آنژیوگرافی قلبی چیست و چگونه انجام می‌شود؟ مراحل، آمادگی و عوارض احتمالی

مقدمه و شناخت آنژیوگرافی قلبی

آنژیوگرافی قلب چیست؟

آنژیوگرافی (نوعی کاتتریزاسیون قلبی) یک آزمایش قلب است که خونرسانی به قلب شما را بررسی می‌کند. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا هرگونه تنگی در داخل عروق کرونر را تشخیص دهد. یک رنگ مخصوص به داخل شریانی در بازو یا پای شما تزریق می‌شود که به سمت عروق کرونر شما حرکت می‌کند. وقتی به آنجا رسید، از شریان عکس‌برداری با اشعه ایکس گرفته می‌شود تا هرگونه تنگی در عروق کرونر بررسی شود.

این ممکن است نشانه‌ای از بیماری عروق کرونر قلب باشد. بسته به نتایج شما، این روش می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا تصمیم بگیرد که به چه درمانی نیاز دارید.

شریان‌های قلبی آنژیوگرافی کدامند؟

شریان فمورال یا شریان رادیال

چه زمانی ممکن است به آنژیوگرافی قلبی نیاز داشته باشم؟

آنژیوگرافی کرونری می‌تواند برای کمک به تشخیص بیماری‌های قلبی، برنامه‌ریزی درمان‌های آینده و انجام برخی اقدامات استفاده شود.

به عنوان مثال، ممکن است در موارد زیر استفاده شود:

• پس از حمله قلبی – جایی که خون‌رسانی به قلب مسدود می‌شود.
• برای کمک به تشخیص آنژین – جایی که درد در قفسه سینه ناشی از محدود شدن خون‌رسانی به قلب است.
• برای برنامه‌ریزی اقدامات مداخله‌ای یا جراحی – مانند آنژیوپلاستی کرونری، که در آن رگ‌های خونی تنگ یا مسدود شده گشاد می‌شوند.
• آنژیوگرافی کرونری همچنین به عنوان بهترین روش تشخیص بیماری عروق کرونری قلب در نظر گرفته می‌شود، جایی که تجمع مواد چربی در شریان‌های کرونری بر خون‌رسانی به قلب تاثیر می‌گذارد.

جزئیات آزمایش آنژیوگرافی قلبی

آنژیوگرافی قلبی چگونه انجام می‌شود؟

آنژیوگرافی کرونری گاهی اوقات با کاتتریزاسیون قلبی انجام می‌شود. قبل از شروع آزمایش، ممکن است یک آرامبخش ملایم برای کمک به آرامشتان تجویز شود. ناحیه‌ای از بدنتان (بازو یا کشاله ران) تمیز و با داروی بی‌حس‌کننده موضعی (بی‌حس‌کننده) بی‌حس می‌شود.

متخصص قلب یک لوله توخالی نازک به نام کاتتر را از طریق شریان عبور می‌دهد و با دقت آن را به سمت قلب حرکت می‌دهد. تصاویر اشعه ایکس به پزشک کمک می‌کند تا کاتتر را در موقعیت مناسب قرار دهد. پس از قرار دادن کاتتر در محل، رنگ (ماده حاجب) به داخل کاتتر تزریق می‌شود. تصاویر اشعه ایکس گرفته می‌شود تا نحوه حرکت رنگ در شریان بررسی شود. این رنگ به برجسته کردن هرگونه انسداد در جریان خون کمک می‌کند. این عمل اغلب 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.

در طول آنژیوگرافی قلب چه اتفاقی می‌افتد؟

در طول این عمل، یک لوله بلند، نازک و انعطاف‌پذیر به نام کاتتر به داخل رگ خونی در کشاله ران یا بازوی شما وارد می‌شود. با استفاده از تصاویر اشعه ایکس به عنوان راهنما، نوک کاتتر به سمت قلب و عروق کرونری هدایت می‌شود.
نوع خاصی از رنگ به نام ماده حاجب از طریق کاتتر تزریق می‌شود و تصاویر اشعه ایکس (آنژیوگرافی) گرفته می‌شود. ماده حاجب در آنژیوگرافی‌ها قابل مشاهده است و رگ‌های خونی که مایع از آنها عبور می‌کند را نشان می‌دهد.
این امر به وضوح هر رگ خونی که تنگ یا مسدود شده باشد را برجسته می‌کند. این عمل معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، بنابراین شما در حین انجام عمل بیدار خواهید بود، اما ناحیه‌ای که کاتتر در آن قرار می‌گیرد بی‌حس می‌شود.

