سوزاک چیست و چگونه منتقل می‌شود؟ علائم، دارو و درمان

مقدمه و شناخت بیماری

سوزاک چیست؟

سوزاک یا گونوره‌آ (Gonorrhea) یک عفونت مقاربتی (STI) شایع است که از یک باکتری به نام نایسریا گونوره (N. gonorrhoeae) ناشی می‌شود. افرادی که از نظر جنسی فعال هستند، در هر سنی، می‌توانند به سوزاک مبتلا شوند و آن را به شریک زندگی خود نیز منتقل کنند. همچنین ممکن است عفونت حین زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود.

اغلب، سوزاک علائمی ایجاد نمی‌کند و شما ممکن است متوجه نباشید که به آن مبتلا هستید. این امر باعث می‌شود که به راحتی شریک زندگی خود را به طور تصادفی آلوده کنید. آزمایش سوزاک در صورت فعال بودن از نظر جنسی و استفاده از کاندوم یا محافظ دندان در حین رابطه جنسی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهد.

اگر فکر می‌کنید سوزاک دارید، هرچه زودتر برای دریافت درمان مراجعه کنید. سوزاک درمان نشده می‌تواند عوارض طولانی مدتی برای سلامتی ایجاد کند. پزشک برای از بین بردن عفونت سوزاک، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. سوزاک بعد از کلامیدیا دومین بیماری مقاربتی شایع باکتریایی است. حدود نیمی از این عفونت‌ها در افراد ۱۵ تا ۲۴ ساله رخ می‌دهد.

علائم و علت‌ها

علائم سوزاک چیست؟

سوزاک اغلب هیچ علامتی ندارد، اما حتی بدون علامت هم می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند. علائم آن بسته به زن یا مرد بودن، متفاوت است. اما برخی علائم ممکن است در هر دو جنس رخ دهد، چرا که عفونت سوزاک در نقاط دیگر بدن (غیر از ناحیه تناسلی) ممکن است در هر دو جنس دیده شود. این نوع عفونت‌ها کمتر از سوزاکی که اندام تناسلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، شایع هستند.

علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رکتوم: علائم شامل خارش مقعد، ترشحات چرک مانند از مقعد، لکه‌های خون قرمز روشن روی دستمال توالت و نیاز به زور زدن هنگام اجابت مزاج است.
• چشم‌: وقتی سوزاک چشم‌ها را درگیر می‌کند، می‌تواند باعث درد چشم، حساسیت به نور و ترشحات چرک مانند از یک یا هر دو چشم شود.
• گلو: علائم عفونت گلو ممکن است شامل گلودرد و تورم غدد لنفاوی در گردن باشد.
• مفاصل: اگر یک یا چند مفصل درگیر شوند، این مفاصل ممکن است گرم، قرمز، متورم و بسیار دردناک باشند، به خصوص در حین حرکت. این بیماری به عنوان آرتریت سپتیک شناخته می‌شود.

علائم سوزاک در زنان چیست؟

بیشتر زنان مبتلا به سوزاک هیچ علامتی ندارند. حتی وقتی زنی علائمی دارد، اغلب خفیف است و ممکن است با عفونت مثانه یا واژینال اشتباه گرفته شود. علائم در زنان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• ترشحات غیرمعمول واژن (سفید یا زرد)
• درد در ناحیه تحتانی شکم یا لگن
• درد هنگام رابطه جنسی
• درد هنگام ادرار کردن
• خونریزی بین دوره‌های قاعدگی

علائم سوزاک در مردان چیست؟

مردان بیشتر احتمال دارد علائم را نشان دهند. با این حال، ممکن است تا چند هفته پس از مواجهه، متوجه علائم عفونت نشوند و ممکن است ناخواسته شریک زندگی خود را نیز آلوده کنند.

علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ترشحات سفید، زرد یا سبز از آلت تناسلی
• درد یا سوزش (احتمالاً شدید) هنگام ادرار کردن
• درد بیضه و تورم بیضه‌ها

چه مدت طول می‌کشد تا علائم سوزاک بروز کند؟

ممکن است تا چند هفته پس از ورود عفونت به بدن، علائم سوزاک بروز نکند. سیستم ایمنی بدن ممکن است بلافاصله آن را به عنوان یک عفونت تشخیص ندهد. به طور متوسط، اکثر افراد علائم را ظرف دو هفته (۱۴ روز) نشان می‌دهند.

چه چیزی باعث سوزاک می‌شود؟ (علت ابتلا به سوزاک)

وقتی باکتری عامل سوزاک (N. gonorrhoeae) از طریق مایعات جنسی مانند مایع منی یا ترشحات واژن – اغلب از طریق رابطه جنسی محافظت نشده – وارد بدن می‌شود، به عفونت مبتلا می‌شوید. این باکتری‌ها می‌توانند از طریق آلت تناسلی، واژن، دهان یا مقعد وارد بدن شما شوند. برای انتقال، نیازی به انزال وجود ندارد.

اگر با فرد آلوده رابطه جنسی داشته باشید، می‌توانید به سوزاک مبتلا شوید. رابطه جنسی واژینال، رابطه جنسی مقعدی و رابطه جنسی دهانی، همگی می‌توانند شما را در معرض باکتری قرار دهند. تماس نزدیک دستگاه تناسلی با دستگاه تناسلی بدون دخول نیز می‌تواند شما را در معرض این باکتری قرار دهد.

در زنان، شایع‌ترین محل عفونت، دهانه رحم است. در مردان، عفونت معمولاً از مجرای ادرار، لوله‌ای که ادرار را از بدن شما خارج می‌کند، شروع می‌شود.

عوامل خطر سوزاک چیست؟

اگر موارد زیر را دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سوزاک هستید:

• سن زیر ۲۵ سال
• سابقه ابتلا به بیماری‌های مقاربتی
• استفاده نکردن از کاندوم یا محافظ دهان
• ارتباط داشتن با یک یا چند شریک جنسی که اخیراً آزمایش سوزاک آنها منفی نبوده است

اگر سوزاک درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟ عوارض سوزاک

درصورتی‌که سوزاک درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. اگر سوزاک در سراسر بدن پخش شود، می‌تواند باعث تورم و درد مفاصل، التهاب کبد و آسیب به دریچه قلب و مغز شود. همچنین می‌تواند ریسک ابتلا به ویروس HIV/ایدز را افزایش دهد. سایر عوارض، به جنسیت شما بستگی دارد.

عوارض در زنان

در زنان، سوزاک درمان نشده می‌تواند:

• به سایر اندام‌های تولید مثلی، از جمله رحم و لوله‌های فالوپ گسترش یابد و باعث بیماری التهابی لگن (PID) شود. PID می‌تواند باعث ناباروری و بارداری خارج رحمی شود.
• با انتقال از مادر به نوزاد هنگام زایمان، باعث ایجاد مشکلات چشمی در نوزاد شود. این مشکلات در نهایت ممکن است منجر به نابینایی در نوزاد شود.

عوارض در مردان

در مردان، سوزاک درمان نشده می‌تواند باعث موارد زیر شود:

• ناباروری
• زخم در مجرای ادرار
• التهاب بیضه‌ها
• درد و التهاب پروستات

متن انگلیسی:

The bacterium that causes gonorrhea can spread through the bloodstream and infect other parts of the body, including joints. Fever, rash, skin sores, joint pain, swelling and stiffness are possible results.

