قرص فلوکونازول؛ موارد مصرف، عوارض و تداخلات دارویی

مقدمه و شناخت قرص فلوکونازول

• نام تجاری: دیفلوکان (Diflucan)
• نام ژنریک: فلوکونازول (Fluconazole)
• دسته‌بندی دارویی (کلاس دارویی): ضد قارچ‌ها، آزول‌ها
• نحوه مصرف: بلعیدنی
• مکانیسم اثر: کاهش سنتز ارگوسترول (استرول اصلی در غشای سلولی قارچی) و سپس مهار تشکیل غشای سلولی قارچی.

قرص فلوکونازول چیست و چگونه کار میکند؟

فلوکونازول یک داروی ضد قارچ از دسته آزول‌ها است. این دارو برای درمان عفونت‌های قارچی یا مخمری، از جمله عفونت‌های واژن، دهان و گلو، ریه‌ها، مثانه یا حتی عفونت‌های خونی به کار می‌رود.

فلوکونازول با هدف قرار دادن یک آنزیم کلیدی که مسئول ساخت یک جزء حیاتی غشای سلولی (ارگوسترول) در قارچ‌ها است، عمل می‌کند.

فلوکونازول با مسدود کردن این آنزیم، از تشکیل غشای سلولی طبیعی قارچ جلوگیری می‌کند و منجر به تجمع استرول‌های غیرطبیعی می‌شود. این استرول‌های غیرطبیعی، غشای سلولی قارچ را تضعیف کرده و مانع رشد آن می‌شوند.

قرص فلوکونازول برای چه مواردی استفاده می‌شود؟

بیماری‌هایی که با فلوکونازول درمان می‌شوند عبارتند از:

• کاندیدیازیس واژینال (عفونت قارچی در واژن)
• کاندیدیازیس دهانی-حلقی (عفونت قارچی در دهان و حلق)
• کاندیدیازیس مری (عفونت قارچی در مری)
• مننژیت کریپتوکوکی (عفونت قارچی در مغز و ستون فقرات)

فلوکونازول همچنین می‌تواند برای جلوگیری از ابتلا به عفونت قارچی استفاده شود. این دارو فقط در صورتی تجویز می‌شود که احتمال ابتلا به این نوع عفونت وجود داشته باشد. این شامل افرادی می‌شود که:

• مدام به برفک واژن مبتلا می‌شوند؛
• سیستم ایمنی ضعیفی دارند؛
• پیوند مغز استخوان انجام داده‌اند؛
• HIV دارند؛
• در معرض خطر ابتلا به مننژیت کریپتوکوکی هستند.

داروهای مرتبط/مشابه فلوکونازول

داروهای زیر مشابه فلوکونازول جزو دسته داروهای ضد قارچ آزول ها هستند:

• کتوکونازول
• ایتراکونازول
• وریکونازول
• پوساکونازول
• ایساوکونازول

نکات کلیدی قرص فلوکونازول

معمولا فلوکونازول را روزی یک بار مصرف خواهید کرد. دوز و مدت زمان مصرف آن به نوع عفونت شما بستگی دارد.

• نکته مهم: دوره مصرف فلوکونازول خود را کامل کنید تا از بازگشت عفونت جلوگیری شود.

چه کسانی می‌توانند قرص فلوکونازول مصرف کنند؟

بیشتر بزرگسالان و نوجوانان ۱۶ سال به بالا می‌توانند فلوکونازول را برای برفک واژن یا بالانیت (التهاب کلاهک یا سر آلت تناسلی) مصرف کنند.

کودکان و افراد ۱۶ سال به بالا می‌توانند در صورت تجویز پزشک آن را مصرف کنند.

