قرص لیزینوپریل چیست و چه کاربردی دارد؟ + تداخلات دارویی

مقدمه و شناخت لیزینوپریل

• نام تجاری: زست پرل (Zestprel) – لیزی هگزال (Lisihexal) – لیزوریل (Lisoril)
• نام ژنریک: لیزینوپریل (Lisinopril)
• دسته‌بندی دارویی (کلاس دارویی): ضد فشار خون، مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE Inhibitor)
• نحوه مصرف: خوراکی، بلعیدنی
• مکانیسم اثر: مهار آنزیم مبدل آنژیوتانسین، اتساع عروق خونی

قرص لیزینوپریل چیست؟

لیزینوپریل یک مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) است که به طور گسترده در درمان فشار خون بالا، نارسایی قلبی، مراقبت پس از سکته قلبی و نفروپاتی دیابتی استفاده می‌شود.

لیزینوپریل آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) را مهار کرده و تبدیل آنژیوتانسین I به آنژیوتانسین II را کاهش می‌دهد. این امر منجر به اتساع شریانی و وریدی (گشاد شدن رگ‌ها)، کاهش ترشح آلدوسترون، ناتریورز (دفع سدیم از طریق ادرار) و پیش‌گیری از تغییرات ساختاری (remodeling) قلب و عروق می‌شود.

داروهای مرتبط/مشابه لیزینوپریل

• کاپتوپریل
• انالاپریل

• لوزارتان
• والزاتان
• تلمیزارتان

نکات کلیدی قرص لیزینوپریل

• خطر در بارداری (Black Box Warning):

این دارو در صورت مصرف در دوران بارداری می‌تواند باعث آسیب جدی یا مرگ جنین شود. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، هرگز نباید از این دارو استفاده کنید.

• افت فشار:

در دوز های اول یا پس از افزایش دوز ممکن است دچار سرگیجه یا سبکی سر (افت فشار وضعیتی) شوید. این عارضه ممکن است در 1 تا 3 ساعت اول پس از مصرف دارو رخ دهد. توصیه می‌کنیم اولین دوز را قبل از خواب مصرف کنید و هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده، به آرامی این کار را انجام دهید.

• سرفه خشک:

یکی از شایع‌ترین و شناخته‌شده‌ترین عوارض لیزینوپریل، سرفه خشک و مداوم است که معمولا با قطع دارو برطرف می‌شود. داروهای مسدودکننده گیرنده آلدوسترون (ARB) معمولا گزینه‌های مناسبی برای جایگزینی این دارو هستند، زیرا عارضه سرفه خشک یا خطر آنژیوادم آنها بسیار کمتر است.

• حفاظت از کلیه‌ها:

در صورتی که به دیابت مبتلا هستید و این دارو برایتان تجویز شده، مصرف صحیح آن می‌تواند پیشرفت نارسایی کلیوی را کندتر کند.

• اثر بر کلیه‌ها و پتاسیم:

لیزینوپریل می‌تواند بر عملکرد کلیه‌ها تاثیر بگذارد و سطح پتاسیم خون را افزایش دهد. از این رو، پزشک عملکرد کلیه و سطح الکترولیت‌های شما را به‌طور منظم بررسی خواهد کرد. بدون تجویز و اطلاع پزشک معالج، مکمل‌های حاوی پتاسیم یا داروها و نمک‌های حاوی پتاسیم مصرف نکنید.

• مصرف در سالمندان:

به دلیل حساسیت بیشتر، با دوزهای اولیه پایین‌تر (۲.۵-۵ میلی‌گرم) و با افزایش تدریجی دوز دارو شروع شود.

• خطر آنژیوادم:

این دارو می‌تواند به ندرت باعث یک واکنش آلرژیک جدی به نام آنژیوادم شود که با تورم ناگهانی صورت، لب‌ها، زبان، گلو، دست‌ها یا پاها مشخص می‌شود. این یک وضعیت اورژانسی است.

