دیابت بارداری چیست؟ + جدول قند خون

دیابت بارداری چیست؟

طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO)، دیابت بارداری به افزایش قند خون یا هایپرگلیسمی گفته می‌شود و در اثر آن، سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی می‌رود و با معیارهای مشخص (OGTT یا GCT)، قابل تشخیص است. این مشکل، معمولا در حدود هفته 24 تا 28 بارداری ایجاد می‌شود.

این وضعیت، می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد.

متن انگلیسی:

Women with gestational diabetes are at an increased risk of complications during pregnancy and at delivery. These women and possibly their children are also at increased risk of type 2 diabetes in the future.

ترجمه متن:

زنان مبتلا به دیابت بارداری در معرض خطر عوارض بیشتری در دوران بارداری و زایمان هستند. این زنان و به احتمال زیاد فرزندانشان نیز در آینده در معرض افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند. (منبع)

یکی از دلایل مهمی که باعث می‌شود برخی افراد به این بیماری توجه نکنند، این است که دیابت بارداری معمولا بدون علامت است. در واقع بسیاری از زنان مبتلا به این بیماری، هیچ علامت خاصی را تجربه نمی‌کنند. حتی در صورت بروز علائمی همچون تشنگی بیشتر از حد معمول یا نیاز مکرر به ادرار کردن، معمولا آن قدر خفیف هستند که به چشم فرد نمی‌آیند.

این وضعیت می‌تواند بدون اطلاع مادر پیشرفت کند و پیامدهای جدی برای سلامت او و نوزادش داشته باشد. چک کردن مرتب قند خون مادر زیر نظر پزشک، مخصوصاً بین هفته‌های 24 تا 28 بارداری یک امر ضروری و مهم است تا از عوارض دیابت بارداری جلوگیری کرد.

این بیماری همچنین با نام‌هایی چون «دیابت حاملگی» و «قند بارداری» نیز شناخته می‌شود.

دیابت بارداری چقدر شایع است؟

طبق تحقیقات انجام شده، متوسط نرخ ابتلا به دیابت بارداری در سراسر جهان بین %۱۴ تا %۱۷ است. عوامل مختلفی وجود دارند که باعث افزایش این نرخ در سال‌های اخیر شده‌اند. از جمله این عوامل می‌توان به سن، دسترسی به مراقبت‌های دوران بارداری و موقعیت جغرافیایی اشاره کرد.

نرخ ابتلا به این بیماری در ایران نیز به طور میانگین، حدود ٪۷.۶ تخمین زده شده است.

اگر به دیابت بارداری مبتلا شوید، چه اتفاقی می‌افتد؟

دیابت بارداری به این معنی است که بدن شما قادر به تولید انسولین کافی برای پاسخگویی به نیازهای دوران بارداری نیست. سلول‌های بدن به انسولین تولید شده مقاومت نشان می‌دهند و در نتیجه قند خون شما بالا می‌رود.

در این شرایط، پزشک شما را به یک متخصص تغذیه که در زمینه دیابت بارداری تخصص دارد، ارجاع می‌دهد. متخصص تغذیه در مورد اینکه چگونه برخی غذاها معمولا سطح قند خون را افزایش می‌دهند و چگونه می‌توانید مطمئن شوید که وعده‌های غذایی و میان وعده‌های شما حاوی انواع و مقادیر مناسب مواد مغذی هستند، صحبت خواهد کرد.

پزشک همچنین در مورد بررسی یا آزمایش قند خون در خانه و اینکه سطح قند خون‌تان بعد از غذا چقدر باید باشد به شما آموزش‌هایی خواهد داد.

در نهایت، متخصص زنان و زایمان و متخصص تغذیه با چیدن یک روتین جدید، دیابت بارداری شما را مدیریت خواهند کرد. افراد مبتلا به دیابت معمولا ویزیت‌های بیشتری در دوران بارداری دارند تا رشد جنین را بررسی کنند، افزایش وزن خود را کنترل کنند و در مورد چگونگی کنترل سطح قند خون خود صحبت کنند.

