بهترین داروها برای درمان سرفه کودکان

انواع داروهای سرفه برای کودکان

داروهای متنوعی برای درمان سرفه کودکان در بازار موجود است که هر یک از آنها ترکیبی از مواد موثره مختلف را دارد. جدول زیر به طور خلاصه این مواد موثره را بررسی کرده‌ایم:

در ادامه مقاله، به بررسی جزئی شربت‌های مختلف موجود در بازار خواهیم پرداخت:

بهترین داروهای سرفه برای کودکان

بهترین داروهای سرفه برای کودکان داروهایی هستند که به طور ایمن علائم سرفه را کاهش می‌دهند، تجویزشان بر اساس شدت و نوع سرفه است و معمولا به دو نوع داروهای خلط‌آور برای رقیق کردن و خارج کردن مخاط و داروهای ضدسرفه برای کاهش فعالیت مراکز عصبی سرفه تقسیم می‌شوند. این داروها به دلیل اثربخشی نسبتا بالا و ایمن بودن در سنین مشخص، به عنوان بهترین شناخته می‌شوند.

در ادامه به بررسی داروهای مختلف موجود در بازار برای درمان سرفه می‌پردازیم:

شربت پروسپان

شربت پروسپان بر پایه عصاره برگ خشک پیچک تهیه شده و و به‌صورت داروی بدون نسخه عرضه می‌شود.

این دارو به‌عنوان ضدسرفه و خلط‌آور برای کاهش اسپاسم مجاری تنفسی و تسکین علائم سرماخوردگی استفاده می‌شود و در درمان علامتی بیماری‌های التهابی مزمن راه‌های هوایی نیز کاربرد دارد.

مقدار و روش مصرف آن به شرح زیر است:

• نوزادان زیر ۱ سال: فقط در صورت تجویز پزشک.
• کودکان ۱ تا ۵ سال: روزی ۳ بار، هر بار ۲.۵ میلی‌ لیتر (نصف قاشق مربا خوری).
• کودکان دبستانی (۶ تا ۹ سال) و نوجوانان بالای ۱۰ سال: روزی ۳ بار، هر بار ۵ تا ۷.۵ میلی‌لیتر.

شربت را قبل از مصرف به خوبی تکان دهید. درمان به‌طور معمول حداقل یک هفته ادامه دارد و توصیه می‌شود حتی تا ۲ الی 3 روز پس از کاهش علائم، مصرف ادامه یابد.

در موارد زیر مصرف این دارو باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک باشد:

• افراد دارای حساسیت به هر یک از ترکیبات شربت.
• افراد مبتلا به بیماری عدم‌ تحمل فروکتوز، به دلیل وجود سوربیتول در دارو.
• کودکان زیر ۱ سال
• در صورت بروز تنگی‌نفس، تب، یا خلط چرکی بعد از مصرف دارو.

نکته! به علت وجود سوربیتول، این دارو در موارد نادری می‌تواند منجر به اسهال شود.

برای آشنایی با روش‌های مؤثر در درمان سرفه کودکان، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

شربت پدی‌کاف

این شربت بر پایه عصاره‌های عشقه، ختمی و آویشن تهیه شده و به صورت بدون نسخه موجود است. این دارو به‌عنوان ضدسرفه و برای کاهش التهاب مجاری تنفسی فوقانی و برونش‌ها استفاده می‌شود.

مقدار و روش مصرف آن به شرح زیر است:

• کودکان کمتر از ۶ ماه: فقط در صورت تجویز پزشک.
• کودکان ۶ ماه تا ۲ سال: روزی ۳ تا ۶ بار در صورت نیاز، هر بار ۲.۵ میلی‌ لیتر (نصف قاشق مرباخوری).
• کودکان بالای ۲ سال: روزی ۳ تا ۶ بار در صورت نیاز، هر بار ۵ میلی‌لیتر (یک قاشق مرباخوری)

نکته! شربت پدی‌کاف در افراد دارای سابقه قبلی حساسیت به ترکیبات آن منع مصرف دارد. تاکنون عوارض جانبی خاصی در صورت رعایت دوز درمانی برای این شربت گزارش نشده است.

