بهترین قرص‌ها برای سندروم روده تحریک پذیر کدامند؟

داروهای بدون نسخه برای سندرم روده تحریک‌پذیر

در دسته داروهای بدون نسخه برای درمان سندرم روده تحریک پذیر به داروی لوپرامید و بیسموت ساب سالیسیلات و عوارض و تداخلات آن ها در ادامه می پردازیم:

۱. داروی لوپرامید + عوارض و تداخلات دارویی

لوپرامید (Imodium A-D) در دسته داروهای بدون نسخه است که می‌ تواند علائم اسهال را در افراد مبتلا به IBS-D، IBS-M و IBS-U کاهش داده و با متوقف کردن انقباضات روده، زمان بین دفعات دفع را افزایش دهد.

مطالعات بالینی نشان داده است که در افرادی که لوپرامید مصرف می کنند، دفعات دفعشان کمتر شده و مدفوع آن‌ ها شکل طبیعی تری پیدا می کند اما این دارو تاثیری بر نفخ یا درد شکمی این دسته افراد نداشته است. به طور کلی توصیه می‌ شود کمترین دوز لوپرامیدی را مصرف کنید که علائم شما را کنترل کند.

هم چنین پیشنهاد می شود جهت جلوگیری از عوارض جانبی احتمالی، این دارو به‌ صورت موردی و در مواقع نیاز مصرف شود، نه طبق برنامه‌ منظم و روتین.

برخی از عوارض احتمالی مهم تر و البته به نسبت نادر لوپرامید شامل موارد زیر است:

• نفخ
• یبوست
• بی‌ اشتهایی
• تهوع
• درد معده
• استفراغ

برخی عوارض جانبی لوپرامید در صورت بروز کم اهمیت تر بوده و معمولا نیاز به مراقبت پزشکی ندارند. این عوارض می‌ توانند در طول درمان و با تطبیق بدن شما با دارو برطرف شوند. همچنین، ممکن است متخصص مراقبت‌های بهداشتی بتواند راه‌هایی برای پیشگیری یا کاهش برخی از این عوارض به شما توصیه کند. این عوارض شامل:

• سوزش یا ترشی معده
• باد گلو
• سرگیجه
• خواب‌ آلودگی
• خشکی دهان
• تجمع بیش از حد هوا یا گاز در معده یا روده‌ ها
• احساس پری
• سوزش سر دل
• سوء هاضمه
• خروج گاز
• احساس ناخوشی در معده

۲. داروی بیسموت ساب سالیسیلات + عوارض و تداخلات دارویی

همانند داروی لوپرامید، داروی بیسموت ساب سالیسیلات نیز در دسته داروهای بدون نسخه است که با کنترل علائم مرتبط با اسهال در فرد می تواند در درمان IBS به کار بیاید. این دارو در رفع علائم دیگر IBS همچون درد شکمی و تورم کارآمد نیست.

از عوارض جانبی احتمالی این دارو می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• کرامپ و درد شکمی
• نفخ
• خشکی دهان
• سرگیجه
• یبوست

داروهای تجویز پزشک برای سندرم روده تحریک‌پذیر

در ادامه، در دسته داروهایی که مشخصا برای IBS توسط پزشک متخصص داخلی و یا فوق تخصص گوارش تجویز می شوند به بررسی داروهای زیفاکسان، ویبرزی، لوترونوکس، لوموتیل، ضد اسپاسم ها، داروهای ضد افسردگی، و داروهای موثر بر گیرنده های اسید صفراوی خواهیم پرداخت.

۱. زیفاکسان (ریفاکسیمین) + عوارض و تداخلات دارویی

زیفاکسان (ریفاکسیمین) یک آنتی‌ بیوتیک است که می‌تواند به کاهش علائم نفخ و اسهال بیمار مبتلا به IBS کمک کند. این دارو معمولا برای افرادی تجویز می‌ شود که از سایر درمان‌ها نتیجه‌ ای نگرفته‌ اند. تجویز این دارو عموما برای افرادی که مبتلا به IBS همراه با یبوست هستند، توصیه نمی‌ شود.

