تفاوت عفونت قارچی و باکتریایی واژن چیست؟
بسیاری از بانوان هنگام تجربه خارش، سوزش یا تغییر در ترشحات واژن، سردرگم می‌شوند و نمی‌دانند مشکل عفونت قارچی دارند یا با واژینوز باکتریایی (BV) روبرو هستند. شناخت تفاوت این دو عفونت، مهم است زیرا درمان هر کدام، تفاوت دارد و اشتباه گرفتن آنها، می‌تواند باعث طولانی شدن ناراحتی یا عود بیماری شود.
هر دو عفونت، می‌توانند باعث خارش، سوزش، درد هنگام ادرار و ناراحتی عمومی در ناحیه واژن شوند اما ترشحات و علائم دیگر معمولاً متفاوت هستند. از این رو، تشخیص صحیح توسط پزشک و گاهی آزمایش ترشحات ضروری است.
در ادامه این مقاله از دارو دات کام، با ما همراه باشید تا به اتفاق هم، تفاوت‌های این دو بیماری شبیه به هم را بررسی کنیم و هر آنچه باید درباره آنها بدانید را در اختیارتان بگذاریم.
- تفاوت عفونت قارچی واژن و باکتریایی واژن
- تفاوت بین برفک و واژینوز باکتریایی
- علائم واژینوز باکتریایی در مقابل عفونت قارچی
- علل واژینوز باکتریایی در مقابل علل عفونت قارچی
- نکات مهم برای پیشگیری از هر دو نوع واژینیت
- درمان واژینوز باکتریایی در مقابل درمان عفونت قارچی
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما
تفاوت عفونت قارچی واژن و باکتریایی واژن
بیماری عفونت قارچی واژن و واژینوز باکتریایی (BV)، هر دو از بیماری‌هایی هستند که به التهاب واژن یا واژینیت منجر می‌شوند. تفاوت اصلی بین عفونت قارچی و واژینوز باکتریایی این است که، عفونت قارچی توسط قارچ‌ها، به ویژه قارچ کاندیدا ایجاد می‌شود، در حالی که واژینوز باکتریایی نتیجه رشد بیش از حد باکتری‌ها است.
Both of these types of vaginitis are very common, with three out of every four women experiencing a yeast infection in their lifetime.
هر دو نوع واژینیت بسیار شایع هستند، به طوری که 3 نفر از هر 4 زن در طول زندگی خود حداقل یک‌بار عفونت مخمری را تجربه می‌کنند. منبع
در جدول زیر تفاوت‌های عفونت قارچی و باکتریایی واژن را خلاصه کرده‌ایم:
| ویژگی‌ها | عفونت قارچی واژن | واژینوز باکتریایی |
|---|---|---|
| عامل ایجاد | رشد بیش‌ازحد قارچ Candida albicans | رشد بیش‌ازحد باکتری‌های مضر و کاهش باکتری‌های مفید |
| نوع ترشحات | غلیظ، سفید و تکه‌تکه مثل پنیر | نازک، خاکستری یا سفید با بوی ماهی‌مانند |
| بو | معمولاً بدون بو | بوی قوی و ناخوشایند به‌ویژه بعد از رابطه جنسی |
| خارش و سوزش | شدید و شایع | ممکن است خفیف یا گاهی وجود نداشته باشد |
| درد هنگام ادرار یا رابطه جنسی | ممکن است وجود داشته باشد | گاهی وجود دارد |
| pH واژن | طبیعی (زیر ۴.۵) | بالاتر از ۴.۵ |
| درمان | داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی (مثل فلوکونازول یا کلوتریمازول) | آنتی‌بیوتیک خوراکی یا موضعی مثل مترونیدازول یا کلیندامایسین |
| مدت درمان | معمولاً ۳ تا ۷ روز | حدود ۵ تا ۷ روز |
| عود بیماری | در برخی زنان شایع است | در صورت عدم درمان کامل، احتمال عود وجود دارد |
| پیشگیری | پوشیدن لباس زیر نخی، پرهیز از دوش واژینال، کنترل رطوبت | پرهیز از دوش واژینال، رعایت بهداشت جنسی و استفاده محدود از محصولات عطردار |
تفاوت بین برفک و واژینوز باکتریایی
واژینوز باکتریایی توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود، در حالی که عفونت مخمری مانند برفک توسط قارچی به نام کاندیدا آلبیکنس به وجود می‌آید. در واقع برفک به نوع خاصی از عفونت قارچی اشاره دارد که در واژن، دهان و گلو رخ می‌دهد.