ترجمه متن:

باکتری عامل سوزاک می‌تواند از طریق جریان خون پخش شود و سایر قسمت‌های بدن، از جمله مفاصل را آلوده کند. تب، بثورات پوستی، زخم‌های پوستی، درد مفاصل، تورم و سفتی از نتایج احتمالی آن هستند. منبع

آیا سوزاک از طریق لباس و سطوح قابل انتقال است؟

سوزاک از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و از طریق تماس‌های معمول، سطوح و لباس قابل انتقال نیست. باکتری نایسریا گنوره نمی‌تواند خارج از بدن انسان، مخصوصا در محیط‌های خشک، زیاد زنده بماند، به همین دلیل خطر انتقال آن از طریق سطوح و لباس خیلی پایین است.

انتقال سوزاک بدون دخول ممکن است؟

سوزاک از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، اما لازم نیست حتما دخول صورت گرفته باشد. این بیماری ممکن است با تماس اندام‌های تناسلی با یکدیگر نیز منتقل شود. همچنین، رابطه جنسی دهانی و مقعدی، و انتقال مادر به نوزاد حین زایمان نیز از راه‌های انتقال این بیماری هستند.

تشخیص و آزمایش‌ها

سوزاک چگونه تشخیص داده می‌شود؟

فقط پزشک می‌تواند با اطمینان به شما بگوید که سوزاک دارید یا خیر. پزشک ابتدا در مورد علائم و سابقه جنسی شما سؤالاتی می‌پرسد، سپس در صورت لزوم معاینه لگنی انجام می‌دهد و آنگاه اگر نیاز بود، آزمایشات تشخیصی از نمونه‌های ادرار، ترشحات دهانه رحم یا آلت تناسلی، گلو یا مقعد را برای شما درخواست می‌کند.

پزشک در مورد اینکه کدام نوع آزمایش سوزاک مناسب شرایط شماست و چه نوع نمونه مایعی برای آزمایش لازم است، با شما صحبت خواهد کرد. همچنین ممکن است از نظر ابتلا به عفونت کلامیدیا نیز بررسی شوید. چون این عفونت‌ها اغلب با هم رخ می‌دهند.

درمان و دارو‌ها

سوزاک چگونه درمان می‌شود؟

برای درمان سوزاک به آنتی‌بیوتیک نیاز دارید. شریک جنسی شما نیز به درمان نیاز خواهد داشت.

آنتی‌بیوتیک‌هایی که در درمان سوزاک به کار می‌روند ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• سفتریاکسون
• جنتامایسین
• آزیترومایسین
• داکسی‌سایکلین (در موارد همراه با عفونت کلامیدیا)

این که کدام دارو و چه مقداری از آن برای درمان شما یا شریک جنسی‌تان مناسب است، توسط پزشک تعیین می‌شود. دستورالعمل‌های پزشک خود را در مورد اینکه چه داروهایی و در چه زمانی باید مصرف کنید، رعایت کنید.

مهم است که انتظارتان از درمان منطقی باشد. درمان نمی‌تواند هرگونه آسیبی را که عفونت قبل از آن به بدن شما وارد کرده جبران کند. همچنین نمی‌تواند از ابتلا به عفونت سوزاک در آینده جلوگیری کند. بنابراین، مهم است که پس از درمان اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای محافظت از خود انجام دهید تا دوباره آلوده نشوید.

آیا سوزاک قابل درمان است؟

بله. سوزاک با درمان به موقع و مناسب، قابل درمان است.

فراموش نکنید که باید تمام داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید، حتی اگر علائم شما بهبود یافته و احساس بهتری داشتید. همچنین، هرگز داروی شخص دیگری را برای درمان بیماری خود مصرف نکنید.

مصرف تمام آنتی‌بیوتیک‌ها طبق دستور پزشک همیشه مهم است، اما در مورد سوزاک اهمیت ویژه‌ای دارد. سوزاک در حال حاضر قابل درمان است، اما در حال مقاوم شدن در برابر آنتی‌بیوتیک‌هاست. مصرف نابه‌جا و نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها، ممکن است به مقاومت آنتی‌بیوتیکی دامن بزند.

