هر واحد انسولین چقدر قند خون را کاهش می‌دهد؟ + راهنمای کامل

هر واحد انسولین قند خون را چقدر کاهش می‌دهد؟

هر ۱ واحد انسولین سریع‌الاثر، می‌تواند قند خون را حدود ۳۰ تا ۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر کاهش دهد. به این عدد، ضریب حساسیت به انسولین گفته می‌شود.

با این حال، این مقدار برای همه افراد یکسان نیست و می‌تواند تحت‌تأثیر عوامل مختلفی تغییر کند، از جمله:

• دیابت نوع ۱ یا دیابت ۲
• میزان حساسیت بدن به انسولین
• مجموع دوز انسولین مصرفی در طول روز
• نوع انسولین (سریع‌الاثر یا کوتاه‌اثر)
• سطح فعالیت بدنی و شرایط جسمی فرد

در برخی افراد، هر واحد انسولین ممکن است قند خون را فقط ۲۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر کاهش دهد و در برخی دیگر این عدد ممکن است به بیش از ۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر برسد.

توجه! ضریب حساسیت به انسولین باید با راهنمایی دکتر غدد یا دکتر داخلی و بر اساس پاسخ بدن هر فرد تعیین شود. افزایش یا اصلاح خودسرانه دوز انسولین می‌تواند باعث افت شدید قند خون شود و خطرناک باشد.

چه مقدار انسولین در طول روز باید مصرف کرد؟

معمولا پیش از مصرف وعده‌های غذایی می‌توان دوز انسولین را تزریق کرد. برای محاسبه‌ مقدار انسولین به موارد زیر باید دقت کرد:

• سطح قند خون را قبل از غذا بررسی کنید؛ اگر سطح قند خون در محدوده‌ هدف باشد، دیگر نیازی به محاسبه‌ انسولین اضافی نیست.
• اگر سطح قند خون شما بالاتر از محدوده‌ هدف باشد، می‌توان از یک واحد انسولین سریع‌الاثر استفاده کرد. این مقدار می‌تواند قند خون را حدود ۳۰ تا ۵۰ واحد کاهش دهد.
• مقدار کربوهیدراتی را که قرار است در وعده غذایی فعلی مصرف کنید، تخمین بزنید.
  برای هر ۱۲ تا ۱۵ گرم کربوهیدرات می‌توان یک واحد انسولین سریع‌الاثر تزریق کرد؛ پزشک ممکن است با توجه به شرایط شما این عدد را تغییر دهد.
• در نهایت، با محاسبه‌ مقدار کل کربوهیدرات‌های روزانه و وعده‌های غذایی می‌توان انسولین روزانه را مشخص کرد.

برای اینکه محاسبه دقیق‌تری از مقدار انسولین داشته باشید، به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید قند خون شما قبل از غذا ۱۷۰ است و محدوده‌ هدف ۱۲۰ برای شما تعیین شده. حالا:

• ابتدا باید قند خون را به محدوده‌ هدف رساند. برای این کار باید یک واحد انسولین سریع‌الاثر تزریق کرد.
• اگر غذای شما شامل ۶۰ گرم کربوهیدرات باشد، برای هر ۱۲ تا ۱۵ گرم آن به یک واحد انسولین نیاز است. در اینجا ۶ واحد انسولین مناسب خواهد بود.
• از جمع یک واحد انسولین قبل از غذا و ۶ واحد انسولین برای پردازش کربوهیدرات به عدد ۷ واحد انسولین می‌رسیم.

چه مقدار انسولین بیش از حد محسوب می‌شود؟

دوز بیش از حد انسولین یک عدد ثابت نیست و به عوامل فردی مانند دوز روزانه، نوع انسولین و حساسیت بدن به انسولین بستگی دارد.

• معمولاً تزریق بیش از حدود ۲۰ تا ۲۵٪ دوز روزانه برنامه‌ریزی‌شده می‌تواند به‌عنوان دوز بیش از حد در نظر گرفته شود. مثلا اگر دوز روزانه شما ۳۰ واحد است، تزریق بیش از ۳۵ تا ۴۰ واحد ممکن است خطر افت قند خون ایجاد کند.
• حتی افزایش کمتر از این مقدار در برخی افراد می‌تواند منجر به هیپوگلیسمی (افت شدید قند خون) شود.

