شربت منیزیم هیدروکساید چیست و چه عوارضی دارد؟
شربت منیزیم هیدروکساید که با نام تجاری معروف «شیر منیزی» نیز شناخته می‌شود، یک داروی کلاسیک و پرکاربرد گوارشی با دو هویت درمانی کاملاً متمایز است.
عملکرد این دارو، به طور کامل به دوز مصرفی آن بستگی دارد. در دوزهای پایین، به عنوان یک ضد اسید (Antacid) با تاثیر فوری است و با خنثی کردن مستقیم اسید معده، به سرعت سوزش سر دل و سوءهاضمه اسیدی را تسکین می‌دهد. در مقابل و در دوزهای بالاتر، هویت دوم خود را به عنوان یک مسهل اسموتیک (Osmotic Laxative) آشکار می‌کند. در این نقش، با کشیدن آب به داخل روده، باعث نرم شدن مدفوع و تحریک حرکات روده شده و به درمان کوتاه‌مدت یبوست کمک می‌کند.
ماهیت دوگانه این دارو، منیزیم هیدروکساید را به یک ابزار درمانی در دسترس برای مدیریت مشکلات گوارشی رایج تبدیل کرده است.
در این راهنما از دارو دات کام، به تشریح هر دو کاربرد این دارو، از مکانیسم های اثر متفاوت آن گرفته تا دستورالعمل‌های ایمنی به ویژه در بیماران کلیوی که استفاده صحیح از آن را تضمین می‌کند، می‌پردازیم.
مقدمه و شناخت شربت منیزیم هیدروکساید
– نام تجاری (Brand Names): لاکسی ژل (Laxigel)
– نام ژنریک: منیزیم هیدروکساید (Magnesium Hydroxide)
– دسته‌بندی دارویی (کلاس دارویی): ضد اسید (Antacid) – مسهل اسموتیک
– نحوه مصرف: خوراکی (بلعیدنی / جویدنی)
– مکانیسم اثر:
- به‌عنوان ضد اسید: خنثی کردن اسید معده
- به‌عنوان مسهل: افزایش فشار اسمزی روده و افزایش میزان آب مدفوع
شربت منیزیم هیدروکساید چیست؟
شربت منیزیم هیدروکساید، دارویی بدون نسخه است که بسته به دوز مصرفی، یکی از این دو کاربرد را خواهد داشت:
- به عنوان مسهل برای درمان کوتاه‌مدت یبوست‌های گاه‌به‌گاه مصرف می‌شود.
یون‌های منیزیم به مقدار کمی از روده جذب می‌شوند. باقی ماندن این یون‌ها در روده، یک اثر اسموتیک ایجاد می‌کند؛ یعنی آب را از بافت‌های اطراف به داخل روده می‌کشد. این افزایش آب، حجم مدفوع را افزایش داده، آن را نرم‌تر می‌کند و حرکات روده را تحریک کرده و به رفع یبوست کمک می‌کند.
- به عنوان ضد اسید برای تسکین سوزش سر دل، سوءهاضمه اسیدی و ناراحتی معده ناشی از اسید تجویز می‌شود.
این دارو یک باز ضعیف است. پس از مصرف، در معده با اسید کلریدریک (HCl) واکنش داده و آن را خنثی می‌کند و به کلرید منیزیم و آب تبدیل می‌شود. این عمل به سرعت باعث کاهش اسیدیته معده و تسکین سوزش سر دل می‌شود.
برای شناخت و بررسی بهترین دارو برای رفلاکس معده بسته به علائم بیمار، مطلب زیر را بخوانید:
آیا می‌توان شربت منیزیم هیدروکساید را برای کاهش معده درد از آن استفاده کرد؟
بستگی به علت درد دارد:
بله؛ اگر معده درد ناشی از سوزش سر دل، سوءهاضمه یا ترش کردن باشد، منیزیم هیدروکساید با خنثی کردن اسید می‌تواند به سرعت درد را تسکین دهد.
خیر؛ اگر علت درد نامشخص یا جدی باشد. هرگز نباید از این دارو برای معده دردی که با علائم دیگری مانند تهوع و استفراغ همراه است، استفاده کرد. این علائم می‌توانند نشانه یک مشکل جدی‌تر مانند آپاندیسیت باشند و مصرف مسهل می‌تواند وضعیت را خطرناک‌تر کند.