چه کسانی ممکن است نتوانند قرص فلوکونازول مصرف کنند؟

فلوکونازول برای برخی افراد مناسب نیست. برای اطمینان از بی‌خطر بودن دارو، در صورت داشتن موارد زیر، با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید:

• سابقه واکنش آلرژیک به فلوکونازول
• بیماری قلبی، از جمله مشکلات ریتم قلب (آریتمی)
• مشکلات کلیوی یا کبدی
• یک اختلال خونی نادر و ارثی به نام پورفیری حاد
• آزمایش خون شما نشان داده است که سطح پتاسیم، کلسیم یا منیزیم غیرطبیعی دارید

نحوه و زمان مصرف قرص فلوکونازول

مقدار مصرف قرص فلوکونازول

دوزهای معمول برای بزرگسالان عبارتند از:

• برفک دهانی: ۵۰ میلی‌گرم در روز، به مدت ۷ تا ۱۴ روز.
• برفک واژن یا بالانیت (التهاب کلاهک یا سر آلت تناسلی): ۱۵۰ میلی‌گرم، به صورت تک‌دوز.
• برفک واژن که عود می‌کند: ۱۵۰ میلی‌گرم، هر ۷۲ ساعت یک بار برای ۳ دوز اول، سپس ۱۵۰ میلی‌گرم یک بار در هفته به مدت ۶ ماه.
• عفونت‌های کاندیدا (در خون یا هر جای دیگر بدن): ۲۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌گرم در روز به مدت چند هفته.
• مننژیت کریپتوکوکی: ۲۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌گرم در روز به مدت چند هفته.
• برای جلوگیری از عود مننژیت کریپتوکوکی: ۲۰۰ میلی‌گرم در روز، به مدت طولانی.
• برای جلوگیری از عفونت‌های قارچی در صورت ضعف سیستم ایمنی و کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون: ۵۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز، تا زمانی که تعداد گلبول‌های سفید خون شما بهبود یابد.

برای کودکان، پزشک دوز مناسب را بسته به عفونت، سن و وزن کودک تعیین خواهد کرد.

تغییرات در دوز مصرفی قرص فلوکونازول

در صورت نارسایی کلیوی یا نارسایی کبدی باید با احتیاط مصرف شود و ممکن است پزشک بسته به وضعیت بیمار، کاهش دوز در نظر بگیرد.

نحوه مصرف قرص فلوکونازول

می‌توانید کپسول‌های فلوکونازول را همراه یا بدون غذا مصرف کنید. کپسول‌ها را به طور کامل با یک لیوان آب ببلعید.

بهتر است کپسول‌های خود را هر روز در یک ساعت مشخص مصرف کنید.

مدت زمان مصرف قرص فلوکونازول

مدت زمان مصرف فلوکونازول بستگی به دلیل مصرف آن و بهبود عفونت شما دارد.

این دارو می‌تواند به‌صورت یک دوز واحد برای برفک واژن یا بالانیت باشد. اگر نوع دیگری از عفونت را دارید یا برای پیشگیری از عفونت‌ها آن را مصرف می‌کنید، درمان ممکن است برای چند هفته تا چند ماه ادامه یابد.

• حتی اگر احساس بهبودی کردید، مصرف دارو را تا پایان دوره ادامه دهید. این کار به جلوگیری از بازگشت عفونت کمک می‌کند.
• اگر به هر دلیلی می‌خواهید مصرف آن را متوقف کنید، با پزشک خود صحبت کنید.

چه زمانی پس از مصرف فلوکونازول بهتر خواهم شد؟

فلوکونازول برای بسیاری از عفونت‌های قارچی مختلف استفاده می‌شود.

اگر برفک واژن، بالانیت یا برفک دهان دارید، علائم شما باید ظرف 7 روز پس از مصرف فلوکونازول بهبود یابد.

اگر عفونت قارچی جدی دارید، از پزشک خود بپرسید که چه مدت طول می‌کشد تا فلوکونازول شروع به اثر کند. ممکن است 1 تا 2 هفته طول بکشد تا اثر کامل خود را بگذارد.

اگر فراموش کردید که قرص فلوکونازول را مصرف کنید؟

اگر یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه تقریبا زمان دوز بعدی شما فرا رسیده باشد. در این صورت، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی خود را در زمان معمول مصرف کنید.