ملاک اصلی تشخیص دوز بیش از حد، مشاهده علائم افت قند خون است. در صورت تزریق احتمالی بیش از حد، فوراً با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید و از مصرف خودسرانه انسولین بیشتر خودداری کنید.

مصرف چه مقدار انسولین برای قند خون بالا بیش از حد محسوب می‌شود؟

تشخیص اینکه آیا انسولین بیش از حد تزریق شده یا خیر، به میزان حساسیت بدن به انسولین بستگی دارد. انسولین برای عمل کردن نیاز به زمان دارد. بنابراین، لازم است برای اثرگذاری انسولین به آن فرصت داد و دوز اضافی مصرف نکرد.

می‌توانید محاسبات شخصی خود را بر اساس روش زیر انجام دهید، زیرا نیاز هر شخص با دیگری متفاوت است.

• انسولین مصرفی باید با مشورت با پزشک تعیین شود.
• نسبت اصلاح ۱:۵۰ را به خاطر بسپارید؛ به این معنی که هر ۱ واحد انسولین می‌تواند قند خون را حدود ۵۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر کاهش دهد (ضریب حساسیت انسولین). این نسبت در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد.
• ضریب حساسیت را بر اساس نوع انسولین و تعداد واحدهای روزانه محاسبه کنید.
• نیاز به انسولین می‌تواند تحت تاثیر عوامل گوناگون تعیین شود.

چه مقدار انسولین قبل از غذا باید مصرف کرد؟

برای تعیین این مقدار، باید به دو مقدار دیگر نیز توجه کنید تا بتوانید انسولین لازم را محاسبه کنید:

• مقدار قند خون قبل از غذا؛
• مقدار کربوهیدراتی که در طول وعده غذایی مصرف می‌کنید.

با توجه به روش محاسباتی که در ابتدای مقاله بیان شد می‌توانید مقدار انسولین قبل از غذا را محاسبه کنید.

حداکثر دوز توصیه‌شده برای انسولین‌های سریع‌الاثر چقدر است؟

یک فرد به طور متوسط برای هر ۱۲ تا ۱۵ گرم کربوهیدراتی که مصرف می‌کند به حدود یک واحد انسولین سریع‌الاثر نیاز دارد. لازم به ذکر است که عواملی مانند میزان حساسیت فرد به انسولین نیز در تعیین این عدد موثر است.

برای برخی افراد این عدد به مقدار یک واحد برای هر ۶ گرم کربوهیدرات و برای برخی دیگر به مقدار یک واحد برای هر ۳۰ گرم کربوهیدرات تغییر می‌کند. این مقدار به عنوان نسبت انسولین به کربوهیدرات شناخته می‌شود.

نکته: افراد مبتلا به دیابت باید این نسبت را با راهنمایی پزشک و متناسب با شرایط خود تعیین کنند.

چگونه می‌توان دوز انسولین مصرفی را محاسبه کرد؟

برای محاسبه‌ میزان انسولین مورد نیاز باید به دو نکته توجه کرد:

• دوز انسولین پایه: مقدار انسولینی که صرف نظر از غذاهای روزانه باید تزریق شود.
• دوز انسولین بولوس: انسولینی که به اصلاح کربوهیدرات‌های مصرفی روزانه کمک می‌کند.

از آنجا که بدن هر انسان با انسان دیگر متفاوت است، تعیین مقدار دقیق انسولین برای هر کس می‌تواند متفاوت باشد. به طور کلی، گفته می‌شود که یک واحد انسولین سریع‌الاثر برای پردازش و تجزیه‌ حدود ۱۵ گرم کربوهیدرات مناسب است. همچنین می‌توان از انسولین بولوس برای اصلاح قند خون بالا استفاده کرد.

