رفلاکس معده چگونه باعث تنگی نفس می‌شود؟ بررسی علائم پنهان

چه چیزی باعث تنگی نفس در رفلاکس معده می‌شود؟

اکثرا تنگی نفس به‌عنوان نشانه‌ای از بیماری‌های تنفسی در نظر گرفته می‌شود، اما این مشکل در بیماران مبتلا به بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) نیز بسیار شایع است. بر اساس پژوهش‌های اخیر، مکانیسم اصلی این علامت به افزایش بیش از حد اسید معده مربوط است که بر روی مجاری تنفسی بیمار اثر می‌گذارد.

در حالت طبیعی بدن با تولید مواد بازی اسید اضافی را خنثی می‌کند؛ اما در بیماران مبتلا به GERD، میزان اسید معده به حدی زیاد است که این جبران کافی نبوده و منجر به باقی‌ماندن اسید اضافی می‌شود. این فرآیند سبب شل شدن اسفنکتر مری و برگشت اسید به مجرای فوقانی شده و در نهایت احساس تنگی نفس ایجاد می‌کند.

مکانیسم‌های ایجاد تنگی نفس در GERD شامل موارد زیر است:

• ورود اسید معده به مری و تحریک مخاط آن که می‌تواند به‌طور غیرمستقیم فشار بر نای وارد کند و سبب دشواری تنفس شود.
• بازگشت غذا تا حلق که مسیر هوایی را به‌طور موقت مسدود کرده و احساس فشار یا سنگینی در قفسه سینه ایجاد می‌کند.
• تحریک پایانه‌های عصبی مری توسط اسید که منجر به انقباض رفلکسی عضلات قفسه سینه و فشار مستقیم بر مجاری هوایی می‌شود.
• نفوذ اسید به مجاری تنفسی، به‌ویژه در هنگام خواب، که می‌تواند التهاب و تورم راه‌های هوایی را به دنبال داشته باشد.(منبع ۱)

آیا رفلاکس معده که باعث مشکل در تنفس می‌شود، خطرناک است؟

همان‌طور که اشاره شد، بروز تنگی نفس در بیماران مبتلا به رفلاکس معده به مری می‌تواند نشانه‌ای هشداردهنده از پیشرفت بیماری باشد. در چنین شرایطی، عدم درمان به‌موقع ممکن است به بروز عوارض جدی منجر شود:

• اختلالات تنفسی: برگشت مکرر اسید معده می‌تواند سبب زخم و التهاب در مجاری فوقانی تنفسی شده و بیماری‌های مختلفی مانند عفونت ریه را ایجاد کند. این مشکلات معمولاً مزمن و درمان آنها پیچیده می شود.
• مری بارت (Barrett’s esophagus): رفلاکس طولانی‌مدت اسید باعث تغییرات بافتی در مری می‌شود. درصد بسیار کمی بیماران مبتلا به این عارضه در معرض خطر بالای سرطان مری قرار دارند که احتمال آن ۳۰ تا ۱۲۵ برابر بیشتر از افراد سالم است.
• تنگی مری: آسیب مکرر ناشی از اسید به مخاط مری منجر به تشکیل بافت اسکار و تنگی غیرقابل برگشت مجرا می‌شود.
• زخم مری: یکی از شایع‌ترین عوارض GERD است که در اثر تخریب لایه‌های مخاطی ایجاد شده و زمینه رشد باکتری‌ها و التهاب فعال را فراهم می‌کند.
• سرطان مری: خوشبختانه نادر است، اما می‌تواند با سرعت پیشرفت کرده و در صورت عدم درمان به‌موقع، تهدید کننده حیات باشد.

چگونه رفلاکس معده در تنگی نفس تشخیص داده می‌شود؟

همانند سایر بیماری ها، نخستین گام در بررسی بیماران، دریافت شرح‌حال دقیق و انجام معاینه بالینی است. تشخیص صحیح، شرط اصلی انتخاب درمان مناسب است. حتی در شرایطی که بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) نزدیکترین تشخیص باشد، انجام آزمایش‌ها برای رد سایر علل و نیز تأیید نقش رفلاکس ضروری است.

در بیماران مبتلا به تنگی نفس، ابتدا باید سایر علل غیرمرتبط با GERD بررسی و درمان شوند که معمولاً تحت نظر متخصص ریه انجام می‌گیرد سپس تشخیص ریفلاکس گذاشته شود. در صورت احتمال دخالت GERD، بررسی‌های تشخیصی زیر توصیه می‌شود:

• گاستروسکوپی (آندوسکوپی فوقانی): روشی است که با وارد کردن آندوسکوپ از راه دهان یا بینی به مری، معده و دوازدهه انجام می‌شود.
• مانیتورینگ ۲۴ ساعته رفلاکس با کاتتر: در این روش یک لوله باریک از راه بینی تا انتهای مری قرار داده می‌شود که رویدادهای رفلاکس و میزان pH را در مری و معده اندازه‌گیری می‌کند. بیمار همزمان علائم خود را ثبت می‌کند تا ارتباط آنها با رفلاکس مشخص شود.
• تست کپسولی pH مری (Bravo test): در این روش طی آندوسکوپی، کپسولی کوچک به دیواره مری متصل می‌شود و به‌مدت ۴۸ تا ۹۶ ساعت میزان رفلاکس اسید را به‌طور بی‌سیم به دستگاه ثبت‌کننده منتقل می‌کند. این کپسول پس از پایان بررسی به‌طور طبیعی جدا می‌شود.

