قویترین داروی ضد قارچ واژن چیست؟

از چه داروهایی برای درمان بیماری قارچی واژن استفاده می‌شود؟

عفونت قارچی واژن که در اصطلاح پزشکی به آن «کاندیدیازیس واژن» گفته می‌شود، اغلب به دلیل رشد بیش از حد قارچی به نام «کاندیدا آلبیکانس» ایجاد می‌شود.

داروهای ضد قارچ درمان اصلی این عارضه هستند. این داروها در اکثر موارد به خانواده‌ای از ترکیبات شیمیایی به نام آزول‌ها تعلق دارند. عملکرد اصلی آزول‌ها این است که با مختل کردن روند رشد قارچ مخمر، از گسترش آن جلوگیری می‌کنند تا بدن بتواند تعادل طبیعی خود را بازیابد.

انتخاب درمان به عوامل مختلفی مثل شدت عفونت، نوع عفونت و شرایط خاصی مانند بارداری بستگی دارد. برای عفونت‌های بدون عارضه و خفیف تا متوسط، هر دو نوع درمان (چه بدون نسخه و چه تجویزی) می‌توانند در ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد، عفونت را به‌طور کامل برطرف کنند.

کرم‌ها و پمادها برای درمان عفونت قارچی واژن

درمان‌های موضعی شامل کرم‌ها، پمادها و شیاف‌های واژینال هستند که برای مبارزه با قارچ مستقیما درون واژن قرار داده می‌شوند. این روش درمانی به‌ویژه برای زنانی که به داروهای خوراکی حساسیت دارند یا در دوران بارداری هستند، توصیه می‌شود.

داروهای موضعی در دوره‌های زمانی مختلفی عرضه می‌شوند (۱، ۳، یا ۷ روزه) که غلظت ماده فعال در آن‌ها متفاوت است. هرچه طول دوره درمان کوتاه‌تر باشد، غلظت دارو معمولا بالاتر است.

این داروهای کلیدی موضعی عبارتند از:

• میکونازول:
  این دارو در دوزهای ۱، ۳ و ۷ روزه موجود است. قوی‌ترین و سریع‌ترین فرم موضعی آن، شیاف واژینال ۱۲۰۰ میلی‌گرمی است که به صورت تک‌دوز استفاده می‌شود و در دسته سریع‌ترین درمان‌ها قرار دارد. یکی از ویژگی‌های این دارو تسکین بسیار سریع علائم آزاردهنده مانند خارش است.
• کلوتریمازول:
  این کرم ضد قارچ هم برای استفاده داخلی در واژن و هم برای تسکین علائم روی پوست خارجی (ناحیه فرج) کاربرد دارد. کلوتریمازول معمولا در دوره‌های ۳ یا ۷ روزه تجویز می‌شود و معمولا علائم ظرف ۳ روز شروع به بهبودی می‌کنند و عفونت ظرف ۷ روز کاملا برطرف می‌شوند.
• تیوکونازول:
  این دارو نیز یک پماد موضعی تک دوز (فقط در عفونت‌های بسیار خفیف) است که رشد قارچ را متوقف می‌کند و با یک بار مصرف، عفونت را درمان می‌کند. در عفونت‌های متوسط تا شدید، فرد نیاز به درمان ۳ یا ۷ روزه دارد.
• بوتوکونازول و ترکونازول:
  این داروها نیز به صورت کرم یا شیاف عرضه می‌شوند و اغلب به صورت تجویزی (نیاز به نسخه پزشک) در دسترس قرار می‌گیرند.

نکته‌ای که باید در مورد داروهای موضعی به آن توجه داشت، این است که استفاده از کرم‌ها ممکن است مواد تشکیل‌دهنده کاندوم‌های لاتکس یا دیافراگم‌ها را تضعیف کند بنابراین بهتر است در طول دوره درمان از رابطه جنسی محافظت‌نشده خودداری کنید.

قرص‌های درمان عفونت قارچی واژن

داروهای خوراکی پس از مصرف وارد جریان خون می‌شوند و عفونت را از طریق سیستم داخلی بدن درمان می‌کنند. این نوع درمان به‌دلیل راحتی مصرف (به‌ویژه درمان‌های تک دوز) بسیار محبوب است، اما تقریبا همیشه نیاز به نسخه پزشک دارد.