شربت توسیان

شربت توسیان حاوی عصاره آویشن است و بدون نسخه در دسترس قرار دارد. این شربت به عنوان ضدسرفه و خلط‌آور به کار می رود.
مقدار و روش مصرف آن به شرح زیر است:

• کودکان کمتر از ۶ سال: روزی ۳ بار، هر بار ۵ میلی لیتر (یک قاشق مرباخوری).
• کودکان بالای ۶ سال: روزی ۳ بار، هر بار ۸ میلی لیتر (یک قاشق غذاخوری).

نکته! مصرف این شربت به دلیل وجود ساکارز در افراد مبتلا به دیابت توصیه نمی‌شود. همچنین، تیمول موجود در این فرآورده ممکن است باعث تحریک غشا مخاطی شود.

شربت کاف‌استاپ

این شربت بر پایه عصاره آویشن و عشقه تهیه شده و به صورت بدون نسخه موجود است. موارد مصرف آن در بهبود سرفه تحریک‌پذیر، کاهش التهاب مجاری تنفسی و خلط‌آوری است.

مقدار و روش مصرف آن به شرح زیر است:

• کودکان ۱ تا ۵ سال: روزی ۳ بار، هر بار ۲ تا ۳ میلی‌لیتر
• کودکان ۶ تا ۱۱ سال: روزی ۳ بار، هر بار ۳ تا ۴ میلی‌لیتر
• نوجوانان بالای ۱۲ سال: روزی ۳ بار، هر بار ۵ میلی لیتر

نکته: مصرف این شربت در کودکان زیر ۱ سال، خانم‌های باردار و شیرده و همچنین افراد دارای سابقه حساسیت به مواد تشکیل‌دهنده این شربت توصیه نمی‌شود.

از عوارض جانبی این دارو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکلات گوارشی مثل دل پیچه، تهوع و استفراغ
• واکنش‌های حساسیتی همراه با بثورات پوستی

برای آشنایی با نشانه‌های شایع زخم معده در کودکان، می‌توانید این مطلب را مطالعه کنید:

شربت کالیک پدیاتریک

شربت کالیک پدیاتریک با ترکیبی از عصاره شیرین‌بیان، آویشن باغی و عسل تهیه شده و به صورت بدون نسخه موجود است. این شربت به عنوان خلط‌آور و تسکین‌دهنده گلودرد در هنگام سرماخوردگی، آنفولانزا، التهاب راه‌های هوایی و حنجره به کار می‌رود.

مقدار و روش مصرف آن به شرح زیر است:

• کودکان ۳ تا ۴ سال: روزی تا ۳ قاشق غذاخوری (معادل ۵ تا ۱۰ میلی لیتر)
• کودکان ۵ تا ۹ سال: روزی ۴ بار، هر بار یک قاشق غذاخوری
• کودکان ۱۰ تا ۱۴ سال: روزی ۶ بار، هر بار یک قاشق غذاخوری

جهت مشاهده اثر بهتر دارو در مواقع گلودرد و التهاب حنجره، بهتر است بعد از مصرف این شربت، تا مدت اندکی نوشیدن آب را به تعویق بیندازید. این شربت را می‌توانید به مدت حداکثر ۴ تا ۶ هفته مصرف کنید. همواره قبل از مصرف شربت را خوب تکان دهید.

مصرف این شربت در شرایط زیر باید با احتیاط و طبق نظر پزشک صورت بگیرد:

• بیماری فشار خون
• بیماری‌های قلبی عروقی
• هپاتیت مزمن
• کلستاز کبدی
• سیروز کبدی
• نارسایی کلیه
• مصرف وارفارین
• حساسیت به شربت

نکته! این شربت به دلیل وجود شیرین‌بیان در آن ممکن است باعث افزایش فشار خون و کاهش ادرار شود که در این صورت حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

شربت پلارکس کیدز

شربت پلارکس کیدز بر پایه عصاره پلارگونیوم و اکیناسه تهیه می‌شود و به صورت بدون نسخه موجود است. این شربت به بهبود علائم سرماخوردگی از جمله سرفه کمک می‌کند.