چگونه باید برای آنژیوگرافی قلب آماده شوم؟

گاهی اوقات، آنژیوگرافی عروق کرونر در شرایط اضطراری انجام می‌شود. ممکن است زمانی برای آماده شدن وجود نداشته باشد. وقتی آزمایش از قبل برنامه‌ریزی شده باشد، تیم مراقبت‌های بهداشتی شما دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه آماده شدن به شما می‌دهد. دستورالعمل‌های کلی معمولاً شامل این دستورالعمل‌ها می‌شوند:

• چند ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید و ننوشید. تیم مراقبت شما به شما می‌گوید که چه زمانی باید خوردن و آشامیدن را متوقف کنید.
• از آنها بپرسید که آیا می‌توانید داروهای معمول خود را مصرف کنید یا خیر. لیستی از داروهای خود را با خود به بیمارستان ببرید. دوز آنها را نیز ذکر کنید.
• اگر دیابت دارید، به تیم مراقبت خود اطلاع دهید. ممکن است قبل از آنژیوگرافی عروق کرونر به انسولین یا داروی دیگری نیاز داشته باشید.

برای آشنایی با مراقبت‌های لازم پس از سکته قلبی، پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی زیر را مطالعه کنید:

بیشتر بخوانید:

بعد از سکته قلبی چه کنیم؟ تغذیه، ورزش، دارو و سبک زندگی مناسب

ناشتا بودن قبل از عمل

قبل از انجام آنژیوگرافی عروق کرونر، از شما خواسته می‌شود که ناشتا باشید. جزئیات ناشتا بودن شما با زمان انجام عمل تعیین می‌شود. اما به عنوان یک قاعده کلی، از شما خواسته می‌شود که شش ساعت قبل از پذیرش، خوردن غذاهای جامد را متوقف کنید.

در آن زمان می‌توانید مایعات شفاف مصرف کنید، اما نوشیدنی‌های کدر یا شیری مجاز نیستند. سپس از شما خواسته می‌شود که دو ساعت قبل از پذیرش، نوشیدن مایعات را متوقف کنید. این بدان معناست که نمی‌توانید بعد از آن زمان هیچ مایع شفافی، از جمله آب، مصرف کنید. اینها دستورالعمل‌های کلی ناشتا بودن هستند که ما در کلینیک قلب ساترلند از آنها استفاده می‌کنیم.

صرف نظر از اینکه کجا عمل خود را انجام می‌دهید، قبل از پذیرش، دستورالعمل‌های خاص پزشک یا کلینیک شما به شما داده می‌شود. در صورت داشتن هرگونه سوال، لطفاً از قبل با پزشک یا کلینیک خود تماس بگیرید.

داروها

قبل از قطع مصرف هرگونه دارو، به خصوص داروهای ضد پلاکت و ضد انعقاد، همیشه با پزشک خود مشورت کنید. با تأیید پزشک:

• پنج روز قبل از عمل، کلوپیدوگرل مصرف نکنید.
• از رقیق‌کننده‌های خون مانند دی پیریدامول یا وارفارین ظرف ۷۲ ساعت قبل از آزمایش و ۲۴ ساعت پس از آزمایش استفاده نکنید.
• سایر داروها را طبق معمول مصرف کنید.
• اگر دیابت دارید، از پزشک خود در مورد زمان و نحوه مصرف انسولین یا دارو سوال کنید.

بعد از نیمه‌شب قبل از آنژیوگرافی چیزی نخورید. اگر در طول عمل بیهوشی عمومی دارید، بعد از نیمه‌شب چیزی نخورید و ننوشید.

چه چیزهایی باید در روز آنژیوگرافی قلب همراه داشته باشیم؟

توصیه می‌کنیم یک کیف کوچک با چند وسیله ضروری، از جمله موارد زیر، همراه داشته باشید:

• داروهای فعلی شما
• هرگونه پاتولوژی، نتایج خون یا عکس‌برداری اخیر
• معرفی‌نامه‌ها
• جزئیات بیمه درمانی شما
• جزئیات کارت مدیکر و امور ایثارگران (در صورت وجود)
• جزئیات غرامت کارگران (در صورت وجود)
• چیزی برای گذراندن وقت در حین انتظار، مانند کتاب، بافتنی یا جدول کلمات متقاطع، به همراه عینک مطالعه شما
• چند وسیله بهداشتی

