12 علت درد وسط پشت معده + روش درمان فوری

علت درد در ناحیه پشت معده و کمر چیست؟

بسیاری از علل درد شکم و پشت، موارد اورژانسی نیستند، اما برخی از آن‌ها نیاز به درمان فوری دارند. اگر درد به‌صورت ناگهانی شروع شود، شدید باشد، به‌تدریج بدتر شود یا همراه با علائمی مانند تهوع یا تب باشد، فرد باید فورا به پزشک مراجعه کند. علل احتمالی درد در ناحیه شکم و پشت را در ادامه این مطلب بررسی خواهیم کرد.

برای آشنایی با انواع داروهای رایج برای درمان معده‌ درد و بهترین آن‌ها، مطلب زیر را مطالعه کنید:

درد قاعدگی

درد قاعدگی یا دیسمنوره، قبل یا در هنگام قاعدگی رخ می‌دهد. این درد به‌دلیل تولید بیش از اندازه پروستاگلاندین‌ها ایجاد می‌شود. بیش از نیمی از افرادی که در سنین قاعدگی هستند درد دوران پریود را تجربه می‌کنند. این درد ممکن است به شکل‌های زیر ظاهر شود:

• در همراه با گرفتگی (کرامپ)
• درد ضربان‌دار
• درد خفیف اما مداوم

در برخی افراد، درد به پشت و پایین نیز انتشار پیدا می‌کند. همچنین ممکن است این درد با علائم زیر هم همراه باشد:

• تغییرات خلقی
• خستگی
• تهوع

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نسخه مانند ایبوپروفن معمولاً می‌توانند به کاهش درد قاعدگی کمک کنند. اما اگر علائم شدید باشند و در فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد کنند، باید با پزشک مشورت شود. علائمی که نیاز به بررسی بیشتر دارند عبارت‌اند از:

• خون‌ریزی شدید
• وجود لخته‌های خونی در جریان قاعدگی که اندازه‌ای بزرگ‌تر از یک سکه دارند
• درد، خون‌ریزی یا هر دو بین دو دوره قاعدگی

آندومتریوز

آندومتریوز زمانی رخ می‌دهد که بافتی مشابه با لایه داخلی رحم (آندومتر) در قسمت‌های دیگری از بدن رشد کند و موجب درد و قاعدگی‌های شدید و سنگین شود. نشانه‌های دیگر این حالت شامل موارد زیر هستند:

• درد مزمن در ناحیه پشت یا لگن
• درد هنگام ادرار یا حرکات روده
• درد هنگام یا پس از رابطه جنسی
• خونریزی یا لکه‌بینی بین دوره‌های قاعدگی
• علائم گوارشی
• مشکل در باردار شدن

روش درمان بسته به شدت علائم و این‌که آیا فرد قصد بارداری دارد یا خیر، متفاوت است. داروهای مسکن برای بسیاری از افراد موثر عمل می‌کنند. افرادی که قصد بارداری ندارند می‌توانند از روش‌های هورمونی جلوگیری از بارداری که باعث کاهش یا توقف قاعدگی می‌شوند، استفاده کنند.

اما اگر فرد قصد بارداری داشته باشد، پزشک ممکن است داروهای آگونیست هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) را به او پیشنهاد کند. این داروها به‌طور موقت تخمک‌گذاری را متوقف کرده و بافت آندومتریوز را کوچک می‌کنند. پس از قطع مصرف دارو، احتمال بارداری افزایش پیدا می‌کند. در موارد شدید، ممکن است انجام عمل جراحی برای برداشتن بافت آندومتریوز ضروری باشد.

سنگ کلیه

سنگ کلیه زمانی تشکیل می‌شود که مواد معدنی مانند کلسیم، اگزالات و فسفر در کلیه‌ها تجمع یافته و سنگ‌هایی کوچک شبیه به ریگ ایجاد کنند. سنگ کلیه می‌تواند باعث درد تیز و شدید در نواحی زیر شود:

• پشت
• پهلو
• قسمت پایین شکم
• کشاله ران

این درد ممکن است به‌صورت موجی بیاید و برود یا به مدتی طولانی ادامه پیدا کند. دیگر علائم سنگ کلیه عبارتند از:

• تهوع
• استفراغ
• تب و لرز

برخی از سنگ‌ها ممکن است بدون نیاز به مداخله پزشکی از دستگاه ادراری دفع شوند. پزشک معمولاً توصیه می‌کند مایعات زیادی بنوشید تا دفع سنگ‌ها آسان‌تر شود. برای کاهش درد می‌توانید از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نسخه (مانند ایبوپروفن) استفاده کنید. در برخی موارد ممکن است برای خرد کردن سنگ‌ها و تسهیل در دفع آن‌ها از بدن، انجام یک جراحی جزئی لازم باشد.