عفونت قارچی خفیف ممکن است بدون درمان خودبه‌خود برطرف شود که البته بسیار نادر است. اما درصورتی‌که باردار باشید، دادن زمان به عفونت برای بررسی اینکه آیا خودبه‌خود برطرف می‌شود یا خیر، کمی خطرناک است.
اگر دچار عفونت قارچی واژنی باشید و زایمان طبیعی انجام دهید، ممکن است این عفونت را به شکل عفونت دهانی به نام برفک به نوزاد منتقل کنید.
کدام یک بدتر است؛ واژینوز باکتریال یا عفونت قارچی؟
هر دو عفونت واژینوز باکتریال و عفونت قارچی، می‌توانند باعث ناراحتی شوند، اما هیچ‌کدام «بدتر» از دیگری نیستند. دریافت درمان مناسب و سریع به بهبود علائم کمک می‌کند. البته اگر درمان نشوند، هر دو می‌توانند منجر به عوارض مختلف شوند.
اگر فکر می‌کنید عفونت واژینال دارید، باید ابتدا با پزشک عمومی مشورت کنید. به ویژه اگر اولین بار است که با این علائم مواجه می‌شوید یا مطمئن نیستید که آیا عفونت مقاربتی دارید یا خیر، حتما از یک پزشک عمومی کمک بگیرید.
علائم واژینوز باکتریایی در مقابل عفونت قارچی
علائم هر دوی این بیماری‌ها، ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد؛ حتی ممکن است ترکیبی از علائم را تجربه کنید.
هر دو نوع واژینیت، معمولاً با خارش واژن، احساس سوزش و ناراحتی همراه هستند، اما چند تفاوت کلیدی در علائم وجود دارد. تفاوت اصلی بین علائم عفونت قارچی و BV در رنگ ترشحات است. علاوه بر این، بو نیز تفاوت کلیدی دیگری است.
در ادامه، علائم هر کدام را مقایسه خواهیم کرد:
علائم عفونت باکتریایی واژن
- بوی ماهی‌مانند که در طول قاعدگی و پس از رابطه جنسی قوی‌تر می‌شود
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- ناراحتی
- خارش
- ترشحات نازک زرد، سفید، خاکستری یا حتی سبز رنگ
تفاوت شماره ۱: رنگ ترشحات واژینوز باکتریایی می‌تواند سفید، خاکستری، زرد یا سبز باشد و معمولاً نازک است.
تفاوت شماره ۲: معمولاً قرمزی یا التهاب در اطراف دهانه واژن یا ولو وجود ندارد؛ برخلاف عفونت قارچی.
تفاوت تفاوت شماره ۳: BV معمولاً باعث ناراحتی می‌شود تا درد؛ درد یا سوزش هنگام رابطه جنسی ممکن است نشانه عفونت قارچی باشد.
علائم عفونت قارچی
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- احساس سوزش هنگام رابطه جنسی
- درد یا ناراحتی
- خارش
- قرمزی یا تورم در اطراف دهانه واژن یا ولوا (Vulva) که همان فرج یا اندام تناسلی خارجی زنانه است.
ترشحات سفید، غلیظ و توده‌ای
تفاوت شماره ۱: رنگ ترشحات عفونت مخمری معمولاً سفید با بافت غلیظ و توده‌ای مانند پنیر کاتیج است.
