چطور با اضطراب جدایی در بزرگسالی مقابله کنیم؟ + 6 راه درمان و کنترل آن
اضطراب جدایی در بزرگسالان زمانی رخ می‌دهد که از کسی که به او وابسته هستید، دور شوید؛ همین امر باعث ایجاد حس ترس و نگرانی شدید می‌شود. این اضطراب، فراتر از نگرانی‌های معمول درباره یک عزیز است و می‌تواند زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار دهد، باعث اختلال در خواب، تمرکز و روابط شود و حتی علائم جسمانی مثل سردرد یا دل‌مشغولی ایجاد کند.
عوامل مختلفی مانند سبک دلبستگی، تجربه فقدان یا تغییرات بزرگ زندگی، می‌توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند. خوشبختانه راه‌های موثری برای مدیریت و درمان این اختلال وجود دارد؛ روان درمانی، تمرین‌های ذهن آگاهی، ورزش منظم و در بعضی موارد مصرف دارو؛ کمک می‌کنند تا اضطراب را کنترل کنید و دوباره احساس آرامش و امنیت داشته باشید.
در ادامه این مقاله از دارو دات کام، با تعریف، علائم، دلایل و روش‌های درمان اضطراب جدایی در بزرگسالان آشنا خواهید شد؛ با ما همراه باشید.
مقدمه و شناخت
اختلال اضطراب جدایی چیست؟
اضطراب جدایی در بزرگسالان می‌تواند ناگهانی ظاهر شود و با ترس شدید از دور شدن یا جدا شدن از کسی که به او وابسته هستید، همراه باشد. کسانی که دچار این نوع از اضطراب می‌شوند، همسر، شریک عاطفی یا یکی از اعضای نزدیک خانواده خود را تحت عناوینی مختلف، به‌طور دائمی یا موقت، از دست می‌دهند.
در این اختلال، فرد بزرگسال ممکن است نگرانی مداومی در مورد جدایی از همسر یا خانواده خود داشته باشد، کابوس ببیند، نتواند خانه را برای رفتن به محل کار ترک کند یا با دردها و مشکلات جسمی دست و پنجه نرم کند.
برخلاف تصور رایج، این اختلال همیشه ریشه در کودکی فرد ندارد و حتی بزرگسالانی که در گذشته اضطراب جدایی را تجربه نکرده‌اند نیز ممکن است آن را تجربه کنند.
اختلال اضطراب جدایی چقدر شایع است؟
Separation anxiety disorder affects around 1% to 2% of adults in the U.S. This might sound like a small number, but it means as many as 1 in 50 adults have this disorder. Chances are if you’re sitting in a busy restaurant, at least one or two people there are living with separation anxiety disorder
اختلال اضطراب جدایی حدود ۱٪ تا ۲٪ از بزرگسالان در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این ممکن است عدد کمی به نظر برسد، اما به این معنی است که از هر ۵۰ بزرگسال، ۱ نفر به این اختلال مبتلا است. اگر در یک رستوران شلوغ نشسته باشید، احتمالاً حداقل یک یا دو نفر در آنجا با اختلال اضطراب جدایی زندگی می‌کنند.(منبع)
چه اختلالات دیگری ممکن است هم‌زمان با اختلال اضطراب جدایی در فرد وجود داشته باشند؟
اختلالاتی که می‌توانند همراه با اختلال اضطراب جدایی رخ دهند، عبارتند از:
- اختلال اضطراب فراگیر، حملات هراس، فوبیا، اختلال اضطراب اجتماعی یا آگورافوبیا
- اختلال وسواس فکری-عملی
- افسردگی
علائم و علت‌ها
علائم اختلال اضطراب جدایی در بزرگسالی
فردی که مبتلا به اختلال اضطراب جدایی است، سه یا تعداد بیشتری از علائم زیر را خواهد داشت:
- هنگامی که از فردی که دلبسته‌اش است جدا می‌شود یا انتظار جدایی دارد، احساس پریشانی می‌کند؛
- از نظر اجتماعی گوشه‌گیر است؛
- نگرانی از اینکه اتفاق بدی مانند آسیب یا مرگ، برای فرد دلبسته‌اش رخ دهد؛
- نگرانی از اینکه اتفاق بدی برای خودش مانند گم شدن یا ربوده شدن رخ دهد و باعث جدایی از فرد دلبسته‌اش شود؛
- به دلیل ترس از جدایی، از ترک خانه یا رفتن به مکان‌هایی مانند دانشگاه یا محل کار خودداری می‌کند؛
- از تنها بودن مخصوصا در یک قسمت از خانه بدون حضور فرد دلبسته در نزدیکی خود، می‌ترسد؛
- از خوابیدن بدون فرد دلبسته در نزدیکی یا دیدرس خود، امتناع می‌کند؛
- کابوس‌های پی در پی در مورد جدایی از فرد مورد علاقه‌اش می‌بیند؛
- هنگامی که از فرد دلبسته دور است یا انتظار جدایی دارد، علائم جسمی مانند دل درد، سردرد، استفراغ یا حالت تهوع تپش قلب یا سرگیجه را تجربه می‌کند.
