تفسیر آزمایش تحمل گلوکز (OGTT): محدوده نرمال و غیرنرمال

آزمایش تحمل گلوکز (OGTT) چیست؟

تست تحمل گلوکز یا تست OGTT، آزمایشی است که بررسی می‌کند آیا بدن شما می‌تواند گلوکز یا قند را به شکلی که باید، استفاده و ذخیره کند یا خیر.

پزشکان اغلب از این آزمایش برای تشخیص دیابت استفاده می‌کنند. اما آزمایش‌های تشخیصی دیگری نیز برای دیابت وجود دارند، مانند آزمایش هموگلوبین A1C و آزمایش قند خون ناشتا.

چه زمانی به آزمایش تحمل گلوکز نیاز دارم؟

پزشک متخصص برای تشخیص دقیق بیماری ها و موارد زیر، ممکن است آزمایش تحمل گلوکز درخواست کند:

• پیش دیابت
• دیابت نوع ١
• دیابت نوع ٢
• دیابت بارداری
• مقاومت به انسولین
• افت قند خون واکنشی (Reactive Hypoglycemia)
• آکرومگالی
• اختلالات نادر متابولیسم کربوهیدرات

البته آزمایش های دیگری نیز برای تشخیص موارد بالا وجود دارند و پزشک ممکن است بیش از یک آزمایش را برای تشخیص درخواست کند.

چگونه برای آزمایش تحمل گلوکز (OGTT) آماده شوم؟

از آنجایی که آزمایش تحمل گلوکز انواع مختلفی دارد، مراحلی که قبل از آن باید طی کنید ممکن است متفاوت باشد. ولی به طور کلی، لازم است موارد زیر را رعایت کنید:

• تمام داروها و مکمل‌های مصرفی خود را به پزشک خود اطلاع دهید. برخی داروها می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند؛ بنابراین ممکن است پزشک از شما بخواهد مصرف برخی داروها را قبل از آزمایش متوقف کنید.
• حداقل به مدت سه روز قبل از آزمایش، مطابق روال عادی خود غذا بخورید و روزانه حداقل ۱۵۰ گرم کربوهیدرات مصرف کنید.
• سطح فعالیت معمول خود را حداقل به مدت سه روز قبل از آزمایش حفظ کنید. قبل از آزمایش بیش از حد ورزش نکنید.
• قبل از آزمایش، حداقل به مدت هشت ساعت ناشتا باشید. (یعنی چیزی به جز آب نخورید و ننوشید)
• در طول آزمایش از خوردن خوراکی و کشیدن سیگار خودداری کنید.

در ادامه پزشک با توجه به شرایط خاص شما و نوع آزمایش تحمل گلوکزی که انجام می‌دهید، دستورالعمل‌های دقیق تر را در اختیارتان قرار خواهد داد.

در طول آزمایش تحمل گلوکز چه اتفاقی می‌افتد؟

مراحل دقیق آزمایش تحمل گلوکز بسته به نوع آن می‌تواند متفاوت باشد. به همین دلیل مراحل رایج‌ترین نوع آن یعنی آزمایش تحمل گلوکز خوراکی دو ساعته (OGTT) را شرح می‌دهیم.

در بیشتر موارد، آزمایش را صبح زود معمولاً بین ساعات ۷ تا ۹ صبح آغاز خواهید کرد. تا پایان آزمایش باید در بیمارستان یا مرکز درمانی بمانید.

این آزمایش معمولاً شامل مراحل زیر است:

• در مرکز درمانی، از شما نمونه خون وریدی گرفته می‌شود. این کار برای اندازه‌گیری قند خون ناشتا انجام می‌شود.
• سپس یک مایع حاوی گلوکز به شما داده می‌شود که حاوی ۷۵ گرم گلوکز حل‌شده در ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی‌لیتر آب است. از شما خواسته می‌شود تمام آن را در مدت پنج دقیقه بنوشید. دوز مصرفی برای کودکان و زنان باردار متفاوت است.
• طعم این نوشیدنی شبیه به نوشیدنی ورزشی بسیار شیرین یا نوشابه بدون گاز است که ممکن است برای برخی افراد ناخوشایند باشد.
• دو ساعت پس از نوشیدن محلول گلوکز، دوباره نمونه خون از ورید شما گرفته می‌شود تا قند خون شما بررسی شود.
• بسته به دلیل انجام آزمایش، ممکن است پس از نوشیدن محلول، چندین بار و هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه از شما خون گرفته شود.

سایر انواع آزمایش تحمل گلوکز (OGTT)

آزمایش تحمل گلوکز یک ساعته: از این تست برای بررسی قندخون در دیابت بارداری استفاده می‌شود. در طول آزمایش از شما خواسته می‌شود یک محلول حاوی ۵٠ گرم گلوکز بنوشید و یک ساعت بعد از شما خون گرفته می شود تا سطح قند خونتان بررسی شود. برای انجام این تست نیازی به ناشتا بودن نیست.

