نحوه مصرف استامینوفن کودکان چگونه است؟ + دوز و تداخلات دارویی
استامینوفن کودکان با نام تجاری تایلنول، دارویی ضد تب و ضد درد است که برای کاهش تب و تسکین دردهای خفیف تا متوسط در کودکان از جمله درد ناشی از سرماخوردگی، آنفلوآنزا، سردرد، دنداندرد یا ناراحتی بعد از واکسیناسیون استفاده میشود.
این دارو به اشکال مختلف مانند شربت، قرص جویدنی، قرص حلشونده، شیاف و تزریق وریدی موجود است و با مهار پروستاگلاندینها (مواد شیمیایی در بدن که باعث ایجاد درد، تب و التهاب میشوند) در سیستم عصبی مرکزی و کاهش حساسیت مسیرهای درد و دمای بدن عمل میکند.
دوز استامینوفن باید بر اساس وزن و سن تعیین شود و معمولا اثر آن ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بعد از مصرف شروع میشود و ۴ تا ۶ ساعت ادامه دارد. رعایت دوز صحیح و فاصله بین مصرف اهمیت بالایی دارد تا از مسمومیت جلوگیری شود.
استفاده درست از ابزار اندازهگیری، بررسی برچسب و توجه به علائم جانبی مانند دلدرد یا استفراغ، مصرف ایمن و موثر این دارو را تضمین میکند.
در این مقاله از دارو دات کام نکات مهمی را درباره نحوه مصرف استامینوفن کودکان، تداخلات دارویی و هشدارهای ایمنی ارائه میدهیم تا والدین بتوانند استامینوفن را به شکل صحیح و ایمن به کودکان خود بدهند.
- استامینوفن کودکان چیست؟
- مقدار مصرف (دوز) استامینوفن برای کودکان چقدر است؟
- طریقه مصرف استامینوفن برای کودکان
- کدام داروها عملکردی مشابه با استامینوفن کودکان دارند؟
- قبل از مصرف استامینوفن برای کودکان به این نکات توجه کنید
- استفاده از استامینوفن برای کودکان چه عوارضی را میتواند به همراه داشته باشد؟
- آیا استامینوفن کودکان تداخل دارویی دارد؟
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
استامینوفن کودکان چیست؟
استامینوفن (تایلنول یا با دیگر نامهای تجاری)، برای کاهش تب و درمان علائم سرماخوردگی در کودکان استفاده میشود. رعایت دوز مناسب بسیار اهمیت دارد، زیرا مصرف صحیح این دارو ایمن و موثر است، اما مصرف بیش از حد میتواند خطرناک باشد.
| مورد | توضیحات |
|---|---|
| نام تجاری | Tylenol |
| نام ژنریک | استامینوفن یا پاراستامول |
| دستهبندی دارویی | ضد تب، ضد درد و التهاب |
| نحوه مصرف | قرص جویدنی، شیاف، شربت و فرم تزریقی وریدی |
| مکانیسم اثر | – مهار ساخت پروستاگلاندینها در سیستم عصبی مرکزی – اثر ضد تب (کاهش دمای بدن از طریق هیپوتالاموس) – اثر ضد درد (کاهش حساسیت مسیرهای عصبی درد) |
| اشکال دارویی | – قرص خوراکی (معمولی) – قرص جویدنی – قرص حلشونده در دهان – قرص آهستهرهش (طولانیاثر) – اشکال مایع خوراکی (شربت / سوسپانسیون) – شیاف مقعدی – فرم تزریقی وریدی |
استامینوفن کودکان برای چه علائم و بیماریهایی تجویز میشود؟
استامینوفن در موارد زیر میتواند برای کودکان تجویز شود:
- کاهش بدندرد، گلودرد و تب در کودکان مبتلا به سرماخوردگی یا آنفلوآنزا
- تسکین درد ناشی از سردرد یا دنداندرد
- برای درمان تب یا ناراحتی بعد از واکسیناسیون
مقدار مصرف (دوز) استامینوفن برای کودکان چقدر است؟
استامینوفن کودکان میتواند به صورت شربت یا قرص جویدنی مصرف شود. اگر فرزند شما زیر ۲ سال است، قبل از دادن استامینوفن با پزشک مشورت کنید.
برای دادن دوز صحیح، باید وزن فرزندتان را بدانید. همچنین، باید بدانید که محصول مورد استفاده شما چه مقدار استامینوفن دارد. این اطلاعات روی برچسب محصول نوشته شده است.
- برای قرصهای جویدنی، برچسب میزان میلیگرم (mg) موجود در هر قرص را نشان میدهد، مثلا 160mg در هر قرص.