چه کسانی می‌توانند قرص لیزینوپریل مصرف کنند؟

• بزرگسالان و کودکان بالای ۶ سال برای درمان فشار خون بالا
• بزرگسالان برای درمان نارسایی قلبی
• بزرگسالان برای بهبود شانس زنده ماندن پس از حمله قلبی

چه کسانی ممکن است نتوانند قرص لیزینوپریل مصرف کنند؟

• زنانی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند.
• زنانی که در دوران شیردهی قرار دارند.
• افرادی که سابقه حساسیت به لیزینوپریل یا داروهای مشابه آن دارند.
• افرادی که به بیماری شدید کلیه یا تنگی شریان کلیوی مبتلا هستند.
• افرادی که داروی ساکوبیتریل/والزارتان (Entresto) مصرف می‌کنند.
• افرادی که به به بیماری‌های قلبی خاص (مانند تنگی دریچه آئورت) مبتلا هستند.
• افرادی که سابقه ابتلا به هایپرکالمی (بالا بودن سطح پتاسیم خون) دارند.

نحوه و زمان مصرف قرص لیزینوپریل

اشکال دارویی موجود در ایران

• قرص 5 میلی گرمی
• قرص 10 میلی گرمی
• قرص 20 میلی گرمی

مقدار مصرف قرص لیزینوپریل

• فشار خون بالا در بزرگسالان: با دوز ۱۰ میلی‌گرم یک بار در روز شروع می‌شود. در صورت نیاز، به‌تدریج دوز تا ۲۰-۴۰ میلی‌گرم در روز افزایش می‌یابد.
• نارسایی قلبی در بزرگسالان (به عنوان درمان کمکی): معمولا با دوز ۵ میلی‌گرم یک بار در روز شروع شود و حداکثر دوز روزانه آن 40 میلی گرم است.
• نفروپاتی دیابتی (مصرف خارج از برچسب/Off-label): دوز اولیه ۵ میلی‌گرم یک بار در روز (همراه با یک داروی دیورتیک/ادرارآور). برای کاهش فشار خون و آلبومینوری (دفع آلبومین در ادرار)، دوز دارو می‌تواند تا ۲۰-۴۰ میلی‌گرم در روز افزایش یابد.

تغییرات در دوز مصرفی قرص لیزینوپریل

پزشک ممکن است دوز شما را به‌تدریج و هر چند هفته یک‌بار بر اساس پاسخ فشار خونتان تنظیم کند. هرگز دوز دارو را خودسرانه تغییر ندهید.

نحوه مصرف قرص لیزینوپریل

• قرص را مطابق دستور پزشک (معمولا یک بار در روز) مصرف کنید.
• سعی کنید دارو را هر روز در ساعت معینی مصرف کنید.
• این دارو را می‌توانید همراه با غذا یا با معده خالی مصرف کنید.
• داروهای ضد اسید معده (مثل فاموتیدین، امپرازول، پنتوپرازول، شربت آلومینیوم ام جی اس و …) را تا 2 ساعت پس از مصرف لیزینوپریل مصرف نکنید.
• قرص را با یک لیوان آب ببلعید.

مدت زمان مصرف قرص لیزینوپریل

درمان با لیزینوپریل برای شرایط مزمن مانند فشار خون بالا معمولا طولانی‌مدت یا مادام‌العمر است.

اگر فراموش کردید که قرص لیزینوپریل را مصرف کنید؟

به محض یادآوری، دوز فراموش‌شده را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به زمان مصرف دوز بعدی است، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و به برنامه عادی خود بازگردید. هرگز برای جبران، دو دوز را همزمان مصرف نکنید.

اگر بیش از حد قرص لیزینوپریل مصرف کردید؟

مصرف بیش از حد لیزینوپریل می‌تواند باعث سرگیجه، سبکی سر و افت شدید فشار خون شود. در صورت مصرف بیش از حد و بروز علائمی مانند سرگیجه شدید یا غش کردن، بدون معطلی با اورژانس (115) تماس بگیرید.

