علائم رفلاکس معده چیست؟ از سوزش سر دل تا تلخی دهان
بیماری رفلاکس معده به مری می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم را ایجاد کند که شایع‌ترین آن، احساس سوزش معده یا همان «سوزش سر دل» است. این سوزش معمولاً از قسمت فوقانی شکم شروع شده و ممکن است تا قفسه سینه، گلو و حتی دهان گسترش یابد.
بسیاری از افراد مبتلا علاوه بر این علامت، با علائم دیگری مانند تهوع، درد قفسه سینه، سرفه مزمن، اختلال در بلع و احساس وجود توده در گلو نیز مواجه می‌شوند. شناخت این نشانه‌ها اهمیت زیادی دارد، زیرا در صورت بی‌توجهی، بیماری می‌تواند پیشرفت کرده و به عوارض جدی‌تری منجر شود.
ما در مقاله حاضر، به شرح علائم و عوارض این بیماری خواهیم پرداخت که امیدواریم مورد توجه شما قرار گیرد.
علائم رفلاکس معده چیست؟
شایع‌ترین تظاهر بالینی بیماری رفلاکس معده به مری ، سوزش مداوم معده است که اغلب می‌تواند به سمت قفسه سینه، گردن یا گلو انتشار یابد. این حالت ممکن است با مزه ترش یا تلخ در دهان و بازگشت غذا یا مایعات معده به دهان همراه باشد.
سایر علائم احتمالی بیماری رفلاکس معده به مری می‌تواند شامل:
- تهوع
- درد قفسه سینه
- اختلال در بلع
- سرفه‌ی مزمن
- ترشح بیش از حد بزاق آمیخته با اسید معده
احساس وجود توده در گلو چه چیزی باعث رفلاکس شدید اسید معده می‌شود؟
بیماری ریفلاکس معده به مری غالباً منجر به رفلاکس اسید می‌شود که علت اصلی آن عملکرد نامناسب اسفنکتر تحتانی مری است. اسفنکتر یک حلقه عضلانی در انتهای مری است که هنگام بلع برای عبور غذا و مایعات شل می‌شود و پس از آن دوباره بسته می‌گردد. در صورتی که این مکانیسم به درستی عمل نکند، محتویات و شیره‌های گوارشی معده به مری بازمی‌گردند.
اختلال عملکرد اسفنکتر می‌تواند به دلایل مختلف ایجاد شود، از جمله:
- بارداری: افزایش فشار و حجم شکمی می‌تواند موجب تضعیف دیافراگم و اختلال عملکرد اسفنکتر تحتانی مری شود. همچنین هورمون‌های بارداری مانند استروژن و پروژسترون با شل کردن عضلات، احتمال رفلاکس اسید را افزایش می‌دهند.
- چاقی: افزایش فشار داخل شکمی در افراد چاق اثری مشابه بارداری دارد، با این تفاوت که معمولاً پایدارتر بوده و موجب تضعیف مزمن عضلات و افزایش احتمال فتق هیاتال می‌شود. علاوه بر این، بافت چربی به‌عنوان منبع ترشح استروژن عمل می‌کند و سطح آن را در بدن بالا می‌برد.
- سیگار: دود تنباکو سبب شل شدن اسفنکتر و تحریک سرفه می‌شود که هر دو عامل می‌توانند عملکرد دیافراگم را مختل و خطر فتق هیاتال را افزایش دهند. همچنین سیگار باعث کندی هضم و افزایش ترشح اسید معده می‌گردد.
- فتق هیاتال: حرکت بخشی از معده به سمت قفسه سینه که موجب تضعیف نقش دیافراگم و اختلال در عملکرد اسفنکتر تحتانی مری می‌شود.
- مصرف وعده‌های غذایی پرحجم: اتساع قسمت فوقانی معده ممکن است فشار کافی بر اسفنکتر ایجاد نکند و مانع بسته شدن کامل آن شود.
- دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا: کاهش فشار بر اسفنکتر تحتانی مری می‌تواند مانع عملکرد طبیعی آن گردد.
عوامل دیگر شامل نقایص مادرزادی مانند آترزی مری و برخی انواع فتق‌ها، بیماری‌های بافت همبند نظیر اسکلرودرمی، و سابقه جراحی قفسه سینه یا قسمت فوقانی شکم می‌توانند موجب آسیب به عضلات مری شوند.
آیا غذاها می‌توانند باعث رفلاکس اسید شوند؟
اگرچه به تنهایی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها معمولاً عامل مستقیم بروز رفلاکس اسید نیستند، اما می‌توانند به بروز آن کمک کنند. موادی مانند شکلات، قهوه، الکل، نعناع، سیر و پیاز در مقادیر زیاد سبب شل شدن اسفنکتر تحتانی مری می‌شوند.
علاوه بر این، غذاهای پرچرب با افزایش ترشح اسید معده و طولانی کردن زمان هضم، احتمال رفلاکس را بیشتر می‌کنند. مصرف وعده‌های غذایی سنگین در ساعات پایانی روز نیز می‌تواند موجب بروز رفلاکس هنگام دراز کشیدن شود.
عوارض رفلاکس معده چیست؟
در صورت عدم درمان، بیماری رفلاکس معده به مری می‌تواند پیشرفت کرده و منجر به عوارض جدی شود، از جمله:
- ازوفاژیت: التهاب مری که ممکن است به خونریزی دستگاه گوارش منجر شود.
- تنگی مری: تحریک مکرر می‌تواند موجب ایجاد بافت اسکار و تنگی لومن مری گردد که با دشواری در بلع همراه است.
- مری بارت: تغییر بافت پوششی مری به سلول‌های مشابه روده‌ای که خطر پیشرفت به سرطان مری را افزایش می‌دهد.
- عوارض دستگاه تنفسی: ورود اسید معده به مجاری تنفسی می‌تواند باعث احتقان قفسه سینه، خشونت صدا، آسم، عفونت حنجره و حتی عفونت ریه شود.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
مراجعه فوری به پزشک در صورت بروز درد قفسه سینه به‌ویژه همراه با تنگی نفس یا درد در فک و بازو ضروری است، زیرا این علائم می‌توانند نشانگر حمله قلبی باشند.
همچنین توصیه می‌شود افراد در شرایط زیر به پزشک مراجعه کنند:
- بروز علائم شدید یا مکرر ریفلاکس
- نیاز به مصرف داروهای بدون نسخه برای درمان سوزش سر دل بیش از دو بار در هفته
توصیه ای تیم دارو دات کام به شما
ما توصیه می‌کنیم در صورت تجربه مداوم یا شدید علائم رفلاکس، به‌ویژه اگر با درد قفسه سینه یا مشکلات تنفسی همراه باشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
همچنین شما می توانید با تغییر در سبک زندگی مانند پرهیز از وعده‌های غذایی سنگین، خودداری از دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا، کاهش مصرف سیگار و الکل، و حفظ وزن متعادل به طور مؤثری علائم را کنترل و از عوارض رفلاکس پیشگیری کنید.