علائم و نشانه‌های دیابت بارداری

علائم قند بارداری معمولا پنهان هستند. همین ویژگی باعث می‌شود که تشخیص علائم قند در بارداری، بدون آزمایش خون دشوار باشد. در موارد نادر، ممکن است علائم کلاسیک هایپرگلیسمی (قند خون بالا) در مادران مبتلا به این بیماری مشاهده شود.

علائم قند بالا در بارداری، شامل موارد زیر می‌شود:

• تشنگی زیاد
• تکرر ادرار
• خستگی
• حالت تهوع

بااین‌حال، این علائم بیشتر در دیابت آشکار (overt diabetes) یا در موارد بسیار شدید، دیابت بارداری دیده می‌شوند و نباید به‌عنوان تنها شاخص برای تشخیص این وضعیت استفاده شوند.

علت‌ دیابت بارداری چیست؟

دلایل دیابت بارداری به طور کامل شناخته شده نیستند، اما نظریه‌هایی در مورد چرایی بروز این عارضه وجود دارد.

یکی از این موارد، نقش هورمون‌های جفت است. جفت، وظیفه تأمین مواد مغذی و آب برای جنین در حال‌ رشد را بر عهده دارد. همچنین انواع مختلفی از هورمون‌ها را برای حفظ جنین تولید می‌کند. برخی از این هورمون‌ها همچون استروژن، کورتیزول و لاکتوژن جفتی انسانی، می‌توانند اثر منفی بر انسولین داشته باشند. این پدیده مقاومت به انسولین نامیده می‌شود که معمولاً در حدود هفته‌های ۲۰ تا ۲۴ بارداری آغاز می‌شود.

همان‌طور که جفت رشد می‌کند، تولید هورمون‌های جفت نیز افزایش پیدا می‌کند و خطر مقاومت به انسولین بیشتر می‌شود. به طور طبیعی، پانکراس قادر است انسولین بیشتری تولید کند تا بر این مقاومت به انسولین غلبه کند. اما زمانی که تولید انسولین برای غلبه بر اثر هورمون‌های جفت کافی نباشد، دیابت بارداری اتفاق می‌افتد.

علاوه بر این موارد، برخی شرایط و سوابق بیماری، احتمال ابتلا به این بیماری را در مادران باردار افزایش می‌دهند:

• اضافه وزن یا چاقی: شاخص توده بدنی (BMI) عدد 25 یا بیشتر قبل از بارداری، یا افزایش وزن بیش از حد و سریع در دوران بارداری.
• سابقه خانوادگی دیابت نوع 2 و پیش‌دیابت: داشتن والدین یا خواهر و برادر مبتلا به دیابت نوع 2، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
• سابقه دیابت بارداری در بارداری‌های قبلی: زنانی که یک ‌بار GDM داشته‌اند، احتمال بالایی برای ابتلا به آن در بارداری‌های بعدی دارند.
• سابقه تولد نوزادی با وزن بالا (ماکروزومی): تولد نوزادی با وزن 4 کیلوگرم یا بیشتر در بارداری قبلی.
• داشتن سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): این اختلال هورمونی است که با مقاومت به انسولین می‌تواند یکی از عوامل ابتلا به دیابت بارداری شمرده شود.
• پروفایل لیپیدی نامطلوب: کلسترول HDL پایین (≤ 35 mg/dL) یا تری گلیسیرید بالا (≥ 250 mg/dL)
• سن مادر: سن بالای 40 سال خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
• سابقه فشارخون بالا
• سابقه تولد نوزاد مرده

آیا دیابت بارداری خطرناک است؟

بله؛ هر بیماری که در دوران حساس بارداری، سلامت مادر و جنین را تهدید کند، خطرناک به‌شمار می‌آید. دیابت بارداری می‌تواند مشکلات زیاد و جبران ناپذیری برای مادر و جنین او به وجود آورد. برخی از این مشکلات و عوارض، در بلندمدت و پس از گذشت چند سال از تولد کودک خود را نشان می‌‌دهند.