برای آشنایی با انواع داروهای رایج برای درمان معده درد، مطلب زیر را مطالعه کنید:
داروهای مرتبط یا مشابه با شربت منیزیم هیدروکساید
- به عنوان ضد اسید:
- آلومینیوم هیدروکساید
- شربت آلومینیوم ام جی اس
- به عنوان مسهل اسموتیک:
- لاکتولوز
- پلی‌اتیلن گلیکول (PEG)
نکات کلیدی درباره شربت منیزیم هیدروکساید
- حتماً قبل از مصرف، بطری را به خوبی تکان دهید. منیزیم هیدروکساید یک سوسپانسیون است و ذرات آن ته‌نشین می‌شوند.
- این دارو را با یک لیوان آب مصرف کنید؛ مخصوصا زمانی که به عنوان مسهل استفاده می‌شود، نوشیدن آب به اندازه کافی، به عملکرد بهتر آن کمک می‌کند.
- این دارو فقط برای استفاده کوتاه‌مدت است. از این دارو نباید برای بیش از ۱ هفته (به عنوان مسهل) یا ۲ هفته (به عنوان ضد اسید)، بدون مشورت با پزشک استفاده کرد.
- بیماران کلیوی، باید این دارو را به تشخیص پزشک استفاده کنند. بدن بیماران مبتلا به این دسته از بیماری‌ها، ممکن است نتواند منیزیم اضافی را دفع کند و این امر منجر به مسمومیت با منیزیم می‌شود.
چه کسانی می‌توانند شربت منیزیم هیدروکساید مصرف کنند؟
بزرگسالان و کودکان بالای 6 ماه، می‌توانند از این دارو استفاده کنند.
چه کسانی نباید شربت منیزیم هیدروکساید مصرف کنند؟
- افراد مبتلا به بیماری کلیوی
- افرادی که رژیم غذایی با محدودیت منیزیم دارند
- افراد با درد معده ناگهانی، تهوع و استفراغ
نحوه و زمان مصرف شربت منیزیم هیدروکساید
مقدار مصرف شربت منیزیم هیدروکساید
دوز مصرفی این دارو، به هدف درمان (مسهل یا ضد اسید بودن) و سن فرد بستگی دارد.
- به عنوان مسهل (بزرگسالان): معمولاً ۳۰ تا ۶۰ میلی‌لیتر در روز، به صورت یکجا قبل از خواب یا در دوزهای منقسم
- به عنوان ضد اسید (بزرگسالان): معمولاً ۵ تا ۱۵ میلی‌لیتر، تا ۴ بار در روز
نکته! یادتان باشد که همیشه، از پیمانه یا قاشق مخصوص اندازه‌گیری که همراه دارو و داخل جعبه است، استفاده کنید.
نحوه مصرف شربت منیزیم هیدروکساید
- قبل از هر بار مصرف، بطری را به خوبی تکان دهید.
- دوز مورد نظر را با پیمانه مخصوص اندازه‌گیری کنید.
- پس از مصرف دارو، یک لیوان پر (۲۴۰ میلی‌لیتر) آب بنوشید.
مدت زمان مصرف شربت منیزیم هیدروکساید
- به عنوان مسهل: بیش از ۷ روز متوالی مصرف نکنید.
- به عنوان ضد اسید: بیش از ۱۴ روز متوالی مصرف نکنید.
توجه! اگر علائم شما ادامه یافت، با پزشک مشورت کنید.
در صورت فراموشی مصرف شربت منیزیم هیدروکساید چه باید کرد؟
این دارو، معمولا در صورت نیاز مصرف می‌شود. اگر یک دوز را فراموش کردید، می‌توانید آن را در زمان یادآوری مصرف کنید، اما دوزها را برای جبران دو برابر نکنید.
در صورت مصرف بیش از حد شربت منیزیم هیدروکساید چه باید کرد؟
مصرف بیش از حد این شربت، می‌تواند باعث اسهال شدید، کم‌آبی بدن و در افراد با مشکلات کلیوی، علائم مسمومیت با منیزیم (هیپرمنیزیمی) شود. در صورت مصرف بیش از حد و بروز هر یک از علائم زیر، سریعا با اورژانس (115) تماس بگیرید:
- ضعف شدید عضلانی
- ضربان قلب آهسته
- گیجی شدید
- غش کردن
عوارض جانبی رایج شربت منیزیم هیدروکساید
شایع‌ترین عارضه جانبی، به خصوص در دوزهای بالاتر، اسهال است. کرامپ‌ها یا گرفتگی‌های خفیف شکمی نیز ممکن است رخ دهد.