باید در نظر داشت که ریفاکسیمین یک گزینه درمانی بلند مدت نیست. بیشتر افراد آن را فقط به مدت دو هفته در هر دوره مصرف می‌ کنند و معمولا تا ۶ ماه علائم کاهش پیدا می کند. سپس در صورت عود علائم می توان دوره دو هفته ای این دارو را تکرار نمود.

عوارض جانبی شایع ریفاکسیمین شامل موارد زیر است:

• ورم دست‌ها یا پاها
• تهوع
• سردرد یا سرگیجه
• احساس خستگی
• نتایج مختل در آزمایش‌ های عملکرد کبدی

به طور کلی مصرف ریفاکسیمین ایمن است اما در برخی موارد نادرتر ممکن است عوارض جانبی جدی تری ایجاد کند. در صورت بروز موارد زیر فورا با پزشک خود تماس بگیرید:

• درد شدید شکمی
• اسهال آبکی یا خونی (حتی اگر چند ماه بعد از آخرین دوز رخ دهد)
• تب
• تجمع مایع اطراف معده که می‌تواند باعث افزایش سریع وزن، درد و نفخ شکم و مشکل در تنفس هنگام دراز کشیدن شود

در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک شامل کهیر، مشکل در تنفس، یا ورم در صورت، لب‌ها، زبان یا گلو فورا اورژانس مراجعه کنید.

۲. ویبرزی (الوکسادولین) + عوارض و تداخلات دارویی

داروی ویبرزی (الوکسادولین) می‌ تواند به بهبود علائم اسهال در IBS کمک کند. مکانیسم اثر این دارو مبتنی بر کاهش انقباضات عضلانی و ترشح مایعات در روده است که نتیجتا اسهال را کاهش می دهد. همچنین به افزایش تون عضلانی در رکتوم کمک می‌ کند.

متن انگلیسی:

Eluxadoline (Viberzi) can help with diarrhea symptoms. But it’s only used for severe symptoms when all other treatment options have failed. This is because it can trigger severe acute pancreatitis. If you have a history of liver or biliary conditions or prior history of pancreatitis you shouldn’t take this medication.

ترجمه متن:

مصرف این دارو تنها زمانی توصیه می شود که علائم بسیار شدید بوده و تمام گزینه‌های درمانی دیگر موثر واقع نشده باشند. دلیل این موضوع آن است که این دارو می‌ تواند باعث ایجاد پانکراتیت حاد شدید شود. اگر سابقه بیماری‌های کبدی یا صفراوی، یا سابقه قبلی پانکراتیت دارید، نباید این دارو را مصرف کنید. (منبع)

عوارض شایع این دارو شامل:

• تهوع
• درد شکمی
• یبوست خفیف
• پانکراتیت حاد

۳. لوترونوکس (آلوسترون) + عوارض و تداخلات دارویی

لوترونوکس (آلوسترون) توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان زنان مبتلا به IBS-D شدید که به سایر گزینه‌های درمانی پاسخ نداده‌ اند، مورد تایید واقع شده است. این دارو حرکات روده بزرگ را کند کرده و ترشحات آن را نیز کاهش می‌ دهد. این امر باعث بهبود اسهال شده و ممکن است به کاهش درد شکمی نیز کمک کند.

برخی افراد هنگام مصرف آلوسترون دچار عوارض جانبی می شوند که گاها جدی تر هستند و ممکن است منجر به بستری در بیمارستان، نیاز به انتقال خون یا جراحی برای بیمار شود. در صورت بروز موارد زیر توصیه می شود فورا مصرف آلوسترون را متوقف کرده و با پزشک خود تماس بگیرید:

• یبوست جدید یا تشدید یبوست
• علائم مشکلات گردش خون در روده‌ها؛ مانند درد شکمی جدید یا شدیدتر، وجود خون در مدفوع، یا اسهال خونی

در صورت بروز برخی عوارض جانبی، ممکن است منطیق با توصیه پزشک درمان شما به طور کامل و دائمی متوقف شود. این دسته عوارض جانبی جدی در افراد مسن یا بیمار و ناتوان بیشتر محتمل است.