علاوه بر این، عدم وجود علائم محسوس در دیابت بارداری، گاهی باعث تشخیص دیرهنگام این بیماری می‌شود. به همین دلیل، باید چکاپ‌ها و آزمایش‌های مربوطه را در این دوره، به‌ویژه در هفته 24 تا 28 بارداری، بسیار جدی گرفت.

تاثیر و خطرات دیابت بارداری برای مادر چیست؟

عوارض کوتاه‌مدت

• احتمال بروز پره اکلامپسی: عارضه‌ای جدی در بارداری که با فشارخون بالا و وجود پروتئین در ادرار در نیمه دوم بارداری مشخص می‌شود. پره اکلامپسی می‌تواند منجر به عوارض تهدیدکننده زندگی برای مادر مانند تشنج یا نارسایی ارگان‌ها و جنین شود.
• نیاز به سزارین: به دلیل بزرگ بودن جنین یا سایر عوارض ناشی از دیابت بارداری، احتمال نیاز به زایمان از طریق سزارین به طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
• افزایش وزن بیش از حد در بارداری
• افزایش خطر القای زایمان
• افزایش خطر خونریزی پس از زایمان 
• افزایش خطر افسردگی پس از زایمان

عوارض بلندمدت

• خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده: بیش از نیمی از زنانی که سابقه دیابت بارداری داشته‌اند، در عرض 10 سال پس از زایمان به دیابت نوع 2 مبتلا می‌شوند. این خطر حتی در صورت بازگشت قند خون به حالت طبیعی پس از زایمان نیز وجود دارد.
• افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی و سکته در آینده

تاثیر و خطرات دیابت بارداری برای جنین و نوزاد چیست؟

عوارض کوتاه‌مدت

• ماکروزومی (بزرگ بودن جنین نسبت به سن بارداری): این وضعیت به معنای وزن زیاد نوزاد هنگام تولد (معمولاً بیش از 4 کیلوگرم) است. ماکروزومی می‌تواند زایمان را دشوار کرده و منجر به آسیب‌های زایمانی مانند دیستوشی شانه یا گیر کردن شانه نوزاد در کانال زایمان، شکستگی استخوانی مانند ترقوه یا آسیب عصبی مانند فلج ارب، شود.
• افت قند خون نوزاد (هیپوگلیسمی نوزادی): بلافاصله پس از تولد، نوزاد ممکن است دچار افت شدید قند خون شود، زیرا بدن او به تولید انسولین زیاد در پاسخ به قند خون بالای مادر عادت کرده است.
• مشکلات تنفسی (سندرم دیسترس تنفسی): نوزاد ممکن است به دلیل عدم تکامل کامل ریه‌ها، در تنفس مشکل داشته باشد.
• زردی: افزایش بیلی‌روبین در خون نوزاد که منجر به زردی پوست و چشم‌ها می‌شود.
• تولد زودرس: نوزاد ممکن است زودتر از موعد به دنیا بیاید.
• افزایش خطر سقط‌ جنین یا مرده‌زایی: سطوح بالای قند خون کنترل نشده می‌تواند این خطرات را افزایش دهد.

عوارض بلندمدت

نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت بارداری، در آینده بیشتر در معرض خطر چاقی و ابتلا به دیابت نوع 2 و سندرم متابولیک قرار دارند. این پدیده به عنوان «برنامه‌ریزی درون‌رحمی» شناخته می‌شود.

گزارش‌های متعدد نشان می‌دهد که پیامدهای نامطلوب دیابت بارداری می‌تواند در سلامت کودک در درازمدت نیز تأثیر داشته باشد. این امر به یک «اثر برنامه‌ریزی بین‌نسلی» حیاتی اشاره دارد. به این معنا که محیط متابولیک در رحم، به‌ویژه قرارگرفتن در معرض گلوکز بالای مادر، می‌تواند متابولیسم جنین را «برنامه‌ریزی» کند و کودک را مستعد ابتلا به بیماری‌های مزمن در دهه‌های بعدی زندگی کند.