آنژیوگرافی چقدر طول می‌کشد؟

می‌توانید انتظار داشته باشید که این آزمایش نیم ساعت طول بکشد، اگرچه گاهی اوقات می‌تواند بیشتر طول بکشد. در طول عمل، توسط یک مانیتور قلب که ضربان و ریتم قلب شما را ثبت می‌کند، تحت نظر خواهید بود. اگر در هر زمانی احساس ناخوشی یا ناراحتی کردید، باید به یکی از کارکنان بیمارستان اطلاع دهید. اگر در طول آنژیوگرافی، استنت (آنژیوپلاستی) برای شما قرار داده شود، کمی بیشتر طول خواهد کشید.

نتایج و پیگیری آنژیوگرافی قلبی

بعد از آنژیوگرافی قلبی چه اتفاقی می‌افتد؟

پس از عمل، بسته به اینکه پزشک از کدام شریان استفاده کرده باشد، کاتتر از ناحیه کشاله ران یا مچ دست خارج می‌شود. برای جلوگیری از خونریزی شریان، به کشاله ران یا مچ دست فشار وارد می‌شود و یک بانداژ یا دستگاه فشار مخصوص اعمال می‌شود.

تقریباً بلافاصله می‌توانید روی صندلی بنشینید. اگر پزشک ترجیح دهد پد فشاری روی محل بریدگی قرار دهد، باید کمی بیشتر، معمولاً حدود ۴ ساعت، در بیمارستان بمانید. پرستاران فشار خون و نبض شما را بررسی می‌کنند و مراقب زخم شما هستند.

نوشیدن مایعات فراوان مهم است زیرا این کار به دفع رنگ از بدن شما کمک می‌کند.تا زمانی که احساس خوبی داشته باشید، باید بتوانید همان روز به خانه بروید، اگرچه این ممکن است به نتایج بستگی داشته باشد. پزشک شما قبل از رفتن، این موارد را برای شما توضیح خواهد داد.

شایع‌ترین عارضه جانبی، کبودی در محل ورود کاتتر است که ممکن است برای چند روز حساس و بی‌حس باشد. ممکن است احساس خستگی کنید، اما باید ظرف چند روز به حالت عادی برگردید. اگر نگران هر یک از عوارض جانبی هستید، با پزشک خود تماس بگیرید. برخی از افرادی که آنژیوگرافی عروق کرونر انجام می‌دهند، تحت درمانی به نام آنژیوپلاستی عروق کرونر قرار می‌گیرند.

پس از آنژیوگرافی چه انتظاری باید داشت؟

پزشک شما، کاتتر را خارج کرده و ناحیه‌ای را که پوست شما را سوراخ کرده است، بانداژ می‌کند. آنها حداقل ۱۵ دقیقه روی ناحیه بانداژ شده فشار می‌دهند تا خونریزی متوقف شود یا از آن جلوگیری شود.

اگر کاتتر را از طریق پای شما وارد کنند، باید چهار تا شش ساعت در رختخواب استراحت کنید. این کار باعث می‌شود که احتمال خونریزی محل برش کمتر شود. پزشک، شما را ارزیابی کرده و قبل از رفتن به خانه، دستورالعمل‌های لازم را در مورد خانه با شما در میان می‌گذارد.

خطرات یا عوارض احتمالی آنژیوگرافی قلبی چیست؟

کاتتریزاسیون قلبی در مقایسه با سایر آزمایش‌های قلبی، خطر کمی بیشتری دارد. با این حال، این آزمایش در صورت انجام توسط یک تیم با تجربه بسیار ایمن است. به طور کلی، خطر عوارض جدی از ۱ در ۱۰۰۰ تا ۱ در ۵۰۰ متغیر است. خطرات این روش شامل موارد زیر است:

• تامپوناد قلبی
• ضربان قلب نامنظم
• آسیب به شریان قلب
• فشار خون پایین
• واکنش آلرژیک به رنگ کنتراست یا دارویی که در طول معاینه تجویز می‌شود
• سکته مغزی
• حمله قلبی

ملاحظات مرتبط با هر نوع کاتتریزاسیون شامل موارد زیر است:

• به طور کلی، خطر خونریزی، عفونت و درد در محل تزریق داخل وریدی یا کاتتر وجود دارد.
• خطر بسیار کمی وجود دارد که کاتترهای پلاستیکی نرم به رگ‌های خونی یا ساختارهای اطراف آسیب برسانند.
• لخته‌های خون می‌توانند روی کاتترها تشکیل شوند و بعداً رگ‌های خونی را در جاهای دیگر بدن مسدود کنند.
• رنگ کنتراست می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند (به ویژه در افراد مبتلا به دیابت یا مشکلات کلیوی قبلی).

