نکات مهم شستشو و بهداشت واژن؛ راهنمای کامل برای حفظ سلامت دستگاه تناسلی بانوان

شستشو و بهداشت واژن برای حفظ سلامت دستگاه تناسلی

تمیز نگه داشتن واژن به معنای شست‌وشو منظم و ملایم قسمت بیرونی واژن است؛ به یاد داشته باشید که این شست‌وشو شامل قسمت‌های داخلی واژن نمی‌شود.

بهترین شوینده برای تمیز نگه داشتن قسمت‌های بیرونی دستگاه تناسلی بانوان، آب است. در صورت نیاز می‌توانید از صابون‌های ملایم برای شست‌شو استفاده کنید؛ هر چند استفاده مکرر از این مواد شوینده، توصیه نمی‌شود. نکات زیر را برای شستن بیرون واژن در نظر بگیرید.

• توجه داشته باشید که واژن برای تمیز بودن نیازی به داشتن بوی عالی، نیست. ازاین‌رو از گرفتن دوش واژینال (شستشوی داخلی) خودداری کنید؛ زیرا این کار ممکن است با از بین بردن باکتری‌های مفید، باعث عفونت و تحریک شود.
• ناحیه بیرونی واژن را روزانه با آب گرم بشویید؛ حتی اگر دوش کامل نمی‌گیرید.
• اگر دچار بوی واژن یا مشکلات عفونی دیگر هستید، دوش واژینال راهکار شما نیست؛ این کار ممکن است با پوشاندن بوی بد، منجر به پیشرفت عفونت شود.
• بعد از استفاده از توالت، ناحیه بیرونی دستگاه تناسلی را از جلو به عقب به‌آرامی خشک کنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره عوارض استفاده از دوش واژینال، می‌توانید مقاله «دوش واژینال چیست و چه مشکلاتی ایجاد میکند؟» را مطالعه کنید.

ساختار کلی دستگاه تناسلی در بانوان

دستگاه تناسلی زن شامل بخش‌های خارجی و بخش‌های داخلی به ترتیب زیر است.

بخش‌های خارجی دستگاه تناسلی بانوان

• لب‌های بزرگ (لابیا ماژورا): برای محافظت از اندام‌های داخلی
• لب‌های کوچک (لابیا مینور): پوست نازک و حساس اطراف دهانه واژن و مجرای ادرار
• کلیتوریس: عضو کوچک و بسیار حساس به تحریک
• دهانه واژن: خروج خون قاعدگی و نوزاد
• هایمن: بافتی نازک در بخشی از دهانه واژن
• دهانه مجرای ادرار: محل خروج ادرار

بخش‌های داخلی دستگاه تناسلی بانوان

• واژن: کانالی عضلانی که دهانه رحم را به بیرون متصل می‌کند و قابلیت گشاد شدن هنگام زایمان را دارد.
• دهانه رحم (سرویکس): بخش پایینی رحم که راه ورود اسپرم و خروج خون قاعدگی است و هنگام زایمان، باز می‌شود.
• رحم: اندام توخالی و گلابی‌شکل که جنین در آن رشد می‌کند.
• تخمدان‌ها: غدد کوچک که تخمک و هورمون‌ها را تولید می‌کنند.
• لوله‌های فالوپ: لوله‌های باریک که تخمک را از تخمدان به رحم منتقل می‌کنند.

منظور از شست‌و‌شوی واژن چیست؟

زمانی که صحبت از شستن واژن است، فقط باید بخش‌های بیرونی واژن شسته شود. این کار نیز بهتر است فقط با آب ولرم و بدون استفاده از محصولات بهداشتی تهاجمی، انجام شود. در نظر داشته باشید که شستن واژن شامل شستن بخش‌های داخلی دستگاه تناسلی نیست.

بخش داخلی واژن، مکانیزم خاصی برای تمیز کردن خود دارد و نیازی به دوش واژینال (تمیز کردن بخش‌های داخلی واژن) نخواهد بود. روش‌های مراقبت از واژن شامل دوش گرفتن روزانه، پوشیدن لباس زیر می‌شود.

نکات مهم در رابطه با شستن واژن

نکات مهم رعایت بهداشت و شستن واژن به شرح زیر است.