- برای مایعات، برچسب میزان میلیگرم در ۵ میلیلیتر (۱ قاشق چایخوری اندازهگیری) را نشان میدهد، مثلا 160mg/5ml
- برای شربتها، به یک سرنگ مخصوص دوز نیاز دارید که ممکن است همراه دارو باشد یا اگر نبود میتوانید از داروخانه بگیرید و بعد از هر استفاده، آن را تمیز و مجدد مصرف کنید.
دوز استامینوفن کودکان 160 میلیگرمی در اشکال مایع خوراکی (شربت یا سوسپانسیون)
در جدول زیر، به تفکیک سن، میزان دوز مجاز 160 میلیگرمی استامینوفن کودکان را آوردهایم:
| استامینوفن مایع (160 mg/5 ml) | سن تقریبی | وزن |
| با پزشک مشورت شود | ۰–۳ ماه | ۲٫۷–۵ کیلوگرم |
| با پزشک مشورت شود | ۴–۱۱ ماه | ۵٫۴–۷٫۷ کیلوگرم |
| با پزشک مشورت شود | ۱۲–۲۳ ماه | ۸٫۲–۱۰٫۴ کیلوگرم |
| ۱ قاشق چایخوری (۵ میلیلیتر یا یک سرنگ ۵ میلیلیتری پر) | ۲–۳ سال | ۱۰٫۹–۱۵٫۹ کیلوگرم |
| ۱٫۵ قاشق چایخوری (۷٫۵ میلیلیتر) | ۴–۵ سال | ۱۶٫۳–۲۱٫۳ کیلوگرم |
| ۲ قاشق چایخوری (۱۰ میلیلیتر) | ۶–۸ سال | ۲۱٫۸–۲۶٫۸ کیلوگرم |
| ۲٫۵ قاشق چایخوری (۱۲٫۵ میلیلیتر) | ۹–۱۰ سال | ۲۷٫۲–۳۲٫۲ کیلوگرم |
| ۳ قاشق چایخوری (۱۵ میلیلیتر) | ۱۱ سال | ۳۲٫۷–۴۳٫۱ کیلوگرم |
قرص جویدنی استامینوفن 160 میلیگرمی برای زیر 11 سال
در جدول زیر، به تفکیک سن، میزان دوز مجاز 160 میلیگرمی قرص جویدنی استامینوفن کودکان را آوردهایم:
| قرص جویدنی (160 mg) | سن تقریبی | وزن |
| ۱ قرص | ۲–۳ سال | ۱۰٫۹–۱۵٫۹ کیلوگرم |
| ۱٫۵ قرص | ۴–۵ سال | ۱۶٫۳–۲۱٫۳ کیلوگرم |
| ۲ قرص | ۶–۸ سال | ۲۱٫۸–۲۶٫۸ کیلوگرم |
| ۲٫۵ قرص | ۹–۱۰ سال | ۲۷٫۲–۳۲٫۲ کیلوگرم |
| ۳ قرص | ۱۱ سال | ۳۲٫۷–۴۳٫۱ کیلوگرم |
قرص جویدنی استامینوفن 325 میلیگرمی برای زیر 11 سال
در جدول زیر، به تفکیک سن، میزان دوز مجاز 325 میلیگرمی قرص جویدنی استامینوفن کودکان را آوردهایم:
| قرص جویدنی (325 mg) | سن تقریبی | وزن |
| استفاده نشود | ۲–۳ سال | 11–16 کیلوگرم |
| استفاده نشود | ۴–۵ سال | 16–21 کیلوگرم |
| 1 قرص | ۶–۸ سال | 22–27 کیلوگرم |
| 1قرص | ۹–۱۰ سال | 27–32 کیلوگرم |
| 1½ قرص | ۱۱ سال | 33–43 کیلوگرم |
| طبق نیاز بزرگسالان | (بالای 11 سال) | بیش از 43 کیلوگرم |
دوز مناسب شیاف استامینوفن برای کودکان
اگر فرزند شما استفراغ میکند یا نمیتواند داروی خوراکی مصرف کند، میتوانید از شیافها استفاده کنید. شیافها در مقعد قرار میگیرند تا دارو را وارد بدن کنند.
- میتوان از شیافها برای کودکان بزرگتر از 6 ماه استفاده کرد.
- همیشه قبل از دادن هر دارویی به کودکان زیر 2 سال با پزشک مشورت کنید.
- این دارو هر 4 تا 6 ساعت داده میشود.
