قرص کلوپیدوگرل یا پلاویکس چیست و چه کاربردی دارد؟

مقدمه و شناخت کلوپیدوگرل

• نام تجاری: پلاویکس (Plavix) – دی پکس (Dipix) – زیلت (Zyllt) – تویکس (Tevix)
• نام ژنریک: کلوپیدوگرل (Clopidogrel)
• دسته‌بندی دارویی (کلاس دارویی): داروی قلبی – ضد پلاکت
• نحوه مصرف: خوراکی (بلعیدنی)
• مکانیسم اثر: مهار گیرنده P2Y12 و جلوگیری از تجمع پلاکت ها و تشکیل لخته خون

قرص کلوپیدوگرل چیست؟

قرص کلوپیدوگرل یک داروی ضد پلاکت است که از چسبیدن پلاکت‌ها به یکدیگر و تشکیل لخته‌های خونی خطرناک جلوگیری می‌کند. این دارو برای پیش‌گیری از حمله قلبی و سکته مغزی در افرادی که در معرض خطر بالای این حوادث قرار دارند، استفاده می‌شود.

این افراد شامل کسانی هستند که سابقه حمله قلبی، سکته مغزی، یا بیماری عروق محیطی داشته‌اند. همچنین کلوپیدوگرل پس از آنژیوپلاستی و قرار دادن استنت (فنر) در عروق قلبی، برای جلوگیری از لخته شدن خون در محل استنت تجویز می‌شود.

داروهای مرتبط/مشابه کلوپیدوگرل

• پراسوگرل (Prasugrel)
• تیکاگرلور (Ticagrelor)
• آسپیرین (ASA)
• سیلوستازول (Cilostazol)
• دی پیریدامول (Dipyridamole)
• اپتیفیباتاید (Eptifibatide)
• تیروفیبان (Tirofiban)

نکات کلیدی قرص کلوپیدوگرل

• ممنوعیت قطع ناگهانی (Black box warning): هرگز کلوپیدوگرل را، حتی برای مدت کوتاه، بدون مشورت با پزشک قطع نکنید. قطع ناگهانی این دارو، به خصوص پس از قرار دادن استنت، می‌تواند خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را به‌شدت افزایش دهد.
• اطلاع‌رسانی به کادر درمان: همیشه قبل از هرگونه عمل جراحی، اقدامات دندانپزشکی یا هر روش تهاجمی دیگری، به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید که در حال مصرف کلوپیدوگرل هستید. ممکن است نیاز باشد چند روز قبل از عمل، مصرف آن را به‌طور موقت قطع کنید.
• افزایش خطر خون‌ریزی: مهم‌ترین عارضه این دارو، افزایش تمایل به خون‌ریزی است. ممکن است به‌آسانی دچار کبودی شوید یا خون‌ریزی از بریدگی‌ها مدت طولانی‌تری ادامه یابد. به همین دلیل، از انجام فعالیت‌هایی که ممکن است باعث آسیب یا خون‌ریزی شود خودداری کرده و از مسواک نرم استفاده کنید.
• منع مصرف الکل: حین درمان با این دارو، از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید.

برای آشنایی با اقدامات اولیه و حیاتی که باید در زمان بروز سکته قلبی انجام شود، می‌توانید مطلب زیر را بخوانید:

چه کسانی می‌توانند قرص کلوپیدوگرل مصرف کنند

• بزرگسالانی که سابقه حمله قلبی، سکته مغزی ایسکمیک (ناشی از لخته)، یا بیماری عروق محیطی دارند.
• بیمارانی که تحت عمل آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری قرار گرفته‌اند.
• افرادی که دچار یک نوع خاص از حمله قلبی (NSTEMI) یا آنژین ناپایدار شده‌اند.

