سی‌تی‌اسکن قلب چیست؟ تصویربرداری دقیق از عروق کرونر بدون آنژیوگرافی
سی‌تی‌اسکن قلب یکی از روش‌های تشخیصی برای بررسی عملکرد قلب و عروق است. این روش، نوعی تصویربرداری از قلب بدون آنژیوگرافی است.
در این مقاله از دارو دات کام ابتدا به معرفی سی‌تی‌اسکن قلب خواهیم پرداخت.
در ادامه نیز روش کار، آمادگی‌های لازم برای آزمایش و نتایج سی‌تی‌اسکن را توضیح می‌دهیم.
مقدمه و شناخت سی‌تی‌اسکن قلب
سی‌تی‌اسکن قلب چیست؟
سی‌تی‌اسکن قلب که به اختصار به آن CT نیز گفته میشود در واقع یکی از روش‌های تصویربرداری از قلب است. در این روش با استفاده از پرتوهای اشعه ایکس می‌توان تصاویر سه بعدی با کیفیت از قلب به‌دست آورد. با استفاده از فناوری پیشرفته سی‌تی‌اسکن می‌توان ساختار قلب و رگ‌های خونی آن را به خوبی مورد بررسی قرار داد.
در این روش، تصاویر قلب با استفاده از آشکارسازها جمع‌آوری میشود. هر چقدر تعداد آشکارسازها بیشتر باشد تصاویر واضح‌تری از قلب به‌دست می‌آید. «آنژیوگرافی کرونری» و «امتیاز کلسیم» دو روش معروف استفاده از سی‌تی‌اکسن هستند.
سی‌تی‌اسکن قلب چه چیزی را نشان می‌دهد؟
با تصاویری که از طریق سی‌تی‌اسکن به‌دست می‌آید می‌توان موارد زیر را مشاهده کرد:
- حفره‌های قلب، عضلات و دریچه‌های آن
- سیاهرگ‌های ریوی
- آئورت سینه‌ای
- شریان‌های کرونری
- پریکارد قلب
Over the years, CT scans have been proven to be a valuable diagnostic tool for assessing the health of arteries and detecting heart blockages and other vascular health issues.
در طول سال‌ها، سی‌تی‌اسکن به عنوان یک ابزار تشخیصی ارزشمند برای ارزیابی سلامت شریان‌ها و تشخیص انسداد قلب و سایر مشکلات مربوط به سلامت عروق شناخته شده است. (منبع)
چه زمانی سی‌تی‌اسکن قلب نیاز است؟
پزشک شما با بررسی سی‌تی‌اسکن قلب قادر خواهد بود تا اطلاعات زیادی درباره عملکرد قلب شما ارائه دهد. بنابراین به دلایل مختلف ممکن است به شما پیشنهاد کند که سی‌تی‌اسکن قلب انجام دهید.
از جمله مواردی که به سی‌تی‌اسکن قلب نیاز است را در ادامه می‌بینید:
- بررسی شریان‌های قلب برای تشخیص تجمع کلسیم، پلاک، تنگی یا انسداد
- پیدا کردن علت درد قفسه سینه و تنگی نفس
- بررسی اوضاع دریچه‌های قلب
- ارزیابی شرایط بیمار برای جراحی قلب باز
- بررسی وجود بیماری‌های قلبی مادرزادی
- تشخیص تومور یا توده در قلب یا اطراف آن
- بررسی وضعیت آئورت یا کیسه قلب
جزئیات آزمایش سی‌تی‌اسکن قلب
سی‌تی‌اسکن قلب چگونه کار می‌کند؟
بعد از دراز کشیدن روی تخت مخصوص، یک اسکنر که دارای پرتوهای اشعه ایکس است دور شما می‌چرخد اما برخوردی با شما ندارد. هنگام فعالیت دستگاه و تصویربرداری صدای وزوز و کلیک نیز می‌شنوید. تصاویری که از قلب شما برداشته شده مستقیما در کامپیوتر نمایش داده میشود. در نهایت از ترکیب شدن این اسکن‌ها تصاویر سه بعدی قلب شما تشکیل خواهد شد.
