آزمایش پاپ اسمیر چیست؟ تست پاپ اسمیر برای سلامت زنان

مقدمه و شناخت

آزمایش پاپ اسمیر (Pap smear) چیست؟

آزمایش پاپ اسمیر که به آن تست پاپ (Pap test) یا غربالگری دهانه رحم (Cervical Screening Test) نیز گفته می‌شود، یک روش پزشکی است که برای جمع‌آوری نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم (بخش پایینی رحم که به واژن متصل است) انجام می‌شود. این سلول‌ها سپس زیر میکروسکوپ در آزمایشگاه بررسی می‌شوند تا هرگونه تغییر غیرطبیعی که می‌تواند نشان‌دهنده سلول‌های پیش سرطانی یا سرطانی باشد، شناسایی شود.

آزمایش پاپ اسمیر برای چیست؟

مهم‌ترین هدف آزمایش پاپ اسمیر، پیشگیری از سرطان دهانه رحم است. این آزمایش با شناسایی سلول‌های غیرطبیعی یا پیش سرطانی در دهانه رحم، قبل از اینکه به سرطان تبدیل شوند، امکان درمان زودتر از موعد را فراهم می‌کند و شانس موفقیت درمان را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.

سرطان دهانه رحم ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. پاپ اسمیر به طور مستقیم ویروس HPV را تشخیص نمی‌دهد، اما می‌تواند تغییرات سلولی ناشی از این ویروس را شناسایی کند. علاوه بر این، پاپ اسمیر می‌تواند برخی عفونت‌ها مانند زگیل تناسلی، تریکوموناس و رشد بیش از حد باکتری‌ها یا عفونت‌های قارچی را نیز تشخیص دهد. اما برای تشخیص عفونت‌های مقاربتی (STIs) مانند سوزاک و کلامیدیا، آزمایش‌های جداگانه‌ای مورد نیاز است

.

تفاوت بین معاینه لگن و آزمایش پاپ اسمیر چیست؟

معاینه لگن (Pelvic Exam) یک بخش روتین از مراقبت‌های بهداشتی زنان است. در این معاینه، پزشک به‌صورت بصری و با دخالت دست اندام‌های تناسلی داخلی و خارجی (مانند رحم، تخمدان‌ها و واژن) را بررسی می‌کند. هدف از معاینه لگن، بررسی سلامت کلی دستگاه تناسلی، شناسایی مشکلات عمومی تولیدمثل و گاهی اوقات انجام آزمایش برای بیماری‌های مقاربتی است.

در مقابل، آزمایش پاپ اسمیر (Pap Smear) یک روش تخصصی است که می‌تواند در حین معاینه لگن انجام شود، اما خود معاینه لگن لزوماً شامل پاپ اسمیر نیست. هدف اصلی پاپ اسمیر جمع‌آوری سلول‌ها از دهانه رحم برای بررسی میکروسکوپی و شناسایی تغییرات سلولی پیش سرطانی یا سرطانی است.

تفاوت بین پاپ اسمیر و آزمایش HPV چیست؟

آزمایش پاپ اسمیر به دنبال تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های دهانه رحم است که ممکن است نشان‌دهنده سلول‌های پیش سرطانی یا سرطانی باشند. پاپ اسمیر به طور مستقیم ویروس HPV را شناسایی نمی‌کند، اما تغییرات سلولی ناشی از آن را نشان می‌دهد. در مقابل، آزمایش HPV به طور خاص به دنبال حضور ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است، به‌ویژه سویه‌های پرخطر HPV که عامل اصلی اکثر سرطان‌های دهانه رحم هستند.