درمان چقدر طول می‌کشد؟

عفونت سوزاک ظرف 7 تا ۱۴ روز پس از درمان با آنتی‌بیوتیک از بین می‌رود. ممکن است برای شما آزمایش مجدد برای اطمینان از بهبودی کامل عفونت درخواست شود. یادتان باشد که باید در هفت روز اول درمان از رابطه جنسی خودداری کنید تا عفونت را منتقل نکنید.

آیا بیماری سوزاک پس از درمان قابل برگشت است؟

درمان سوزاک نمی‌تواند از ابتلای مجدد به آن جلوگیری کند. هر زمان دوباره با باکتری عامل این بیماری آلوده شوید، ممکن است به عفونت مبتلا شوید.

چشم انداز این بیماری برای افراد مبتلا به سوزاک چیست؟

اگر به سرعت درمان شوید و دستورالعمل‌های درمانی را دنبال به‌درستی پیگیری کنید، می‌توانید ظرف یک تا دو هفته به زندگی عادی خود بازگردید. اما سوزاک درمان نشده می‌تواند مشکلات سلامتی طولانی‌مدت متعددی ایجاد کند.

ممکن است بیش از یک بار به سوزاک مبتلا شوید، بنابراین انجام اقداماتی برای جلوگیری از ابتلا و بروز مجدد این بیماری مهم است. از پزشک خود در مورد انجام آزمایش‌های منظم برای بیماری‌های مقاربتی سوال کنید. علاوه بر این، باید رابطه جنسی ایمن داشته باشید و از کاندوم در هر بار رابطه جنسی استفاده کنید. همچنین باید در مورد سابقه جنسی خود با شریک جنسی‌تان صادق باشید.

اگر در دوران بارداری به سوزاک مبتلا شوید چه اتفاقی می‌افتد؟

ابتلا به سوزاک در دوران بارداری می‌تواند خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد را افزایش دهد.

همچنین این خطر وجود دارد که عفونت در حین زایمان به چشم‌های نوزاد (التهاب ملتحمه گنوکوکی) سرایت کند. اگر این عفونت با آنتی‌بیوتیک درمان نشود، می‌تواند باعث نابینایی شود.

اگر باردار هستید و فکر می‌کنید که ممکن است سوزاک داشته باشید، مهم است که قبل از تولد نوزادتان درمان شوید. در این مورد، حتما با پزشک متخصص زنان صحبت کنید.

پیشگیری، مدیریت و کنترل

چگونه می‌توانید از سوزاک پیشگیری کنید؟

تنها راه پیشگیری از سوزاک، نداشتن رابطه جنسی است! در واقع ما می‌توانیم با انجام اقداماتی، خطر ابتلا به سوزاک و گسترس آن را کاهش دهیم. این اقدامات شامل موارد زیر است:

• همیشه در طول رابطه جنسی از کاندوم یا محافظ دهانی استفاده کنید.
• با کسی که عفونت فعال دارد رابطه جنسی نداشته باشید.
• با کسی که علائم سوزاک دارد رابطه جنسی نداشته باشید.
• با شریک جنسی‌تان در مورد سوابق بیماری و شرایطتان صادق باشید.
• مراقبت‌های لازم برای بیماری‌های مقاربتی را به صورت منظم و طبق فواصلی که پزشکتان می‌گوید، انجام دهید.

اگر از نظر جنسی فعال هستید، هیچ محافظت کاملی برای سوزاک وجود ندارد. به عنوان مثال، کاندوم نیز ممکن است پاره شود. با این حال، انجام اقدامات احتیاطی در طول رابطه جنسی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را تا حد زیادی کاهش دهد.

هر چند وقت یکبار باید آزمایش سوزاک بدهم؟

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که همه زنانی که از نظر جنسی فعال هستند و زیر ۲۵ سال سن دارند، هر ساله برای سوزاک آزمایش دهند. اما در حال حاضر در کشور ما، برنامه آزمایش سالانه و روتین برای بیماری سوزاک وجود ندارد. صرف نظر از جنسیت، اگر در معرض خطر بالای ابتلا به سوزاک قرار دارید یا علائم مشکوک به سوزاک را دارید، با مراجعه به پزشک در صورت لزوم برای شما آزمایش درخواست می‌شود.