تفاوت ام‌آر‌آی قلب با سی‌تی‌اسکن قلب چیست؟
یکی از سوال‌های رایج در این زمینه این است که ام‌آر‌آی چه تفاوتی با سی‌تی‌اسکن دارد. در هر دوی این روش‌ها تصاویر دقیقی از قلب بدست می‌آید با این حال تفاوت‌هایی نیز با هم دارند.
تفاوت‌های بین سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی:
- مدت زمان ام‌آر‌آی بیشتر است
- دستگاه سی‌تی‌اسکن فضای بیشتری دارد و بازتر است
- ام‌آر‌آی اشعه ندارد ایکس ندارد
- دستگاه سی‌تی‌اسکن صدای کمتری دارد
- در سی‌تی‌اسکن از کنتراست یددار استفاده میشود و در ام‌آر‌آی از کنتراست مبتنی بر گادولینیوم
چگونه برای سی‌تی‌اسکن قلب آماده شوم؟
سی‌تی‌اسکن قلب هم مثل تست‌های دیگر نیازمند آمادگی است. از مشاوره با متخصصان می‌توانید آمادگی‌های لازم برای روز آزمایش سی‌تی‌اسکن را بدانید.
این آمادگی‌ها دو دسته‌ی خوراکی‌ها و داروها را شامل میشود:
غذا و نوشیدنی
- حدود ۴ تا ۶ ساعت قبل از انجام سی‌تی‌اسکن چیزی نخورید؛ البته نوشیدن آب مشکلی ندارد.
- از روز قبل نباید خوراکی‌های حاوی کافئین بخورید.
- از یک روز قبل نباید قرص‌های انرژی‌‌زا یا رژیمی مصرف کنید.
- عادات غذایی خود را با پزشکتان در میان بگذارید تا از بابت خوراکی‌های مجاز قبل از آزمایش بیشتر بدانید.
داروها
- حتما فهرست کامل داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشک خود بگویید.
- اگر از قرار گرفتن در فضاهایی مثل دستگاه سی‌تی‌اسکن اذیت می‌شوید به پزشک بگویید تا داروهای آرام‌بخش برایتان بنویسد.
- در صورت داشتن دیابت حتما درباره تنظیم داروهایتان با پزشک صحبت کنید.
- از روز قبل نباید سیلدنافیل یا داروهای مشابه را مصرف کنید.
چند نکته‌ی دیگر
در کنار موارد بالا لازم است موارد زیر را هم رعایت کنید:
- چند ساعت قبل از آزمایش از کشیدن سیگار خودداری کنید.
- لباس راحت بپوشید؛ البته ممکن است در محل آزمایش لازم شود که لباس‌هایتان را عوض کنید.
- وسایل فلزی همراه خود نبرید.
- زیورآلات همراه خود نداشته باشید.
- زنان باردار حتما باید بارداری را به پزشک خود اطلاع دهند.
در طول آزمایش چه انتظاری باید داشت؟
بیشتر سی‌تی‌اسکن‌ها روش‌های بدون درد هستند و حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشند. قبل از شروع آزمایش ضربان قلب را اندازه‌گیری می‌کنند زیرا ضربان بالاتر از ۶۵ در دقیقه می‌تواند تصویربرداری را دشوار کند. بعد از تعویض لباس و قرار گرفتن روی تخت دستگاه اسکنر نوبت اتصال الکترودها به قفسه سینه است. این الکترودها فعالیت الکتریکی قلب شما را در طول آزمایش بررسی می‌کنند.
- تختی که روی آن دراز کشیده‌اید داخل دستگاه اسکنر حرکت می‌کند
- اگر برای تصویربرداری از قلب شما به کنتراست احتیاج باشد آن را به شما تزریق خواهند کرد؛ در این زمان برای چند ثانیه طعم فلز در دهان احساس می‌کنید.
- برای اینکه تصاویر واضح از قلب شما گرفته شود نباید در طول آزمایش حرکت کنید.
- در طول آزمایش، متصدی دستگاه اسکنر می‌تواند با شما صحبت کرده و از شما بخواهد که برای چند ثانیه نفس خود را حبس کنید.