مقدار و روش مصرف آن به شرح زیر است:

• کودکان بالای ۳ سال: پس از بروز اولین علائم سرماخوردگی، سه مرتبه در روز، ۵ میلی لیتر از شربت مصرف شود
• طول دوره مصرف این دارو ۱۰ روز است.

مصرف این شربت در شرایط زیر باید با احتیاط و طبق نظر پزشک صورت بگیرد:

• مبتلایان به بیماری‌های خودایمنی
• بیماری کبدی
• بیماری کلیوی
• بروز بثورات پوستی بعد از مصرف دارو
• حساسیت به شربت

شربت پلارژین کیدز

این شربت حاوی عصاره خشک پلارگونیوم و عسل است و بدون نیاز به نسخه پزشک عرضه می‌شود. شربت پلارژین کیدز به بهبود علائم سرماخوردگی، کاهش سرفه و رقیق کردن مخاط کمک می‌کند.

مقدار و روش مصرف آن به شرح زیر است:

• کودکان ۱ تا ۶ سال: سه بار در روز، هر بار ۲.۵ میلی لیتر
• کودکان ۶ تا ۱۲ سال: سه بار در روز، هر بار ۵ میلی لیتر

بهترین زمان مصرف این شربت در روزهای ابتدایی بیماری است. مصرف این دارو نباید از ۲ هفته بیشتر شود.

منع مصرف مشخصی برای این دارو ذکر نشده است. عوارض جانبی مشخصی نیز برای این دارو دیده نشده است.

شربت برونکو باریج

این شربت بر پایه عصاره آویشن شیرازی و ختمی تهیه شده و بدون نسخه قابل تهیه است. شربت برونکو باریج در درمان سرفه استفاده می‌شود.

طریقه مصرف آن تا ۳ بار در روز و هر بار یک قاشق مرباخوری (۵ میلی‌لیتر) در کودکان بالای ۴ سال است.

نکته! مصرف این شربت در کودکان زیر ۴ سال، خانم‌های باردار یا شیرده و افرادی که قبلا به این دارو حساسیت نشان داده‌اند منع شده است.

این دارو در صورت مصرف طولانی و بیش از حد می‌تواند واکنش‌های آلرژیک پوستی، تحریک غشای مخاطی و مشکلات کلیوی را در پی داشته باشد.

دیفن‌هیدرامین

دیفن‌هیدرامین یک آنتی‌‌هیستامین است که علائم آلرژی از جمله سرفه را کاهش می‌‌دهد. این دارو از نوع آنتی‌هیستامین‌‌های خواب‌آور بوده و بیشتر از سایر آنتی‌‌هیستامین‌ها موجب خواب‌آلودگی می‌‌شود.

مصرف این دارو در کودکان زیر ۲ سال توصیه نمی‌شود. همچنین، در سنین ۲ تا ۵ سال نیز باید با توصیه پزشک مصرف شود. در سنین بالای ۵ سال هر ۶ ساعت می‌توان یک قاشق مرباخوری از شربت را برای کودک استفاده کرد.

مصرف این دارو در شرایط زیر باید با نظارت پزشک باشد یا به کلی منع شود:

• سابقه واکنش آلرژیک به دیفن‌ هیدرامین؛
• مشکلات ریوی مانند آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) یا بیماری‌‌هایی که باعث تولید زیاد خلط می‌‌شوند؛
• گلوکوم زاویه بسته اولیه؛
• انسداد در معده یا روده؛
• زخم معده؛
• مشکلات کلیوی یا کبدی؛
• مشکلات دفع یا خالی‌ کردن کامل مثانه؛
• صرع یا هر بیماری دیگری که باعث تشنج می‌‌شود؛
• میاستنی گراویس (یک بیماری نادر که موجب ضعف عضلانی می‌‌شود)؛
• سن بالا همراه با گیجی یا اختلال حواس؛
• انجام تست آلرژی در آینده نزدیک؛
• مصرف هم‌زمان الکل.

نکته! عوارض شایع این دارو شامل خواب‌‌آلودگی، سرگیجه یا عدم تعادل هنگام راه رفتن است. همچنین فرد مصرف‌کننده ممکن است دچار مشکل در تمرکز یا خشکی دهان نیز شود.