زندگی با بیماری سوزاک

چگونه می‌توانم از خودم مراقبت کنم؟

درصورتی‌که از نظر جنسی فعال هستید و درصورتی‌که علائم مربوط به سوزاک را دارید، بهتر است فورا به پزشک برای دریافت درمان مراجعه کنید. سوزاک در‌صورتی‌که درمان نشود، ممکن است عوارضی برای شما ایجاد کند.

آیا می‌توانم بعد از درمان سوزاک رابطه جنسی داشته باشم؟

پزشک دستورالعمل‌هایی در مورد زمان از سرگیری رابطه جنسی به شما خواهد داد. به طور معمول، حداقل یک هفته پس از اتمام تمام داروهای شما و شریک زندگی‌تان، باید برای از سرگیری رابطه جنسی صبر کنید.

اگر شریک زندگی‌ام سوزاک ندارد، چگونه به آن مبتلا شده‌ام؟

ممکن است شما سوزاک داشته باشید، اما شریک زندگی‌تان نداشته باشد. چند دلیل وجود دارد. به عنوان مثال، ممکن است او به این بیماری مبتلا شده باشد اما از آن آگاه نباشد؛ زیرا عفونت ممکن است علائمی ایجاد نکند. یا ممکن است عفونت قبلی او به طور کامل درمان نشده و دوباره عود کرده باشد.

راهنمای مراجعه به پزشک

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر علائمی مانند سوزش هنگام ادرار یا ترشح چرک مانند از آلت تناسلی، واژن یا مقعد خود مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید.
همچنین اگر شریک زندگی شما به سوزاک مبتلا شده است، مراجعه به پزشک الزامی است. ممکن است علائمی نداشته باشید، اما اگر به این عفونت مبتلا باشید، حتی پس از اینکه شریک زندگی‌تان درمان شد، می‌توانید دوباره او را آلوده کنید.

به چه پزشکی باید مراجعه کنم و چه سوالاتی باید از پزشکم بپرسم؟

بهتر است برای اطلاع از وضعیتتان و دریافت درمان مناسب، به پزشک متخصص زنان یا اورولوژی مراجعه کنید.

در مورد سوزاک، سوالاتی که باید بپرسید عبارتند از:

• چه آزمایش‌هایی لازم است؟
• آیا باید برای سایر عفونت‌های مقاربتی آزمایش انجام بدهم؟
• آیا شریک زندگی‌ام باید برای سوزاک آزمایش بدهد؟
• چطور می‌توانم از انتقال سوزاک جلوگیری کنم؟
• چه مدت باید برای از سرگیری فعالیت جنسی صبر کنم؟
• چگونه می‌توانم از ابتلا به سوزاک در آینده جلوگیری کنم؟
• مراقب کدام عوارض سوزاک باشم؟
• از کجا می‌توانم اطلاعات بیشتری در این مورد کسب کنم؟
• آیا به ویزیت مجدد نیاز خواهم داشت؟

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

سوزاک یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی است، اما قابل پیشگیری و درمان است. بهترین راه برای پیشگیری از سوزاک، استفاده از کاندوم یا محافظ دهان در طول هرگونه فعالیت جنسی است. رابطه جنسی ایمن به ویژه در مورد سوزاک مهم است، زیرا اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند.

اگر احتمال می‌دهید که در معرض آن قرار گرفته باشید، خجالت را کنار بگذارید و به پزشک مراجعه کنید. سوزاک درمان نشده می‌تواند آسیب‌های طولانی‌مدتی به سلامتی شما وارد کند. می‌توانید با یک دوره ساده آنتی‌بیوتیک، از بروز این عوارض جلوگیری کنید.