داروهای خوراکی اصلی برای درمان این بیماری عبارتند از:

• فلوکونازول:
  این پرکاربردترین قرص ضد قارچ خوراکی است که معمولا به‌صورت یک دوز واحد ۱۵۰ میلی‌گرمی تجویز می‌شود. فلوکونازول با جلوگیری از رشد قارچ عمل می‌کند و بهبود علائم معمولا طی ۱ تا ۳ روز مشاهده می‌شود.
  اگر عفونت‌ها مکرر باشند، پزشک ممکن است آن را به صورت هفتگی و برای مدت طولانی‌تر (تا ۶ ماه) تجویز کند. با این حال، این روش بیشتر برای سرکوب عفونت پاسخ می‌دهد تا درمان قطعی.
• ایبرکسافونگرپ:
  این قرص خوراکی جدیدتر است و طی یک روز (دو دوز) مصرف می‌شود. تفاوت مهم این دارو با فلوکونازول در نحوه عملکرد آن است. فلوکونازول صرفا جلوی رشد قارچ را می‌گیرد، اما ایبرکسافونگرپ سلول‌های قارچ را می‌کشد. این دارو برای افرادی که به فلوکونازول آلرژی دارند جایگزین مناسبی است، اما نباید در دوران بارداری مصرف شود.
• اوتسکونازول:
  این دارو به‌طور خاص برای پیشگیری از عود عفونت‌های قارچی واژن طراحی شده است. این دارو در مطالعات بالینی موفقیت بسیار بالایی (تا ۹۶ درصد) در جلوگیری از عود عفونت داشته است. اوتسوکونازول به دلیل خطراتی مانند سقط جنین و نقص‌های مادرزادی نباید در دوران بارداری استفاده شود.

داروهای بدون نسخه (OTC) عفونت قارچی واژن

داروهای بدون نسخه شامل مجموعه‌ای از کرم‌ها و شیاف‌های واژینال هستند که می‌توانید بدون نیاز به مراجعه اولیه به پزشک، درمان را با آن‌ها آغاز کنید. البته استفاده از این داروها به زنانی توصیه می‌شود که قبلا تشخیص عفونت قارچی برایشان قطعی شده و علائمی مشابه قبل دارند.

انتخاب‌های داروهای بدون نسخه و طول دوره درمان:

• درمان‌های ۱ روزه:
  استفاده از داروهایی مثل شیاف ۱۲۰۰ میلی‌گرمی میکونازول یا پماد ۶.۵٪ تیوکونازول سریع‌ترین روش برای اتمام درمان است. دوز بالای این داروها ممکن است در افرادی که پوست حساس دارند باعث تحریک موضعی شود.
• درمان‌های ۳ روزه:
  دوره‌های ۳ روزه (مثل درمان‌ با میکونازول یا کلوتریمازول) معمولا توصیه می‌شوند. این داروها بین سرعت تاثیر و تحمل‌پذیری تعادل خوبی ایجاد می‌کنند و در مقایسه با درمان‌های یک‌روزه، تحریک کمتری به همراه دارند.
• درمان‌های ۷ روزه:
  این دوره‌ها ملایم‌ترین غلظت دارو را دارند و برای عفونت‌های خفیف و به‌ویژه در دوران بارداری (با تایید پزشک) توصیه می‌شوند.

با وجود دسترسی آسان به داروهای بدون نسخه، اگر فرد کاملا مطمئن نباشد که علائمش ناشی از عفونت قارچی است، بهتر است با پزشک مشورت کند؛ زیرا علائم می‌تواند مشابه عفونت‌های دیگری مانند واژینوز باکتریایی یا بیماری‌های مقاربتی باشد که نیاز به درمان‌های کاملا متفاوتی دارند.

برای آگاهی از تقاوت مشکل عفونت قارچی با واژینوز باکتریایی، مطلب زیر را بخوانید:

داروهای تجویزی عفونت قارچی واژن

داروهای تجویزی زمانی ضروری می‌شوند که عفونت‌های فرد به درمان‌های بدون نسخه پاسخ ندهند یا بسیار شدید باشند. در این موارد، پزشک دوزهای بالاتر یا داروهای تخصصی‌تر تجویز می‌کند.