واکسن آنفلوآنزا چهار ظرفیتی (اینفلوواک تترا- هلند) خرید

واکسن آنفلوآنزا نوترکیب چهار ظرفیتی (فلوگارد-ایران) خرید

شربت ایموفیل یوروویتال 200 میلی لیتر خرید

واکسن آنفلوآنزا چهار ظرفیتی (واکسی گریپ تترا-فرانسه) خرید

شربت ایموسیم سیمرغ دارو عطار تقویت کننده سیستم ایمنی 120 میلی لیتر خرید

شربت ایمیونس ویتابیوتیکس 200 میلی لیتر خرید

آیا می‌توانم از شربت دکسترومتورفان برای درمان سرفه کودکم استفاده کنم؟

به‌طور کلی توصیه می‌شود شربت دکسترومتورفان در کودکان زیر ۲ سال مورد استفاده قرار نگیرد. بسیاری از شربت‌های سرفه موجود در بازار حاوی دکسترومتورفان بوده و بسته به ترکیباتشان، فقط برای برخی گروه‌های سنی کودکان مناسب‌ هستند. از این رو، قبل از مصرف این شربت‌ها حتما با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

آیا سرفه فرزندم نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک دارد؟

در برخی موارد، کودکان ممکن است پس از یک عفونت ویروسی برای چندین هفته دچار سرفه خشک شوند. توجه به این نکته مهم است که در این حالت آنتی‌بیوتیک‌ها تاثیری در بهبودی این حالت ندارند.

گاهی اوقات یک عفونت باکتریایی در گلو یا قفسه سینه می‌‌تواند باعث سرفه شود. در این موارد، پزشک ممکن است برای درمان عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

هرگز به‌صورت بدون نسخه آنتی‌بیوتیک‌ها را برای کودک خود مصرف نکنید و همیشه با پزشک خود در این باره مشورت کنید. مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک می‌تواند مقاومت آنتی‌بیوتیکی را در پی داشته و در آینده برای کودک شما خطرآفرین باشد.

آیا استامینوفن یا ایبوپروفن به بهبود سرفه کودکم کمک می‌کنند؟

استامینوفن و ایبوپروفن سرفه را درمان نمی‌‌کنند. این داروها عمدتا برای کاهش درد و پایین آوردن تب کاربرد دارند.

برای آشنایی با شیوه صحیح مصرف استامینوفن در کودکان و نکات ایمنی آن، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

چه جایگزین‌های دیگری برای درمان دارویی سرفه کودکان وجود دارد؟

در اکثر موارد که علتی جدی برای سرفه وجود نداشته باشد، این علامت خودبه‌خود تا حدود ۲ هفته بعد فروکش خواهد کرد. برخی روش‌های خانگی نیز می‌تواند جایگزین درمان‌های دارویی که پیش‌تر اشاره شد باشد تا بهبود کودک تسریع شود:

• مصرف مایعات کافی: نوشیدنی‌های گرم برای کاهش گلودرد و سرفه.
• پماد منتول (بالای ۲ سال): کمک به بهبود تنفس و خواب (البته این روش صرفا احساس بهبودی ایجاد کرده و از لحاظ ساختاری تاثیر مشخصی بر راه‌های هوایی ندارد).
• رطوبت‌‌ساز (بخور سرد): آسان‌‌تر شدن تنفس و خروج مخاط.
• عسل: نصف تا یک قاشق چای‌خوری تا ۴ بار در روز (زیر ۱۲ ماه مصرف نشود).
• قطره یا اسپری سالین: مناسب از بدو تولد؛ کمک به باز شدن بینی و کاهش سرفه ناشی از ترشحات.

برای شناخت روش‌های خانگی مؤثر و ایمن در تسکین سرفه کودکان، مطالعه مطلب زیر توصیه می‌شود:

چه زمانی باید به کودک داروی سرفه داد؟

به طور کلی نیازی نیست سرفه کودک با دارو درمان شود. در واقع، سرفه یک مکانیسم دفاعی است که به کودک کمک می‌‌کند تا مخاط و عفونت‌‌ها را از مجاری تنفسی خود خارج کند.