این مشکل در در والدین، می‌تواند منجر به فرزندپروری سخت‌گیرانه و مداخله زیاد در کارهای آنها شود. در روابط، بیشتر احتمال دارد که فرد مبتلا شریکی سلطه‌جو باشد.
To be diagnosed with adult separation anxiety disorder, symptoms must impair functioning and continue for at least six months
برای اینکه اختلال اضطراب جدایی بزرگسالان تشخیص داده شود، علائم اختلال باید عملکرد عادی فرد را مختل کرده و حداقل شش ماه ادامه داشته باشند. (منبع)
علت اختلال اضطراب جدایی چیست؟
علت دقیق اختلال اضطراب جدایی در بزرگسالان مشخص نیست اما به نظر می‌رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن، نقش دارمد. ژنتیک ممکن است حساسیت فرد را افزایش دهد، اما تجربه‌های دوران کودکی یا تغییرات بزرگ زندگی نیز در بروز اختلال موثر هستند.
بسیاری از بزرگسالان مبتلا به این اختلال گزارش می‌دهند که از کودکی نسبت به جدایی مضطرب بوده‌اند و این حساسیت فیزیولوژیکی و عاطفی در بزرگسالی به روابط با شریک عاطفی یا دوستان منتقل شده است.
عوارض اختلال اضطراب جدایی چیست؟
اختلال اضطراب جدایی زندگی شما را مختل می‌کند و انجام کارهای ضروری و دلخواه را دشوار می‌سازد.
از اصلی‌ترین عوارض این اختلال در بزرگسالان می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- دشواری و مشکل در تمرکز روی کار یا سایر مسئولیت‌ها
- احساسات متضاد و تعارض درونی در روابط خود، به ویژه با افراد مورد دلبستگی
- از دست دادن فرصت‌های سفر یا انجام سایر فعالیت‌های معنادار و خوشایند
تشخیص و آزمایش‌ها
تشخیص اختلال اضطراب جدایی در بزرگسالان
برای تشخیص این اختلال، روانپزشک معاینه جامعی انجام می‌دهد و از معیارهای موجود در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5) استفاده می‌کند.
طبق DSM-5، یکی از اولین علائم، ترس یا اضطراب بیش از حد در مورد جدایی از فرد مورد علاقه است. شدت این اضطراب و ترس نسبت به سن فرد بزرگسال نامتناسب است. علاوه بر این:
- علائم در بزرگسالان باید حداقل شش ماه وجود داشته باشد؛
- علائم آنقدر شدید باشند که بر عملکرد و مسئولیت‌های اجتماعی تاثیر بگذارند؛
- علائم را نمی‌توان با یک اختلال متفاوت بهتر توضیح داد.
همچنین ممکن است که پزشک، با اعضای نزدیک خانواده یا دوستان صحبت کند تا به آنها کمک کند درک بهتری از چگونگی تاثیر علائم بر زندگی روزمره فرد داشته باشند.
درمان و دارو‌ها
درمان اختلال اضطراب جدایی در بزرگسالان
روانپزشکان درمان اضطراب جدایی را از طریق رواندرمانی، توصیه برای تغییر سبک زندگی، برنامه‌های دارویی یا ترکیبی از این موارد، درمان می‌کنند:
داروهای اختلال اضطراب جدایی در بزرگسالان
روانپزشکان ممکن است به طور موقت داروهای ضد اضطراب را برای کمک به فرد در حادترین وضعیت اضطراب جدایی تجویز کنند. داروهای موثر در این زمینه، عبارتند از:
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs)؛ داروهایی مانند فلوکستین یا سرترالین که به کاهش اضطراب مزمن و افسردگی همراه کمک می‌کنند.
- بنزودیازپین‌ها؛ برای اضطراب شدید و کوتاه‌مدت تجویز می‌شوند اما به دلیل خطر وابستگی، استفاده از آنها باید با احتیاط و زیر نظر پزشک باشد.
نکته! ترکیبی از داروهای CBT و SSRIs، اغلب در درمان اضطراب جدایی موثرتر هستند.
درمان شناختی رفتاری یاCBT
در روش درمان شناختی رفتاری یاCBT، اغلب اولین خط درمان اضطراب جدایی است. هدف این درمان که توسط روان درمانگرها صورت می‌گیرد، کمک به افراد برای شناسایی افکار و رفتارهایی است که اضطراب جدایی آنها را بدتر می‌کند.
همچنین افراد ممکن است تکنیک‌های اضافی را یاد بگیرند که می‌تواند اضطراب جدایی آنها را کاهش دهد.
پیوستن به گروه‌های حمایتی
پیوستن به یک گروه حمایتی برای افراد مبتلا به اضطراب و اضطراب جدایی می‌تواند در روند درمان موثر باشد. این افراد می‌توانند در یادگیری تکنیک‌های کاهش اضطراب مرتبط با جدایی به هم کمک کنند.
رفتاردرمانی دیالکتیکی
رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) نوعی رویکرد روان درمانی برای افرادی است که احساسات را بسیار شدیدتر از حد معمول تجربه می‌کنند. DBT به فرد کمک می‌کند تا بین پذیرش خود و پذیرفتن تغییرات تعادل برقرار کند.
خانواده‌درمانی
خانواده درمانی نیز جزو رویکردهای درمانی مناسب برای اضطراب جدایی است که روابط بین اعضای خانواده را بهبود می‌بخشد. در این مورد، به همه اعضای خانواده در مورد اختلال اضطراب جدایی آموزش‌های لازم ارائه می‌شود.
تغییر در سبک زندگی
ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی، نیز می‌تواند به درمان و مدیریت اضطراب جدایی کمک کند:
- انجام ورزش منظم؛ فعالیت بدنی به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند.
- پیروی از رژیم غذایی سالم؛ تغذیه متعادل سلامت روان کلی را بهبود می‌بخشد.
- داشتن خواب مناسب؛ داشتن خواب کافی، علائم اضطراب را کاهش می‌دهد.
- مرتب کردن محیط و ذهن؛ کاهش شلوغی محیط باعث آرامش و تمرکز بهتر می‌شود.
- ایجاد فضای امن؛ گوشه‌ای آرام در خانه یا تجسم ذهنی می‌تواند حس امنیت و آرامش بدهد.
- انجام تمرینات تنفسی و مدیتیشن؛ کاهش تنش و اضطراب با آرام کردن سیستم عصبی و ضربان قلب.
- داشتن روتین روزانه؛ داشتن برنامه منظم برای ورزش، کار، غذا و اوقات فراغت حس ثبات و کنترل ایجاد می‌کند.
- انجام تمرین خود دلسوزی و نوشتن خاطرات؛ ثبت احساسات و خاطرات به کاهش استرس و پریشانی کمک می‌کند.
پیشگیری، مدیریت و کنترل
آیا اختلال اضطراب جدایی در بزرگسالی قابل پیشگیری است؟
هیچ راه شناخته‌شده‌ای برای پیشگیری از اختلال اضطراب جدایی وجود ندارد. شاید بتوان گفت به عنوان والدین یا همسر، یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای حمایت از سلامت روان فرد مبتلا به این اختلال انجام دهید، گفتگوی آزاد با آنهاست. اگر کسی در اطرافیانتان با این مشکل مواجه است، به او بگویید که می‌تواند در هر زمانی در مورد هر چیزی که در ذهنشان است با شما صحبت کند.
همچنین، به او اطمینان دهید که در کنارش خواهید بود و حتی وقتی نزدیک نیستید، فقط با یک تماس تلفنی در دسترس هستید. همچنین می‌توانید با یک روان درمانگر در مورد راه‌های آسان‌تر کردن این شرایط صحبت کنید.
آیا کسانی که اختلال اضطراب جدایی دارند، می‌توانند زندگی عادی رو تجربه کنند؟
اختلال اضطراب جدایی می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند. افراد دارای این اختلال ممکن است سر کار حاضر نشوند، به دانشگاه یا مراکزی که نیاز به حضور دارند نروند، یا در تمرکز مشکل داشته باشند.
اما با دانستن اینکه همیشه اینطور نیست، دلگرم باشید. اگر فکر می‌کنید شما یا یکی از عزیزانتان ممکن است اختلال اضطراب جدایی داشته باشید، بدانید که درمان ها بسیار موثرند و قادر خواهید بود به یک زندگی عادی برگردید.
راهنمای مراجعه به پزشک
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان، از علائم گفته شده برای اضطراب جدایی، 3 مورد را تجربه می‌کنید، بهتر است با روانپزشک یا روان درمانگر مشورت کنید. اختلالات اضطرابی با تشخیص زود هنگام، بهتر و راحت‌تر درمان می‌شوند.
توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما
طبیعی است که نگران عزیزان خود باشید، به خصوص وقتی که در موقعیت‌های جدیدی قرار می‌گیرند. شاید فرزندتان به تازگی برای دانشگاه به شهری دیگر رفته است و شما گهگاه برای شرایط و حال او نگران هستید. اما اینها صداهایی در پس‌زمینه ذهن شما هستند تا اینکه در نهایت با خبر گرفتن از فرزندتان، ساکت می‌شوند. در اختلال اضطراب جدایی اما، صداهای نگران کننده در ذهن شما تا حد امکان زیاد می‌شود و دکمه کنترل کار نمی‌کند. اضطراب شما در مورد عزیزتان، آنقدر زیاد می‌شود که همه چیز را در خود غرق می‌کند.
مهم نیست که از چه سنی شروع شود، اختلال اضطراب جدایی می‌تواند زندگی را مختل کند. اگر علائم اختلال اضطراب جدایی را در خود یا فرزندتان مشاهده کردید، خجالت نکشید و خودتان را بابت ناتوانی در کنترل نگرانی سرزنش نکنید. روان درمانگرها و روانپزشک‌ها آماده کمک به شما هستند.
اگر سوالی دارید، در بخش نظرات بنویسید و با ما به اشتراک بگذارید.