دلایل اصلی تجویز داروهای تخصصی:

• برای دسترسی به دوزهای قوی و سریع مانند فلوکونازول ۱۵۰ میلی‌گرمی؛
• برای مبارزه با قارچ‌هایی که به آزول‌های رایج مقاوم شده‌اند، داروهای جدیدتری مانند ایبرکسافونگرپ یا اوتسکونازول لازم است؛
• در موارد بسیار نادر که عفونت از واژن فراتر رفته و وارد جریان خون می‌شود، درمان‌های سیستمی بسیار قوی (مانند آمفوتریسین B) در محیط بیمارستان ضروری است.

چه داروهایی را می‌توان در دوران بارداری یا شیردهی برای عفونت قارچی واژن استفاده کرد؟

ابتلا به عفونت قارچی در دوران بارداری به دلیل افزایش سطح هورمون استروژن رخ می‌دهد و اتفاقی شایع است. خوشبختانه، این عفونت‌ها معمولا خطر جدی برای بارداری ایجاد نمی‌کنند.

• قبل از مصرف هرگونه دارو، حتی داروهای بدون نسخه، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. پزشک باید مطمئن شود که علائم ناشی از مشکل دیگری نیست.
• متخصصان به‌طور قاطع توصیه می‌کنند که در دوران بارداری باید از داروهای واژینال (کرم یا شیاف) استفاده شود. داروهای خوراکی مانند فلوکونازول به دلیل ارتباط با خطراتی مانند سقط جنین یا ناهنجاری‌های مادرزادی در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند.
• برای حصول اطمینان از ریشه‌کنی کامل عفونت در این دوره، درمان باید به‌مدت ۷ روز کامل انجام شود.
• داروهای بدون نسخه مانند بوتوکونازول، کلوتریمازول، میکونازول و ترکونازول (در دوزهای ۷ روزه) به‌طور معمول ایمن در نظر گرفته می‌شوند.
• اگر در حال شیردهی هستید، برای جلوگیری از هرگونه خطر برای نوزاد، قبل از شروع درمان حتما با پزشک متخصص یا مامایی که شرایط شما را می‌داند، مشورت کنید.

داروهای عفونت قارچی واژن چقدر سریع اثر می‌کنند؟

سرعت عمل داروهای ضد قارچ به دو عامل اصلی بستگی دارد: تسکین علائم آزاردهنده و رفع کامل عفونت.

برخی فرمولاسیون‌های موضعی (مانند میکونازول) ادعا می‌کنند که می‌توانند ظرف یک ساعت پس از استفاده، خارش و سوزش را تسکین دهند. اما به طور کلی، فرد باید انتظار داشته باشد که تسکین علائم در عرض حدود یک روز پس از شروع هر نوع درمان (چه خوراکی و چه موضعی) آغاز شود.

بسته به دوز و نوع دارو، درمان کامل عفونت‌های بدون عارضه می‌تواند بین ۱ تا ۷ روز طول بکشد.

سریع‌ترین راه برای خلاص شدن از عفونت قارچی واژن چیست؟

همان‌طور که در ابتدا اشاره شد، سریع‌ترین راه برای درمان، استفاده از درمان‌های تک دوز است که بالاترین غلظت دارویی را در یک نوبت ارائه می‌دهند.

قوی‌ترین و سریع‌ترین گزینه‌ها قرص فلوکونازول ۱۵۰ میلی‌گرمی، شیاف واژینال میکونازول ۱۲۰۰ میلی‌گرمی یا پماد تیوکونازول ۶.۵٪ هستند.

با این حال، باید توجه داشت که این دوزهای فوق‌العاده قوی ممکن است در مقایسه با دوره‌های ۳ یا ۷ روزه، تحریک موضعی بیشتری ایجاد کنند. بنابراین، افرادی که پوست حساس دارند، ممکن است از یک دوره درمان طولانی‌تر و ملایم‌تر، تجربه بهتری داشته باشند.

عفونت‌های قارچی واژن چقدر طول می‌کشند؟

اگر فرد درمان مناسب را شروع کند، بیشتر عفونت‌ها طی چند روز بهبود می‌یابند، اما دوره درمان کامل ممکن است تا یک هفته کامل به طول بینجامد.

نکته‌ای که هرگز نباید فراموش کنید این است: حتی اگر علائم شما پس از چند روز کاملا از بین رفت، هرگز درمان را متوقف نکنید. حتما کل دوره تجویزشده (مثلا ۷ روزه) را تکمیل کنید تا مطمئن شوید که تمام قارچ‌ها از بین رفته و خطر عود عفونت به حداقل رسیده است.

