درمانی جدید برای ام‌اس کشف شد!

درمان CAR T؛ امیدی جدید برای بیماران مبتلا به MS

یک مادر ۳۷ ساله بریتانیایی به نام امیلی هندرز، به عنوان اولین بیمار در این کشور، یک درمان آزمایشی پیشگامانه برای بیماری MS دریافت کرد. امیدی وجود دارد که این روش درمانی جدید بتواند پیشرفت این بیماری را کند یا حتی متوقف سازد.

امیلی، که خود معلم زیست‌شناسی است، چهار سال است که با بیماری ام‌اس دست و پنجه نرم می‌کند، اما درمان‌های دارویی موجود برای او مؤثر نبوده‌اند. او لحظات وحشتناکی را تجربه کرده است؛ از جمله سه باری که از خواب بیدار شد و متوجه شد توانایی حرکت دادن پاهایش را ندارد.

این درمان آزمایشی که «درمان CAR T» نام دارد، سلاحی زنده است که از سلول‌های خود امیلی ساخته شده است. پزشکان خون او را گرفته، سلول‌های T (سربازان سیستم ایمنی) را جدا کرده و در آزمایشگاه، آن‌ها را از نظر ژنتیکی برای یک ماموریت ویژه مهندسی کرده‌اند: شکار و نابودی عناصر سرکشی که در سیستم ایمنی او باعث ایجاد بیماری ام‌اس می‌شوند.

تیم خبری اسکای نیوز شاهد لحظه حساسی بود که این سلول‌های مهندسی‌شده، که در نیتروژن مایع منجمد شده بودند، با دقت ذوب و به رگ خون امیلی تزریق شدند.

امیلی با روحیه‌ای قوی در این باره گفت: «بالاخره یک نفر باید این کار را انجام دهد. یک نفر باید اولین نفر باشد.»

هدف فقط درمان نیست؛ مبارزه برای آینده است

ترس امیلی ریشه عمیقی دارد؛ پدر او نیز به ام‌اس مبتلا است و اکنون کاملاً به ویلچر وابسته است.

او می‌گوید: «می‌خواهم تا جایی که امکان دارد از رسیدن به آن نقطه جلوگیری کنم.» امیلی در حالی که به آینده فرزندانش فکر می‌کند، اضافه می‌کند: «فکر اینکه نتوانم دنبال بچه‌هایم بدوم یا حتی از پله‌ها بالا و پایین بروم، چیزی است که می‌خواهم به هر قیمتی از آن اجتناب کنم. می‌خواهم قبل از اینکه بیماری فرصتی برای متوقف کردن من پیدا کند، جلوی آن را بگیرم.»

بیماری ام‌اس زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرکش سیستم ایمنی بدن، به اشتباه علیه خود بدن اقدام می‌کنند و به پوشش محافظ اعصاب در مغز و نخاع حمله می‌کنند. این حملات می‌تواند منجر به تاری دید، مشکلات حرکتی، اختلال در حافظه و تفکر شود و در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد.

دانشمندان به روشی نوین برای بهبود بینایی نزدیک شده‌اند؛ جزئیات را می‌توانید در مطلب زیر بخوانید:

بیشتر بخوانید:

خداحافظی با عینک و پیری چشم؟ معجزه‌ای در راه است

تنظیم مجدد سیستم ایمنی در این درمان

پزشکان در بیمارستان‌های دانشگاه کالج لندن (UCLH) در حال اجرای این آزمایش جهانی جدید هستند. امید می‌رود که این سلول‌های T بازطراحی‌شده، سلول‌های B سرکش (عامل بیماری) را ریشه‌کن کرده و از آسیب بیشتر به اعصاب جلوگیری کنند.

دکتر کلر رادی، که نقش مهمی در طراحی این درمان داشته است، آن را یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در طول دوران حرفه‌ای خود توصیف کرد.

او توضیح داد: «این کار تقریباً مانند زدن یک کلید است. شما سیستمی را وارد بدن می‌کنید که به عمق تمام نواحی نفوذ کرده و سلول‌های عامل بیماری را ریشه‌کن می‌کند. شما در واقع این سیستم ایمنی را تنظیم مجدد (Reset) می‌کنید؛ به طوری که سلول‌های B بد بهبود نمی‌یابند و فقط سلول‌های B طبیعی بازمی‌گردند.»

این فناوری (CAR T) پیش از این با موفقیت چشمگیری برای درمان قطعی سرطان‌های تهاجمی خون استفاده شده است. اکنون، دانشمندان در حال بررسی پتانسیل آن برای مقابله با بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و ام‌اس هستند.

یک اتفاق انقلابی در علم پزشکی

دکتر والاس براونلی، محقق اصلی این آزمایش، گفت: «هیچ یک از داروهایی که در حال حاضر در دسترس داریم، در جلوگیری از عود بیماری کاملاً موثر نیستند. این درمان جدید می‌تواند به عنوان یک درمان واحد و یک‌باره ارائه شود. این پتانسیل را دارد که از نظر نحوه کنترل بیماری ام‌اس در آینده، واقعاً یک اتفاق انقلابی باشد که بازی را به طور کلی تغییر دهد.»

نوع خاص این درمان که Obe-cel نام دارد و توسط Autolus (زیرمجموعه UCL) مجوز گرفته است، طوری طراحی شده که عوارض جانبی جدی کمتری نسبت به نسل‌های قبلی درمان‌های CAR T داشته باشد.

امیلی به عنوان یک معلم زیست‌شناسی، هم از منطق علمی این درمان و هم از خطرات و عوارض جانبی احتمالی آن را به خوبی آگاه است. او در مواجهه با این تصمیم دشوار گفت: «گزینه‌های من چه بود؟ می‌توانستم بگذارم بیماری بر من غلبه کند و منتظر بمانم… یا ممکن است هفته آینده یک عود شدید داشته باشم و دیگر هرگز نتوانم راه بروم.»

او نتیجه‌گیری کرد: «آیا ما حاضریم این شانس را بپذیریم؟ فکر می‌کنم به این نتیجه رسیده‌ایم که نه، حاضر نیستیم. ما باید به علم و پزشکی اعتماد کنیم تا کار خود را انجام دهند.»

این آزمایش که AUTO1-MS1O نام دارد، در حال حاضر بیمارانی را در بریتانیا می‌پذیرد که به اشکال عودکننده یا پیشرونده ام‌اس مبتلا هستند و ناتوانی آن‌ها علیرغم درمان‌های موجود رو به وخامت است. بیش از ۱۵۰ هزار نفر در بریتانیا با بیماری ام‌اس زندگی می‌کنند و هر ساله حدود ۷۱۰۰ نفر به این آمار اضافه می‌شوند.