شواهد علمی نشان می‌دهند که بیشتر داروهای ضدسرفه بدون نسخه چندان موثر نیستند. با این حال، اگر سرفه کودک باعث ایجاد ناراحتی او شده یا خوابش را مختل کرده است، والدین می‌‌توانند برای مصرف داروهای بدون نسخه با پزشک اطفال مشورت کنند.

به‌طور کلی به یاد داشته باشید:

• در کودکان زیر ۴ سال داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی بدون نسخه کاملا ممنوع هستند.
• در کودکان ۴ تا ۶ سال، بهتر است داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی بدون نسخه مصرف نشوند مگر به دستور پزشک.
• در کودکان بالای ۶ سال می توانید از داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی برای کاهش علائم در کودک با در نظر گرفتن دوز مناسب استفاده کنید.

چه چیزی باعث سرفه کودکان می‌شود؟

شایع‌ترین علت سرفه در کودکان سرماخوردگی است. بزرگسالان به‌طور میانگین سالانه ۲ تا ۳ بار سرما می‌خورند، در حالی که این آمار در کودکان سالانه ۶ تا ۸ بار گزارش شده است.

سایر علل سرفه در کودکان عبارتند از:

• آلودگی هوا: دود خودروها یا دود سیگار می‌‌تواند باعث سرفه در کودک شود.
• آلرژی‌ها: موادی مثل گرده گیاهان یا شوره حیوانات خانگی می‌‌توانند باعث سرفه آلرژیک شوند.
• آسم: یکی از شایع‌‌ترین علل سرفه مزمن در کودکان است.
• تحرک بدنی: فعالیت بدنی در هوای سرد یا آلوده ممکن است باعث سرفه شود، به‌ویژه در کودکان مبتلا به آسم .
• عفونت سینوس‌‌ها: فشار در سینوس‌‌ها می‌‌تواند محرک سرفه باشد.
• علل جدی‌‌تر: مانند برونشیولیت، ذات‌‌الریه، سیاه‌‌سرفه، یا گیر کردن جسم خارجی در راه‌ هوایی.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که کودک شما علائم زیر را تجربه می‌کند فورا به پزشک اطفال مراجعه کنید:

• تب بالای ۴۰ درجه
• سرفه همراه با خون
• سرفه‌های پیوسته و بدون توقف
• درد شدید قفسه سینه
• کشیده شدن پوست بین دنده‌ها هنگام تنفس
• آبی شدن لب‌‌ها یا صورت هنگام سرفه
• مشکل در تنفس حتی زمانی که سرفه نمی‌‌کند
• صدای خشن هنگام تنفس
• علائمی که بیش از ۱۰ روز طول بکشند
• کودک زیر ۳ ماه باشد و تب یا بی‌حالی داشته باشد
• علائم شدید یا غیرمعمول باشند

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

در صورتی که کودک شما سرفه می‌کند، آرامش خود را حفظ کنید و بدانید در اکثر مواقع سرفه‌های کودک به صورت خودبه‌خودی بهبود می‌یابند.

اگر کودک شما دچار ناراحتی شده باشد، می‌توانید از شربت‌های سرفه موجود در بازار استفاده کنید. همچنین، نوشیدن مایعات کافی، بخور سرد و عسل (برای کودک بالای ۱۲ ماه) می تواند فرایند بهبودی کودک را سرعت ببخشد.

سوالات متداول

آیا راه‌حل‌های طبیعی مثل عسل کمک‌کننده است؟

برخی بررسی‌ها نشان داده‌اند که عسل می‌تواند به کاهش شدت سرفه کمک کند (برای کودکان بالای 12 ماه)، اگرچه شواهد قوی قطعی نیستند.

چه زمانی باید برای سرفه کودک به پزشک مراجعه کرد؟

اگر سرفه با مشکلات تنفسی، تب بالا، خواب‌آلودگی شدید، یا تغییر رنگ پوست همراه باشد، لازم است فورا پزشک مراجعه شود.

سرفه بدون درمان تا چند هفته طول می‌کشد؟

اگر سرفه بیش از 4 تا 8 هفته ادامه داشته باشد، این حالت به‌عنوان سرفه مزمن شناخته می‌شود و نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد.