چه زمانی باید آزمایش دیابت بارداری را انجام داد؟ + تفسیر

زمان مناسب آزمایش دیابت بارداری در هفته چندم است؟

اگر در معرض خطر متوسط ابتلا به دیابت بارداری (GDM) باشید، باید در سه‌ماهه دوم بارداری آزمایش غربالگری دیابت بارداری بدهید.

این آزمایش معمولا بین هفته‌های ٢۴ تا ٢٨ بارداری انجام می‌شود. اما اگر در معرض خطر بالای ابتلا باشید، ممکن است لازم باشد این آزمایش را زودتر انجام دهید.

آیا انجام آزمایش دیابت بارداری الزامی است؟

غربالگری دیابت بارداری برای تشخیص و مدیریت این نوع دیابت به همه‌ زنان باردار توصیه می‌شود.

متن انگلیسی:

Gestational diabetes affects about one in six pregnancies. Screening allows for early detection, enabling timely management and blood sugar control before risks such as high blood pressure, complicated delivery, or fetal complications arise, safeguarding the health of both mother and baby

ترجمه متن:

«دیابت بارداری تقریباً در یک نفر از هر شش حاملگی رخ می‌دهد. انجام آزمایش دیابت بارداری به تشخیص زودهنگام این وضعیت کمک می‌کند و پیش از بروز خطراتی مانند فشار خون بالا، زایمان پرخطر یا مشکلات رشد جنین، امکان مراقبت مناسب و کنترل قند خون فراهم می‌شود تا سلامت مادر و نوزاد تضمین گردد.»

(منبع)

همچنین، در صورت دارا بودن شرایط زیر بهتر است آزمایش را انجام دهید:

• سابقه دیابت بارداری
• سابقه خانوادگی دیابت
• پیش دیابت شناخته‌شده
• سن مادر بیش از ۴٠ سال
• شاخص توده بدنی (BMI) مادر بیش از ٢۵
• وزن بیشتر از ۴ کیلوگرم نوزاد قبلی هنگام تولد

اگر می‌خواهید بدانید محدوده قند خون طبیعی در دیابت بارداری چقدر است، توضیحات کامل در مقاله زیر ارائه شده است:

روش انجام این آزمایش چگونه است؟

در بیشتر این آزمایش‌ها، آزمایش به‌صورت دو مرحله‌ای انجام می‌شود: 1) اندازه‌گیری سطح قند خون، 2) نوشیدن مایع حاوی گلوکز و تکرار اندازه‌گیری سطح قندخون. به این آزمایشات تست تحمل گلوکز (OGTT) گفته می‌شود.

تست یک‌مرحله‌ای

برای انجام آزمایش یک‌مرحله‌ای، از ٨ تا ١۴ ساعت قبل از آزمایش نباید چیزی بخورید (جرعه‌های کوچک آب مجاز است).

قبل از شروع آزمایش ابتدا از شما خون گرفته می‌شود. سپس ٧۵ گرم مایع حاوی گلوکز را می‌نوشید و سپس دو بار دیگر به فاصله‌ یک ساعت، خون‌گیری تکرار و سطح گلوکز خون بررسی می‌شود. این آزمایش حدود دو ساعت طول می‌کشد.

تست دو مرحله‌ای

آزمایش دو مرحله‌ای به شیوه زیر انجام می‌شود:

• مرحله اول: در این مرحله از شما آزمایش غربالگری گلوکز گرفته می‌شود. برای انجام مرحله اول نیازی به تغییر رژیم غذایی یا آمادگی خاصی نیست. ابتدا یک مایع حاوی گلوکز برای نوشیدن به شما داده می‌شود. یک ساعت پس از نوشیدن محلول گلوکز، سطح گلوکز خون بررسی می‌شود.
• مرحله دوم: اگر در مرحله اول سطح گلوکز خون بیش از حد بالا باشد، آزمایش تحمل گلوکز سه‌ساعته انجام می‌شود. برای انجام این مرحله ٨ تا ١۴ ساعت قبل از آزمایش باید از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.

در این مرحله باید مایعی حاوی ١٠٠ گرم گلوکز را بنوشید. قبل از نوشیدن مایع از شما خون گرفته می‌شود. سپس بعد از نوشیدن، هر ۶٠ دقیقه یک‌بار خون‌گیری دوباره تکرار شده و سطح گلوکز خون را اندازه‌گیری می‌کنند. این آزمایش نزدیک به سه ساعت طول می‌کشد.