این موضوع، دیابت بارداری را از یک عارضه موقتی بارداری به یک نگرانی مهم با پیامدهای عمیق درازمدت ارتقا می‌دهد.

در مطلب زیر می‌توانید عوارض دیابت بارداری بر جنین و همچنین راه‌های پیشگیری از آن را مطالعه کنید:

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری است؟

اگر باردار هستید و در یکی از گروه‌های زیر قرار می‌گیرید، احتمالا در معرض ابتلا به این بیماری هستید:

• دارای اضافه وزن یا چاقی
• سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت نوع 2
• سابقه ابتلا به دیابت در بارداری قبلی
• بارداری بالای 40 سال
• ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک

دیابت بارداری چگونه تشخیص داده می‌شود؟

آزمایش خون برای غربالگری دیابت بارداری برای تمام زنانی که علائم خطر ابتلا به دیابت را ندارند  یا از قبل، مبتلا به دیابت و پیش دیابت نبوده‌اند، معمولاً بین هفته‌های 24 تا 28 بارداری انجام می‌شود. این بازه زمانی به دلیل افزایش مقاومت به انسولین در این دوره از حاملگی انتخاب شده است.

اگر در زنان باردار، برخی از عوامل خطر احتمالی دیابت بارداری مانند چاقی شدید، سابقه GDM قبلی، سابقه خانوادگی قوی دیابت یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک وجود داشته باشد، باید آزمایش‌های دیابت بارداری در سه ماهه اول بارداری و حتی در اولین ویزیت بارداری انجام شود تا دیابت آشکار (pre-gestational diabetes) نیز تشخیص داده شود.

آزمایش دیابت بارداری

دو روش اصلی برای تشخیص دیابت بارداری وجود دارد:

تشخیص دومرحله‌‌ای

این روش توسط کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان و مؤسسه ملی سلامت (NIH) در ایالات متحده توصیه می‌شود و شامل دو مرحله است:

1. تست چاش گلوکز: در این مرحله، فرد 50 گرم محلول گلوکز را بدون نیاز به ناشتایی مصرف می‌کند. یک ساعت بعد، سطح قند خون اندازه‌گیری می‌شود. مقدار 140 mg/dL یا بالاتر معمولاً نیاز به آزمایش تشخیصی بیشتر را نشان می‌دهد.
2. تست تحمل گلوکز خوراکی 100 گرمی: در صورت مثبت بودن GCT، این آزمایش تشخیصی انجام می‌شود. این آزمایش نیاز به ناشتایی دارد و قند خون در زمان‌های ناشتا، 1، 2 و 3 ساعت پس از مصرف 100 گرم گلوکز اندازه‌گیری می‌شود.

تشخیص یک‌ مرحله‌ای

این روش توسط انجمن دیابت آمریکا و گروه مطالعاتی بین‌المللی دیابت و بارداری توصیه می‌شود و شامل یک 75 OGTT گرمی است. این آزمایش نیز نیاز به ناشتایی دارد و قند خون در زمان‌های ناشتا، 1 و 2 ساعت پس از مصرف 75 گرم گلوکز اندازه‌گیری می‌شود. تشخیص GDM با یک یا چند مقدار غیرطبیعی صورت می‌گیرد.

معیارهای تشخیصی WHO/IADPSG برای OGTT 75 گرمی:

• قند خون ناشتا: ≥ 92 mg/dL
• قند خون 1 ساعت پس از مصرف گلوکز: ≥ 180 mg/dL
• قند خون 2 ساعت پس از مصرف گلوکز: ≥ 153 mg/dL

تشخیص با یک یا چند مقدار بالا صورت می‌گیرد.