عفونت کلیه

عفونت کلیه یک عفونت باکتریایی بالقوه جدی است. این عفونت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌های موجود در روده وارد دستگاه ادراری شده و تا کلیه‌ها بالا می‌روند. همانند سنگ کلیه، عفونت کلیه می‌تواند باعث درد در نواحی زیر شود:

• پایین کمر
• پهلو
• کشاله ران

دیگر علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• تب و لرز
• تهوع، استفراغ یا هر دو
• ادرار تیره، کدر یا با بوی بد
• وجود خون در ادرار
• ادرار دردناک یا مکرر

افراد ۶۵ ساله و بالاتر ممکن است این علائم معمول را نداشته باشند؛ در عوض ممکن است دچار موارد زیر شوند:

• مشکل در تفکر
• گیجی
• توهم
• تکلم نامفهوم

نوزادان زیر دو سال ممکن است تنها تب بالا داشته باشند. عفونت کلیه یک بیماری جدی است و نیاز به درمان فوری دارد تا از بروز عوارضی مانند عفونت خونی  جلوگیری شود. درمان معمولاً با آنتی‌بیوتیک‌ها انجام می‌شود.

پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده

التهاب لوزالمعده (پانکراتیت) به معنای ورم یا التهاب غده پانکراس است. این وضعیت می‌تواند در اثر سنگ کیسه صفرا، مصرف زیاد الکل، برخی داروها، عوامل ژنتیکی، عفونت‌ها و دلایل دیگر ایجاد شود. بیشتر افرادی که دچار پانکراتیت می‌شوند، درد را تجربه می‌کنند. این درد ممکن است:

• در قسمت بالای شکم باشد
• به پشت انتشار پیدا کند
• پس از خوردن غذا شدیدتر شود

این درد می‌تواند دائمی و شدید شود، اما در برخی موارد، با بدتر شدن التهاب ممکن است کاملاً از بین برود. بعضی از افراد اصلاً درد را احساس نمی‌کنند. سایر علائم پانکراتیت ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• اسهال یا مدفوع چرب و بدبو
• تهوع، استفراغ یا هر دو
• کاهش وزن

پانکراتیت می‌تواند به دو شکل حاد یا مزمن ظاهر شود. پانکراتیت حاد به‌طور ناگهانی بروز می‌کند. پانکراتیت حاد معمولا ویروسی یا ناشی از سنگ کیسه صفراست و آنتی‌بیوتیک تنها در صورت عفونت یا نکروز عفونی تجویز می‌شود.

پانکراتیت مزمن به‌تدریج ایجاد می‌شود و ممکن است تا مدت‌ها بدون علائم باقی بماند. در موارد مزمن، معمولا در زمان تشخیص بیماری، عوارض آن مدتی پیش‌تر آغاز شده‌اند و علائم به‌تدریج ظاهر می‌شوند.

گزینه‌های درمان پانکراتیت شامل مایعات تزریقی برای آب‌رسانی بدن، مکمل‌های ویتامینی و در برخی موارد، جراحی است.

سنگ کیسه صفرا

بسیاری از افراد سنگ کیسه صفرا دارند، اما تا زمانی که این سنگ‌ها باعث درد نشوند، از وجودشان آگاه نیستند. سنگ‌های صفراوی، رسوبات یا سنگ‌های سختی هستند که درون کیسه صفرا تشکیل می‌شوند. بیشتر سنگ‌های صفراوی بدون انسداد و علامت هستند، اما در صورت حرکت سنگ به مجرای صفراوی درد در قسمت بالای شکم (سمت راست) و کمر به‌صورت همزمان بروز می‌کند.

تشخیص وجود سنگ صفرا دشوار است، مگر این که سنگ‌ها مجرای صفراوی را مسدود کرده و باعث درد شوند. وجود سنگ‌های صفراوی می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند:

• درد شکم
• استفراغ
• احساس ناراحتی یا سنگینی معده
• مشکلات گوارشی مانند سوزش سر دل یا سوءهاضمه
• درد ناگهانی در ناحیه کیسه صفرا
• یرقان (زردی پوست و چشم‌ها)
• مدفوع یا ادرار کم‌رنگ

سنگ‌های صفراوی کوچک ممکن است به‌طور طبیعی از بدن دفع شوند و نیازی به درمان نداشته باشند. اما اگر درد شدید یا مداوم در کمر و شکم وجود داشته باشد، باید به پزشک مراجعه شود. معمولاً داروهایی برای حل‌کردن سنگ‌ها تجویز می‌شود، اما در موارد شدید، برای خارج کردن سنگ صفرا نیاز به جراحی وجود دارد.