چگونه برای آزمایش آماده شویم؟

روزهای قبل از هر دو روش آزمایش، می‌توانید رژیم غذایی معمول خود را ادامه دهید. همچنین باید راجع به تاثیر داروهای مصرفی خود از پزشک سوال کنید.

نتایج آزمایش به چه معناست؟

پس از انجام تست یک‌مرحله‌ای، اگر قند خون بالاتر از سطح مورد انتظار باشد، پزشک آزمایش دو مرحله‌ای را توصیه می‌کند.

بعد از دیدن نتیجه، اگر یکی از نتایج آزمایش بالاتر از سطح عادی باشد، پایش‌ منظم رژیم غذایی توصیه می‌شود؛ اما اگر دو یا چند نتیجه بالاتر از سطح عادی باشد، به این معناست که فرد دچار دیابت بارداری است.

برای آشنایی با اصول تغذیه مناسب در دوران دیابت بارداری، می‌توانید مقاله زیر را مطالعه کنید:

نتایج عادی

نتیجه طبیعی زمانی است که قند خون یک ساعت پس از نوشیدن محلول گلوکز کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد. این نتیجه به این معناست که فرد مبتلا به دیابت بارداری نیست.

نتایج غیرعادی

در آزمایش دو مرحله‌ای، نتایج زیر غیرعادی هستند:

• قبل از نوشیدن محلول: گلوکز برابر یا بیشتر از ٩۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر؛
• یک ساعت بعد از نوشیدن محلول گلوکز: برابر یا بیشتر از ١٨٠ میلی‌گرم در دسی‌لیتر؛
• دو ساعت پس از نوشیدن محلول گلوکز: برابر یا بیشتر از ١۵۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر؛
• سه ساعت بعد از نوشیدن محلول گلوکز: برابر یا بیشتر از ١۴۴ میلی‌گرم در دسی‌لیتر.

نتایج غیرطبیعی در آزمایش یک مرحله‌ای عبارتند از:

• قبل از نوشیدن محلول گلوکز: برابر یا بیشتر از ٩٢ میلی‌گرم در دسی‌لیتر؛
• یک ساعت بعد از نوشیدن محلول گلوکز: برابر یا بیشتر از ١٨٠ میلی‌گرم در دسی‌لیتر؛
• دو ساعت پس از نوشیدن محلول گلوکز: برابر یا بیشتر از ١۵٣ میلی‌گرم در دسی‌لیتر.

در صورت تشخیص دیابت بارداری، چه اتفاقی می‌افتد؟

در صورتی که دیابت بارداری تشخیص داده شود، معمولا می‌توان آن را با اصلاح رژیم غذایی و فعالیت بدنی مدیریت کرد. اما اگر این روش‌ها موثر نباشند، دیابت بارداری با انسولین یا داروهای دیگر مثل متفورمین به‌خوبی کنترل می‌شود.

خطرات و عوارض احتمالی این آزمایش‌ها چیست؟

خطرات مرتبط با گرفتن خون، خطراتی جزئی هستند مانند:

• کبودی یا خون‌ریزی در محل خون گرفتن
• احساس سرگیجه یا سبکی سر
• خون‌ریزی بیش از حد
• هماتوم (جمع شدن خون زیر پوست)
• حالت تهوع، تعریق یا سرگیجه هنگام نوشیدن محلول گلوکز
• عفونت در موارد بسیار نادر

برای آشنایی با مراحل، زمان مناسب و نکات مهم مربوط به آزمایش دیابت بارداری، می‌توانید مقاله زیر را بخوانید:

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت داشتن شرایط زیر، باید به پزشک مراجعه کنید:

• تشنگی بیش از حد معمول
• ادرار کردن بیشتر از حد

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

اگر پزشک انجام آزمایش دیابت بارداری را به شما توصیه کرده است، حتما آن را انجام دهید تا در صورت ابتلا بتوانید قند خون خود را کنترل کنید. دیابت تشخیص‌داده‌نشده یا کنترل‌نشده در دوران بارداری می‌تواند خطر ماکروزومی (رشد بیش از حد جنین)، پلی‌هیدر آمنیوس (افزایش مایع آمنیوتیک) و دیابت مادر در آینده را افزایش دهد.

همچنین اگر مبتلا به دیابت بارداری بوده‌اید، ۶ تا ١٢ هفته بعد از زایمان باید آزمایش دیابت نوع ٢ را انجام دهید. اگر سوالی در این زمینه دارید یا نگرانی خاصی برایتان ایجاد شده، می‌توانید با پزشکان ما مشورت کنید.