این دو آزمایش اغلب به‌صورت هم‌زمان انجام می‌شوند، به‌خصوص برای زنان بالای ۳۰ سال، زیرا ترکیب آن‌ها غربالگری جامع‌تری را ارائه می‌دهد و می‌تواند فاصله بین آزمایش‌ها را افزایش دهد (مثلاً هر ۵ سال یک‌بار به‌جای هر ۳ سال)

آیا دختران باکره هم به تست پاپ اسمیر نیاز دارند؟

برای دختران باکره تست پاپ اسمیر انجام نمی‌شود؛ زیرا واردکردن اسپکولوم و ابزارهای انجام این تست، به پرده بکارت آسیب می‌زند.

هر چند وقت یک‌بار به پاپ اسمیر نیاز دارید؟

فاصله زمانی انجام تست پاپ اسمیر برای هر فرد بر اساس سن، سابقه پزشکی و نتایج آزمایش‌های قبلی متفاوت است. به‌طورکلی بر اساس سن افراد توصیه می‌شود طبق برنامه زیر پیش بروند:

• زیر ۲۱ سال: معمولاً نیازی به انجام پاپ اسمیر نیست، زیرا خطر سرطان دهانه رحم در این سنین بسیار پایین است.
• 21 تا ۲۹ سال: هر سه سال یکبار.
• ۳۰ تا ۶۵ سال:
  • هر سه سال یک‌بار با انجام پاپ اسمیر به‌تنهایی.
  • هر پنج سال یک‌بار با انجام هم‌زمان پاپ اسمیر و آزمایش HPV به‌صورت هم‌زمان.
• بالای ۶۵ سال: درصورتی‌که در ۱۰ سال گذشته سه نتیجه پاپ اسمیر طبیعی متوالی داشته‌اید و سابقه سلول‌های غیرطبیعی دهانه رحم یا سرطان نداشته‌اید، معمولاً نیازی به ادامه غربالگری نیست.

جزئیات آزمایش

آمادگی برای تست پاپ اسمیر

رعایت نکات زیر قبل از آزمایش پاپ اسمیر برای اطمینان از دقت نتایج و جلوگیری از نیاز به تکرار آزمایش بسیار مهم است.

• زمان‌بندی مناسب: سعی کنید زمان آزمایش و دوران قاعدگی شما هم‌زمان نشوند، به‌خصوص اگر خونریزی شدیدی دارید. بهترین زمان برای انجام پاپ اسمیر معمولاً حداقل ۵ روز پس از پایان دوره قاعدگی یا بین ۱۰ تا ۲۰ روز پس از روز اول آخرین قاعدگی است.
• پرهیز از رابطه جنسی واژینال: برای حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از آزمایش، از رابطه جنسی واژینال خودداری کنید.
• پرهیز از استفاده از محصولات واژینال: برای حداقل ۴۸ ساعت تا ۷ روز قبل از آزمایش، از تامپون، کرم‌ها یا ژل‌های واژینال، شیاف‌ها و داروهای واژینال استفاده نکنید. این محصولات می‌توانند سلول‌های غیرطبیعی را پنهان کرده یا شستشو دهند و بر دقت نتایج تأثیر بگذارند.
• پرهیز از دوش واژینال: برای حداقل ۲ تا ۳ روز قبل از آزمایش، از دوش واژینال استفاده نکنید.
• همراه‌داشتن اطلاعات پزشکی: سابقه پزشکی کامل، از جمله نتایج پاپ اسمیر قبلی، جراحی‌ها و علائم فعلی باید با پزشک در میان گذاشته شود. لیستی از تمام داروهای مصرفی نیز باید همراه خود داشته باشد.
• آرامش: تلاش برای حفظ آرامش قبل و در حین آزمایش توصیه می‌شود. تمرینات تنفس عمیق می‌تواند به کاهش اضطراب شما کمک کند.

اگر در دوران پریودی می‌توانم آزمایش پاپ اسمیر انجام دهم؟

بهترین زمان برای انجام پاپ اسمیر، زمانی است که در دوران قاعدگی نیستید. خونریزی می‌تواند نتایج آزمایش را تحت‌تأثیر قرار داده و تفسیر آن را دشوار کند. برخی از پزشکان ممکن است در صورت خونریزی بسیار خفیف و در اواخر دوره قاعدگی، آزمایش را انجام دهند.

