زخم دیابت از کجا شروع می‌شود؟

علائم و نشانه‌های اولیه زخم پای دیابتی چیست؟

در مراحل اولیه، زخم پای دیابتی ممکن است با نشانه‌های زیر بروز پیدا کند:

• تغییرات پوستی: پوست ممکن است نازک یا خشک و ترک‌خورده شود که آن را مستعد آسیب می‌کند.
• تشکیل پینه: ممکن است در نواحی تحت فشار زیاد، مانند برجستگی‌های کف پا، پینه تشکیل شود. این پینه می‌تواند زخم زیرین را پنهان کند.
• درد یا حساسیت: در بیماران با حس طبیعی، درد یا حساسیت در ناحیه‌ای خاص ممکن است نشانه اولیه زخم باشد. ولی در بیماران مبتلا به نوروپاتی محیطی، ممکن است با وجود زخم، دردی احساس نشود.
• ترشح: در برخی موارد، ترشح مایع شفاف یا سرمی ممکن است مشاهده شود.
• قرمزی و تورم: ناحیه درگیر ممکن است قرمز و متورم به نظر برسد که اغلب با احساس گرمی همراه است.

متن انگلیسی:

Swelling and redness around the affected area are among the first signs of a diabetic foot ulcer and are often accompanied by a feeling of warmth. Early detection of these changes can help prevent the ulcer from progressing and reduce the risk of infection

ترجمه متن:

تورم و قرمزی اطراف ناحیه زخم یکی از نخستین علائم زخم پای دیابتی است و معمولاً با احساس گرما همراه است. تشخیص به موقع این تغییرات می‌تواند از پیشرفت زخم و عفونت جلوگیری کند.

(منبع)

5 مرحله زخم پای دیابتی کدامند؟

پیشرفت زخم پای دیابتی را می‌توان در مراحل زیر دسته‌بندی کرد:

• درجه ۰: پوست سالم است اما ممکن است پا درگیر مشکلاتی مانند دفورمیتی استخوانی، پینه یا سابقه قبلی زخم باشد.
• درجه ۱: زخم سطحی بدون درگیری لایه‌های عمقی وجود دارد و محدود به اپیدرم و درم است.
• درجه ۲: گسترش زخم به ساختارهای عمقی‌تر مانند تاندون‌ها یا کپسول‌های مفصلی، بدون آبسه یا استئومیلیت (عفونت استخوان) دیده می‌شود.
• درجه ۳: گسترش زخم به بافت های عمقی همراه با تشکیل آبسه یا استئومیلیت دیده می‌شود.
• درجه ۴: قانقاریای موضعی (مرگ بافت) انگشتان یا بخشی از پا را درگیر می‌کند.
• درجه ۵: قانقاریای گسترده در سرتاسر پا مشاهده می‌شود که اغلب نیاز به قطع عضو دارد.

برای آشنایی بیشتر با زخم‌ پا در بیماران دیابتی و روش‌های درمان و مراقبت از آن‌ها، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

علائم هشداردهنده بدتر شدن زخم در مراحل آغازین کدامند؟

علائم پیشرفت زخم شامل موارد زیر است:

• افزایش قرمزی یا تورم
• تغییر در رنگ یا میزان ترشحات
• ایجاد بوی نامطبوع
• افزایش درد (در بیماران با حس طبیعی)
• ظهور بافت مرده (قانقاریا)

چرا زخم‌های پای دیابتی معمولا از دید بیمار پنهان می‌مانند؟

افراد مبتلا به دیابت، به دلیل وجود نوروپاتی (از دست دادن حس به خصوص در پاها) اغلب متوجه زخم و درد ناشی از آن نمی‌شوند.

از این رو، بررسی روزانه پاها در خانه یا مراجعه به پزشک متخصص پای دیابتی و انجام معاینات منظم برای تشخیص زودهنگام زخم بسیار مهم است.

چه نکاتی در پیشگیری از زخم پای دیابتی کمک می‌کند؟

از روش‌های پیشگیری زخم پای دیابتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پوشیدن کفش مناسب: کفش‌های راحت از تشکیل میخچه و تاول که می‌توانند منجر به زخم پای دیابتی درجه ۱ شوند، جلوگیری می‌کنند.
• مدیریت دیابت: برنامه درمانی تجویزشده توسط پزشک معالج خود را به‌دقت دنبال کنید.
• مراقبت از ناخن‌های پا: ناخن‌های پای خود را به شکل صاف کوتاه کنید و از گرفتن لبه‌های ناخن خودداری کنید تا از فرو رفتن آنها در پوست و ایجاد زخم جلوگیری شود.
• اجتناب از سیگار و الکل: این دو عادت پرخطر می‌توانند خطر بروز مراحل ابتدایی پای دیابتی را افزایش دهند.
• معاینات پزشکی منظم: حتما معاینات پزشکی منظم انجام دهید تا دیابت و سلامت گردش خون پاها تحت کنترل باشد.