چه نوع نتایجی از آنژیوگرافی قلبی دریافت می کنم؟ (تفسیر کامل نتایج آنژیو قلب)

پزشک شما ممکن است انسدادهای کوچکی را پیدا کند که نیازی به عمل دیگری نداشته باشند. ممکن است لازم باشد دارو مصرف کنید یا در زندگی روزمره خود تغییراتی ایجاد کنید. به عنوان مثال، ممکن است لازم باشد بیشتر ورزش کنید یا غذاهای سالم‌تری بخورید.

ممکن است انسداد های بزرگتری داشته باشید که به درمان تهاجمی‌تری نیاز دارند. پزشک شما ممکن است آنژیوپلاستی انجام دهد و یک استنت (لوله کوچک) برای باز کردن شریان شما و باز نگه داشتن آن قرار دهد. آنها می‌توانند این کار را در طول عمل آنژیوگرافی شما انجام دهند.

برخی افراد به یک عمل جداگانه در روز دیگری نیاز دارند. پزشک شما ممکن است یک عمل بای‌پس را توصیه کند که راهی برای جریان خون در اطراف ناحیه مسدود شده ایجاد می‌کند.

چه زمانی می‌توانم از نتایج آزمایش مطلع شوم؟

پزشک شما به احتمال زیاد پس از انجام آنژیوگرافی با شما صحبت خواهد کرد. اما ممکن است قبل از تصمیم‌گیری در مورد اقدامات بعدی، بخواهد زمانی را صرف بررسی عکس‌های رادیولوژی شما کند.

جزئیات بیشتر آنژیوگرافی قلبی

بهبودی پس از آنژیوگرافی قلب در خانه به چه صورت است؟

وقتی به خانه رسیدید، بانداژ را روی محل مورد نظر نگه دارید و تا ۲۴ ساعت بعد از آن از دوش گرفتن خودداری کنید. در صورت نیاز می‌توانید از کیسه یخ روی محل سوراخ شده برای کاهش درد و تورم استفاده کنید. پزشک به شما اطلاع خواهد داد که چه زمانی مصرف داروهای خود، مانند رقیق‌کننده‌های خون، را دوباره شروع کنید. تا چند روز پس از عمل، هیچ ورزش سنگینی انجام ندهید و به مدت یک هفته از حمام کردن خودداری کنید.

برای کمک به دفع رنگ، مایعات زیادی (مانند آب) بنوشید و رژیم غذایی سالمی با سبزیجات، میوه و غلات کامل فراوان داشته باشید. در صورت مشاهده موارد زیر، فوراً با کلینیک آنژیوگرافی خود تماس بگیرید:

• هرگونه درد یا گرفتگی قفسه سینه
• تب
• تورم یا خونریزی در محل ورود کاتتر
• هرگونه ضعف یا بی‌حسی در اندامی که کاتتر در آن قرار گرفته است

در صورت مشاهده موارد زیر، فوراً با آمبولانس تماس بگیرید:

اگر در مورد بهبودی خود در خانه سؤال یا نگرانی عمومی دارید، باید با اتاق پزشک خود تماس بگیرید یا برای مشاوره با کلینیک آنژیوگرافی خود تماس بگیرید.

راهنمای مراجعه به پزشک آنژیوگرافی قلبی

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟

در صورت داشتن موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

• درد یا ناراحتی که با دارو بهبود نمی‌یابد
• سخت صحبت کردن یا لبخند زدن
• بی‌حسی، ضعف، گرما یا تورم در بازو یا پایی که در آن کار می‌کردند
• تب
• وجود توده در نزدیکی زخم
• خونریزی در جایی که کاتتر را وارد پوست شما می‌کنند

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

آنژیوگرافی برای کمک به تشخیص وضعیت سلامتی شما تجویز می‌شود. اطلاعات حاصل از آزمایش آنژیوگرافی شما به پزشکان کمک می‌کند تصمیم بگیرند که آیا به درمان نیاز دارید یا نه.

اگر برای شرایط شما منطقی باشد، ممکن است در طول عمل، مشکل شما را درمان کنند. در هر صورت، شما راحت و آرام خواهید بود. اگر در مورد آنژیوگرافی سوالی دارید، از پزشک خود بپرسید.