• آزمایش تحمل گلوکز سه ساعته: برای انجام این آزمایش باید ناشتا باشید. قبل از نوشیدن محلول گلوکز از شما خون گرفته می شود و این کار یک ساعت، دو ساعت و سه ساعت بعد از نوشیدن محلول تکرار میشود.
• آزمایش تحمل گلوکز برای آکرومگالی: در طول این آزمایش برای بررسی سطح هورمون رشد(HGH)، از شما خون گرفته میشود. بعد از نوشیدن محلول گلوکز، در طول دو ساعت، هر ٣٠ دقیقه یکبار از شما خون گرفته میشود.

پس از آزمایش تحمل گلوکز چه انتظاری باید داشته باشم؟

بعد از آزمایش تحمل گلوکز، باید بتوانید به فعالیت‌های معمول و روزمره خود بپردازید.

همچنین می‌توانید بعد از آزمایش غذا خوردن را از سر بگیرید و می‌توانید یک میان وعده با خود بیاورید تا بعد از آزمایش میل کنید.
در صورت لزوم، پزشک شما دستورالعمل‌های بیشتری به شما خواهد داد و به شما اطلاع می‌دهد که چه زمانی منتظر نتایج باشید.

چه زمانی باید از نتایج آزمایش تحمل گلوکز مطلع شوم؟

زمان اعلام نتیجه آزمایش بسته به آزمایشگاه متفاوت است ولی معمولا طی چند روز کاری، می‌توانید نتیجه آزمایش تحمل گلوکز خود را دریافت کنید.

عوارض جانبی احتمالی آزمایش تحمل گلوکز (OGTT)

آزمایش تحمل گلوکز معمولا بی خطر است و بیشتر افراد هیچ عارضه جانبی در اثر نوشیدن محلول گلوکز حس نمی‌کنند. برخی افراد ممکن است احساس تهوع یا سرگیجه داشته باشند ولی عوارض جانبی جدی، بسیار نادر است.

نتایج آزمایش تحمل گلوکز (OGTT) به چه معناست؟

تفسیر آزمایش OGTT محدوده نرمال OGTT

نتایج آزمایش تحمل گلوکز شما شامل مقدار سطح گلوکز خون برای هر یک از نمونه‌های خون‌گیری خواهد بود.

محدوده‌هایی که آزمایشگاه‌ها و مراکز درمانی برای تشخیص بیماری‌های مرتبط با مشکلات قند خون (مانند دیابت) استفاده می‌کنند، ممکن است کمی متفاوت باشد. بنابراین همیشه به محدوده مرجعی که در برگه آزمایش ارائه شده مراجعه کنید.

به طور کلی، مراکز درمانی از محدوده‌های زیر برای تفسیر آزمایش تحمل گلوکز دو ساعته یا OGTT استفاده می‌کنند:

• محدوده نرمال OGTT: کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• محدوده پیش‌دیابت: ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• محدوده دیابت: ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا بیشتر

متن انگلیسی:

For gestational diabetes and other conditions, the ranges and timing intervals may be different. For example, the GTT for an acromegaly diagnosis assesses the change in growth hormone levels.

ترجمه متن:

برای دیابت بارداری و سایر بیماری‌ها، محدوده‌ها و فواصل زمانی ممکن است متفاوت باشد. برای مثال، آزمایش تحمل گلوکز برای تشخیص آکرومگالی، تغییر در سطح هورمون رشد را ارزیابی می‌کند. (منبع)

اگر نتایج غیرطبیعی باشند، مراحل بعدی چیست؟

در صورت مشاهده نتایج غیر نرمال OGTT، پزشک مراحل بعدی را به شما توضیح خواهد داد. مشاهده نتیجه غیرطبیعی می‌تواند استرس‌زا باشد.

اما بدانید که پزشکان معمولاً پس از یک آزمایش تحمل گلوکز غیر طبیعی، تشخیص پیش‌دیابت یا دیابت نمی‌دهند و احتمالاً لازم است آزمایش را کمی بعد در روز دیگری تکرار کنید، یا پزشک از آزمایش تشخیصی دیگری مانند A1C استفاده خواهد کرد.

در هر صورت، پزشک در طول فرآیند تشخیص در کنار شما خواهد بود بنابراین از پرسیدن سوال یا ابراز نگرانی‌های خود دریغ نکنید.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده هر کدام از علائم دیابت و همچنین تکرر ادراری که زندگی روزمره شما را مختل کرده است، حتما برای انجام بررسی های لازم به پزشک متخصص داخلی یا غدد مراجعه کنید تا بتوانید درمان مورد نیاز را دریافت کنید.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

دیدن نتیجه غیرطبیعی آزمایش می‌تواند استرس‌زا باشد ولی به خاطر داشته باشید که نتیجه غیرطبیعی آزمایش تحمل گلوکز، لزوما به معنای ابتلا به دیابت نیست.

اگر نتایج آزمایش نشان دهد که سطح قند خونتان بالا است، احتمالا پزشک شما، آزمایشات بیشتری را برای تشخیص دقیق درخواست خواهد کرد.

به یاد داشته باشید که همیشه می‌توانید تمام نگرانی های خود را با پزشک متخصص خود در میان بگذارید و با اعتماد به علم و تجربه پزشک، مسیر درمان را در آرامش سپری کنید.