کهیر در کودکان چگونه است؟ علائم، علت‌ها و روش‌های درمان
حساسیت پوستی کهیر کودکان منجر به ایجاد نقاط قرمز، خارش‌دار و متورم روی پوست، می‌شود. کهیر کودک به دلیل واکنش آلرژیک به خوردن برخی غذاها، قرار گرفتن در برابر گرده گل یا مصرف بعضی داروها ایجاد خواهد شد؛ بااین‌حال گاهی نیز دلیل این عارضه مشخص نیست.
درمان کهیر پوستی کودکان شامل مصرف برخی از داروها و اجتناب از عوامل محرک، شناخته شده است. در نظر داشته باشید که اگر یک بار کودک دچار کهیر بدون علائم شدید یا ناراحتی شده است، نیازی به مراجعه به پزشک نیست.
در این مقاله به بررسی کامل علائم کهیر در کودکان می‌پردازیم. همچنین نکات مهم درباره درمان و مراقبت‌های لازم برای کاهش علائم خارش و التهاب کهیر پوستی در کودکان را بیان می‌کنیم.
کهیر Hives (Urticaria) چیست؟
کهیر یا اورتیکاریا نوعی عارضه پوستی است که به صورت ناگهانی و همراه با لکه‌های قرمز، خارش‌دار و متورم ظاهر خواهد شد. کهیر ممکن است به‌تنهایی یا به‌عنوان بخشی از یک واکنش آلرژیک شدید و به دنبال قرار گرفتن در برابر انواعی از آلرژن‌ها ( مواد حساسیت‌زا) ایجاد شود؛ این مواد منجر به شروع واکنش سیستم ایمنی و بروز آلرژی در کودکان خواهند شد. آلرژن‌های رایج به شرح زیر است:
- گرده گیاهان
- کپک مانند کپک دیوار
- مو و پوست حیوانات
- گرد و غبار
- فضولات سوسک
- بعضی غذاها
- بعضی داروها
- لاتکس (لاستیک طبیعی)
- نیش حشرات مثل زنبور، زنبور قرمز یا زنبور سرخ
البته دلیل ایجاد حساسیت پوستی کودک در بسیاری از موارد قابل تشخیص نیست. علائم خفیف کهیر در کودکان معمولا بعد از چند روز با مصرف آنتی‌هیستامین یا داروهای استروئیدی خوب می‌شوند. پزشک باید داروهای کاهش علائم کهیر در کودکان را تجویز کند.
کهیر چگونه ایجاد می‌شود؟
کهیر بر اثر واکنش سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهد. زمانی که یک ماده خارجی وارد بدن می‌شود، ماده‌ای به نام هیستامین آزاد خواهد شد. این مواد شیمیایی بدن را در برابر میکروب‌ها محافظت می‌کنند و باعث تحریک بافت‌های حساس می‌شوند.
تحریک سیستم ایمنی بدن منجر به گشاد شدن رگ‌های خونی و گاهی پاره شدن رگ می‌شود. با پاره شدن رگ‌های خونی، مایعی به نام پلاسما از رگ‌ها نشت می‌کند؛ در نهایت این مایع باعث ایجاد لکه‌های برجسته روی پوست می‌شود.
چه چیزی باعث کهیر در کودکان می‌شود؟
دلایل ایجاد کهیر کودکان عبارتند از:
- مصرف غذاهایی مثل بادام‌زمینی، شیر، تخم‌مرغ یا غذاهای دریایی مانند میگو
- مصرف برخی داروها از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها، مثل پنی‌سیلین یا آنتی‌بیوتیک‌های حاوی سولفانامید
- خوردن داروهای ضد‌تشنج (ضد‌صرع) مثل فنوباربیتال
- آسپرین
- واکنش به یک عفونت ویروسی
- نیش یا گزش زنبور و حشرات دیگر
آیا انواع مختلفی از کهیر در کودکان وجود دارد؟
حساسیت کهیر در کودکان ممکن است خفیف باشد و در عرض چند ساعت تا چند روز از بین برود. همچنین کهیر ممکن است مزمن نیز باشد و تا بیش از ۶ هفته طول بکشد.