برای آشنایی با تفاوت‌های مهم میان آنژین و سکته قلبی، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

چه کسانی ممکن است نتوانند قرص کلوپیدوگرل مصرف کنند

• بیمارانی که به کلوپیدوگرل یا داروهای مشابه حساسیت دارند.
• بیماران مبتلا به یک خون‌ریزی فعال، مانند خون‌ریزی مغزی یا زخم معده.
• افراد مبتلا به اختلال/نارسایی شدید کبدی.

نحوه و زمان مصرف قرص کلوپیدوگرل

اشکال دارویی موجود در ایران

• قرص 75 میلی گرمی

مقدار مصرف قرص کلوپیدوگرل

• دوز نگهدارنده استاندارد: ۷۵ میلی‌گرم، یک بار در روز است.
• دوز اولیه: در شرایط حاد (مانند حمله قلبی یا استنت‌گذاری)، پزشک ممکن است درمان را با یک دوز اولیه بالا (معمولا ۳۰۰ یا ۶۰۰ میلی‌گرم) شروع کند تا اثر دارو به سرعت آغاز شود.

تغییرات در دوز مصرفی قرص کلوپیدوگرل

دوز استاندارد ۷۵ میلی‌گرم معمولا ثابت است و تغییر نمی‌کند، مگر در شرایط خاص و به دستور پزشک.

نحوه مصرف قرص کلوپیدوگرل

• قرص را معمولا یک بار در روز مصرف کنید.
• سعی کنید دارو را هر روز در ساعت معینی مصرف کنید.
• سعی کنید هیچ دوزی از دارو را فراموش نکنید.
• دارو را می‌توانید همراه با غذا یا با معده خالی مصرف کنید؛ اما در صورت احساس ناراحتی در مصرف دارو با شکم خالی، آن را همراه با غذا میل کنید.
• قرص را به‌طور کامل با یک لیوان آب ببلعید.

برای آشنایی با داروهای مهمی که معمولاً پس از حمله قلبی تجویز می‌شوند، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

مدت زمان مصرف قرص کلوپیدوگرل

مدت زمان درمان به علت مصرف دارو بستگی دارد.

• پس از استنت‌گذاری: معمولا برای حداقل ۱۲ ماه تجویز می‌شود.
• برای پیش‌گیری ثانویه: ممکن است درمان مادام‌العمر باشد.

اگر فراموش کردید که قرص کلوپیدوگرل را مصرف کنید؟

اگر کمتر از ۱۲ ساعت از زمان معمول مصرف گذشته است، به محض یادآوری آن را مصرف کنید.

اگر بیش از ۱۲ ساعت گذشته است، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را در ساعت معمول خود مصرف کنید. هرگز برای جبران، دو دوز را همزمان مصرف نکنید.

اگر بیش از حد قرص کلوپیدوگرل مصرف کردید؟

با اورژانس (115) تماس بگیرید و از راهنمایی کادر درمان استفاده کنید.

عوارض جانبی قرص کلوپیدوگرل

عوارض جانبی رایج قرص کلوپیدوگرل

• کبودی آسان
• خونریزی طولانی‌تر از حد معمول (مثلا پس از بریدگی‌های کوچک یا خونریزی بینی)
• اسهال
• درد معده یا سوء هاضمه

عوارض جانبی جدی قرص کلوپیدوگرل

• خون‌ریزی شدید: استفراغ خونی (شبیه به تفاله قهوه)، وجود خون در ادرار (ادرار قرمز یا صورتی)، مدفوع سیاه و قیری‌رنگ، یا هرگونه خون‌ریزی که متوقف نمی‌شود.
• پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک (TTP): یک اختلال خونی نادر اما بسیار جدی که با تب، ضعف شدید، کبودی‌های نقطه‌ای روی پوست، و مشکلات عصبی مشخص می‌شود.
• علائم سکته مغزی یا حمله قلبی: علائمی مثل درد شدید قفسه سینه یا ضعف عضلانی و حرکتی که در سمتی از بدن ایجاد می‌شود.