عوارض جانبی شایع آلوسترون ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• یبوست
• تهوع
• درد و ناراحتی معده یا روده

۴. لوموتیل (دیفنوکسیلات/آتروپین) + عوارض و تداخلات دارویی

لوموتیل (دیفنوکسیلات/آتروپین) دارویی است که می تواند جهت درمان اسهال در IBS استفاده شود. این دارو با کاهش فعالیت بیش‌ از حد روده عمل کرده و در نتیجه تعداد دفعات اجابت مزاج را کاهش می‌ دهد. این دارو به گروهی از داروها به نام ضداسهال‌ ها تعلق دارد.

برخی از عوارض جانبی این دارو نیازمند پیگیری فوری با پزشک معالج دارد. این موارد شامل:

• واکنش‌ های آلرژیک: راش پوستی، خارش، کهیر، ورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
• مسمومیت آنتی‌ کولینرژیک: سرخی صورت، تاری دید، خشکی دهان و پوست، گیجی، ضربان قلب سریع یا نامنظم، مشکل در دفع ادرار، یبوست
• سرکوب سیستم عصبی مرکزی: تنفس آهسته یا سطحی، تنگی نفس، احساس ضعف یا غش، سرگیجه، گیجی، مشکل در بیدار ماندن

برخی دیگر از عوارض جانبی این دارو که معمولا نیاز به مراقبت پزشکی فوری ندارند اما در صورت تداوم یا آزاردهنده بودن باید به تیم درمانی اطلاع داده شوند شامل موارد زیر هستند:

• گیجی
• خواب‌ آلودگی
• سرگیجه
• احساس شدید شادی یا هیجان شدید
• درد شکم

۵. ضد اسپاسم‌ها + عوارض و تداخلات دارویی

داروهای ضداسپاسم می‌ توانند با شل کردن عضلات روده به تسکین درد شکمی ناشی از IBS کمک کرده و هم چنین ممکن است به کاهش نفخ و گاز نیز کمک کنند. این دسته داروها بیشتر برای افراد مبتلا به IBS-D، IBS-M و IBS-U مفید هستند. افراد مبتلا به IBS-C نیز ممکن است در صورتی که پس از درمان یبوست همچنان درد داشته باشند، از مصرف داروهای ضداسپاسم بهره‌مند شوند.

رایج‌ترین داروهای ضداسپاسم مورد استفاده در درمان IBS عبارتند از:

• دیسیکلومین (Bentyl)
• هیوسیامین (Levsin)

این دسته داروها تنها با نسخه پزشک در دسترس هستند. به طور کلی توصیه می شود این داروها به‌ صورت موردی مصرف شوند یعنی زمانی که درد شدت می‌ گیرد یا هنگامی که می‌ دانید در معرض عاملی قرار خواهید گرفت که احتمالا باعث تحریک درد مرتبط با IBS می‌ شود.

عوارض شایع این دسته دارویی شامل موارد زیر است:

• کاهش تعریق
• یبوست
• خشکی دهان
• تاری دید
• تهوع
• خواب‌آلودگی، سرگیجه، ضعف، بی‌قراری

۶. داروهای ضد افسردگی + عوارض و تداخلات دارویی

دو دسته از داروهای ضد افسردگی شامل داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای (TCAs) و مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) می توانند در درمان علائم IBS به کار آیند.