- کهیر خفیف در کودکان، بسیار شایع‌تر از کهیر مزمن است. حدود ۴۰٪ از کودکانی که کهیر حاد دارند، دچار آنژیوادم یا همان تورم زیر پوست نیز می‌شوند.
- کهیر مزمن ممکن است خودبه‌خودی باشد؛ به عبارتی دیگر این نوع عارضه پوستی بدون دلیل خاصی ایجاد خواهد شد. البته در مواردی نیز کهیر مزمن بر اثر قرار گرفتن در برابر مواد آلرژن ایجاد می‌شود.
- کهیر ایجاد‌شده بر‌اساس عوامل فیزیکی به‌عنوان درماتوگرافیسم شناخته می‌شود که ناشی از کشیدن یا خراشیدن پوست است.
- درماتوگرافیسم که با خراشیدن پوست، مالیدن مداوم پوست یا پوشیدن لباس‌های تنگ، ایجاد می‌شود.
- کهیر ناشی از سرما که با قرار گرفتن در معرض هوای سرد یا آب سرد ایجاد می‌شود.
- کهیر بر اثر ورزش که به دلیل فعالیت بدنی بروز می‌کند.
- کهیر خورشیدی که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا نور لامپ ظاهر خواهد شد.
علائم کهیر در کودکان چیست؟
ویژگی‌های حساسیت کهیر در کودکان به شرح زیر است:
- برآمدگی‌های کهیری در هر نقطه از بدن ظاهر می‌شوند.
- کهیر معمولا خارش شدیدی دارد.
- اندازه کهیر در کودک از یک نقطه خیلی کوچک تا چند سانتی‌متر تغییر می‌کند.
- رنگ کهیر ممکن است سفید یا قرمز باشد.
- کهیرها شکل و اندازه خود را تغییر می‌دهند و هر کدام بین چند دقیقه تا چند ساعت باقی می‌مانند.
- کهیر ایجاد‌شده بر اثر محرک فیزیکی مثل خارش، معمولا در کمتر از یک ساعت برطرف می‌شود.
کهیر چه شکلی است؟
کهیرها معمولا رنگ قرمز دارند؛ این عارضه روی پوست‌های تیره به رنگ بنفش یا خاکستری نیز دیده می‌شود. سایر نشانه‌های ظاهری کهیر کودک به شرح زیر است:
- به صورت گروهی ظاهر شوند.
- بزرگ یا کوچک هستند.
- کهیرها به هم می‌پیوندند و مناطق بزرگی از پوست را می‌پوشانند.
- شکل‌شان تغییر می‌کند.
- کهیر ممکن است ظاهر شود و دوباره از بین برود.
- وسط برآمدگی‌ها، روشن‌تر باشد.
- شبیه نیش پشه به نظر برسند.
کهیر چه حسی دارد؟
حس حاصل از بیماری کهیر برای همه کودکان به صورت یکسان ایجاد نمی‌شود. گاهی علائم کهیر در کودکان به شکل زیر ظاهر خواهد شد:
- بی‌قراری در کودکان کوچک
- خارش
- احساس سوزش
- تورم در دست‌ها، پاها، چشم‌ها یا لب‌ها
گاهی تعداد کمی از کودکان علائم واکنش آلرژیک شدید و خطرناک نیز نشان می‌دهند که به شرح زیر است.
- مشکل در نفس کشیدن یا بلعیدن (دیسفاژی)
- سرگیجه یا از دست دادن هوشیاری
- آبریزش شدید دهان
- تب بالا
- درد مفاصل
- تورم در زبان یا گلو
- استفراغ
کهیر و آنژیوادم در کودکان
کهیر و آنژیوادم بیماری‌های رایج پوستی است که این عارضه‌ها در بیشتر افراد، به صورت کوتاه‌مدت و خودبه‌خود برطرف می‌شوند. دلیل ایجاد هر دو عارضه کهیر و آنژیوادم تماس با آلرژن‌ها است.