برای جبران دوز از دست رفته، دوز دو برابر مصرف نکنید.

اگر فلوکونازول خود را هر ۷۲ ساعت یا هفته‌ای یک بار مصرف می‌کنید، استفاده از تقویم و علامت‌گذاری روزهایی که باید آن را مصرف کنید، می‌تواند مفید باشد.

اگر اغلب دوزها را فراموش می‌کنید، تنظیم زنگ هشدار برای یادآوری می‌تواند مفید باشد. همچنین می‌توانید از داروساز خود در مورد راه‌های دیگر برای کمک به یادآوری مصرف داروهایتان راهنمایی بخواهید.

اگر بیش از حد قرص فلوکونازول مصرف کردید؟

بعید است که مصرف ۱ یا ۲ دوز اضافی فلوکونازول به شما آسیبی برساند.

اگر موارد زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید و از آنها راهنمایی بخواهید:

• فرزند شما بیش از دوز توصیه‌شده فلوکونازول مصرف کرده است.
• شما بیش از دوز توصیه‌شده فلوکونازول مصرف کرده‌اید و احساس ناخوشی می‌کنید.

همچنین می توانید با شماره‌های 1490 یا 190 برای تماس با مراکز کنترل مسمومیت، تماس بگیرید. همچنین، مرکز ملی اطلاع‌رسانی داروها و سموم با شماره 09646 نیز می‌تواند در این زمینه کمک‌رسان باشد.

عوارض جانبی قرص فلوکونازول

عوارض جانبی رایج قرص فلوکونازول

عوارض جانبی رایج فلوکونازول شامل موارد زیر است:

• سردرد
• درد معده
• اسهال
• حالت تهوع یا استفراغ
• بثورات پوستی

اگر عوارض جانبی هنوز شما را آزار می‌دهند یا از بین نمی‌روند، با پزشک یا داروساز صحبت کنید.

عوارض جانبی جدی قرص فلوکونازول

عوارض جانبی جدی نادر هستند. در صورت بروز موارد زیر فورا با پزشک یا ۱۱۵ تماس بگیرید:

• سفیدی چشم‌ها یا پوستتان زرد شود، یا اگر مدفوع کم‌رنگ و ادرارتان تیره باشد. این موارد می‌تواند نشانه‌های مشکلات کبدی باشد.
• شما به‌راحتی کبود می‌شوید یا به‌راحتی دچار عفونت می‌شوید. این موارد می‌تواند نشانه‌های اختلال خونی باشد.
• شما ضربان قلب سریع‌تر یا نامنظم دارید.

اگر موارد زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید:

اینها می‌توانند نشانه‌هایی از یک واکنش آلرژیک جدی باشند و ممکن است نیاز به درمان فوری در بیمارستان داشته باشند.

آیا می‌توانم هنگام مصرف فلوکونازول رانندگی کنم؟

بله، معمولا می‌توانید هنگام مصرف فلوکونازول رانندگی یا دوچرخه‌سواری کنید.

در موارد نادر، مصرف فلوکونازول می‌تواند باعث سرگیجه یا سبکی سر شود. اگر تحت تاثیر قرار گرفتید، تا زمانی که این احساس از بین نرود، رانندگی یا دوچرخه‌سواری نکنید.

اگر مطمئن نیستید که رانندگی هنگام مصرف فلوکونازول برای شما ایمن است یا خیر، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

بارداری، شیردهی و باروری در هنگام مصرف قرص فلوکونازول

قرص فلوکونازول و بارداری

فلوکونازول ممکن است در دوران بارداری تجویز شود، اما فقط زمانی که دیگر روش‌های درمانی موثر نباشند.

اگر برفک واژن دارید، پزشک ابتدا کلوتریمازول یا یک داروی ضد قارچ مشابه را تجویز می‌کند. این دارو معمولا به‌صورت کرم یا شیاف است که در واژن خود قرار می‌دهید.