داروهای ضد افسردگی سه حلفه ای علاوه بر کمک به بهبود افسردگی، فعالیت نورون‌ هایی که کنترل روده‌ ها را بر عهده دارند مسدود می‌ کنند. این مکانیسم می‌ تواند به کاهش درد کمک کند. اگر دچار اسهال و درد شکمی بدون افسردگی باشید، ممکن است پزشک دوزی کمتر از حد معمول داروهای زیر از این دسته دارووی را تجویز کند:

• ایمی‌ پرامین (Tofranil)
• دزیپرامین (Norpramin)
• نورتریپتیلین (Pamelor)

عوارض جانبی این داروها که در صورت مصرف هنگام خواب شبانه ممکن است کاهش یابند شامل موارد زیر هستند:

• خواب‌آلودگی
• تاری دید
• سرگیجه
• خشکی دهان

داروهای ضدافسردگی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین مانند فلوکستین (Prozac) یا پاروکستین (Paxil) ممکن است در صورتی که فرد هم افسردگی داشته باشد و هم درد و یبوست مفید واقع شوند. این دسته دارویی می توانند منچر به اسهال شوند و نیاز است در صورت بروز اسهال در هنگام مصرف آن ها با پزشک خود مشورت کنید.

۷. گیرنده‌های اسید صفراوی + عوارض و تداخلات دارویی

داروهای متصل شونده به گیرنده های اسید صفراوی می‌توانند به درمان IBS-D کمک کنند. اسید صفراوی اضافی می‌ تواند باعث مدفوع آبکی و اسهال غیرقابل کنترل شود و به نظر می‌ رسد بین IBS-D و افزایش اسید صفراوی همپوشانی وجود داشته باشد.

این داروها با کاهش اسید صفراوی به کنترل اسهال کمک می‌ کنند. مطالعات گسترده‌ای درباره مصرف این داوها برای IBS وجود ندارد. در نتیجه متخصصان معمولا مصرف آن‌ها را زمانی توصیه می‌ کنند که سایر درمان‌ها مؤثر نباشند.

آلدافرمین (Aldafermin) یک داروی کاهش‌دهنده اسید صفراوی است که در حال بررسی برای IBS می‌ باشد. تاکنون مطلاعات صورت گرفته نشان داده است که مصرف آن برای IBS-D به بهبود قوام مدفوع کمک کننده واقع شده است اما به نظر نمی‌ رسد این دارو بتواند درد شکمی یا دفعات اجابت مزاج را کاهش دهد.

برای آگاهی از شکل مدفوع در IBS، مطلب زیر را بخوانید:

بیشتر بخوانید:

شکل مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر چه فرقی با مدفوع طبیعی دارد؟

رژیم درمانی برای فرد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر

بسیاری از افراد مبتلا به IBS پس از مدتی متوجه می‌ شوند که علائمشان هنگام مصرف برخی غذاها بدتر می‌ شود. تحقیقات نیز نشان داده‌ اند که برخی غذاها با احتمال بیشتری علائم IBS را تحریک کنند. به همین دلیل، متخصصان توصیه می‌ کنند همه افراد مبتلا به IBS رژیم غذایی خود را بررسی کرده و موارد زیر را رعایت کنند:

• رعایت الگوی تغذیه سازگار با IBS: یه طور کلی توصیه می شود افراد مبتلا به IBS وعده‌ های غذایی منظمی داشته و از مصرف وعده‌ های غذایی حجیم خودداری کنند.
• پرهیز از FODMAPها: فودمپ‌ها (FODMAPs) مخفف Fermentable Oligo-, Di-, Mono-saccharides And Polyols غذاهایی هستند که به‌ راحتی قابل هضم نبوده و می‌ توانند باعث ایجاد گاز و نفخ شوند.تحقیقات نشان داده است که افراد با رژیم غذایی کم فودمپ پس از ۴ هفته از شروع رژیم علائم کمتری از IBS را بروز می دهند. مثال هایی از این دسته مواد غذایی شامل موارد زیر است:

• پیاز
• سیر
• گندم
• لوبیا
• عدس
• سیب
• لبنیات مانند شیر و ماست

قابل ذکر است که لازم نیست افراد برای همیشه از FODMAPها اجتناب کنند بلکه توصیه می شود به مدت ۶ تا ۸ هفته همه‌ی FODMAPها را حذف کنید و سپس به‌ تدریج آن‌ها را یکی‌ یکی به رژیم تان بازگردانید. این کار به شما کمک می‌کند غذاهایی که علائم شما را تشدید می‌ کنند شناسایی کرده و فقط همان‌ ها را حذف کنید، در حالی که سایر غذاها را دوباره وارد رژیم خود می‌ کنید.