بیشتر بیماران مبتلا به کهیر و آنژیوادم ایدیوپاتیک مزمن طی ۶ ماه بهبود می‌یابند؛ بااین‌حال این عارضه‌ها ممکن است در برخی افراد، به صورت مداوم یا متناوب سال‌ها ادامه یابد.
تشخیص به موقع علائم و نشانه‌های آنژیوادم ارثی اهمیت بالایی برای درمان این بیماری دارد؛ زیرا این بیماری باعث انسداد کشنده راه‌های هوایی می‌شود.
عوارض کهیر در کودکان چیست؟
کهیر در بیشتر موارد به صورت خودبه‌خودی برطرف می‌شود و نیاز به درمان خاصی ندارد. بااین‌حال ممکن است عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
- خارش شدید
- بخشی از آنافیلاکسی یا واکنش آلرژیک شدید
- مشکل در نفس کشیدن
- خس‌خس سینه
- غش کردن یا حال عمومی بد
- در صورت مشاهده هر یک از عوارض بالا، باید فورا به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
کهیر در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
کهیر با گرفتن شرح‌حال بیمار توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. مهم‌ترین ویژگی کهیر برای شناسایی این است که هر برآمدگی طی ۲۴ ساعت از بین می‌رود یا تغییر شکل می‌دهد. روش‌های تشخیص حساسیت پوستی کهیر در کودکان به شرح زیر است:
- انجام تست پوستی
- آزمایش ایمونوگلوبولین
- بررسی وجود جای گزش حشرات در قسمت‌های باز بدن مثل دور کمر یا مچ پا
- بررسی درماتیت تماسی در مناطقی در تماس با ماده تحریک‌کننده یا آلرژن
- بررسی اریتم مولتی‌فرم لکه‌های قرمز روی قسمت‌های انتهایی اندام‌ها (دست، بازو، پا، ساق یا صورت)
درمان‌هایی کهیر در کودکان چیست؟
نوع درمان کهیر پوستی کودک به علائم، سن، وضعیت سلامتی کودک و شدت بیماری بستگی دارد. بهترین درمان کهیر شامل دوری از ماده حساسیت‌زا است. اگر مصرف دارویی خاص به‌عنوان علت کهیر در کودک شناخته شود، با پزشک برای تغییر نوع یا دوز دارو مشورت کنید.
پزشک ممکن است برای کنترل و درمان کهیر داروهای زیر را تجویز کند:
- آنتی‌هیستامین‌هایی مثل دیفن‌هیدرامین یا هیدروکسیزین
- آنتی‌هیستامین‌های دیگری مثل سیتریزین یا لوراتادین
- اپی نفرین درصورتی‌که کودک در نفس کشیدن مشکل داشته باشد.
در واکنش‌های آلرژیک شدید، ممکن است نیاز به دوز دوم اپی‌نفرین باشد. برای مصرف اپی نفرین و هر داروی دیگری باید نسخه پزشک را دریافت کنید و از مصرف خودسرانه دارو برای کودک بپرهیزید.
بهترین دارو برای درمان کهیر در کودکان چیست؟
به‌طور معمول مصرف آنتی‌هیستامین‌های غیر خواب‌آور مثل سیتریزین برای درمان کهیر در کودکان تجویز می‌شود. این دارو منجر به درمان کامل کهیر نخواهد شد، اما خارش و پخش کهیر را کنترل می‌کند تا کهیر بهبود یابد.
دوز مصرف آنتی هیستامین سیتریزین بر‌اساس سن کودکان به شرح زیر است:
- نوزادان تا ۱۱ ماه: 2.5 میلی گرم یا میلی لیتر روزانه
- ۱۲ تا ۲۳ ماه: 2.5 میلی گرم یا میلی لیتر روزانه یا دو بار در روز(حداکثر دوز مجاز ۵ میلی گرم)
- کودکان ۲ تا ۵ سال: ۲.۵ میلی‌لیتر محلول خوراکی سیتریزین برای مصرف دارو یک بار در روز (یا دو بار در روز معادل ۵ میلی گرم که حداکثر دوز است.)