برای آشنایی با آزمایش دیابت بارداری راهنمای زیر را مطالعه کنید:

جدول قند خون دیابت بارداری

مقادیر هدف قند خون در دیابت بارداری به طور قابل‌توجهی سخت‌گیرانه‌تر از مقادیری است که معمولاً برای افراد غیرباردار مبتلا به دیابت توصیه می‌شود. این سخت‌گیری نشان‌دهنده آسیب‌پذیری شدید جنین درحال‌رشد در برابر سطوح حتی نسبتاً بالای گلوکز است.

گلوکز بالای مادر می‌تواند از جفت عبور کرده و منجر به هایپرانسولینمی جنینی و عوارض بعدی مانند ماکروزومی، هیپوگلیسمی در بدو تولد و برنامه‌ریزی متابولیک طولانی‌مدت شود. بنابراین، دستیابی و حفظ این اهداف سخت‌گیرانه، مانند راه‌رفتن بر روی طناب باریک برای پزشکان و بیماران است.

راهنمای کامل جدول قندخون دیابت بارداری و نحوه مدیریت قند خون نرمال را در مطلب زیر مطالعه کنید:

روش‌های درمان دیابت بارداری؛ دارویی و غیر دارویی

درمان دیابت بارداری بر دو محور اصلی استوار است: تغییرات سبک زندگی و در صورت لزوم، دارو درمانی.

در ادامه، هر کدام را بیشتر بررسی خواهیم کرد:

روش درمان غیر دارویی؛ تغییرات سبک زندگی

اولین و مهم‌ترین خط درمان دیابت بارداری، اصلاح رژیم غذایی و فعالیت بدنی است. این برنامه باید تحت‌نظر کارشناس تغذیه تنظیم شود. توصیه می‌شود از تمام گروه‌های غذایی به‌صورت متعادل استفاده شود و وعده‌های غذایی در دفعات بیشتر و با حجم کمتر مصرف شوند تا نوسانات قند خون به حداقل برسد.

استفاده کافی از مواد غذایی فیبردار نیز برای کنترل قند خون و سلامت گوارش مهم است. فعالیت بدنی منظم و با شدت متوسط بخش جدایی‌ناپذیری از درمان است.

روش درمان دارویی؛ زیر نظر پزشک

اگر ۱ تا ۲ هفته پس از اصلاح رژیم غذایی و فعالیت بدنی منظم، سطح قند خون هنوز پایدار نشده باشد و یا اگر با تشخیص پزشک، سطح قند خونتان بسیار بالاتر از حد تقریبی مجاز باشد، درمان دارویی برای مادر در نظر گرفته می‌شود.

باید توجه کرد با گذر زمان در دوران بارداری، سطح قند خون مادر ممکن است دوباره افزایش یابد. بنابراین، حتی اگر بیمار در یک بازه زمانی زیر نظر پزشک بهبود پیدا کند، باز هم ممکن است در مراحل بعدی بارداری نیاز به مصرف دارو داشته باشد. البته معمولاً مادران می‌توانند پس از زایمان، مصرف این داروها را قطع کنند.

داروهای دیابت بارداری

همانطور که در بخش درمان دیابت بارداری گفتیم، اگر کنترل قند خون با تغییرات سبک زندگی به‌تنهایی به دست نیاید و مقدار قند خون همچنان بالاتر از حد مجاز تعریف شده باشد، درمان دارویی زیر نظر پزشک ضروری می‌شود.

اما در این دوره معمولاً چه داروهایی برای بیماران تجویز می‌شود؟ داروهایی همچون:

• انسولین (Insulin): کالج آمریکایی متخصصین زنان و زایمان انسولین را به‌عنوان درمان دارویی ارجح در صورت عدم کنترل قند خون با روش‌های غیردارویی توصیه می‌کند. انسولین از جفت عبور نمی‌کند و بنابراین برای جنین ایمن تلقی می‌شود.
• متفورمین (Metformin): در مواردی که بیمار نمی‌تواند انسولین مصرف کند یا تمایلی به تزریق ندارد، متفورمین می‌تواند به‌عنوان یک گزینه درمانی خوراکی استفاده شود.
• گلیبورید (Glyburide): این دارو نیز مانند متفورمین به‌عنوان یک داروی خوراکی بعد از سه ماه اول بارداری و حتی پس از زایمان و دوران شیردهی نیز تجویز می‌شود.