زخم معده

بیماری زخم معده، در واقع زخم‌های بازی هستند که در جداره داخلی معده یا در بخش بالایی روده کوچک ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها، در اثر فرسایش دیواره معده یا روده کوچک به ‌وجود می‌آیند. زمانی که این فرسایش‌ها منجر به ایجاد سوراخ یا پارگی در دیواره شوند، می‌توانند درد شدیدی در ناحیه میانی یا بالای سمت چپ شکم به وجود بیاورند.

این درد ممکن است به‌صورت درد ارجاعی به شانه‌ها و پشت نیز انتشار پیدا کند. زخم معده یا زخم اثنی‌عشر ممکن است حتی بدون بروز سوراخ‌شدگی، باعث درد ارجاعی در ناحیه پشت شود. دیگر علائم زخم معده عبارت‌اند از:

• درد در قسمت بالای شکم
• نفخ شکمی
• کاهش وزن
• درد خفیف تا متوسط در قفسه سینه
• بی‌اشتهایی
• وجود خون یا تیرگی در مدفوع
• آروغ زدن مکرر

زخم‌ معده بدون دریافت درمان مناسب ممکن است مزمن شود یا عوارض ایجاد کند. برای جلوگیری از پیشرفت و بروز عوارض جدی، بیماران باید تحت درمان دارویی قرار بگیرند.

برای انتخاب بهترین روش کاهش درد و کنترل بیماری مشاوره با پزشک ضروری است. پزشک ممکن است داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌، داروهای ضد درد و آنتی‌اسید برای تنظیم میزان اسید معده و کاهش رفلاکس اسیدی تجویز کند.

برای آگاهی از روش‌های درمان خانگی زخم معده برای تسکین علائم، پیشنهاد می‌کنیم مطلب زیر را بخوانید:

بیماری روده

بیماری‌هایی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا بیماری کرون می‌توانند بر روده‌ها تأثیر بگذارند و باعث درد شکمی شوند که به کمر نیز انتشار پیدا می‌کند. در چنین موردی درد به‌صورت گسترده یا همراه با گرفتگی (کرامپ) در ناحیه شکم احساس می‌شود و ممکن است به پایین کمر نیز سرایت کند. شدت درد معمولاً نوسان دارد و به حرکات روده، نفخ یا تغییر در الگوی اجابت مزاج مرتبط است.

برای درمان باید علائم گوارشی خود را تحت نظر بگیرید و سعی کنید عوامل ایجاد کننده یبوست، گاز یا اسهال را شناسایی کنید. مراجعه به متخصص گوارش می‌تواند برای بررسی سایر علائم مفید باشد. در صورت نیاز، آزمایش‌های تشخیصی انجام می‌شود تا علت بیماری مشخص و درمان مناسب آغاز شود.

اگز می‌خواهید بدانید علائم طولانی‌مدت سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) می‌تواند منجر به چه عوارضی شود، مطالعه مطلب زیر می‌تواند مفید باشد:

لومباگو

لومباگو (Lumbago) به درد در ناحیه پایین کمر گفته می‌شود که ممکن است در اثر فعالیت بدنی شدید، وضعیت نامناسب بدن یا بلند کردن اجسام سنگین ایجاد شود.

این درد معمولا پس از انجام فعالیت بدنی سنگین یا نشستن و ایستادن نادرست به‌صورت یک احساس مبهم یا تیرکشنده در قسمت پایین کمر ظاهر می‌شود و گاهی تا ناحیه شکم نیز منتشر می‌شود. این درد معمولاً با حرکت بدتر می‌شود و ممکن است به باسن یا پاها نیز گسترش پیدا کند.

گذاشتن کمپرس گرم روی کمر می‌تواند به کاهش دردهای خفیف تا متوسط کمک کند. با این حال، لازم است به پزشک ارتوپد مراجعه کنید تا بررسی‌های لازم انجام شده و درمان مناسب آغاز شود. درمان این مشکل معمولا به کمک فیزیوتراپی انجام می‌شود. همچنین می‌توانید تمرین‌های کششی مخصوص کمر را در خانه انجام دهید تا به کاهش درد کمک کنید.

مشکلات ستون فقرات

بیماری‌های ستون فقرات مانند آرتروز، فتق دیسک یا وضعیت نامناسب بدن می‌توانند باعث درد کمر شوند که گاهی به شکم نیز انتشار پیدا می‌کند.