بعد از آزمایش چه انتظاری باید داشت؟
بعد از انجام آزمایش لباس‌هایتان را عوض کرده و به خانه برگردید. در صورتی که برای قرار گرفتن در دستگاه اسکنر آرام‌بخش مصرف کردید بهتر است از یک همراه برای بازگشت به خانه کمک بگیرید.
بعد از پایان آزمایش می‌توانید با خاطری آسوده فعالیت‌های قبلی خود را ادامه داده و رژیم غذایی خود را ادامه دهید. در مورد نتایج آزمایش نیز می‌توانید همان روز یا روز بعد با پزشک خود صحبت کنید.
نتایج و پیگیری سی‌تی‌اسکن قلب
چه نوع نتایجی دریافت می‌کنید و نتایج به چه معناست؟
نتایجی که از سی‌تی‌اسکن بدست می‌آید به متخصص قلب کمک می‌کند که بیماری‌های قلبی، علت دردهای قفسه سینه یا احتمال حمله قلبی در آینده را تشخیص دهد. بنابراین اگر پزشک به وجود ناهنجاری در قلب مشکوک باشد می‌تواند از طریق نتایج سی‌تی‌اسکن قلب این موضوع را بررسی کند.
نتایج طبیعی
یک سی‌تی‌اسکن طبیعی قلب شریان‌های واضح و مشخص را نشان می‌دهد. این نتایج نشان از آن دارد که قلب و عروق شما عملکرد طبیعی دارد و نمره‌ی کلسیم شما صفر است؛ این یعنی بیماری عروق کرونر قلبی ندارید و خطر حمله قلبی نیز سلامت قلبتان را تهدید نمی‌کند.
نتایج غیرطبیعی
در صورتی که سی‌تی‌اسکن غیر طبیعی باشد نتایج متفاوتی را نشان می‌دهد. هر کدام از این نتایج حاکی از یک بیماری قلبی و عروقی است. برخی از این نتایج غیر طبیعی عبارتند از:
- بیماری‌های قلبی مادرزاد
- پارگی رگ‌های خونی
- وجود پلاک در شریان‌های کرونری
- عملکرد غیر عادی دریچه‌های قلب
- بیماری پریکارد
- باریک شدن رگ‌های خونی
- وجود تومور یا توده در قلب
- نمره کلسیم بالا
جزئیات بیشتر سی‌تی‌اسکن قلب
خطرات این آزمایش سی‌تی اسکن چیست؟
همان طور که در این مقاله خواندید، آزمایش سی‌تی‌اسکن با اشعه انجام میشود. کارشناسان معتقدند که میزان تشعشعات این آزمایش کم است، با این حال فقط باید هنگامی که واقعا ضروری باشد چنین آزمایشی انجام داد.
خوشبختانه پس از سی‌تی‌اسکن قلب هیچ تابشی در بدن باقی نمی‌ماند.
ضمن اینکه سی‌تی‌اسکن برای زنان باردار توصیه نمی‌شود چون این اشعه می‌تواند به جنین آسیب برساند.
به جز این موارد، برخی خطرات احتمالی عبارتند از:
- واکنش آلرژیک به دارو
- آریتمی
- کهیر، خارش
- تهوع
- مشکل در تنفس
- عفونت
راهنمای مراجعه به پزشک
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
همانطور که گفتیم سی‌تی‌اسکن برای همه‌ی افراد تجویز نمی‌شود. اگر علائمی مثل درد قفسه سینه یا درد قلب احساس کنید ابتدا پزشک با معاینه‌های اولیه و آزمایش‌های ساده‌تر سعی می‌کند تا علت را تشخیص دهد.
در صورتی که واقعا نیاز به انجام سی‌تی‌اسکن باشد با راهنمایی‌های پزشک خود می‌توانید برای این آزمایش آماده شوید.
توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما
آزمایش سی‌تی‌اسکن و چیزهایی که از آن شنیده‌اید ممکن است شما را نگران نکند. همان طور که گفتیم این آزمایش یک تست غیر تهاجمی است که برای مشخص کردن وضعیت قلب انجام میشود. در صورتی که به این آزمایش نیاز پیدا کنید با مشورت پزشک خود می‌توانید به بهترین شکل خود را برای آن آماده کنید. مطابق با نتایج آزمایش‌تان برنامه‌ای مناسب خود از پزشک دریافت خواهید کرد.
