیابت مرتبط هستند.
آلودگی هوا روی کدام بخشهای بدن افراد دیابتی تاثیر میگذارد؟
برای افراد مبتلا به دیابت، ذرات آلوده هوا سه مسیر اصلی را تحت تاثیر قرار میدهند که همه باعث سختتر شدن کنترل قند خون میشوند:
۱. التهاب مزمن و مقاومت به انسولین
ذرات ریز وقتی وارد ریه و خون میشوند، باعث ایجاد التهاب خفیف و مداوم میشوند. این التهاب، سلولها را نسبت به انسولین مقاوم میکند و باعث افزایش مقاومت به انسولین میشود. همین امر میتواند به لوزالمعده آسیب بزند و ترشح انسولین را کاهش دهد.
۲. اختلال در سیستم عصبی بدن
آلودگی باعث بهم خوردن تعادل سیستم عصبی خودکار و فعال شدن بیش از حد سیستم سمپاتیک میشود. این وضعیت، متابولیسم گلوکز را مختل کرده و حساسیت بدن به انسولین را کاهش میدهد.
۳. کاهش ترشح انسولین در اثر فعال شدن گیرنده TRPV1
ذرات آلاینده، به ویژه ذرات اگزوز، گیرنده TRPV1 را در سلولهای عصبی و بافتهای متابولیک فعال میکنند. فعال شدن این گیرنده باعث آزاد شدن مواد التهابی و کاهش ترشح انسولین شده و مقاومت به انسولین را افزایش میدهد.
چطور در روزهای آلوده از قند خون خود محافظت کنیم؟
با تغییر عادتهای روزانه میتوان اثرات مخرب آلودگی هوا بر دیابت را کاهش داد:
زمان و مکان فعالیت خود را مدیریت کنید
در روزهایی که کیفیت هوا پایین است، فعالیتهای سنگین یا طولانی را به محیطهای بسته منتقل کنید.
ورزش حتی در حضور ذرات ریز مفید است، اما افراد فعال در مناطق آلوده ممکن است واکنشهای قویتری نسبت به آلودگی نشان دهند.
رژیم غذایی غنی از آنتیاکسیدانها
مصرف کافی ویتامینهای C و E (موجود در میوهها و سبزیجات) میتواند اثرات منفی آلودگی بر بدن را کاهش دهد.
پیروی از یک رژیم سالم مانند الگوی غذایی مدیترانهای میتواند خطر دیابت نوع ۲ را حتی در مواجهه با آلودگی کاهش دهد.
کنترل دقیق قند خون در فصول آلوده
آلودگی باعث افزایش نوسانات قند خون و مقاومت به انسولین میشود. در روزها و فصول پرخطر، کنترل منظم قند خون برای جلوگیری از تشدید علائم و عوارض ضروری است.
توصیهای از تیم دارو دات کام به شما
آلودگی هوا یک عامل خطر قابل تعدیل است که بر سلامت عمومی، به ویژه بر وضعیت بیماران دیابتی، تاثیر عمیقی میگذارد. برای افراد دیابتی، این موضوع بدان معناست که یک عامل بیرونی و محیطی به طور مداوم تلاشهای آنها برای کنترل قند خون را تضعیف میکند.
همانطور که برای کنترل دیابت، تغذیه و ورزش را مدیریت میکنیم، باید مدیریت مواجهه با آلودگی هوا را نیز به عنوان یک رکن اساسی در نظر بگیریم. با اجرای سیاستهای کاهش آلودگی و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه شخصی، میتوانیم از سلامت متابولیک خود در برابر این چالش بزرگ محیط زیستی محافظت کنیم.
منابع مقاله:
doi | ncbi | pubmed | frontiersin | doi | doi | ncbi.nlm.nih | pubmed | doi | ncbi.nlm | pubmed.ncbi | doi
نظرات