پاپ اسمیر چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش پاپ اسمیر در مطب پزشک یا کلینیک انجام می‌شود و معمولاً تنها چند دقیقه طول می‌کشد.

مراحل گام‌به‌گام:

1. از فرد خواسته می‌شود که از کمر به پایین یا به طور کامل لباس‌های خود را درآورد و گان بپوشد. سپس روی تخت معاینه دراز کشیده، زانوها خم شده و پاشنه‌های پا در رکاب‌ها (پایه‌های مخصوص پا) قرار می‌گیرند.
2. پزشک به‌آرامی ابزاری به نام اسپکولوم را وارد واژن می‌کند. اسپکولوم دیواره‌های واژن را باز نگه می‌دارد تا دهانه رحم به‌وضوح دیده شود. در این مرحله ممکن است فرد احساس فشار یا گرفتگی خفیف داشته باشد.
3. سپس، پزشک با استفاده از یک برس نرم و یا یک کاردک کوچک، به‌آرامی نمونه‌ای از سلول‌ها و مخاط را از سطح دهانه رحم و همچنین از داخل دهانه رحم جمع‌آوری می‌کند. این بخش از فرایند معمولاً دردناک نیست.
4. پس از جمع‌آوری نمونه، اسپکولوم به‌آرامی خارج می‌شود.
5. سلول‌های جمع‌آوری شده در یک مایع مخصوص یا روی یک لام شیشه‌ای قرار داده شده و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند.

آیا پاپ اسمیر درد دارد؟

آزمایش پاپ اسمیر معمولاً دردناک نیست، اما ممکن است برخی از زنان احساس ناراحتی خفیف، فشار یا گرفتگی را تجربه کنند. این احساس معمولاً کوتاه‌مدت است و به‌سرعت برطرف می‌شود. احساس فشار یا گرفتگی معمولاً هنگام ورود اسپکولوم به واژن و سپس هنگام جمع‌آوری سلول‌ها با برس یا کاردک ایجاد می‌شود.

بعد از پاپ اسمیر چه انتظاری باید داشته باشم؟

پس از انجام آزمایش پاپ اسمیر، می‌توان بلافاصله به فعالیت‌های روزمره عادی بازگشت. هیچ محدودیتی در ورزش، حمام‌کردن یا روال عادی روزانه وجود ندارد. ممکن است پس از آزمایش، برخی ممکن است کمی لکه بینی یا خونریزی خفیف واژینال را تجربه ‌کنند که این امر طبیعی است، به‌خصوص اگر دهانه رحم کمی تحریک شده باشد. این مورد معمولاً ظرف یک یا دو روز برطرف می‌شود. همچنین ممکن است برای چند دقیقه احساس گرفتگی خفیف وجود داشته باشد که به سرعت برطرف می‌شود. نتایج آزمایش پاپ اسمیر معمولاً طی چند روز تا یک تا سه هفته آماده می‌شوند.

نتایج و پیگیری

تفسیر آزمایش پاپ اسمیر

نتایج آزمایش پاپ اسمیر معمولاً به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: طبیعی، نامشخص یا غیرطبیعی.

• نتیجه طبیعی (Negative/Normal): به این معنی است که هیچ سلول غیرطبیعی یا سرطانی در نمونه یافت نشده است. در این حالت، نیازی به درمان یا آزمایش اضافی نیست و غربالگری منظم طبق توصیه‌های پزشک ادامه می‌یابد.
• نتیجه نامشخص یا غیرقابل‌تفسیر (Unclear/Unsatisfactory): این بدان معناست که نمونه جمع‌آوری شده برای تحلیل قطعی کافی نبوده است (مثلاً به دلیل سلول‌های ناکافی، وجود خون یا مخاط). این نتیجه لزوماً به معنای وجود مشکل نیست، اما نیاز به تکرار پاپ اسمیر در ۶ تا ۱۲ هفته آینده دارد.
• نتیجه غیرطبیعی (Abnormal/Positive): این نتیجه نشان‌دهنده وجود سلول‌های نگران‌کننده است. مهم است بدانید که نتیجه غیرطبیعی به طور خودکار به معنای سرطان دهانه رحم نیست؛ بلکه نشان می‌دهد که نیاز به بررسی‌های بیشتر برای تعیین علت و شدت تغییرات سلولی وجود دارد.