بر اساس مقاله‌ای در پایگاه علمی PubMed «استفاده از کفش یا کفی‌های درمانی که فشار را کاهش می‌دهند، می‌تواند خطر عود زخم قدیمی یا ایجاد زخم جدید در افراد دیابتی را کاهش دهد.»

برای آشنایی با روش‌های پیشگیری از عوارض جدی دیابت و حفظ سلامت اندام‌ها، می‌توانید مقاله زیر را بخوانید:

چگونه یک معاینه ساده پا را در خانه انجام دهیم؟

برای معاینه پا در خانه، کافی است که چند مرحله ساده را دنبال کنید:

1- مشاهده دقیق:

در یک اتاق با نور کافی قرار بگیرید و اگر خم شدن برایتان سخت است، از یک آینه برای دیدن کف پا و بین انگشتان خود استفاده کنید. سپس کف پا، پاشنه، کناره‌ها و ناخن‌ها را به‌دقت بررسی کنید.

علائم هشداری که باید به آنها توجه کنید:

• تغییرات رنگ پوست (قرمزی، کبودی، تیرگی)
• بریدگی، ترک، تاول یا زخم (حتی بسیار کوچک)
• پینه یا میخچه
• تورم یا گرمی غیرعادی در یک ناحیه
• تغییر شکل ناخن (مانند فرو رفتن ناخن در گوشت)

2- لمس و بررسی حس:

• با انگشتان دست، به آرامی تمام سطح پا را لمس کنید.
• به دنبال نقاط حساس یا دردناک بگردید.
• وجود برجستگی یا سفتی غیرعادی در پوست را بررسی کنید.
• از یک تکه پنبه برای لمس بین انگشتان و کف پا استفاده کنید.

3- بررسی گردش خون:

• به رنگ پوست توجه کنید، آیا رنگ‌پریده یا کبود است؟
• ناخن‌ها را فشار دهید تا سفید شوند، سپس رها کنید. اگر زیر ۲ ثانیه به رنگ قبلی برنگشتند یعنی گردش خون در پا به درستی انجام نمی‌شود.

چرا تشخیص زودهنگام، پاها را نجات می‌دهد؟

کوچکترین زخم‌ها یا آسیب‌های پا در افراد دیابتی اگر به‌موقع شناسایی نشوند، به‌سرعت می‌توانند به زخم‌های عمیق، عفونت و در نهایت قانقاریا تبدیل شوند.

با تشخیص زودهنگام و با اقدامات ساده‌ای مانند پانسمان مناسب، پوشیدن کفش راحت یا یک دوره دارودرمانی، می‌توان از تبدیل یک زخم کوچک به یک مشکل بزرگ مانند عفونت پیشرفته یا قطع عضو جلوگیری کرد.

این کار شانس بهبود کامل را به‌شدت افزایش می‌دهد و کیفیت زندگی فرد مبتلا به دیابت را حفظ می‌کند.

برای آشنایی با دلایل تأخیر در ترمیم زخم‌ها در بیماران دیابتی، می‌توانید مقاله زیر را بخوانید:

چه زمانی باید برای درمان زخم پای دیابتی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هر کدام از موارد زیر، حتما به پزشک متخصص غدد برای کنترل و درمان زخم پای دیباتی مراجعه کنید:

• هر نشانه‌ای از زخم پا: اگر متوجه هرگونه تغییر ظاهری مانند تغییر رنگ، پینه، میخچه، تورم یا یک زخم باز در پاهای خود شدید، سریعا به پزشک معالج دیابت خود مراجعه کنید.
• درد یا ناراحتی مداوم: اگر در هر ناحیه از پا درد، ناراحتی یا حساسیت به لمس مستمر را تجربه می‌کنید، درد پایدار را نادیده نگیرید، چون می‌تواند نشانه عفونت بافت زیرین و یا شروع زخم باشد.
• بی‌حس شدن: اگر حس خود را در هر نقطه از پای خود از دست دادید حتما به پزشک مراجعه کنید.
• زخم‌های التیام‌نیافته: اگر زخمی در پا دارید که علی‌رغم مراقبت‌های شخصی، بهبودی یا علائم التیام را نشان نمی‌دهد، حتما برای پیگیری درمان به پزشک معالج خود مراجعه کنید.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

اگر مبتلا به دیابت هستید، نگرانی شما از شروع زخم پای دیابتی بجا و طبیعی است. اما باید بدانید با رعایت اصول پیشگیری که مهمترین آنها کنترل قند خون است، می‌توانید از شروع این فرایند پیشگیری کنید.

اگر نشانه‌هایی از شروع زخم و آسیب در پاهای خود مشاهده کردید، نگران نباشید، چون امروزه با پیشرفت علم پزشکی، زخم‌ها قابل درمان هستند و در صورت مراجعه سریع به پزشک می‌توانید از پیشروی آنها جلوگیری کنید.

بنابراین مهم است که پاهای خود را به‌طور منظم معاینه کنید و هر تغییر و ناراحتی را جدی بگیرید. اگر در این زمینه نیاز به راهنمایی دارید، سوالات خود را با ما در میان بگذارید.