اگر موارد زیر را داشتید، بدون معطلی با ۱۱۵ تماس بگیرید:

بارداری، شیردهی و باروری در هنگام مصرف قرص کلوپیدوگرل

قرص کلوپیدوگرل و بارداری

به عنوان یک اقدام احتیاطی، مصرف کلوپیدوگرل در دوران بارداری معمولا توصیه نمی‌شود، مگر اینکه پزشک آن را ضروری تشخیص دهد.

قرص کلوپیدوگرل و شیردهی

مصرف کلوپیدوگرل در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود. اطلاعات کافی در مورد انتقال آن به شیر مادر وجود ندارد.

قرص کلوپیدوگرل و باروری (کسانی که قصد بارداری دارند)

شواهدی مبنی بر تاثیر کلوپیدوگرل بر باروری در مردان یا زنان وجود ندارد.

مصرف قرص کلوپیدوگرل با سایر داروها

احتیاط با سایر داروها و مکمل ها

برخی داروها بر نحوه عملکرد کلوپیدوگرل تاثیر می‌گذارند.

در صورتی که هر یک از داروهای زیر را مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید:

• سایر داروهای پیش‌گیری‌کننده از لخته شدن خون، مانند آسپرین با دوز پایین، وارفارین، ریواروکسابان، آپیکسابان، ادوکسابان، دابیگاتران، دی‌پیریدامول، تیکاگرلور یا پراسوگرل؛
• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک و …؛
• داروهای ضدافسردگی از دسته مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، مانند سیتالوپرام، سرترالین، فلوکستین و …؛
• امپرازول یا اس ومپرازول، برای سوء هاضمه و سوزش سر دل؛
• روزوواستاتین، برای درمان کلسترول بالا؛
• ریفامپیسین (یک آنتی‌بیوتیک)؛
• داروهایی درمان صرع، مانند کاربامازپین؛
• داروهایی برای درمان HIV، مانند افاویرنز؛
• داروهایی برای درمان دیابت نوع ۲، مانند پیوگلیتازون یا رپاگلینید.

تداخل کلوپیدوگرل با داروهای گیاهی و مکمل‌ها

• مصرف مکمل های حاوی ویتامین E و جنسینگ؛
• مصرف برخی از داروهای گیاهی و مکمل‌ها همراه با کلوپیدوگرل ممکن است مشکل‌ساز باشد، به‌ویژه آنهایی که می‌توانند بر خون شما تاثیر بگذارند (مانند جینکوبیلوبا).
• گیاه علف چای (که برای افسردگی استفاده می‌شود) می‌تواند سطح کلوپیدوگرل را در خون شما افزایش دهد. این گیاه در تداخل با کلوپیدوگرل می‌تواند خطر خون‌ریزی را بالا ببرد.

در صورتی که هر داروی دیگری، از جمله داروهای گیاهی، ویتامین‌ها یا مکمل‌ها را مصرف می‌کنید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

اسامی تجاری موجود در ایران

شرایط نگهداری

• دارو را در دمای اتاق، در بسته‌بندی اصلی خود و دور از گرما، نور مستقیم و رطوبت نگهداری کنید.
• آن را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

دریافت داروی کلوپیدوگرل معمولا پس از رویدادهای مهمی مانند سکته قلبی، سکته مغزی یا گذاشتن استنت قلبی صورت می‌گیرد. این دارو با کاهش احتمال تشکیل لخته‌های خون از بروز مجدد سکته‌ جلوگیری کرده و فرصت زندگی سالم‌تر را برای بیماران فراهم می‌کند.

ممکن است هنگام مصرف دارو عوارضی مثل کبودی یا خون‌ریزی جزئی رخ دهد، اما در صورت بروز علائم شدید یا خون‌ریزی غیرعادی، حتما پزشک خود را مطلع کنید. به یاد داشته باشید که مصرف دارو را هرگز خودسرانه قطع نکنید.

اگر شما هم قرص کلوپیدوگرل مصرف می‌کنید، از تجربه خودتان برای سایر خوانندگان ما بنویسید.