عوارض جانبی قرص لیزینوپریل

عوارض جانبی رایج قرص لیزینوپریل

• سرفه خشک و مداوم
• سرگیجه یا سبکی سر
• سردرد
• اسهال
• درد قفسه سینه

عوارض جانبی جدی قرص لیزینوپریل

• آنژیوادم: تورم صورت، لب‌ها، زبان، گلو، دست‌ها یا پاها که می‌تواند تنفس را دشوار کند
• مشکلات کلیوی: کاهش حجم ادرار یا عدم توانایی در ادرار کردن
• سطح بالای پتاسیم خون: بروز علائمی شامل تهوع، ضعف، ضربان قلب نامنظم و احساس سوزن سوزن شدن
• مشکلات کبدی: زرد شدن پوست یا چشم‌ها (یرقان)
• افت شدید فشار خون: احساس سبکی سر و غش کردن
• اثرات هماتولوژیک (خونی): عارضه کاهش گلبول‌های سفید در بیماران مبتلا به اختلال کلیوی یا بیماری‌های بافت همبند کلاژنی به‌ندرت رخ می‌دهد. از این رو، پایش دوره‌ای شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC) باید انجام شود.

اگر موارد زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید

بارداری، شیردهی و باروری در هنگام مصرف قرص لیزینوپریل

قرص لیزینوپریل و بارداری (منع مصرف مطلق)

لیزینوپریل می‌تواند به جنین آسیب جدی برساند یا باعث مرگ آن شود، به‌خصوص اگر در سه ماهه دوم و سوم بارداری مصرف شود. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، حتما با پزشک خود صحبت کنید.

قرص لیزینوپریل و شیردهی

مشخص نیست که آیا لیزینوپریل به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر. به دلیل خطرات بالقوه برای نوزاد، مصرف آن در دوران شیردهی معمولا توصیه نمی‌شود.

قرص لیزینوپریل و باروری (کسانی که قصد بارداری دارند)

هیچ شواهد محکمی مبنی بر تاثیر لیزینوپریل بر باروری در مردان یا زنان وجود ندارد.

مصرف قرص لیزینوپریل با سایر داروها

احتیاط با سایر داروها

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن: می‌توانند اثر لیزینوپریل را کاهش داده و خطر آسیب کلیوی را افزایش دهند.
• داروهای ادرارآور (هیدروکلروتیازید): می‌توانند خطر افت شدید فشار خون را افزایش دهند.
• مکمل‌های پتاسیم یا داروهای ادرارآور نگهدارنده پتاسیم (اسپیرونولاکتون – آمیلوراید -اپلرنون): می‌توانند خطر افزایش سطح پتاسیم خون را بالا ببرند.
• سایر داروهای فشار خون: می‌توانند اثر کاهنده فشار خون را تشدید کنند.
• لیتیوم (برای اختلال دوقطبی): لیزینوپریل می‌تواند دفع لیتیوم از کلیه را کاهش داده و خطر مسمومیت با لیتیوم را افزایش دهد.

اسامی تجاری موجود در ایران

شرایط نگهداری

• دارو را در دمای اتاق، در بسته‌بندی اصلی خود و دور از گرما، نور مستقیم و رطوبت نگهداری کنید.
• آن را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

آغاز مسیر درمان فشار خون بالا یا نارسایی قلبی گامی بسیار مهم برای بازگرداندن سلامت عمومی بدن است. لیزینوپریل، به عنوان یکی از موثرترین داروها مانند یک محافظ عمل کرده و از قلب، کلیه‌ها و عروق در برابر آسیب‌های ناشی از فشار بالا محافظت می‌کند.

پایبندی به درمان با لیزینوپریل و انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای بررسی عملکرد کلیه‌ها و سطح پتاسیم بسیار مهم است.این پایش دقیق اجازه می‌دهد از مزایای این دارو بهره‌مند شوید و خطرات نادر آن را به حداقل برسانید. با در میان گذاشتن هرگونه نگرانی با پزشک و پایبندی به برنامه درمانی، می‌توانید مسیر درمان خود را هموارتر کنید.