درد ممکن است کند یا تیز باشد و با حرکت یا وضعیت نادرست بدن بدتر شود. این درد می‌تواند به ناحیه شکم نیز سرایت کند و اغلب به صورت تنش یا سفتی عمیق عضلانی به‌ویژه پس از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی احساس شود.

برای بررسی دقیق جهت درمان، لازم است به متخصص ارتوپدی مراجعه کرده و از ستون مهره کمری خود عکس رادیولوژی بگیرید تا تغییرات احتمالی مشخص شود. درمان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مسکن‌ها
• داروهای ضدالتهاب
• فیزیوتراپی برای اصلاح وضعیت بدن و جلوگیری از بدتر شدن یا بروز عوارضی مانند فتق دیسک یا زائده‌های استخوانی (استئوفیتوز)

نفخ

تجمع بیش از اندازه گاز در روده‌ها می‌تواند باعث کشیدگی دیواره روده شده و منجر به درد شکمی شود که ممکن است به کمر نیز انتشار پیدا می‌کند. درد ممکن است به‌صورت گرفتگی یا تیرکشنده احساس شود و در نواحی مختلف شکم جابه‌جا شود. گاهی این درد به کمر نیز می‌رسد و معمولا با نفخ، فشار یا احساس پری شکم همراه است که پس از دفع گاز یا اجابت مزاج بهتر می‌شود.

نوشیدن چای رازیانه و سپس پیاده‌روی به مدت نیم‌ساعت می‌تواند به‌صورت طبیعی به دفع گاز کمک کند. اگر درد برطرف نشد، می‌توانید آب آغشته به آلو خشک بنوشید، زیرا باعث تحریک حرکات روده و خروج گاز می‌شود.

توصیه می‌کنیم وعده‌های سبک و تازه شامل میوه‌ها و سبزیجات مصرف کنید و در طول روز جرعه‌جرعه آب بنوشید. همچنین نوشیدن چای بابونه یا بادرنجبویه می‌تواند به کاهش درد کمک کند.

علل دیگر

بعضی دلایل دیگر نیز می‌توانند باعث بروز درد وسط پشت معده شوند. این عوامل عبارتند از بارداری و پیلونفریت.

برای آشنایی با علت دردهای شکم و معده، مطالعه مطلب زیر توصیه می‌شود:

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درمان‌های خانگی و استراحت باعث کاهش درد شما نمی‌شوند، مشاوره با پزشک ضروری است. بیشتر بیماری‌هایی که باعث درد هم‌زمان شکم و کمر می‌شوند، نیاز به تشخیص دقیق پزشکی دارند تا منبع درد مشخص شده و درمان به‌درستی انجام گیرد.

پزشک ممکن است برای تشخیص یا رد برخی بیماری‌ها، آزمایش خون و تصویربرداری‌هایی مانند سونوگرافی یا ام‌آر‌آی (MRI) تجویز کند و سپس مناسب‌ترین روش درمانی را پیشنهاد دهد.

در صورت بروز علائم زیر، فورا به پزشک مراجعه کنید:

• تهوع طولانی مدت
• درد مداوم در قسمت بالای سمت راست شکم
• درد شدید شکم در دوران بارداری
• درد زیاد پس از صرف غذا
• مدفوع کم‌رنگ
• درد شکم همراه با تب
• درد بسیار شدید شکم
• درد شدید در کمر و در ادامه آن، کشاله ران
• درد شدید و مختل کننده فعالیت‌های روزمره مانند خوردن، خوابیدن یا راه رفتن

در چنین مواردی، ممکن است درد ناشی از التهاب اندام‌ها یا حتی سرطان باشد. بنابراین، بهتر است فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید تا از بروز عوارض جدی و تهدیدکننده زندگی جلوگیری شود. تشخیص علت دقیق ناراحتی شما می‌تواند به کاهش دائمی درد و بهبودی پایدار منجر شود.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

درد شکم خود را با سوءهاضمه، گرفتگی یا گاز معمولی اشتباه نگیرید، به‌ویژه اگر با درد کمر همراه است. این علامت‌ها ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری پنهان و زمینه‌ای باشند که نباید نادیده گرفته شوند. برخی از این مشکلات ممکن است خفیف و بی‌اهمیت باشند، اما برای پیشگیری از تشدید درد و جلوگیری از بروز عوارض احتمالی، بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

آیا تا به حال با چنین دردهایی مواجه شده‌اید؟ خوشحال می‌شویم تجربه و روش‌های درمانی را که استفاده کرده‌اید با ما در میان بگذارید.