جدول: تفاوت‌های بین تنگی نفس مرتبط با قلب و تنگی نفس مرتبط با رفلاکس

درمان‌های رفلاکس معده که باعث تنگی نفس می‌شود چیست؟

تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی معمولاً اولین خط درمان برای علائم GERD مانند رفلاکس اسید و تنگی نفس هستند. اگر این گزینه‌های درمانی موثر نباشند، پزشک ممکن است برای مدیریت علائم GERD دارو تجویز کند.

تغییرات سبک زندگی

چه تنگی نفس صرفاً ناشی از بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) باشد و چه در ارتباط با آسم ناشی از رفلاکس بروز کند، برخی تغییرات سبک زندگی می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند. اقداماتی که توصیه‌ میشود شامل موارد زیر است:

• اصلاح الگوی غذایی: مصرف وعده‌های کوچک‌تر و متعدد، پرهیز از خوردن غذا یا میان‌وعده قبل از خواب، و انتخاب یا حذف برخی مواد غذایی بر اساس ذائقه فردی.
• حفظ وزن مناسب: کاهش وزن در افراد دارای اضافه‌وزن یا چاقی می‌تواند به کاهش رفلاکس کمک کند.
• شناسایی محرک‌ها: اجتناب از عوامل تشدید کننده علائم مانند محصولات گوجه‌فرنگی.
• کاهش مصرف الکل و ترک سیگار: هر دو عامل موجب تشدید علائم رفلاکس می‌شوند.
• بالا بردن سر تخت در هنگام خواب: این اقدام مانع از بازگشت محتویات معده به مری در طول شب می‌شود.
• پرهیز از لباس‌های تنگ: بهتر است از پوشش‌هایی که فشار مستقیم بر شکم وارد می‌کنند اجتناب شود.

داروها

در صورتی که تغییرات سبک زندگی به‌تنهایی برای کنترل مشکلات تنفسی ناشی از رفلاکس کافی نباشد، پزشک ممکن است دارو درمانی را توصیه کند. درمان دارویی GERD شامل موارد زیر است:

• آنتی‌اسیدها
• بلوکرهای گیرنده H2
• مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs)

در بیمارانی که هم‌زمان به GERD و آسم مبتلا هستند، ادامه مصرف داروهای تجویز شده برای هر دو بیماری و در عین حال پرهیز از عوامل محرک، نقش کلیدی در کنترل علائم دارد.

اگر از رفلاکس معده رنج می‌برید، در مطلب زیر می‌توانید با روش‌های موثر درمان آن آشنا شوید:

بیشتر بخوانید:

چگونه رفلاکس معده درمان می‌شود؟ روش‌های کاربردی و موثر

چه زمانی برای تنگی نفس مرتبط با رفلاکس اسید به پزشک مراجعه کنیم؟

ریفلاکس معده گاه به گاه پدیده‌ای طبیعی است، اما بروز مکرر آن همراه با تنگی نفس نیازمند ارزیابی پزشکی است. بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) در صورت عدم درمان می‌تواند به عوارض جدی منجر شود. مراجعه به متخصص گوارش در شرایط زیر ضروری و بسیار توصیه شده است:

• تنگی تنفس پایدار
• احساس خفگی یا سرفه‌های شبانه مکرر
• کاهش وزن غیرقابل توجیه
• گرفتگی یا گلودرد مداوم

اگر اصلاح سبک زندگی برای کنترل رفلاکس کافی نباشد، درمان دارویی توصیه می‌شود. در موارد شدید و مقاوم به درمان، گزینه‌های جراحی نیز می‌توانند مدنظر قرار گیرند.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

گرچه تنگی نفس ناشی از رفلاکس معده معمولاً به کمک تغییرات سبک زندگی و دارو قابل کنترل است، اما نباید این علامت را ساده انگاشت. بروز مکرر یا شدید آن می‌تواند نشان‌دهنده پیشرفت بیماری و خطر ابتلا به عوارضی جدی‌تر باشد.

در صورت تجربه تنگی نفس مداوم، سرفه‌های شبانه یا احساس خفگی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید. همچنین رعایت توصیه‌های ساده‌ای مانند پرهیز از غذاهای سنگین قبل از خواب، حفظ وزن مناسب و بالا بردن سر تخت هنگام استراحت می‌تواند نقش مهمی در کاهش علائم ایفا کند.