در جدول زیر، با توجه به سن و دوز شیاف، شرایط مناسب برای مصرف این دارو به شکل شیاف را آوردهایم:
| سن کودک | نوع شیاف | فاصله بین دوزها | حداکثر تعداد دوز در 24 ساعت |
|---|---|---|---|
| 6 تا 11 ماه | شیاف مخصوص نوزاد (180ml) | هر 6 ساعت | 4 بار |
| 12 تا 36 ماه | شیاف مخصوص نوزاد (180ml) | هر 4 تا 6 ساعت | 5 بار |
| 3 تا 6 سال | شیاف کودکان (120ml) | هر 4 تا 6 ساعت | 5 بار |
| 6 تا 12 سال | شیاف با برچسب 325ml | هر 4 تا 6 ساعت | 5 بار |
برای شناخت داروهای پرکاربرد و مؤثر در تسکین سرفه کودکان، مطالعه مطلب زیر توصیه میشود:
طریقه مصرف استامینوفن برای کودکان
این دارو باید دقیقا طبق دستور پزشک مصرف شود، اما مصرف آن به شکل زیر است.
- انواع استامینوفن خوراکی (دهانی): میتوان با غذا یا بدون غذا مصرف کرد.
- قرصهای جویدنی: قبل از بلع، قرص را کاملا بجوید.
- قرصهای حلشونده در دهان: قرص را روی زبان قرار دهید و اجازه دهید حل شود.
- قرصهای آهستهرهش (طولانیاثر): قرص را بهطور کامل ببلعید. آن را نجوید، نشکنید یا خرد نکنید و همراه با یک لیوان آب سر پر مصرف کنید.
- داروهای به شکل مایع و سوسپانسیون: مقدار دارو را با دقت اندازهگیری کنید. از ابزار اندازهگیریای که همراه دارو است استفاده کنید. اگر وسیلهای وجود ندارد، از داروساز بخواهید ابزار مناسب اندازهگیری را در اختیار شما قرار دهد. حتما قبل از مصرف، بطری را خوب تکان دهید.
- شیاف: قبل و بعد از مصرف دستها را بشویید. برای استفاده، پوشش فویلی شیاف را جدا کنید. قبل از قرار دادن در مقعد، شیاف را کمی مرطوب کنید. شیاف را با فشار ملایم و با قسمت سر باریک ابتدا وارد مقعد کنید. از دستکاری بیش از حد آن خودداری کنید.
- تزریق: این دارو بهصورت تزریق وریدی و طی مدت زمانی مشخص استفاده میشود.
چقدر طول میکشد تا استامینوفن کودکان اثر کند؟
استامینوفن کودکان معمولا بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بعد از مصرف اثر میکند:
- اثر کامل ضد درد یا تب؛ معمولاً ۱ ساعت پس از مصرف ظاهر میشود.
- مدت اثر؛ بسته به دوز و فرم دارو، معمولاً ۴ تا ۶ ساعت ادامه دارد.
نکته! فرم شربت یا شیاف ممکن است سریعتر نسبت به قرص جویدنی اثر کند.
کدام داروها عملکردی مشابه با استامینوفن کودکان دارند؟
چند دارو عملکرد مشابه با استامینوفن کودکان دارند، یعنی ضد درد و تب هستند و معمولا برای کاهش تب و تسکین دردهای خفیف تا متوسط در کودکان استفاده میشوند. مهمترین آنها عبارتند از:
- ایبوپروفن؛ ضد تب و ضد درد، مناسب برای کودکان بالای ۶ ماه، برای درد و تب خفیف تا متوسط
- داروهای ترکیبی حاوی استامینوفن مخصوص کودکان؛ برای تسکین درد و تب یا علائم سرماخوردگی و آنفلوآنزا
توجه! تمام این داروها باید با توجه به وزن کودک و با تجویز پزشک مصرف شوند.
قبل از مصرف استامینوفن برای کودکان به این نکات توجه کنید
توجه به نکاتی که در ادامه نام میبریم، قبل از مصرف استامینوفن کودکان، مهم است:
- مراقب باشید که فرزندتان همزمان بیش از یک دارویی که حاوی استامینوفن است، مصرف نکند.
- استامینوفن در بسیاری از داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا موجود است.
- قبل از دادن هر دارو به کودک، برچسب دارو را دقیق بخوانید تا ببینید آیا استامینوفن دارد یا خیر.
- به کودکان زیر 6 سال نباید دارویی داده شود که چند ماده فعال (مثلا تببر و ضدسرفه و استامینوفن همزمان) داشته باشد، زیرا این کار میتواند باعث مصرف بیش از حد استامینوفن و خطر مسمومیت شود.
- تاریخ انقضای دارو را بررسی کنید تا مطمئن شوید منقضی نشده باشد.
- دارو را با قطرهچکان، سرنگ یا فنجان مخصوص خود محصول بدهید تا دوز دقیق به میلیلیتر (ml یا cc) رعایت شود. هرگز از قاشق یا فنجان آشپزخانه یا ابزار دیگر برای اندازهگیری دارو استفاده نکنید تا از مصرف بیش از حد جلوگیری شود.