متن انگلیسی:

More than 95% of the time, people treated for precancerous cells don’t develop cervical cancer. An unclear or abnormal Pap test result doesn’t mean you have cervical cancer.

ترجمه متن:

بیش از ۹۵٪ مواقع، افرادی که برای سلول‌های پیش سرطانی تحت درمان قرار می‌گیرند، به سرطان دهانه رحم مبتلا نمی‌شوند. نتیجه نامشخص یا غیرطبیعی آزمایش پاپ اسمیر به معنای ابتلا به سرطان دهانه رحم نیست.

منبع

جزئیات بیشتر

بعد از نتیجه غیرطبیعی پاپ اسمیر، ممکن است به چه آزمایش‌های نیاز داشته باشم؟

اگر نتیجه پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های خاصی را برای بررسی بیشتر توصیه کند:

• کولپوسکوپی: شایع‌ترین اقدام برای نتایج غیرطبیعی است. در این روش، پزشک با استفاده از یک ابزار بزرگ‌نمایی خاص (کولپوسکوپ) دهانه رحم و واژن را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کند تا هرگونه ناحیه غیرطبیعی را شناسایی کند.
• بیوپسی: در طول کولپوسکوپی، اگر نواحی غیرطبیعی مشاهده شود، پزشک ممکن است نمونه کوچکی از بافت دهانه رحم را برای بررسی بیشتر در آزمایشگاه بردارد.
• آزمایش HPV: ممکن است برای تشخیص وجود سویه‌های پرخطر ویروس HPV انجام شود، به‌خصوص اگر نتیجه پاپ اسمیر ASC-US باشد.
• نظارت منظم: بسته به نوع و شدت سلول‌های غیرطبیعی، ممکن است نیاز به انجام مکرر پاپ اسمیر برای نظارت بر تغییرات باشد.
• گزینه‌های درمانی (در صورت لزوم): اگر سلول‌های غیرطبیعی با درجه بالا یا ضایعات پیش سرطانی یافت شوند، پزشک ممکن است روش‌هایی را برای برداشتن یا ازبین‌بردن این سلول‌ها توصیه کند، مانند:
  • کرایوتراپی: انجماد سلول‌های غیرطبیعی..
  • درمان با لیزر: استفاده از لیزر برای ازبین‌بردن سلول‌های غیرطبیعی.
  • روش LEEP: برداشتن سلول‌های غیرطبیعی با استفاده از یک حلقه سیمی گرم شده.

یادداشتی از تیم دارو دات کام

ترس از انجام پاپ اسمیر بسیار عادی است. انجام آن برای اکثر مردم خوشایند نیست، اما انجام این تست برای سلامت شما بسیار مهم است. خوشبختانه، آزمایش پاپ اسمیر کمتر از 10 دقیقه طول می‌کشد و هر گونه ناراحتی که احساس می‌کنید به‌سرعت برطرف می‌شود.

پاپ اسمیر ابزاری حیاتی برای تشخیص سلول‌های غیرمعمول در دهانه رحم شماست که ممکن است منجر به سرطان دهانه رحم شود. اگر بین 21 تا 65 سال سن دارید، با پزشک خود مشورت کنید تا بدانید چه زمانی باید آزمایش پاپ اسمیر خود را انجام دهید. تشخیص زودهنگام سلول‌های پیش سرطانی یا سرطانی روی دهانه رحم می‌تواند شانس شما را برای مبارزه با سرطان دهانه رحم افزایش دهد.