با این‌حال، باید توجه داشت که تعداد قابل‌توجهی از بیمارانی که با داروهای خوراکی شروع می‌کنند، ممکن است در نهایت نیاز به انسولین پیدا کنند.

آیا دیابت بارداری پس از تولد جنین از بین می‌رود؟

بله؛ سطح قند خون پس از زایمان و  در زمانی که سطح هورمون‌ها به حالت عادی برمی‌گردد، کاهش پیدا می‌کند. پزشک پس از تولد نوزاد، برای اطمینان از ازبین‌رفتن دیابت بارداری، حدود 6 تا 12 هفته پس از زایمان، آزمایش تحمل گلوکز خوراکی 75 گرمی خواهد گرفت.

اگر دیگر شاخص‌های دیابت وجود نداشته باشد، باید هر 3 سال تست‌های استاندارد دیابت یعنی اندازه‌گیری قند ناشتا و دوساعته و A1C غربالگری را انجام‌ دهید.

با این‌ حال، حدود ۵۰٪ از افراد مبتلا به دیابت بارداری ممکن است به دیابت نوع ۲ مبتلا شوند. خوردن غذاهای مناسب برای بدن و فعالیت بدنی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک کند.

پزشک شما برای بررسی دیابت توصیه خواهد کرد که هر 3 سال یک‌بار آزمایش خون بدهید؛ به خصوص اگر یک یا چند عامل خطر داشته باشید که شما را بیشتر در معرض ابتلا قرار دهد.

آیا ابتلا به دیابت بارداری، بارداری را پرخطر می‌کند؟

بله؛ ابتلا به دیابت بارداری ممکن است دوران بارداری را پرخطر کند. پزشکان زمانی یک بارداری را پرخطر در نظر می‌گیرند که مادر، جنین یا هر دو، به بیماری‌هایی مبتلا شوند که احتمال بروز عوارض بارداری را افزایش دهند.

آیا اگر دیابت بارداری داشته باشم، نوزادم سالم خواهد بود؟

بله؛ با وجود دیابت بارداری در مادر، اکثر نوزادان سالم به دنیا می‌آیند. شما می‌توانید برای کنترل دیابت بارداری در دوران بارداری کارها و اقداماتی انجام دهید تا بهترین شرایط را برای تولد فرزندتان، فراهم کنید.

انجام مرتب چکاپ‌های پزشکی در دوران بارداری و کنترل دیابت بارداری به بهترین شکل ممکن در دوران بارداری، دو مورد از بهترین کارهایی هستند که می‌توانید انجام دهید.

آیا زنان مبتلا به دیابت بارداری، لازم است بعد از زایمان تحت نظر باشند؟

بله؛ مادران مبتلا به دیابت بارداری باید 4 تا 12 هفته پس از زایمان آزمایش تحمل گلوکز خوراکی با 75 گرم گلوکز بدهند. پس از آن نیز لازم است، در صورت طبیعی بودن نتیجه، باید هر سه سال یک بار برای بررسی دیابت، آزمایش خون با تست‌های استاندارد را انجام دهند.

اگر هم علائمی مانند افزایش تشنگی، نیاز به ادرار کردن بیشتر از حد معمول و خشکی دهان را تجربه کردند، صرف نظر از زمان آزمایش بعدی، باید سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنند.

راه‌های پیشگیری از دیابت بارداری چیست؟

پیشگیری از دیابت بارداری، شامل توصیه‌هایی در دوران پیش از بارداری و در طول آن است:

توصیه‌های پیش از بارداری

بهترین زمان برای پیشگیری از دیابت بارداری، قبل از شروع حاملگی است. اگر فرد اضافه‌وزن دارد یا چاق است، کاهش وزن و افزایش فعالیت بدنی قبل از بارداری می‌تواند به طور قابل‌توجهی شانس ابتلا به دیابت بارداری را کاهش دهد.