- هنگام دادن دارو برای تب، به دمای بدن و سن کودک توجه کنید. در نوزادان 3 ماهه یا کمتر، اگر دمای مقعد 38 درجه سانتیگراد باشد، باید فورا با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس بروید. در کودکان 3 ماه تا 3 سال اگر تب بدن 39 درجه سانتیگراد باشد، باید با پزشک تماس بگیرید تا مشخص شود آیا نیاز به مراجعه حضوری هست یا خیر.
- اگر کودک در ۲۰ دقیقه اول بعد از مصرف داروی استامینوفن بالا بیاورد یا آن را تف کند، معمولا میتوان دوباره همان دوز را داد (اگر مطمئن نیستید، با پزشک مشورت کنید). اگر دارو بیش از ۲۰ دقیقه در بدن بماند و سپس بالا بیاورد، حداقل ۴ ساعت تا دادن دوز بعدی صبر کنید.
در صورت مصرف بیش از حد استامینوفن توسط کودک (اوردوز) چه باید کرد؟
در صورت مصرف بیش از حد (اوردوز)، فورا با اورژانس تماس بگیرید. در شرایط اوردوز با داروی استامینوفن مراجعه به پزشک برای بزرگسالان و کودکان بسیار حیاتی است، حتی اگر هیچ علامت یا نشانهای مشاهده نشود.
علائم اوردوز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- خستگی
- درد شکم
استفاده از استامینوفن برای کودکان چه عوارضی را میتواند به همراه داشته باشد؟
تمام داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. با این حال، بسیاری از کودکان بعد از مصرف با دوز توصیهشده هیچ عوارضی نخواهند داشت، یا فقط عوارض جانبی کمی را تجربه میکنند.
اگر هر یک از این عوارض یا هر عارضه دیگری کودکتان را اذیت کرد یا برطرف نشد، با پزشک تماس بگیرید:
- دلدرد یا استفراغ
- مشکل در خواب
- سر درد
- یبوست
آیا استامینوفن کودکان تداخل دارویی دارد؟
استامینوفن کودکان میتواند با داروهای زیر تداخل داشته باشد:
- داروهای رقیقکننده خون مثل وارفارین
- انواع داروهای ضدصرع و تشنج
- داروهایی که در ترکیبات آنها استامینوفن وجود دارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
- نمیدانید چه مقدار دارو به نوزاد یا کودک بدهید و در مورد دوز مناسب مطمئن نیستید.
- دادن دارو به کودک دشوار است و کودک دارو را نمیخورد یا نمیتواند نگه دارد.
- علائم کودک (مثل تب، درد یا ناراحتی) بهتر نمیشود و همچنان ادامه دارد.
- نوزاد شما نشانههای بیماری مانند تب، بیقراری یا کاهش اشتها دارد.
توصیهای از تیم دارو دات کام به شما
همیشه قبل از دادن استامینوفن به کودک، وزن و سن او را بررسی کنید تا دوز صحیح دارو را بدهید. از قطرهچکان، سرنگ یا قاشق مخصوص دارو برای اندازهگیری استفاده کنید و هرگز از قاشق آشپزخانه استفاده نکنید.
هرگز بیش از دوز توصیه شده در 24 ساعت به کودکتان ندهید و فاصله بین دوزها را رعایت کنید. اگر کودک زیر 3 ماه است و تب دارد، یا علائم شدید یا غیرمعمول دارد، فورا با پزشک تماس بگیرید. قبل از دادن استامینوفن با دیگر داروها، برچسب داروها را بررسی کنید تا از مصرف همزمان چند داروی حاوی استامینوفن جلوگیری شود.
سوالات متداول
آیا میتوان همزمان چند داروی حاوی استامینوفن به کودک داد؟
خیر. مصرف همزمان چند داروی حاوی استامینوفن خطرناک است و میتواند باعث آسیب کبدی شود. قبل از مصرف حتما برچسب داروها را بررسی کنید.
اگر کودک بعد از خوردن استامینوفن بالا بیاورد چه کار کنیم؟
اگر کودک تا ۲۰ دقیقه بعد از مصرف دارو استفراغ کند، معمولا میتوان همان دوز را دوباره داد. اما اگر بیش از ۲۰ دقیقه گذشته باشد، باید حداقل ۴ ساعت صبر کرده و سپس دوز بعدی را بدهید.
آیا استامینوفن باعث خوابآلودگی کودک میشود؟
استامینوفن معمولا باعث خوابآلودگی نمیشود. اگر کودک پس از مصرف خوابآلود به نظر میرسد، ممکن است به دلیل خود بیماری باشد، نه دارو.
نظرات