• شستن قسمت‌های بیرونی واژن در دوارن قاعدگی اهمیت بیشتری دارد و باید روزانه یکبار با آب شست‌وشو شود. شستشو‌ی واژن حتی در روزهای پریودی منجر به تحریک پوست و کاهش باکتری‌های مفید پوست می‌شود.
• مصرف ماست به دلیل داشتن لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، برای درمان عفونت های قارچی دستگاه تناسلی مفید است، بااین‌حال هرگز ماست را داخل واژن خود قرار ندهید. (این اشتباه بر اثر باورهای غلط و درمان‌های خانگی غیر‌اصولی منجر به تغییر pH واژن خواهد شد.)
• برای شست‌وشوی واژن فقط آب ولرم کافی است و حتی صابون ملایم ممکن است pH را مختل کند. بهتر است صابون یا شوینده فقط در صورت نیاز و با حداقل دفعات استفاده شود. این محصولات تعادل طبیعی پوست را حفظ کرده و از تحریک این ناحیه جلوگیری می‌کنند.
• استفاده از پدها یا تامپون‌های نخی طبیعی در دوران قاعدگی به حفظ تعادل واژن کمک می‌کند.
• هنگام استفاده از توالت، هرگز شست‌وشو را از عقب به جلو انجام ندهید؛ زیرا این کار ممکن است باکتری‌های ناحیه مقعد را به واژن منتقل کند.
• اگر به توصیه پزشک از محصولی برای شستن داخل واژن استفاده می‌کنید، حتما ترکیبات محصول را بررسی بفرمایید.
• لباس زیر نخی بپوشید تا از تجمع رطوبت در بیکینی جلوگیری شود.
• لباس‌ زیر خیس یا عرق‌کرده را سریع عوض کنید؛ زیرا محیط‌های مرطوب و گرم مکان ایده‌آلی برای رشد باکتری‌های مضر به شمار می‌روند.
• در زمستان لایه‌های زیاد لباس از جریان هوا روی پوست جلوگیری می‌کند. ازاین‌رو پیشنهاد می‌کنیم در خانه و بیرون، لباس زیر تنگ و مرطوب را به مدت طولانی نپوشید.
• از شستن مکرر واژن خودداری کنید. شستن ناحیه تناسلی یک بار در روز کافی است؛ چرا‌که شست‌وشو بیش از حد باکتری‌های مفید را از بین می‌برد.
• دوش واژینال نگیرید. دوش واژینال، مشابه شستشوی بیش از حد، باکتری‌های مفید را از بین می‌برد. شستن داخل واژن نیز باعث خشکی، تحریک و حتی آسیب به پوشش ظریف واژن یا مقعد خواهد شد و خطر ابتلا به عفونت‌ها، از جمله HIV، را افزایش می‌دهد.
• از نوار بهداشتی یا تامپون در روزهای خارج از پریودی، استفاده نکنید. این محصولات باعث جلوگیری از تنفس پوست و افزایش رطوبت و گرما می‌شوند.
• برای تمیز نگه داشتن قسمت بیرونی واژن، کل ناحیه تناسلی را با تیغ اصلاح نکنید؛ این کار باعث تحریک و ایجاد بریدگی‌های کوچک شده که منجر به ورود باکتری‌های مضر به داخل واژن، خواهد شد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده ترشح غیر‌طبیعی از واژن، استشمام بوی بد و مشاهده تغییر در ظاهر قسمت بیکینی، حتما به پزشک زنان مراجعه کنید. همچنین انجام ویزیت‌های منظم پزشکی و چکاپ‌های دوره‌ای نیز برای حفظ سلامت واژن، ضروری است. مراجعه به پزشک زنان فرصت ویژزه‌ای است تا سوال‌های خود را بپرسید و ابهام‌هایتان را برطرف کنید.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

تغییرات جزئی در بوی واژن تا حدی، طبیعی باشد؛ این بو ارتباط مستقیمی با pH واژن دارد و عوامل مختلفی نیز بوی واژن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. برای مثال طبیعی است که بوی واژن پس از رابطه، کمی و به‌طور موقتی، تغییر کند.

ازاین‌رو از شناخت بوی طبیعی واژن خود نترسید. هرچه بهتر بوهای روزانه واژن خود را بشناسید، بهتر می‌توانید متوجه تغییرات غیرعادی شوید. در نهایت برای داشتن واژن سالم، باید نکات گفته شده در این مطلب را در زندگی روزمره اجرا کنید.