توصیه صریح به کاهش وزن و افزایش فعالیت بدنی قبل از بارداری، یک رویکرد پیشگیرانه مهم را نشان می‌دهد. این امر الگو را از صرفا مدیریت دیابت بارداری پس از وقوع آن در دوران بارداری، به پیشگیری فعال از شروع آن تغییر می‌دهد.

این موضوع اهمیت مشاوره پیش از بارداری و بهینه‌سازی سلامت را به‌عنوان ابزاری قدرتمند در سلامت باروری برجسته می‌سازد. با بهبود حساسیت به انسولین و متابولیسم گلوکز قبل از نیازهای فیزیولوژیکی بارداری، زنان می‌توانند خطر خود را به طور قابل توجهی کاهش دهند.

در طول بارداری

در دوران بارداری، تلاش برای کاهش وزن توصیه نمی‌شود، زیرا رشد سالم جنین نیاز به افزایش وزن مناسب دارد. با این‌ حال، افزایش وزن بیش از حد و سریع در دوران بارداری می‌تواند شانس ابتلا به دیابت بارداری را افزایش دهد.

بنابراین، مدیریت وزن در طول بارداری با راهنمایی پزشک، بسیار مهم است. حفظ رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم در طول بارداری، حتی در صورت عدم وجود عوامل خطر، به سلامت کلی مادر و جنین کمک کرده و می‌تواند در پیشگیری از دیابت بارداری مؤثر باشد. مصرف ویتامین‌های دوران بارداری نیز توصیه می‌شود.

بایدها و نبایدها در دیابت بارداری

برای پیشگیری از ابتلا به دیابت بارداری و کنترل سطح قند خون خود در دوران حاملگی، لیستی از بایدها و نبایدهای ضروری برای شما تهیه کرده‌ایم که با رعایت کردن آنها، می‌توانید از سلامت خود و نوزادتان در این دوران اطمینان داشته باشید.

توجه! یادتان باشد این لیست تنها یک لیست کلی و جامع بوده و شما در هر صورت باید تحت نظر پزشک معالج خود باشید.

لیست غذاهای مجاز و ضروری برای دیابت بارداری

• کربوهیدرات‌های پیچیده و فیبردار و غذاهای با شاخص گلایسمی پایین مانند غلات کاملی همچون نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، جو دوسر و کینوا
• سبزیجات غیرنشاسته‌ای مثل اسفناج، کلم بروکلی، خیار، گوجه فرنگی و برخی میوه‌ها مثل سیب، پرتقال، گلابی
• پروتئین‌ مانند ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، توفو، لوبیا و آجیل
• چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، آووکادو، مغزها و دانه‌ها

لیست غذاهای غیرمجاز و ممنوعه برای دیابت بارداری

• قندهای مصنوعی و یا تصفیه شده در غذاها و نوشیدنی‌هایی مانند شکر، عسل، شیرینی‌جات، دسرها، کیک، نوشابه‌ها، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، آب‌میوه‌های صنعتی، بستنی و شکلات
• کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند برنج سفید، نان سفید مانند نان لواش و پاستا
• غذاهای فرآوری شده و فست‌فودها
• مصرف میوه‌هایی مانند موز، انگور و آناناس به دلیل قند بالا

آیا نوشیدن آب، قند خون را در دیابت بارداری کاهش می‌دهد؟

هیدراته نگه‌داشتن بدن در دوران بارداری بسیار مهم است؛ به‌خصوص اگر دیابت بارداری دارید. اما هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد که نشان دهد نوشیدن آب به‌تنهایی مستقیما سطح قند خون را در بدن کاهش می‌دهد.

با این حال، هیدراته ماندن به بدن شما کمک می‌کند تا قند خون خود را تنظیم کند و به رقیق شدن خون و دفع قند اضافی از طریق کلیه‌ها، کمک می‌کند. آب همچنین می‌تواند به بدن کمک کند تا از انسولین به طور مؤثرتری استفاده کند.