تفاوت شماره ۲: معمولاً عفونت‌های مخمری بوی خاصی ندارند.
اگر فکر می‌کنید که به عفونت واژنی مبتلا هستید، باید با یک پزشک متخصص زنان مشورت کنید؛ زیرا درمان BV و عفونت‌های مخمری متفاوت است.
علل واژینوز باکتریایی در مقابل علل عفونت قارچی
از آنجا که این دو مشکل کاملاً متفاوت هستند، BV و عفونت قارچی توسط عوامل بسیار متفاوتی ایجاد می‌شوند. اما تغییر ناگهانی در فلور واژنی ممکن است به دلایل متعددی رخ دهد و نباید با احساس شرم همراه باشد. در ادامه، چند راه برای پیشگیری از بروز این مشکلات نیز ذکر خواهیم کرد.
علل مختلف عفونت باکتریایی واژن
- دوش واژینال یا شستشوی واژن با آب یا مواد پاک‌کننده معمولا محیط طبیعی واژن را مختل می‌کند. این کار ممکن است باکتری‌های خوب را از بین ببرد یا باکتری‌های بد جدید را وارد کند. این یکی از شایع‌ترین علل واژینوز باکتریایی است.
- تغییرات هورمونی ناگهانی مانند بارداری، یائسگی و قاعدگی، ممکن است pH واژن را تغییر داده و BV را تحریک کند.
- رابطه جنسی با شریک جدید ممکن است باکتری‌های جدیدی را به ناحیه وارد کند یا pH واژن را تغییر دهد، به‌ویژه در رابطه جنسی بدون کاندوم.
- سیگار کشیدن نیز می‌تواند یک عامل خطر برای BV باشد.
برای آگاهی بیشتر درباره خطرات و عوارض استفاده از دوش واژینال، می‌توانید مقاله «دوش واژینال چیست و چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟» را مطالعه کنید.
علل مختلف عفونت‌های قارچی واژن
قارچ‌هایی مانند کاندیدا آلبیکنس روی پوست ما زندگی می‌کنند و معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کنند. گاهی اوقات، رشد بیش از حد قارچ‌ها می‌تواند باعث بروز علائم شود. خطر ابتلا به عفونت قارچی، با موارد زیر افزایش پیدا می‌کند:
- مصرف منظم آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است باعث کاهش باکتری‌های «خوب» شود و به رشد قارچ‌ها منجر گردد.
- مصرف قرص‌های ضدبارداری حاوی استروژن گاهی می‌تواند به عفونت قارچی منجر شود.
- تغییرات هورمونی عمده، از جمله بارداری، ممکن است باعث عفونت مخمری شود.
- افراد مبتلا به دیابت یا قند خون بالا بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قارچی هستند.
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قارچی هستند.
نکات مهم برای پیشگیری از هر دو نوع واژینیت
- لباس‌های تنگ مانند شلوار جین، لگ یا لباس زیر تنگ را با لباس زیر نخی گشاد و جاذب رطوبت و لباس‌های آزاد جایگزین کنید.
- از دوش واژینال یا شستشوی واژن خودداری کنید.
- از محصولات بهداشتی زنانه معطر، مانند تامپون‌ها یا صابون‌های معطر، اجتناب کنید.
- پس از شنا، از ماندن در لباس‌های خیس یا مایو خودداری کنید.
- از ماندن طولانی‌مدت در وان آب گرم یا حمام داغ خودداری کنید.
- بعد از استفاده از دستشویی، ناحیه تناسلی را از جلو به عقب تمیز کنید.
- هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید و رابطه جنسی ایمن داشته باشید.
- مصرف پروبیوتیک‌ها را برای تقویت باکتری‌های «خوب» در فلور واژنی در نظر بگیرید.