اگر برفک واژن از بین نرفت، باید در مورد خطرات و مزایای درمان خوراکی با پزشک خود صحبت کنید.

قرص فلوکونازول و شیردهی

اگر پزشک یا مراقب سلامت شما بگوید که نوزادتان سالم است، می‌توانید در دوران شیردهی فلوکونازول مصرف کنید.

اطلاعات زیادی در مورد میزان عبور فلوکونازول از شیر مادر وجود ندارد، اما اطلاعات نشان می‌دهد که این مقدار در مقایسه با اکثر داروهای دیگر نسبتا زیاد است. با این حال، این مقدار هنوز کمتر از دوزهایی است که برای درمان نوزادانی که خودشان عفونت قارچی دارند استفاده می‌شود.

سال‌هاست که این دارو بدون عوارض جانبی در نوزادان استفاده می‌شود. گاهی اوقات، عوارض جانبی خفیفی مانند بیماری یا اسهال گزارش شده است.

فلوکونازول گاهی اوقات برای درمان عفونت قارچی سینه، معروف به کاندیدیازیس سینه نیز استفاده می‌شود. با این حال، مقداری که وارد شیر مادر می‌شود برای درمان نوزاد (در صورت ابتلا به عفونت قارچی) کافی نیست. نوزاد شما به درمان خاص خود نیاز خواهد داشت.

اگر متوجه شدید که نوزاد شما به‌خوبی معمول شیر نمی‌خورد، یا ناراحتی معده مانند بیماری یا اسهال دارد، یا اگر نگرانی دیگری در مورد نوزاد خود دارید، با ماما، مراقب سلامت، داروساز یا پزشک خود صحبت کنید.

برای آشنایی با داروهای مؤثر در درمان عفونت‌های قارچی واژن، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

قرص فلوکونازول و باروری (کسانی که قصد بارداری دارند)

هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد فلوکونازول باروری را در مردان یا زنان کاهش می‌دهد.

آیا فلوکونازول بر روش‌های پیشگیری از بارداری من تاثیر می‌گذارد؟

فلوکونازول احتمالا بر روش‌های پیشگیری از بارداری شما، از جمله قرص‌های ترکیبی، قرص‌های فقط پروژسترونی یا قرص‌های اورژانسی پیشگیری از بارداری، تاثیری ندارد.

• اگر مصرف فلوکونازول باعث حالت تهوع (استفراغ) یا اسهال شدید بیش از 24 ساعت شود، قرص‌های ضدبارداری شما ممکن است از بارداری محافظت نکنند. برای اطلاع از اقدامات لازم، به بروشور قرص مراجعه کنید.
• گزارش‌هایی از خون‌ریزی در فواصل قاعدگی، که به عنوان لکه‌بینی شناخته می‌شود، هنگام مصرف همزمان فلوکونازول و قرص ترکیبی وجود دارد. مشخص نیست که آیا این خونریزی در فواصل قاعدگی به دلیل مصرف فلوکونازول است یا خیر. اگر هنگام استفاده از قرص‌های ضدبارداری خوراکی دچار خونریزی شدید، با پزشک خود صحبت کنید.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که احتمال کمی وجود دارد که فلوکونازول بتواند سطح هورمون‌های بدن شما را هنگام استفاده از قرص‌های ترکیبی افزایش دهد. می‌توانید مصرف فلوکونازول را همراه با قرص‌های ضدبارداری خوراکی خود ادامه دهید، اما اگر عوارض جانبی مانند احساس بیماری یا حساسیت به سینه‌ها را تجربه کردید، با پزشک خود صحبت کنید.

مصرف قرص فلوکونازول با سایر داروها

احتیاط با سایر داروها

برخی از داروها و فلوکونازول می‌توانند بر یکدیگر تاثیر بگذارند.