نمودار دوز انسولین برای اصلاح قند خون

در جدول زیر می‌توانید مقدار انسولین لازم برای اصلاح قند خون در سطوح مختلف را ببینید. به طور ضمنی، فرض شده است که قند خون هدف و قبل از غذا ۱۲۰ بوده و یک واحد انسولین سریع‌الاثر قند خون را حدود ۵۰ واحد کاهش می‌دهد. دو نکته زیر را هم در نظر داشته باشید:

• اگر قند خون شما زیر ۷۰ است، نیازی به مصرف انسولین نیست و لازم است حدود ۱۵ گرم کربوهیدرات مصرف کنید.
• در صورتی که قند خون بالای ۳۰۰ باشد حتما باید با پزشک خود تماس بگیرید.

نمودار دوز انسولین بولوس

در جدولی که در ادامه برایتان آورده‌ایم، می‌توانید رابطه‌ بین دوز انسولین بولوس و مقادیر متفاوت کربوهیدرات را مشاهده کنید. بین انسولین سریع‌الاثر مورد نیاز و مقدار کربوهیدراتی که پردازش و تجزیه می‌کند، می‌توان یک نسبت برقرار کرد. به این نسبت، نسبت انسولین به کربوهیدرات (I:C) گفته می‌شود.

چه عواملی بر قند خون اثر می‌گذارند؟

میزان انسولین روزانه مورد نیاز هر فرد مبتلا به دیابت را می‌توان با توجه به چند عامل مشخص تعیین کرد. برای تعیین دوز مصرفی باید اطلاعات کاملی از سبک زندگی خود در اختیار پزشک قرار دهید. در ادامه به چند عامل مهم در تعیین دوز مصرفی برای هر فرد اشاره کرده‌ایم:

• نوع دیابت (نوع ۱ یا ۲)
• سبک زندگی
• محل تزریق و تعداد دفعات تغییر آن
• زمان مصرف انسولین در طول روز
• نوع رژیم غذایی
• مقدار کالری دریافتی روزانه
• میزان ورزش
• سطح اضطراب
• سایر بیماری‌ها
• سایر داروها و مکمل‌های مصرفی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

افراد مبتلا به دیابت باید دوز مصرفی مناسب خود را طبق دستورالعمل پزشک مصرف کنند. تزریق بیش از حد انسولین باید به پزشک گزارش داده شود تا راهنمایی‌های لازم را از او دریافت کنید.

علائم افت قند خون در اثر دوز اضافی انسولین عبارتند از:

• سرگیجه
• عرق کردن
• اضطراب
• سردرد
• تاری دید

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کرد؟

قند خون بسیار بالا یا بسیار پایین می‌توانند عارضه‌های جدی محسوب شوند. در صورت مشاهده‌ هر کدام از علائم زیر باید با اورژانس تماس بگیرید:

علائم اورژانسی قند خون بالا:

• درد شکم
• تاری دید
• تشنگی شدید
• تکرر ادرار
• استفراغ
• مقدار بالای کتون
• تشنج
• ناتوانی در بیدار شدن از خواب
• از دست دادن هوشیاری

علائم اورژانسی قند خون پایین:

• پایین ماندن قند خون حتی پس از مصرف قرص گلوکز یا کربوهیدرات
• سرگیجه
• سردرد
• لرزش اندام‌ها
• ضعف
• تعریق
• کما در مراحل افت قند شدیدتر

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

در این مقاله به طور خلاصه به چگونگی محاسبه‌ انسولین پرداختیم. توجه کنید که بدن هر فرد دیابتی می‌تواند واکنش متفاوتی به انسولین از خود نشان دهد و نمی‌توان برای همه‌ افراد یک نسخه‌‌ی واحد ارائه داد. برای تعیین مقدار انسولین روزانه حتما با پزشک خود مشورت کرده و از او بخواهید تا نحوه‌ محاسبه‌ دقیق را به شما بیاموزد. فراموش نکنید که مشخص شدن نحوه‌ واکنش بدن به انسولین نیازمند زمان است و نباید عجله کرد.

سوالات متداول

چه مقدار انسولین در شب مصرف کنم؟

برای شب معمولا انسولین طولانی‌اثر یا پایه تزریق می‌شود. این انسولین به مدت ۲۴ ساعت یا بیشتر فعالیت خواهد کرد. انسولین در طول شب و بین وعده‌های غذایی در طول روز می‌تواند بر قند خون موثر باشد. مقدار مناسب انسولین شبانه را می‌توان متناسب با مقدار قند خون قبل از خواب تنظیم کرد.