درمان واژینوز باکتریایی در مقابل درمان عفونت قارچی
به دلیل تفاوت عفونت باکتریایی و قارچی واژن، درمان هم متفاوت است. متخصص زنان ممکن است pH واژن را آزمایش کند یا نمونه‌ای از ترشحات را برای بررسی زیر میکروسکوپ بگیرد تا تشخیص BV یا عفونت قارچی را تایید کند.
اغلب اوقات تشخیص براساس علائم و شرح حال و معاینه پزشک صورت گرفته و درمان آغاز می‌شود.
درمان واژینوز باکتریال (BV)
واژینوز باکتریال معمولاً با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. این داروها می‌توانند به شکل ژل، قرص یا کرم باشند. درمان مناسب بستگی به شدت علائم شما دارد. درمان‌های ممکن شامل موارد زیر هستند:
- قرص یا ژل مترونیدازول (Metronidazole)
- کرم یا قرص کلیندامایسین (Clindamycin)
- قرص تینیدازول (Tinidazole)
پزشک شما می‌تواند علائم را تشخیص دهد. ممکن است به جای واژینوز باکتریال، نیاز به درمان عفونت‌های مقاربتی (STI) داشته باشید، زیرا علائم این دو مشابه هستند.
درمان عفونت قارچی واژن
عفونت‌های قارچی معمولاً با داروهای ضدقارچ درمان می‌شوند. این داروها به شکل قرص، کرم، شیاف یا پماد هستند و می‌توان آنها را بدون نسخه یا با تجویز پزشک تهیه کرد. داروهای رایج شامل موارد زیر است:
- کلوتریمازول (Clotrimazole)
- میکونازول (Miconazole)
- ترکونازول (Terconazole)
- فلوکونازول (Fluconazole)
اگر علائم شما شدید باشد، پزشک ممکن است دوره درمانی طولانی‌تری را توصیه کند.
همچنین اگر علائم شما با درمان بهبود نیابد، مهم است که با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است مشکل شما عفونت قارچی یا BV نباشد و نیاز به ارزیابی بیشتری داشته باشید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت بروز شرایط زیر، حتماً به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید:
- اگر این نخستین تجربه شما از علائم عفونت واژن است.
- قبلا هم سابقه ابتلا به عفونت قارچی داشته‌اید.
- مشکوک به ابتلا به واژینوز باکتریایی هستید.
همچنین بعد از شروع درمان همچنان علائم شما شدید هستند، باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. به عنوان مثال:
- علائم پس از یک دوره کامل درمان با داروهای بدون نسخه یا آنتی‌بیوتیک ادامه دارند. عفونت‌های قارچی و BV در صورت عدم درمان موفق می‌توانند عوارضی ایجاد کنند.
- تحریکاتی تجربه می‌کنید که منجر به ترک‌خوردگی یا خونریزی پوست در محل عفونت می‌شود. ممکن است مشکل شما نوع دیگری از واژینیت یا عفونت مقاربتی (STI) باشد.
- عفونت پس از درمان مدام بازمی‌گردد یا علائم هرگز به‌طور کامل برطرف نمی‌شوند. عفونت طولانی‌مدت BV می‌تواند بر باروری شما تأثیر بگذارد.
توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما
اگرچه واژینوز باکتریایی (BV) و عفونت قارچی یک عفونت خفیف است، اما می‌تواند شما را در برابر بیماری‌های جدی‌تر آسیب‌پذیر کند. اگر متوجه چیزی غیرعادی در ترشحات واژنی خود شدید، مراجعه به پزشک متخصص زنان را به تعویق نیندازید. پزشک شما می‌تواند BV را با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کند.
در صورت عدم درمان، هم BV و هم عفونت‌های قارچی می‌توانند به عوارض بیشتری منجر شوند؛ پس علائم را جدی بگیرید، ولی نترسید. اقدام به موقع کلید درمان موفق است.
اگر سوالی دارید، برای ما در بخش نظرات بنویسید.