چگونه می‌توانم با وجود دیابت بارداری با خیال راحت ورزش کنم؟

ورزش به بدن شما کمک می‌کند تا از گلوکز بیشتری استفاده کند؛ این کار در نهایت باعث کاهش قند خون می‌شود. اگر دیابت بارداری دارید، با پزشک خود در مورد ورزش مناسب با شرایط خود مشورت کنید. برنامه ورزشی شما باید منحصر به فرد با وضعیت سلامت و سطح تناسب اندام شما قبل از بارداری باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر قصد بارداری دارید، بهتر است از همان ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. در این صورت، پزشک می‌تواند خطر ابتلا به دیابت بارداری و سلامت کلی شما را بررسی کند. در طول بارداری نیز، به‌ویژه در هفته 24 تا 28 بارداری، پزشک باید با انجام چکاپ‌های منظم، سطح قند خون مادر را زیر نظر داشته باشد.

اگر به دیابت بارداری مبتلا هستید، نیاز به معاینات مکرر خواهید داشت. این معاینات منظم و تکراری به احتمال زیاد در سه ماهه آخر بارداری انجام می‌شوند. پزشک شما در این معاینات، سطح قند خون و سلامت جنینتان را بررسی خواهد کرد.

با توجه به این‌که دیابت بارداری، یک بیماری بدون علامت است و تنها در مواردی نادر افراد علائمی خاص از خود نشان می‌دهند، توصیه می‌شود در صورت بروز علائم زیر در بازه زمانی تأکید شده، حتما به پزشک خود مراجعه کنید:

• احساس تشنگی بیشتر از حد معمول
• تکرر ادرار شدید و غیرعادی
• خستگی مفرط و بی‌حالی مداوم
• تاری دید 
• عفونت‌های مکرر از جمله عفونت‌های قارچی واژن و مثانه
• حالت تهوع و استفراغ مداوم

برای پیشگیری و درمان عفونت‌های قارچی ناشی از دیابت مطلب زیر را مطالعه کنید؟

برای دیابت بارداری پیش چه دکتری بروم؟

• متخصص زنان و زایمان: متخصص زنان و زایمان پزشک اصلی و همراه شما در این مسیر است. شما باید از زمان اقدام به بارداری تا حین بارداری و بعد از آن زیر نظر پزشک زنان و زایمان خود باشید. پزشک شما چکاپ‌ها و معاینات لازم را در بازه‌های زمانی مشخص انجام داده و در صورت وجود شواهد در آزمایش‌ها، دیابت بارداری را تشخیص می‌دهد.
• متخصص تغذیه: رعایت رژیم غذایی سالم و مناسب برای کنترل قند خون مادر و درمان دیابت بارداری خفیف بسیار مهم است. به همین دلیل، یک متخصص تغذیه حرفه‌ای می‌تواند در این مسیر به شما کمک کند.
• فوق تخصص غدد و متابولیسم: در صورتی که شما به دیابت بارداری شدید مبتلا شده باشید، پزشک زنان شما را به متخصص غدد ارجاع می‌دهد تا درمان دارویی مناسب را با توجه به شرایط خود آغاز کنید.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

زمانی که پزشک می‌گوید قند خونتان بالاتر از حد طبیعی است و ممکن است دیابت بارداری داشته باشید، طبیعی است که نگران شوید و بپرسید که فرزندم سالم است؟ باید هر روز تست کنم؟

در این راستا، باید بدانید که دیابت بارداری قابل کنترل است. اکثر مادران تنها با تغییر رژیم غذایی و کمک متخصص تغذیه، قند خونشان را مدیریت می‌کنند. برخی ممکن است نیاز به دارو یا انسولین داشته باشند.

با مدیریت درست، این بیماری تأثیر زیادی بر بارداری ندارد. کافی است توصیه‌های پزشک را دنبال کنید و از سلامت خود و نوزادتان مطمئن باشید.

اگر سوالی دارید، بنویسید و با ما به اشتراک بگذارید.