آیا عفونت قارچی واژن خودبه‌خود برطرف می‌شود؟

خیر، عفونت قارچی واژن به خودی خود برطرف نمی‌شود. عفونت قارچی یک وضعیت پزشکی است که در آن نوعی قارچ بیش از حد معمول رشد کرده است. برای از بین بردن این رشد بیش از حد و بازگرداندن محیط طبیعی واژن، نیاز به یک داروی ضد قارچ فعال است. اگر درمان آغاز نشود، عفونت معمولا بدتر می‌شود و ممکن است به یک مشکل مزمن یا مقاوم تبدیل شود.

آیا گزینه‌های درمانی طبیعی برای عفونت قارچی واژن وجود دارد؟

برخی افراد در این میان ممکن است بخواهند درمان‌های خانگی را برای درمان عفونت قارچی امتحان کنند. گزینه‌های طبیعی برای درمان قارچ واژن شامل موارد زیر هستند:

• مصرف پروبیوتیک‌ها
• قرار دادن تامپون‌های آغشته به روغن درخت چای

با این حال، باید توجه داشته باشید که تحقیقات کافی برای اثبات اینکه آیا درمان‌های خانگی می‌توانند عفونت‌های قارچی را درمان کنند، وجود ندارد. علاوه بر این، این درمان‌ها با واکنش‌های آلرژیک و سوزش همراه هستند.

عوارض جانبی داروهای ضد قارچ واژن چیست؟

داروهای ضد قارچ با وجود تاثیر بسیارشان ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. آگاهی از این عوارض به شما کمک می‌کند تا بدانید چه زمانی یک واکنش طبیعی است و چه زمانی باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

عوارض جانبی داروهای موضعی (کرم‌ها و شیاف‌ها)

این عوارض معمولا موضعی هستند و به ناحیه واژن و اطراف آن محدود می‌شوند. همچنین، در دوزهایی با غلظت بالاتر (مانند درمان‌های ۱ روزه) شایع‌تر هستند.

• تحریک و سوزش موضعی:
  شایع‌ترین عارضه، احساس سوزش، خارش، قرمزی یا تحریک در ناحیه واژن و فرج است. به‌عنوان مثال، سوزش واژینال با داروهایی مانند ترکونازول بسیار شایع است.
• ناراحتی جنسی و لگنی:
  برخی از بیماران گزارش درد، گرفتگی لگنی یا شکمی، و در موارد نادر، خون‌ریزی خفیف واژینال را با استفاده از داروهایی مانند میکونازول و بوتوکونازول داشته‌اند.
• علائم سیستمی خفیف:
  برخی درمان‌های موضعی (مانند ترکونازول) ممکن است باعث علائمی شبیه آنفولانزا، از جمله سردرد (که در آزمایشات بالینی ترکونازول تا ۳۰ درصد بیماران گزارش شده)، تب، یا لرز شوند.

برای بررسی نحوه انجام دوش واژینال و محدودیت استفاده از آن، مطلب زیر را مطالعه کنید:

عوارض جانبی داروهای خوراکی (فلوکونازول و سایر آزول‌ها)

داروهای خوراکی دارای عوارض جانبی سیستمیک هستند که کل بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

شایع‌ترین عوارض فلوکونازول شامل سردرد و حالت تهوع و درد شکم است.

• مشکلات جدی کبدی:
  فلوکونازول به‌ندرت می‌تواند باعث مشکلات جدی کبدی شود. در صورت مشاهده علائمی مانند زردی پوست یا چشم، ادرار تیره، مدفوع رنگ‌پریده، از دست دادن اشتها، یا درد مداوم در سمت راست بالای شکم، باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
• واکنش‌های پوستی و آلرژیک:
  بثورات شدید پوستی، تاول، پوسته‌پوسته شدن پوست (مانند سندروم استیونز-جانسون)، یا علائم واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) مانند تورم شدید صورت یا مشکل در تنفس، نیاز به اورژانس پزشکی دارند.
• تغییرات ریتم قلبی:
  فلوکونازول در موارد بسیار نادر باعث ایجاد تغییر در ریتم قلب می‌شود. اگر فرد احساس سرگیجه، ضعف یا ضربان قلب نامنظم داشته باشد، باید با پزشک تماس بگیرد.