• پرهیز از غذاهای تولیدکننده گاز: برخی غذاها باعث افزایش گاز و ایجاد می‌ شوند. چنانچه مبتلا به IBS هستید باید از مصرف این غذاها خودداری کنید.مثال هایی از این غذاها شامل موارد زیر هستند:

• کافئین
• الکل
• لوبیا
• پیاز
• کرفس
• هویج
• کشمش
• موز
• زردآلو
• آلو خشک
• کلم بروکلی

• پرهیز از لاکتوز: لاکتوز قندی است که در شیر و بسیاری از لبنیات وجود دارد. اگر دچار عدم تحمل لاکتوز هستید، حذف لاکتوز می‌ تواند علائم IBS را در شما بهبود دهد.

اگر عدم تحمل لاکتوز ندارید اما به IBS مبتلا هستید، می‌توانید به مدت چند هفته لاکتوز را از رژیم غذایی حذف کنید تا ببینید آیا علائم شما بهتر می‌ شود یا خیر. اگر بهبود یافتید، با پزشک خود درباره انجام آزمایش عدم تحمل لاکتوز صحبت کنید. ممکن است دچار عدم تحمل لاکتوز باشید ولی از آن بی‌اطلاع بوده‌اید.

• پرهیز از گلوتن: گلوتن پروتئینی است که در محصولات تهیه‌ شده از گندم، جو و چاودار یافت می‌ شود. شواهدی وجود دارد که نشان می‌ دهد افراد مبتلا به IBS-D ممکن است با حذف گلوتن علائمشان بهبود یابد. البته پژوهشگران تأکید می‌کنند که این به معنای ابتلا به بیماری سلیاک نیست. برخی معتقدند مشکل اصلی نه گلوتن بلکه فروکتان (یک نوع FODMAP) موجود در این غذاهاست که علائم IBS را تشدید می‌ کند.

وقتی افراد از مصرف غذاهای حاوی گلوتن خودداری می‌ کنند، میزان فروکتان مصرفی‌ شان هم کاهش یافته و شاید همین دلیل بهبود علائم باشد. در هر صورت، می‌توانید به مدت ۴ تا ۶ هفته گلوتن را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا ببینید آیا علائم شما بهتر می‌ شود یا خیر.

ملین‌ها

ملین‌ها دسته‌ ای از داروها هستند که به دفع مدفوع راحت تر کمک می‌ کنند. این داروها یکی از گزینه‌ های درمانی برای افراد مبتلا به IBS-C، IBS-U و IBS-M محسوب می‌ شوند.

ملین‌ ها انواع مختلفی داشته و تفاوت آن‌ ها به نحوه عملکردشان بر روده بستگی دارد تا دفع مدفوع آسان‌تر شود. در واقع، نرم‌کننده‌های مدفوع نیز نوعی ملین محسوب می‌شوند (ملین‌های نرم‌کننده یا emollient laxatives).

بسیاری از انواع ملین‌ها بدون نسخه در دسترس هستند.

پلی‌اتیلن گلیکول (Miralax) رایج‌ترین ملین مورد استفاده برای کمک به IBS-C است. این دارو بدون نسخه در دسترس است، عوارض جانبی کمی دارد و ارزان است. در مطالعات بالینی، افرادی که پلی‌اتیلن گلیکول مصرف کردند، الگوی دفع طبیعی‌ تری داشتند و مدفوع آن‌ها کمتر سفت بوده است. با این حال، این افراد بهبودی در نفخ یا درد شکمی خود گزارش نکرده اند.