اگر هر یک از این داروها را مصرف می‌کنید، قبل از شروع مصرف فلوکونازول، به پزشک خود اطلاع دهید:

• پیموزاید، کوئتیاپین، هالوپریدول، لیتیوم و ریسپریدون – برای درمان برخی از انواع بیماری‌های روانی استفاده می‌شود.
• اس سیتالوپرام یا ونلافاکسین – برای درمان افسردگی استفاده می‌شود.
• اریترومایسین یا کلاریترومایسین – آنتی‌بیوتیک‌ها.
• ارگوتامین – برای میگرن یا سردرد استفاده می‌شود.
• آمیودارون – برای مشکلات قلبی استفاده می‌شود.
• وارفارین، دابیگاتران یا کلوپیدوگرل – داروهایی که برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می‌شوند.
• کاربامازپین – برای صرع و درد عصبی.
• لوزارتان – برای فشار خون بالا و نارسایی قلبی.
• استاتین‌ها – برای کلسترول بالا.

نکته: اینها همه داروهایی نیستند که می‌توانند بر فلوکونازول تاثیر بگذارند. برای لیست کامل، به بروشور داخل بسته داروهای خود مراجعه کنید.

اسامی تجاری موجود در ایران

قرص فلوکونازول با اسامی تجاری زیر در بازار دارویی ایران موجود است:

شرایط نگهداری

دارو را در ظرف دربسته در دمای اتاق ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد (۶۸ تا ۷۷ درجه فارنهایت)، دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم نگهداری کنید. از یخ زدگی جلوگیری کنید.

تمام داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه دارید.

راهنمای مراجعه به پزشک

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگرچه بسیار نادر است، اما برخی افراد ممکن است هنگام مصرف دارو عوارض جانبی بسیار بد و گاها کشنده‌ای را تجربه کنند. در صورت مشاهده هر یک از علائم یا نشانه‌های زیر که ممکن است مربوط به یک عارضه جانبی بسیار بد باشد، فورا به پزشک خود اطلاع دهید یا کمک پزشکی دریافت کنید:

• علائم واکنش آلرژیک، مانند بثورات پوستی، کهیر، خارش، قرمزی، تورم، تاول یا پوسته‎پوسته شدن پوست همراه / بدون تب، خس‌خس سینه، گرفتگی سینه یا گلو، مشکل در تنفس، بلع یا صحبت کردن، گرفتگی غیرمعمول صدا، یا تورم دهان، صورت، لب‌ها، زبان یا گلو؛
• علائم مشکلات کبدی مانند ادرار تیره، خستگی، کاهش اشتها، ناراحتی معده یا درد معده، مدفوع روشن، استفراغ یا زردی پوست یا چشم؛
• علائم ضعف غده فوق کلیوی مانند ناراحتی شدید معده یا استفراغ، سرگیجه شدید یا غش، ضعف عضلانی، احساس خستگی شدید، تغییرات خلقی، کاهش اشتها یا کاهش وزن؛
• تشنج؛

ممکن است نوعی ضربان قلب غیرطبیعی شدید (فاصله QT طولانی) با این دارو رخ دهد. گاهی اوقات، این امر منجر به نوع دیگری از ضربان قلب غیرطبیعی شدید (torsades de pointes) می‌شود.

در بیشتر موارد، این اتفاق در افرادی که مشکلات جدی دیگری در سلامتی دارند یا داروهای دیگری مصرف می‌کنند که ممکن است باعث ضربان قلب غیرطبیعی شوند، رخ می‌دهد. در صورت ضربان قلب سریع یا غیرطبیعی یا اگر از حال رفتید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.

اگر داروهای دیگری مانند اریترومایسین، پیموزاید و کینیدین مصرف می‌کنید که باعث طولانی شدن فاصله QT (نوعی آریتمی قلبی) می‌شوند، فلوکونازول را مصرف نکنید.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

حتی اگر بعد از چند دوز اول احساس بهبودی کردید، به مصرف این دارو تا پایان دوره درمان ادامه دهید. اگر مصرف دارو را خیلی زود قطع کنید، ممکن است عفونت شما برطرف نشود. در صورتی که درباره مصرف این دارو سوالی دارید، می‌توانید با پزشکان ما در ارتباط باشید.