چگونه می‌توان از عفونت قارچی واژن پیش‌گیری کرد؟

پیش‌گیری بهترین راه برای حفظ سلامتی و جلوگیری از خارش و ناراحتی ناشی از عفونت قارچی است. قارچ‌ها در محیط‌های گرم، مرطوب و حاوی گلوکز بالا رشد می‌کنند، بنابراین پیش‌گیری بر کنترل این عوامل متمرکز است:

• همیشه لباس‌ زیر نخی و گشاد بپوشید. پنبه (نخ) امکان تهویه را فراهم می‌کند و رطوبت را کاهش می‌دهد. از پوشیدن طولانی‌مدت لباس‌های تنگ، شلوار جین تنگ یا لباس‌های زیر ساخته شده از مواد مصنوعی خودداری کنید.
• بلافاصله پس از شنا یا ورزش، لباس‌های خیس (مانند مایو یا لباس ورزشی خیس) را تعویض کنید تا محیط واژن خشک بماند.
• از استفاده از محصولات معطر در ناحیه تناسلی خودداری کنید. این محصولات شامل اسپری‌های زنانه، دستمال‌های مرطوب معطر، و پدهای بهداشتی عطری هستند. این مواد می‌توانند تعادل باکتری‌های طبیعی واژن را مختل کنند.
• اگرچه ماست و پروبیوتیک‌ها درمانی قطعی برای عفونت فعال نیستند، اما می‌توانند در رژیم غذایی شما گنجانده شوند. این مواد غذایی به حفظ جمعیت سالم باکتری‌های مفید (پروبیوتیک‌ها) می‌کمک کنند.
• اگر فردی مبتلا به دیابت باشد، کنترل دقیق سطح قند خون برای کاهش خطر عفونت‌های قارچی مکرر حیاتی است، زیرا قند بالا می‌تواند رشد قارچ را تشویق کند.

برای بررسی اصول صحیح شستشو و بهداشت واژن، مطالعه مطلب زیر توصیه می‌شود:

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در بیشتر موارد، عفونت‌های قارچی خفیف با داروهای بدون نسخه قابل درمان هستند، اما شرایطی وجود دارد که مراجعه به پزشک ضروری است:

• اگر این اولین باری است که علائم عفونت واژن را تجربه می‌کنید، یا مطمئن نیستید که علائم شما ناشی از قارچ است: علائم مشابه می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری مانند واژینوز باکتریایی یا بیماری‌های مقاربتی باشد که به درمان متفاوتی نیاز دارند.
• اگر باردار هستید: حتما قبل از شروع هرگونه درمان ضد قارچ، حتی درمان‌های بدون نسخه، با پزشک مشورت کنید تا از ایمنی درمان برای جنین اطمینان حاصل شود.
• اگر در طول یک سال، چهار بار یا بیشتر عفونت قارچی واژن را تجربه کرده‌اید: این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل زمینه‌ای مانند دیابت یا ضعف سیستم ایمنی باشد که نیاز به تشخیص و مدیریت تخصصی دارد.
• اگر علائم شما بدتر شد: در صورتی که پس از استفاده کامل از یک دوره درمانی بدون نسخه، علائم شما بهبود نیافت یا بدتر شد. همچنین، اگر علائمی مانند تب، لرز، درد شدید و غیرقابل تحمل شکمی، یا بثورات پوستی را مشاهده کردید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

قوی‌ترین داروهای ضد قارچ، در فرم تک دوز وجود دارند و بسیار سریع عمل می‌کنند. با این حال، اگر پوست حساسی دارید یا سابقه تحریک دارید، دوره‌های ۳ یا ۷ روزه موضعی ممکن است تحمل‌پذیرتر باشند.

موفقیت در جلوگیری از عود عفونت به این بستگی دارد که شما کل دوره درمان را، حتی پس از احساس بهبودی، به پایان برسانید.

اگر باردار یا شیرده هستید، از مصرف داروهای خوراکی پرهیز کرده و قبل از هر اقدامی با متخصص خود صحبت کنید تا ایمنی کامل شما و نوزادتان تضمین شود.

با انتخاب درست و رعایت نکات ساده پیش‌گیرانه، حال شما به زودی بهتر خواهد شد و می‌توانید به زندگی عادی بازگردید.