- کودکان ۶ تا ۱۲ سال: یک قرص ۵ میلی گرم سیتریزین برای مصرف دارو یک بار در روز (یا دو بار در روز معادل ۱۰ میلی گرم که حداکثر دوز است)
در موارد شدید حساسیت پوستی که کودک به آنتی‌هیستامین پاسخ نمی‌دهند، پزشک ممکن است بعد از چند روز قرص پردنیزون خوراکی، تجویز کند. اگر واکنش آلرژیک شدید در کودک رخ دهد باید تزریق عضلانی آدرنالین (اپی‌نفرین) توسط پزشک انجام شود.
فرزند من چه زمانی حالش بهتر می‌شود؟
حال کودک مبتلا به کهیر‌های خفیف معمولا بعد از چند روز تا چند ساعت، بهتر می‌شود. همچنین برآمدگی‌های پوستی کم‌کم محو خواهند شد.
کهیر مزمن نسبت به کهیر خفیف، طول درمان بیشتری دارد. این نوع عارضه پوستی ممکن است از چند روز تا چند هفته باقی بماند. برای درمان زودتر نشانه‌های کهیر کودک حتما مواردی مثل دوری از آفتاب و عوامل حساسیت‌زا را انجام دهید.
چه کار می‌توانم انجام دهم تا به فرزندم کمک کنم احساس راحتی کند؟
در بیشتر موارد می‌توان کهیر را در خانه مدیریت کرد. داروهای آنتی‌هیستامین در اکثر داروخانه‌ها موجود است و از ۶ ماهگی به بعد استفاده می‌شود.
علاوه‌بر مصرف آنتی‌هیستامین، کارهای زیر را برای بهبود حال کودک انجام دهید:
- دوری کردن از عوامل حساسیت‌زا برای کودک
- اجتناب از موارد تشدیدکننده علائم کهیر در کودکان مثل آفتاب، گرما و دوش آب داغ
- استفاده از کمپرس خنک برای کاهش خارش و سوزش
- استفاده از آنتی‌هیستامین‌های غیر خواب‌آور مثل سیتریزین یا لوراتادین
- روشن کردن پنکه یا قرار دادن کودک در معرض هوای خنک
چه زمانی باید فرزندم را برای کهیر به پزشک ببرم؟
اگر علائم کهیر در کودک بدتر یا علائم جدیدی پیدا شد، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر کودک واکنش شدید داشت یا قبلا چند بار واکنش آلرژیک خفیف تا متوسط داشته است باید به پزشک مراجعه کنید.
سایر نشانه‌های خطرناک آلرژی برای مراجعه به پزشک به شرح زیر است:
- سرگیجه
- غش کردن
- استفراغ
- اسهال
- درد شکم
- مشکل در تنفس
- مشکل در بلع
- پزشک تست تشخیص آلرژی را انجام می‌دهد تا کودک از این مواد حساسیت‌زا دوری کند.
توصیه‌ای تیم دارو دات کام به شما
کهیر در کودکان شایع است و بر اثر دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. ظاهر کهیر بچه ممکن است والدین را نگران کند؛ بااین‌حال این عارضه در بیشتر موارد و بدون نشانه‌های شدید ایجاد شده و بعد از چند ساعت یا چند روز برطرف می‌شود.
علائم خفیف کهیر پوستی در کودکان معمولا با مصرف آنتی‌هیستامین‌ها بهتر می‌شود. نشانه‌های کهیر پوستی کودکان نیز در برخی موارد ممکن است تا چند هفته طول بکشد. در اینصورت احتمالا پزشک بر‌اساس شرح حال کودک، آزمایش‌های بیشتری را تجویز خواهد کرد. تقریبا همه کودکان مبتلا به کهیر به‌طور کامل بهبود می‌یابند و جای زخم باقی نمی‌ماند.