برای زنان مبتلا به IBS-C، لوبی‌ پروستون (Amitiza) یک گزینه درمانی دیگر است. لوبی‌پروستون یک ملین تجویزی است که زمانی می‌ تواند مورد استفاده قرار گیرد که پلی‌اتیلن گلیکول مؤثر واقع نشده باشد.

مکمل‌های فیبر

مکمل‌ های فیبر می‌ توانند به کاهش علائم IBS کمک کنند. در نظر داشته باشید که تنها باید از مکمل‌های فیبر محلول استفاده شود. مکمل‌های فیبر نامحلول علائم IBS را بهبود نداده و در واقع ممکن است آن‌ها را بدتر کنند.

سایلیوم (Psyllium، مانند Metamucil) یک مکمل فیبر محلول است که بدون نسخه در دسترس است. این مکمل می‌تواند هم یبوست و هم اسهال ناشی از IBS را بهبود بخشد.

کارشناسان توصیه می‌کنند برای جلوگیری از عوارض جانبی مانند گاز و نفخ، با دوز کم (حدود ۳ تا ۴ گرم در روز) درمان را شروع کنید. پزشک مربوطه (متخصص داخلی یا فوق تخصص گوارش) می‌ تواند به شما کمک کند که چه زمانی و چگونه دوز فیبر خود را افزایش دهید. همچنین مطمئن شوید که هنگام مصرف سایلیوم، مقدار کافی مایعات می‌نوشید تا اثر آن بهتر شود و عوارض جانبی کاهش یابد.

عرق نعناع

عرق نعناع می‌ تواند سرعت حرکت غذا در روده را کاهش داده و علائم IBS مانند گاز، نفخ و درد بعد از غذا خوردن را بهبود بخشد.

شما می توانید به صورت آزمایشی مصرف عرق نعناع را به رژیم درمانی IBS خود اضافه کرده و پاسخ گرفتن از آن را مورد سنجش قرار دهید. به یاد داشته باشید جهت انجام این کار باید از کپسول‌های عرق نعناع با پوشش روده‌ای (enteric coated) استفاده کنید. این کپسول‌ها برای بلعیدن طراحی شده‌اند.

مطالعات توصیه می کنند که عصاره عرق نعناع یا دیگر اشکال مایع عرق نعناع را به صورت مستقیم مصرف نکنید چرا که می‌ تواند باعث آسیب جدی شوند.

پروبیوتیک‌ها

پروبیوتیک‌ها که به آن‌ها «باکتری‌های مفید» هم گفته می‌ شود، به طور طبیعی در روده انسان ها زندگی می‌ کنند و در برخی مواد غذایی مثل ماست و همچنین در مکمل‌های غذایی یافت می‌ شوند. پژوهش‌ ها نشان می‌ دهند که بعضی از انواع پروبیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش علائم IBS مانند درد شکمی، نفخ و اسهال کمک کنند.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

زندگی با سندروم روده تحریک‌پذیر می تواند چالش برانگیز باشد اما خبر خوب این است که رسیدن به ترکیب درست درمانی مختص به شما می‌‌تواند علائم‌تان را کاهش دهد. برخی داروها مانند لوپرامید برای کنترل اسهال، پلی‌اتیلن گلیکول برای یبوست، یا پروبیوتیک‌ها برای کاهش نفخ و درد می‌توانند کمک‌کننده باشند.

در کنار آن، تغییرات غذایی نقش مهمی دارند. پرهیز موقت از فودمپ‌ها (مثل پیاز، سیر، گندم و لبنیات)، محدود کردن غذاهای ایجادکننده گاز، و استفاده از فیبرهای محلول می‌ تواند موثر باشد. به خاطر داشته باشید که پاسخ درمانی هر فرد متفاوت است، پس لازم است با صبر و همراهی تیم درمان، ترکیب مناسب برای بدن خود را پیدا کنید.