عوارض جانبی جدی شربت منیزیم هیدروکساید
عوارض جدی ناشی از مصرف این شربت، بسیار نادر هستند و معمولا در صورت مصرف بیش از حد یا در افراد مبتلا به بیماری کلیوی رخ می‌دهند. این عوارض، معمولا شامل موارد زیر می‌شوند:
- هیپرمنیزیمی (سطح بالای منیزیم در خون): علائم شامل ضعف عضلانی، گرگرفتگی، ضربان قلب آهسته یا نامنظم، سرگیجه شدید، گیجی، مشکل در تنفس و غش کردن است.
- اسهال شدید که منجر به کم‌آبی بدن می‌شود.
اگر علائم زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید:
- علائم واکنش آلرژیک شدید
- کهیر
- مشکل در تنفس
- تورم یا قرمزی صورت یا گلو
- علائم هیپرمنیزیمی شدید
- ضعف شدید عضلانی
- ضربان قلب آهسته
- گیجی شدید
- غش کردن
بارداری، شیردهی و باروری در هنگام مصرف شربت منیزیم هیدروکساید
شربت منیزیم هیدروکساید و بارداری
مصرف منیزیم هیدروکساید برای درمان کوتاه‌مدت یبوست یا سوزش سر دل در دوران بارداری، به طور کلی ایمن در نظر گرفته شده و گزینه مناسبی است. با این حال، همیشه بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
شربت منیزیم هیدروکساید و شیردهی
مصرف این دارو در دوران شیردهی اغلب ایمن تلقی می‌شود.
شربت منیزیم هیدروکساید و باروری
شواهدی مبنی بر تأثیر این دارو بر باروری وجود ندارد.
مصرف شربت منیزیم هیدروکساید با سایر داروها
تداخل شربت منیزیم هیدروکساید با سایر داروها
منیزیم هیدروکساید می‌تواند به برخی داروها در دستگاه گوارش متصل شده و جذب آن‌ها را کاهش دهد. برای جلوگیری از این تداخل، توصیه می‌شود سایر داروها را ۲ ساعت قبل یا ۲ تا ۴ ساعت بعد از مصرف منیزیم هیدروکساید مصرف کنید. این تداخل به ویژه برای داروهای زیر مهم است:
- آنتی‌بیوتیک‌ها (به خصوص تتراسایکلین‌ها و کینولون‌ها مانند سیپروفلوکساسین)
- بیس‌فسفونات‌ها (برای پوکی استخوان)
- هورمون‌های تیروئید (مانند لووتیروکسین)
اسامی تجاری موجود در ایران
| نام فارسی | نام لاتین |
|---|---|
| لاکسی ژل | Laxigel |
| لاکس مل | Lax mel |
| مگنی میلک | Magni milk |
شرایط نگهداری
- شربت را در دمای اتاق و دور از گرما و نور مستقیم نگهداری کنید.
- از یخ زدن شربت جلوگیری کنید.
- درب بطری را محکم ببندید و آن را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما
مشکلات گوارشی مانند یبوست های موقت یا سوزش سر دل، تجربه‌های ناخوشایندی هستند که تقریبا همه ما با آن‌ها مواجه شده‌ایم. شیر منیزی (شربت منیزیم هیدروکساید) یکی از قدیمی‌ترین و قابل‌اعتمادترین راه‌حل‌های در دسترس برای مدیریت این دو مشکل رایج است.
یکی از مزایای اصلی شیر منیزیا، ایمنی بالای آن در صورت استفاده صحیح و کوتاه‌مدت است. عوارض جانبی جدی با این دارو بسیار نادر هستند و معمولاً فقط در صورت مصرف بیش از حد یا در افرادی با مشکلات زمینه‌ای کلیوی رخ می‌دهند. شایع‌ترین عارضه آن، اسهال است که اغلب با تنظیم دوز برطرف می‌شود.
اگر سوالی دارید، در بخش نظرات بنویسید و با ما به اشتراک بگذارید.
